Шымкент келбеті

«Біз цифрлық технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл – маңызды кешенді міндет»

Н.Назарбаевтың «Қазақстанның үшінші жаңғыруы:
жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауынан.

Қазіргі таңда мемлекетті жаппай дамуға бастайтын, халыққа қызмет көрсету сапасын оңтайландыратын, қажетті ақпараттарға қолжетімділікті арттыратын бағдарлама – Цифрландыру. Бүгінде әлемнің озық 15 елі ғана осы жолды таңдаған. Мемлекет басшысы жуырда ел экономикасы цифрландырудың арқасында 30 пайызға өсуі тиіс деген болжам айтты.
Цифрландырудың игілігін негізінен қарапайым халық көреді десек, ал олардың басым бөлігі жүгінетін жер – Халыққа қызмет көрсету орталығы. Осыған орай, Шымкент қаласындағы №3 ХҚКО-ның маманы Нұрсұлтан Мырзаевпен сұхбаттасқан едік.

– Нұрсұлтан Серікұлы, цифрлық жүйенің ХҚКО-ғы мүмкіндіктері қандай?

– Аталған жүйенің бұл бағыттағы мүмкіндіктері өте жоғары. Мәселен, бір реттік құпия сөз арқылы үйде отырып 30 қызмет түрін пайдалануға болады. Бұл қызметтерге халық жиі қолданатын мекенжай анықтамасы, туу туралы куәлікті қайталап алуға өтініш беру, жылжымайтын мүлік обьектілеріне техникалық паспорттың телнұсқасын беру секілді құжаттар кіреді. Бұл құжаттарды үйде немесе жұмыста отырып алу үшін, алдымен жеке куәлікпен кез-келген халыққа қызмет көрсету орталығына барып, «egov.kz» порталының мобильді қосымшасына тіркеледі. Сол жерден ЖСН және телефон нөмірін енгізеді. Кейін «egov.kz» сайтына кіреді. Онда бір реттік құпия сөзді сұрағанда, ХҚКО-дан алған құпия сөзді және ЖСН нөмірді теру керек. Телефонға СМС хабарлама келеді. Сонымен сайттағы жеке кабинетке кіріп, кез-келген жерден 30 қызмет түрін пайдалана алады.

– Бұл ХҚКО-ғы кезек күтіп отыратын халық санының азаюына септігін тигізе ала ма?

– Әрине. Үкімет барлық мекеме қызметкерлері мобильді болуы керек деген мақсат қойып отыр. Осыған орай, халыққа цифрлы, электронды қызмет түрлерін пайдалануды үйретуде. Оны меңгерген адам кейін қажетті құжаттарын кезекте тұрмай, уақыт жоғалтпай үйінде немесе жұмыс орнында ала алады.

– Қарапайым халық бұл қызмет түрлерін пайдалануды білмеген жағдайда...

– Үкіметте халықтың цифрлық біліктілігін 83 пайызға арттыру жоспары қабылданған. Осыған орай, кез-келген ХҚКО-да «өз-өзіне қызмет көрсету секторы» бар. Ол жерге арнайы 4-5 маман бекітілген. Сол қызметкерлерге барсаңыз, барлығын тәптіштеп үйретеді.

– Тағы қандай мүмкіндіктері бар?

– Мәселен, перзентханада туылған баланың туу туралы куәлігін телефон арқылы алуға болады. Туған күнін, айын жазып, СМС хабарлама алып, дайын болған уақытта келіп алып кете аласыз. Қазіргі таңда ХҚКО-да барлығы 752 қызмет түрі болса, соның 547-ін электронды түрде пайдалануға болады.

– Ал, қазір қолданылып жүрген автомат терминалдардың күйі келешекте не болмақ?

– Болашақта олар жойылады. Яғни, «өз-өзіне қызмет көрсету секторына» өтеді. Олар арнайы кілттер арқылы белгілі бір қызметтерді ғана пайдаланады.

– «Барлық қызмет цифрлы технологияға өтсе, жемқорлық азаяды» деген сөз қаншалықты нанымды?

– Рас сөз. Мәселен, кейбір қызметкерлер «осынша ақша берсең үйге немесе жерге кезекке қойып беремін» деуі мүмкін. Ал, негізінде кезекке тұру тегін. Егер де, арнайы бекітілген 12 категорияның біріне кіретін болсаңыз, ешқандай кедергі де, қиындық та жоқ. Мектепте жұмыс істейтіндерге "мектепте жұмыс істейді" деген анықтама, бала-шағасының тууы туралы куәлігі, өзінің жеке куәлігі керек. Болды. Осылар арқылы-ақ тіркеп қоюға болады. Электронды кілтіңіз болса, үйде отырып-ақ тіркеле аласыз. Тіпті, үйде отырып некеге де тұруға болады. Коммуналдық және тағы басқа да төлемақыларды кассада кезекте тұрмай, электронды түрде төлеуге болады. Қазір мемлекет уақыт пен қаржыны үнемдеуге барынша жағдай жасауда. Тек үйренсеңіз болғаны.

– Рахмет!

Бір реттік құпия сөз бойынша берілетін 30 мемлекеттік құжаттың тізімі:

1. Мекенжай анықтамасын алу;

2. Жеке тұлғаларда жылжымайтын мүлiктiң болмауы (болуы) туралы анықтама беру;

3. ЖТ жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар (ауыртпалықтарды) және оның техникалық сипаттамалары туралы анықтама беру;

4. Жеке тұлғалар үшін жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар және тоқтатылған құқықтар туралы анықтамалар беру;

5. Жылжымайтын мүлiк объектiлерiнiң техникалық паспортын беру;

6. Жылжымайтын мүлiк объектілеріне техникалық паспорттың телнұсқасын беру;

7. Жылжымайтын мүлiк объектiлерi жоспарын (схемасын) қоса алғанда, тіркеу органмен бекітілген тiркеу iсi құжаттарының көшiрмелерiн беру;

8. Жылжымайтын мүліктің меншік иесі (құқық иесі) туралы мәліметті қамтитын техникалық паспортқа қосымша беру;

9. Жылжымайтын мүлікке құқық белгiлейтiн құжаттың телнұсқасын алу;

10. Жылжымалы мүлік кепілінің тізілімінен үзінді беру;

11. Мұрағаттық анықтамалар беру;

12. Заңды тұлғаларды тіркеу, филиалдарын (өкілдіктерін) есептік тіркеу туралы анықтаманы алу;

13. Тіркелген заңды тұлға, филиал немесе өкілдік туралы анықтама беру;

14. Заңды тұлғаның филиалдары мен өкілдіктерінің бар екендігі туралы анықтама беру;

15. Заңды тұлғаның басқа заңды тұлғаларға қатысуы туралы анықтама беру;

16. Жеке тұлғаның заңды тұлғаларға, филиалдар мен өкілдіктерге қатысуы туралы анықтама алу;

17. Заңды тұлғаның барлық тіркелген әрекеттері туралы анықтама алу;

18. Көрсетілген мерзімге заңды тұлғаның тіркелгені туралы анықтама беру;

19. Құрылтай құжаттарына соңғы толықтырулар мен өзгерістердің енгізілгені туралы анықтама беру;

20. Заңды тұлғаның үлесіне салынған ауыртпалықтар (тыйым салу) туралы анықтама беру;

21. Некеге тұру туралы куәлікті қайталап алуға өтініш беру;

22. Әкелік құқықты бекіту туралы куәлікті қайталап алуға өтініш алу;

23. Атын, тегін, әкесінің атын өзгерту туралы куәлікті қайталап алуға өтініш беру;

24. Ұлды/қызды асырап алу туралы куәлікті қайталап алуға өтініш беру;

25. Некені бұзу туралы куәлікті қайталап алуға өтініш беру;

26. Туу туралы куәлікті қайталап алуға өтініш алу;

27. Аты, тегі, әкесінің атының ауысқаны туралы анықтама алу;

28. Некенің бұзылғаны туралы анықтама алу;

29. Некеге тұру туралы анықтама беру;

30. Туу туралы анықтама алу.

Сұхбаттасқан
Сапарғали ҚАНАТ

2017 жылы Оңтүстік Қазақстан облысында 26 миллионға жуық мемлекеттік қызмет көрсетілген. Оның 2 миллионнан астамы қағаз жүзінде іске асырылды.

Бұл туралы Шымкент қаласында өткен оқу-семинарында Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің ОҚО бойынша департаментінің басшысы Ә.Көмекбаев мәлімдеді.

Семинардың мақсаты – халықты мемлекеттік корпорация және электрондық түрде қызмет алуға шақырып, ондағы жаңа дағдыларға үйрету. Іс-шараға облыстың аудан, қала әкімдері бастаған мемлекеттік қызметшілері, халыққа қызмет көрсету орталықтарының бөлімше басшылары мен жоғары оқу орындарының оқытушылық құрамы қатысты.

Жиында сөз алған департамент басшысы сыбайлас жемқорлыққа жағдай туғызатын себептердің біріне тоқталды.

– Халыққа қызмет көрсетуде мемлекеттік қызметкерлер мен азаматтардың тікелей жолығуы көбіне сыбайлас жемқорлықтың туындауына себеп болып жатады. Осындай тікелей байланыстан кеңсеге түскен өтініштердің орындалу мерзімінің бұзылуы, қосымша құжаттардың сұратылуы сияқты әкімшілік кедергілер туындауы мүмкін. Сондықтан мұндай семинардың көтеріп отырған тақырыбы ауқымды, – деді Әли Амантайұлы.

Айта кетейік, бұған дейін де мемлекеттік қызмет көрсетуге жауапты мамандар үшін шеберлік сабақтары өткізілген-ді. Қазіргі таңда департамент тарапынан электрондық үкімет порталы арқылы қызмет алу тәсілдерін үйрететін бейнероликтер әзірленіп, облыстың барлық мемлекеттік қызметкерлерінің компьютерлеріне енгізілген.

Сондай-ақ, мыңдаған жадынамалар түрлі мекемелерге, құқық қорғау органдарына, облыстың барлық халыққа қызмет көрсету орталықтары мен жоғары оқу орындарына таратылған.

...Төртінші бағыт. Көлік-логистика инфрақұрылымының тиімділігін арттыру. Бүгінде Қазақстан арқылы бірнеше трансконтиненталды коридор өтеді. Жалпы, Қазақстан арқылы өткен жүк транзиті 2017 жылы 17 пайызға өсіп, 17 миллион тоннаға жуықтады. Енді транзиттен түсетін жыл сайынғы табысты 2020 жылы 5 миллиард долларға жеткізу міндеті тұр. Заманауи шешімдер логистиканың барлық буынының өзара байланысын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Бұл жұмысқа өңірлердегі барлық әкімдіктердің белсенді қатысуын қамтамасыз ету керек.

(Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы
дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты халыққа Жолдауынан)

Жер бетіндегі халықтың тұтынушылық сұранысы көбейіп, өндіретін өнім көлемі еселеп артқан сайын соншама жүкті тасымалдау мәселесі де күн тәртібінен түскен емес. Адам баласы мыңдаған тонна тауарды бір нүктеден екінші нүктеге жеткізу мақсатында жаңа технологияның соңғы мүмкіндіктерін пайдалануда. Халқы тығыз орналасқан қалалар мен елдімекендер маңайында жолайырықтарымен қоса ірі қоймалар пайда бола бастады.

Көлік-логистикалық орталық деп аталатын мұндай кешен енді Шымкентте те бар. Алып кешен 2017 жылдың 6 желтоқсаны күні Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевпен тікелей телекөпір барысында іске қосылды.

92 гектар аумақта алғаш болып іске қосылған нысан – «Continental Logistics Shymkent» компаниясы. Жобалық құны 15 796 млн теңге болатын нысанның мақсаты – тауарды жинау және сақтау. Мамандардың айтуынша, мұндағы негізгі артықшылық – нысанның қолайлы жерде орналасуында. Ең алдымен әуежайға жақын және теміржол бар. Тауарларды автокөлік жолдарымен және теміржолмен жеткізуге болады. Бұл кешен тәулік бойы жұмыс істей алады.

Жалпы, көлік-логистика орталығы аумағында қазіргі таңда 8 инвестор өз жобаларын жүзеге асыруда. Инвестицияның жалпы көлемі 35,6 млрд теңгені құрайды. Аумағы – 242 500 шаршы метр. Жобаның маңызы мультимодельді көлік-логистика орталығында болып тұр.

Мамандардың айтуынша, толық қуатына қосылғанда мұнда жылына 1 миллион тонна тауар өткізуге болады. Кешен барлық халықаралық стандартқа сай келеді.

«Оңтүстік» көліктік-логистикалық орталығы Қазақстанның еуразиялық көлік-логистикалық хабына айналуы
жобасы бойынша мемлекеттік «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында құрылған. Аумағы – 92 гектар. Бүгінгі таңда іске
қосылған қоймалардың жалпы аумағы 18 326 шаршы метрді құрайды.

Жобаның бірегейлігі мен маңызы – Оңтүстік Қазақстан облысында алғаш рет жалпы температуралы және режимі бақыланатын қоймалар пайда болады. Мұнда кедендік рәсімдеу, фитосанитарлық және ветеринарлық бақылау аймағы бар. Көлік-логистикалық орталық аумағында бұған қоса бір терезе қағидасымен көрсетілетін уақытша сақтау қызметі болады.

Көлік-логистикалық орталықтағы қоймалар екі класқа жатады. "А" класына жоғары сапалы материалдардан салынған заманауи бір қабатты ғимараттар кіреді. Қоймалардың осы санатын салуда қолданылатын материалдар мен технологиялар әлемдік және халықаралық стандарттарға сай келеді.

"А" класты қоймалардың биіктігі 8 метр және одан жоғары. Мұндай қоймаларда:

– сөрелер;
– тауарларды есептеу және байланыс жүйелері;
– олқылығы жоқ, таймайтын әрі тегіс едені;
– өрт қауіпсіздігінің дабылы;
– өртті автоматты түрде сөндіру жүйелері (ұнтақ немесе спринклерлі типті);
– температураны реттеу мүмкіндігі бар жүйе;
– гидравликалық пандустары бар автоматты қақпалар (биіктігі реттелетін);
– қоймамен біріктірілген кеңселер;
– бейне-бақылау жүйесі;
– күзет дабылы;
– орталық желдеткіш жүйесі;
– бөлек интернет/байланыс желісі болуы тиіс.

"В" класты қоймалар – көп қабатты немесе бір қабатты, төбесінің биіктігі 4,5 метрден 8 метрге дейінгі капиталды құрылыс. Мұндай типті қоймалар:

– бетон немесе асфальт едендермен;
– өрт қауіпсіздігі дабылымен;
– жүк түсіруге арналған
пандустармен;
– күзет жүйесімен;
– қажет телекоммуникациямен (телефон желісі және интернет);
– АБК кеңселері;
– температуралық режимі бар
камералармен жабдықталуы тиіс.

Елбасы Н. Назарбаев биылғы Жолдауында «Біз 2030 жылға қарай Қазақстандағы баламалы энергия үлесін 30 процентке жеткізу үлесін қойдық. Қазір бізде жалпы қуаттылығы 336 МВт болатын жаңартылатын энергия көздерінің 55 нысаны жұмыс істейді. Соларда 2017 жылы 1,1 миллиард киловатт-сағат «жасыл энергия» өндірілді. «Жасыл» технологияларға инвестиция салу үшін бизнесті ынталандыру маңызды» деді.
Шымкентте бұл саланың қыр-сырын меңгеріп, игілікке жаратып жүрген «Су ресурстары маркетинг» ЖШС директоры Мұрат Ормановпен әңгімеміз жасыл энергия тақырыбында былай өрбіді.

– Мұрат Анарбекұлы, «Су ресурстары маркетинг» Оңтүстіктегі баламалы энергия көзін пайдаға асыруды дер кезінде қолға алған мекемелердің бірі. Өңірдің климаттық жағдайын тиімді пайдалану қандай қажеттіліктен туындады?

– Кез келген өндіріс және қызмет көрсету салаларында озық технологияларды пайдалану, сапаны арттыра отырып бағаны төмендету – басты мақсат болып табылады. Еліміз егемендікке қол жеткізген жылдан бастап жаңа технологияны пайдалану, табиғи байлықты тиімді жұмсау үшін «Жасыл экономика» аясында өндірісте баламалы энергия көзін қолдану қажеттілігі туындады. Мекеменің техникалық процестерінің ерекшеліктеріне қарай энергияны тиімді қолдану кезінде бұған тағы да бір рет көз жеткіздік. 

Соңғы уақытта электр энергиясы тарифінің өсуіне байланысты баламалы қуат көзін пайдалануды уақыт талап етті. Біздің мекеме де бұл мәселеден тыс қалмады, өйткені халықты үздіксіз таза ауыз сумен қамтамасыз етуде едәуір энергия жұмсалады. 

Табиғаттың өзі адамзатқа технологиялық міндеттерді шешудің амалдарын көрсетіп отырады. Біз оны дер кезінде ұғынып, оны уақыт өткізбей іске асыру қажет екенін түсіндік. 

Президент Н. Назарбаев «Қазақстан – 2050» стратегиясында «Көмірсутегі шикізатының нарығында ірі ойыншы болып қала отырып, біз энергияның баламалы түрлерін өндіруді дамытуға, күн мен желдің энергиясын пайдаланатын технологияларды белсенді енгізуге тиіспіз. Бұл үшін бізде барлық мүмкіндіктер бар» деп атап көрсетті.

Біздің өңірдің климаттық жағдайында күн, судың және желдің энергияларын пайдалану мүмкіндігі зор. Осы мүмкіндікті қолдан жібермей, күннің және судың энергиясын пайдалана отырып, баламалы энергия аясында 6 жобаны іске асырып отырмыз.

Бұл жобалардың ең алғашқысы 2014-2015 жылдары қолға алынды. Құрылғылар «Ақбай-Қарасу» су қабылдағышы және шайынды суларды тазарту кешенінің аумағында, сосын мекемеміздің әкімшілік ғимаратында орнатылған. Күн нұрынан баламалы энергия өндіретін стансаның қуаттылығы жалпы 2,1МВт құрайды. 

Сонымен бірге, 2016-2017 жылдары Ақсу өзенінің бойында қуаттылығы 2,5 МВт шағын гидроэлектростанция және шайынды сулар негізінде биогаз алатын, одан электр энергиясын өндіретін қуаттылығы 0,4 МВт құрылғы, Ақбай-Қарасу су қабылдағышының аумағында қуаттылығы 0,1МВт геотермалдық жылу сорғылары, шайынды су құбырының қуатымен жұмыс істейтін қуаттылығы 0,125МВт шағын су электр станциясы іске қосылды.

– Жуырда іске қосылған биогаз қондырғылар кешенінің жұмысына тоқталсаңыз...

– 2014-2017 жылдар аралығында Европалық Қайта құру және Даму Банкісімен несиелік келісімшартқа қол қойылып, осы несие есебінен шайынды суларды тазарту қондырғыларын жаңғырту және биогаз қондырғысын орнату құрылысының жобасын қолға алдық. Бұл тек елімізде ғана емес, Орта Азия елдері ішінде алғашқы жоба болып саналады.
Шайынды сулар негізінде алынатын биогаздан өндірілетін электр энергиясының қуаттылығы 400 мың кВт/сағ. Өндірілетін қуат шайынды суларды тазарту кешенінің электр энергияға қажеттілігінің 40% қамтиды. Жұмсалған инвестицияның өзін-өзі ақтау мерзімі 7 жыл. Осы жоба аясында, қаламыздың кәріз құбырларынан ағатын шайынды суды сүзіп, қоқысты қайта өңдеу жұмыстары жүргізіледі.
Айта кетерлігі, тазарту алаңына тәулігіне 100-150 мың текше метр шайынды су ағып келеді. Механикалық тазартқыш қондырғыларынан өткен қалдық су мемлекеттік стандарттарға сай тазаланып, ауыл шаруашылығында егін суғаруға пайдаланылады. Ал арнайы тазалағыш торларынан алынған яғни, жуылып, кептірілген құм құрылыста таптырмас пайда. Тағы да шайынды судан жылына 34 мың тонна органикалық тынайтқыштар алуға болады.
Жаңа бастама энергияға қол жеткізіп қана қоймай, өз кезегінде атмосфераға зиянды элементердің таралуына жол бермейді. Әрі бұл қалдықтардың азаюына, экологияның ластанбауына мүмкіндік жасайды.

– Дәл қазіргі уақытта биогаз өндіретін кешеннің шамалап айтқанда қанша елдімекенді (немесе түтінді) энергиямен қамтуға күші жетеді? Болашақта бұл жобалар Оңтүстіктің көрші мемлекеттерге энергияға деген тәуелділіктен құтқара ала ма?

– Қазіргі таңда, биогаз өндіретін кешеннің энергиялық қуаты, өзінің жалпы электр энергия тұтынуының 40%-ын ғана қамтып отыр. Өндірілген энергия тек кешеннің өзін қамтамасыз етуге жұмсалады.
Елбасы Н. Назарбаевтың халыққа арнаған биылғы Жолдауында 2030 жылға қарай Қазақстандағы баламалы энергия үлесін 30 пайызға жеткізу міндетін қойған болатын. 2050 жылға қарай бұл көрсеткіш болжам бойынша 80 пайызға жетуі айтылды.
Өңірде электр қуаты тапшы. Алайда, саланы дамыту бойынша мүмкіндік мол. Басты мақсат – «Жасыл экономика» бағытында қолға алынған жобаларды іске асыру, қосымша қаржы көздерін тарту. Осы бағытта мекеме жаңа және озық технологияларды пайдалана отырып, баламалы энергия көздерінен қолданатын жобаларды іздеуде.

– Жоба демекші, энергетика саласына инновациялық жаңалық қажет екендігі жиі айтылады. Бұған ғалымдардың жаңалығы қажет пе, технология ма? Осы тұста, өңірімізде қуат көзін алуда түрлі жаңалықтар ашып жүрген азаматтар да баршылық. Олардың идеясын пайдаға жаратып көрдіңіздер ме?

– Біздің мекеме ғалымдардың жаңалығын да, жаңа технологияларды да назардан тыс қалдырмайды. Бұл үшін серіктестігіміз ҚР Су арнасы қауымдастығының барлық форумдарында, елімізде өтіп жатқан барлық «Жасыл энергия» көрмелерінде, халықаралық «EXPO», «ЭКВАТЕК» секілді маңызды көрмелерге қатысып келеді. Электронды түрде өзге елдердің мамандарымен тәжірибе алмасамыз.
Еліміздің және басқа мемлекеттердің мамандары жылына 10 шақты пилоттық жобаларын да ұсынады. Олардың қажетін жүзеге асыру – уақыт еншісінде.

– Табиғаттан баламалы энергия көзін алуды тиісінше пайдаға жаратуда тәжірибеңіз бар. Шет мемлекеттерге шығып, бұл тұрғыдан жұмыстарымен танысқан да боларсыз? Олардың технологияларын да кәдеге жаратып келесіз. Қай елдің бұл саладағы жетістіктерін үйренуге болады?

– Иә, әсіресе, мамандарымызды баламалы энергия өндіру саласында жұмыстармен танысуда бірнеше рет шет елдерге жібердік. Табиғаттан баламалы энергия көзін алуды тиісінше пайдаға жаратуда АҚШ, Германия, Қытай, Малайзия, Ресей, Жапония, Түркия, Венгрия, Польша мемлекеттерінің ірі кәсіпорындары және компаниялары көшбасшы болып саналады. Олардың басым бөлігі жел, күн сәулесінен қуат алатын электр станциялары мен мембрандық су тазартқыштарды пайдаланады.
Осы бағытты дамытуда шет елдік мамандармен бізде жиі халқаралық жиындар өткізіледі. Тәжірибе алмасу мақсатында кәсіпорынға 2016 жылы Германия, Венгрия, Польша, 2017 жылы Жапония, Үндістан, Түркия, Қытай елінен делегациялар келді.

– Аталған жобалардың экономикалық, әлеуметтік және экологиялық жағынан келтірген пайдасын тарқатып айтып берсеңіз...

– Ең бастысы, серіктестіктің оңтайлы техникалық шешімдер мен жаңа технологияларды қолдану нәтижесінде 1996-2017 жылдар аралығында су шығынын қысқарттық. Тұтынушылардың орташа жан басына есептегенде су тұтынуы тәулігіне 456 литрден 120 литрге төмендеткенін айтуымыз керек. Себебі, таза су біздің басты байлығымыз. Осы бағытта жерасты таза су қорының 25 жылға жететін қорын үнемдеуге қол жеткізіп отырмыз. Бұған қоса, тұтынушылардың да суды үнемдеп пайдалану арқылы өздерінің отбасылық бюджетін тиімді жұмсаудың маңыздылығын да ескеруіміз керек.
Ал енді электр энергиясын үнемдеуді айтар болсақ, Грундфос, Одесса, Флюгт сияқты әлемнің таңдамалы өндірушілерінің үздік технологияларын енгізе отырып, электр энергиясының шығынын 10 есеге азайттық. Ал, бұл азайтылған шығынның қаржылай тиімділігі 9,7 млрд. теңгені құрайды. Оған қоса, атмосфераға 62,9 мың СО2 зиянды элементінің таралуының алды алынды.
Бұдан бөлек, жоғарыда айтып өткен ағынды сулар негізінде биогаз қондырғылар көмегімен алынатын электр энергия кешені жобасы бар. Осы жоба аясында, қаламыздың кәріз құбырларынан тазарту алаңына ағатын қалдық суды сүзіп, тәулігіне 100-150 мың текше метр қалдық су қайта өңделеді.

– Жаңғырмалы энергия саласын дамыту үшін қандай қолдау қажет?

– Қазіргі таңда жаңа технологияларды қолдану, баламалы энергия көзін пайдалану, «Жасыл энергияны» өңдеу үшін барлық мүмкіндік бар. Бұл мәселе жөнінде «Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы» Қазақстан Республикасының Заңы бар. Сондай-ақ, Елбасының өзі соңғы Жолдауында ел адындағы 10 міндеттің ішіне ендіргені белгілі.
Жаңартылатын энергия көздерін пайдалану, объектілерін жобалау, салу кезіндегі, өндірілген энергияны сату немесе қосу кезінде мемлекеттен қолдау және қаражат та қажет. Ең бастысы бұл салаға елімізде бетбұрыс бар.
Біз «Жасыл энергияны» барынша пайдалана отырып экологиялық таза, жоғары технологиялы елді жас ұрпаққа қалдыруға тиіспіз. Бұл бізге жүктелген басты міндет деп білеміз.

Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан
Айгүл КЕРІМБАЙҚЫЗЫ

Өткен жылы мәңгілік еліміз Үшінші жаңғыруға бет бұрды. Нәтижесінде тың идеялардан туындаған біршама жаңа бастамалар қолға алынды. Солардың қатарында «Цифрлық Қазақстан» кешенді бағдарламасы бар.

Ал биыл Мемлекет басшысы бұл бағдарламаны одан әрі дамытуға ерекше ықылас танытып отыр. «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты маңызды құжатта 2018 жылы «цифрлық дәуір» өнеркәсібін қалыптастыруға арналған индустрияландырудың үшінші бесжылдығын әзірлеуге кірісу керектігін атап өтті. Қаламызда осы бастамаға қолдау білдіріп отырғандардың қатары аз емес. Жаңа технологияны жаны қалайтын, оқыған-тоқығанын тәжірибе жүзінде үйренуді мақсат тұтқан мамандар Елбасы Жолдауының үлкен мүмкіндіктерге жол ашатынына сенім артуда. 

Еңбекпен келген 1 АҚШ доллары

Шаһар тұрғыны Нұрсұлтан Әбілдаев бүгінде мемлекеттік жеңілдікпен магистратурда білімін жетілдіруде. Ол осыдан 2 жыл бұрын мобильді қосымша құрастыруға кірісті. Бос уақытын тиімді пайдалана білетін студент үшін нағашысының ағалық ақылы алғашқы қадам жасауға қанаттандырған екен. 

– Бастапқыда "Google play"-ден компания ашуымыз керек болатын. Ағам маған алғашқы қадам жасауды үйретті. Заңды түрде тіркеліп, мобильді қосымша жасауға кірістім. Ол балаларға арналған ойын болатын. Тәжірибем аз болғандықтан барлық сыннан сабақ алуға дайын болдым. Айта кетейін, ол кезде қазақша қосымшалар аса сұранысқа ие емес еді. «Қызыл бөдене» ойынымды жүктеп достарыма, таныстарыма тараттым. Оларға жарнамалау арқылы центтерден құралған бірінші АҚШ долларына қол жеткіздім. Барлығы да еңбекпен келетінін одан ертерек түсінгеніммен сол кезде іштей ерекше күй кештім. Қуандым. Менің мақсатым – балабақша мен мектеп жасындағы өрендерге қосымша құрастыру. Барлығы тілден басталады. Қазақша оқу арқылы балақайлар ана тілін құрметтеп қана қоймай, қазақша жазу,сызуға дағдыланады, – дейді өнертапқыш Нұрсұлтан Әбілдаев.

Қазақстан – болашағына үлкен мақсаттар қойып отырған тәуелсіз мемлекет. «Қазақстан – 2050» стратегиясында бұл мақсаттарымыз айқындалған. Әлемдегі бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына кіру, ішкі өнім дамуын көтеру бағытында, мемлекетті, адам ресурсын дамытуға байланысты нақты сандар мен меже де белгіленген.

Сандық технологияларды енгізу экономика салаларының бәсекеге қабілеттілігін және халықтың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған. Сонымен қатар, бұл сандық түрлену көлік пен логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы, электронды коммерция секілді бағыттарды қамтымақ. Дегенмен, сұранысқа қарай ойын-сауықтық бағдарламаларды да ұмытпауымыз керек деп түсіндіреді 14 қосымшаны екі жылда құрастырып қолданысқа енгізген жас өнертапқыш. Нұрсұлтан өз тәжірибесіне сүйене отырып, мұның барлығы еңбек пен ізденудің, үш тілді жетік меңгеру арқылы қол жеткізгенін айтуда. Ал, латын қарпіне көшсек, бұл одан да тиімді бола түспек.

Google play – кіріс көзі

Адамдардың қаперінде ақша табу тек дайын заттық өнімді саудалау арқылы жүзеге асырылады деп ойлауы мүмкін. Алайда, Google play де кіріс көзі саналады. Жас өнертапқыш оны өз сөзімен былай түсіндіріп өтті.

– Яғни, мобильді қосымша жасамас бұрын мен тіркелгенімді, заң шеңберінде ойын құрастыратыныма тоқталып өткен болатынмын. Тіркелген соң банктен жеке есепшот аштырып, менің табысым соған аударылып отырды. Қолданушылар тек Қазақстан азаматтары деп айта алмаймын. 300 мыңнан астам ойын жүктеушілердің қатарында этникалық қандастарымыздың бар екенін анықтадым. Олар шетелде жүріп те біздің жасаған жұмыстарымызды пайдалануда. Міне, осыдан түсетін барлық қаражат шетелдік компаниялардан бізге түсіп отырады. Еске сала өтсек, андройдтарға арналған сатылым алаңы Google play – АҚШ-қа тиесілі компания. Смартфондарға арналған бағдарлама арқылы ақша табу тек маған емес, елімізге де өз пайдасын алып келуде деп толық айта аламын.

Мақсат – балаларға арналған мультфильмдер құрастыру

Болашаққа жүйелі жоспар түзіп, ол үшін еңбек етуге асыққан студенттің алға қойған мақсаттары да көп-ақ. Қазіргі таңда ол ойындармен қатар балалардың зейінін ашуға арналған викториналық тест-тапсырмаларын әзірлеу үстінде екен. Қолынан 3D мультфильм кейіпкерлерін бейнелеу ісі де келеді. Ал, болашақта бұл көпшіліктің сүйікті кейіпкерлеріне айналып кетуі де ғажап емес. Себебі Нұрсұлтан балақайларға арналған мульт-сериалының жобасын жасап үлгеріпті. Жаңа технология заманында нарықтағы сұранысқа сай өмір сүру керектігін Елбасымыз да бағдарламалық мақаласында айтып өткен болатын. Ал Нұрсұлтанның қадамы оны сол сұраныстың баспалдағымен жоғары өрлеуге бастайтын сыңайлы.

Шымкентік студент күріштен электр жарығын алуды ойлап тапты. Нақты айтқанда өнертапқыштың әдісімен күріш қауызынан көше шамдарын жарықтандыруға болады. Ол үшін баламасы жоқ экологиялық батарея құрастырдым дейді Ілияс Мұрат.

«Әке көрген оқ жонар»

Күріш қауызын ыдырату арқылы шамды жарықтандыру әдісін Ілиястың әкесі қағаз бетіне түсіріпті. Инженер-энергетик әкесінің теориясын ұлы нақты іс жүзінде сынап көргенін айтады. Анығын айтқанда, күріштен электр қуатын алу әдісі басқа елдерде бұған дейін қолданылып келеді. Тек мен ол әдісті барынша экологиялық шығынсыз етіп отырмын, дейді студент.

Күріштен қалдық қалмайды

Ілияс Мұрат – М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дің 4 курс студенті. Жаратылыстану-педагогика факультетінде кәсіптік білім беру мамандығында оқитын ол Қазақстан "ЭКСПО-2017" халықаралық көрмесін өткізу мәртебесін ұтып алған сәттен ауқымды көрмеге өз үлесін қосуды ойластырады. Содан әкесінің қағаздарын қайта оқып, күріштен жарық алу әдісін қолға алады. Бұл әдістің басқаларынан ерекшелігі – күріштің өзін емес, қауызын ыдыратады. Биологиялық бактерияның көмегімен химиялық реакцияға түскен қауыздан энергия шығады. Дүниежүзінің басқа елдеріндегі күріштен энергия алу әдісінен айырмашылық та осында – ыдыраған қауызды одан кейін тыңайтқыш ретінде қолдануға болады. Ал басқа елдерде күріштің өзі ыдыратылып, қауызы қоқыс ретінде тау болып жиналып қалады дейді Ілияс.

Бұл әдістің баламалы энергия алудың басқа жолдарынан тағы бір ерекшелігі – күн немесе жел электр станцияларынан шығатын қуат алдымен арнайы аккумуляторларға жиналып, үйге немесе техникаға содан кейін барып таратылады. Ал Ілияс қорғап жүрген әдісте күріш қауызының ыдырауынан шыққан энергия жарық шамына тікелей бағытталады.

Арзан энерия көзі

Шымкенттік өнертапқыш өзі ұсынған әдісті қолданса, жарыққа кететін шығын көлемін 10 есе азайтуға болады, дейді. Бұған мысал ретінде бір батареясының бағасы 10 мың теңге тұратынын айтады. Ал қала көшелерінде тұрған қазіргі бір жарық шамын жағуға орта есеппен 5600 теңге кетеді. 

– Біз жасап шығарған биологиялық батареяларға қаражат өте аз жұмсалады. Екіншіден, оның өзін-өзі ақтау мерзімі қысқа, – дейді Ілияс Мұрат. – Біз күріштің қауызын ыдырату кезінде химиялық энергияны тікелей электр энергиясына ауыстырдық. Осылайша ұзақ мерзімге шыдайтын аккумуляторлар ойлап шығардық. Енді сол батареяны құрастыруды өндіріске қою үшін демеуші іздестіріп жүрміз. Біздің батареяларды орналастыруға 60 млн теңгедей қаржы керек. Егер инвесторлар табылып, қолдау көрсетсе, біз батареяларды зерттеуді жалғастырып, тек Қазақстан емес, әлемдік нарыққа шығарғымыз келеді. Осылайша пайдалы дүниені өз еліміздің азаматтары қолдаса, Елбасымыз айтқан төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамыған Қазақстан атануға тағы бір қадам жақындар едік.

Идеяға қолдау

21 жастағы жігіттің бұл идеясы көпшілік назарына ілініп те үлгерді. Ізденімпаз студент былтыр Jas Project жобасына қатысып, өнертапқыш жас ретінде 1 миллион теңге жеңіп алады. Ал 2017 жылдың соңында облыстық кәсіпкерлік палатасының бастамасымен өткен байқауда топ жарып, грант иегері атанды. Осылайша жас жігіт жуырда 1 миллион теңгенің грантына қол жеткізбек.

– Біздің жобаның жеңімпазына қойылған басты талап – инновациялық жоба ұсыну керек болды. Ілиястың жұмысы ноу-хау деп жоғары бағаланып, бір миллион теңге жеңіп алды, – дейді облыстық кәсіпкерлер палатасының бас маманы Мадина Тұрсынбекова. 

Қазір құжаттар рәсімделуде. Содан соң бұл жобаға әрі қарай да қолдау көрсетілмек

Смартфон қуаттау – жоспарда

Айта кетейік, Ілиястың өз достарымен қорғап жүрген батареясының қуаты – 6 вольт. Яғни, әзірге көше шамдарын жарықтандыруға жетеді. Енді осы жобасына қызығушылық танытқан АҚШ-қа шақыртумен барып, іс-тәжірибеден өтіп келсе, батареяларының қуатын 12 вольтқа дейін арттырып, смартфон немесе планшет қуаттауға дейін жеткізу де жоспарлап отыр.

ОҚО Кәсіпкерлер палатасының бастамасымен Шымкент қаласының төрт ауданында жоспарланған ғимараттар, құрылымдар, қызыл сызықтар және басқа да нысандарды көрсететін интерактивті карта әзірлене бастады. Осыған байланысты ОҚО Кәсіпкерлер палатасында инвестициялық картаның http://shymkent.genplan.kz/ презентациясы өтті. Бұл жобаға қала бюджетінен 28 млн теңге бөлінді.

Интерактивті картада қаланың қолданыстағы ғимараты туралы картографиялық мәліметтер ұсынылмақ. Атап айтқанда, аудандардың әкімшілік шекаралары, мекенжайлар, ғимараттар мен құрылыстар, көлік жолдары, сондай-ақ мемлекет мұқтаждығы үшін сүрілуге жататын нысандар, құрылыс нормаларын аталған карта арқылы білуге болады. Пайдаланушыға ыңғайлы интерфейс қажетті нысандарды жылдам табуға, әсіресе, құрылысшылар үшін жер учаскелерін таңдауға көмегі зор. 

ОҚО Кәсіпкерлер палатасы директорының орынбасары Қайрат Айкеновтің айтуынша, бұл жоба кәсіпкерлердің бастамасымен қолға алынған.

– Мұндай деректер базасының пайда болуын кәсіпкерлер талап етті. 2016 жылдың ақпан айынан бастап Кәсіпкерлер құқығын қорғау жөніндегі кеңесте, облыстық прокуратурада, облыс әкімімен кездесуде де бұл мәселе талқыға түсті. Құзырлы мекемелердің атсалысуымен бүгінде карта онлайн режимде іске қосылды. Бұл бизнесті жүргізуді айтарлықтай жеңілдетеді, – дейді ол.

Ал Шымкент қаласының сәулет және қала құрылысы бөлімінің басшысы Нұрлан Архабаев интерактивті карта қаланың бекітілген Бас жоспарына сәйкес қай жерде қандай нысан орналасқанын нақты көрсететінін мәлімдеді.

– Енді кәсіпкерлер ғана емес, қаланың кез келген тұрғыны бос жатқан жерлердің қандай мақсатқа пайдаланылатынын картадан қарап біле алады. Мәселен, «Білім» деп жазса, карта мектептердің орнын айшықтап көрсетеді. Мұнда бұрыннан жұмыс істеп тұрғаны да, болашақта салынады деп бекітілген нүктелер де нақты белгіленген. Мәселен, кәсіпкер балабақша құрылысын жүргізуге жер телімін іздесе, картадан аталған әлеуметтік нысан түсуі тиіс орындарды оңай табады. Бұл жобаны әлі де жетілдіре түсеміз, – дейді Н. Архабаев.

Бөлім басшысының айтуынша, жер телімін актіде берілген жердің қолданыстағы шекаралары туралы және оны игеру үшін берілетін ақпаратқа ашық қол жеткізе алады. Онда тұрғын үй, қоғамдық-іскерлік, өндірістік аймақтар, инженерлік және көлік инфрақұрылымы аймақтары, санитарлық қорғау аймақтары, ауыл шаруашылықты пайдалану және басқа да ақпараттар ұсынылған.

Шымкент – шағын кәсіпкерлік дамыған шаһар. Қалада соңғы жылдары өндіріс орындарының саны артып, жұмыссыздардың қатары азайып келеді. Оған қоса, қаланың туристік әлеуеті де зор.

Шаһарда азаматтарды жұмыспен қамту, бұқаралық спортты дамыту, жол салу жұмыстарына да көңіл бөлінуде. 2017 жылы да қалада индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы шеңберінде бірқатар кәсіпорындар ашылды.

Жалпы, 2017 жылдың қаңтар-қараша айларында Шымкент қаласында жалпы тіркелген бизнес субъектілердің саны 75 988 бірлікке жеткен. Шағын және орта бизнес саласында жұмыспен қамтылған жұмысшылардың саны – 139712 адам.

Қалада 498 өнеркәсіп кәсіпорны жұмыс істейді. Қаңтар-қараша айында Шымкент қаласының өнеркәсіп кәсіпорындарында қолданыстағы бағамен 368 299,3 млн теңгенің өнімі өндірілді, немесе өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 102,1%-ға артқан. 

Индустриялық-инновациялық дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы шеңберінде Шымкентте 2017 жылы 10 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған еді. 11 айдың қорытындысы бойынша бірқатар өндірістер іске қосылды. Мәселен, «Рахат-Шымкент» ЖШС (вафельді түтікшелерді шығару), «Корпорация Сити-Строй» ЖШС (заманауи асфальт-бетон зауыты), «Бумпром» ЖШС (Қағаз-картон өндірісі), «Шымкай» ЖШС-і (жиһаз жасау өнеркәсібі), «ДезФумекс» ЖШС-і (асфальтбетон өндіру зауыты) жұмысын бастап кетті. 

«Оңтүстік» аймақтық инвестициялық орталығы» ЖШС және «ЫРЫС» МҚҰ арқылы қала бойынша 2017 жылы қаңтар – қазан айларында 1 103,0 млн теңгеге 121 жоба мақұлданып, оның ішінде 117 жоба 766,1 млн теңгеге қаржыландырылған. 

Бүгінде Шымкентке туристерді тарту бойынша да бірқатар жұмыстар қолға алынған. Өңірдің ішкі туризмін дамыту, туристік іс-шаралар ұйымдастыруға көңіл бөлінуде. Деректерді сөйлетсек, 2017 жылдың 11 айында қалаға шетелден 27 700 адам қонақ болып келген. Ал ішкі туризм көресткіші 76 100 адамға жеткен. 

Жалпы, «ONTUSTIK» Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығының көмегі бойынша биыл облыста 2 мыңнан астам кәсіпкер жеке кәсібін бастады. Орталықтан кәсіпкерлерге 3 мыңға жуық рұқсат құжат алынуына көмек көрсетілген. 

Биыл кәсіпкерлік негіздері курсын аяқтаған 705 кәсіпкер 2,5 млрд теңге көлемінде қаржы алып, өз бизнестерін дамытуға кіріскен. 

Көшелер жөнделіп, аяқжолдар салынды

2017 жылы Шымкент қаласының көлік инфрақұрылымын дамыту мақсатында 13,32 млрд теңге қаржы қаралды. Оның ішінде 91 көшені орташа жөндеу (64,32км) және 12 көшеге аяқ жол салу (19,122 км) жұмыстарына 1 229,324 млн теңге қаржы бөлінген. 

2017 жылы аяқталған құрылыстарды айта кетелік. Қалада Жібек жолы көшесін қайта құру (Пазиков көшесінен Кіші айналма жолына дейін), кіші айналма жолды қайта құру (Жібек жолы көшесінен қалалық қоқыс орнына дейін ПК 63+00-ПК 107+00), Әл-Фараби көшесін қайта құру (Темірлан тас жолынан А-2 автом. тас жолына дейін), Б.Момышұлы көшесін қайта құру (Сүлейменов көшесінен Қожанов көшесіне дейін) құрылыс жұмыстары аяқталды. 

Сонымен қатар, ішкі орам көшелеріндегі күрделі жөндеу нәтижесінде Жиделі шағынауданындағы Бекназар, Тұрдалиев, Беркімбаев көшелері, Ақниет шағынадуданындағы Шұғыла, Асқартау көшелері, Жайлау шағынауданындағы 5-ші көшеге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді. 

Сондай-ақ, биыл Рысқұлов көшесіндегі «Самал» базарының аумағында жер асты жаяу жүргіншілер өткелі салынып, пайдалануға берілді. 

2017 жылы 8 нысанға жалпы сомасы 1 785,026 млрд теңгеге ішкі орам көшелерін қайта құру және күрделі жөндеу жұмыстарын атқару көзделген. 

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мамандарының айтуынша, 2018 жылы 173 көшені күрделі жөндеу, орташа жөндеу, аяқ жол салу, ағымдағы жөндеу және ішкі орам көшелерге шағал тас төсеу және 3 көпірдің құрылыс жұмыстарына 11 006,099 млн теңгеге бюджеттік өтінім беріліпті.

12942 азамат жұмысқа орналасты

Қалада азаматтарды жұмыспен қамту – өзекті мәселенің бірі. Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің 11 айында атқарған жұмыстарын айта кетейік. Осы уақыт аралығында Шымкент қаласы әкімдігінің «Халықты жұмыспен қамту орталығына» 17950 азамат жұмыс іздеп келсе, соның ішінде 12942 азамат (72,1%) жұмысқа орналастырылды. 

Оның ішінде: ашылған жаңа жұмыс орындарына 1833, бос жұмыс орындарына 7445, қоғамдық жұмысқа 1571, әлеуметтік жұмыс орындарына 1970, жастар практикасына 1694, қысқа мерзімді кәсіптік оқытуға 3424 азамат жолданды. 28 адамға шағын несие берілді.

31 177 сәби дүниеге келген

Оңтүстік – алтын құрсақты аймақ екені мәлім. 2017 жылдың 9 айдың қорытындысы бойынша Шымкент халқының саны 940 072 адамға жетті. Бұл – ресми дерек. 1 қаңтар мен 20 желтоқсан аралығында Шымкентте 31 177 сәби дүние есігін ашыпты. 

Өңірімізде әлеуметтік саланы дамытуға айрықша көңіл бөлінуде. Жыл бойы жүзеге асқан жұмыстар да ауқымды. Облыстық құрылыс басқармасы мамандарының мәліметіне сәйкес, биыл әлеуметтік сала бойынша өңірде 134 нысанның құрылысы жүргізілуде. Оның ішінде 82-сі жаңа білім беру ұйымдары болса, 39 денсаулық сақтау, 7-уі мәдениет және спорт, өзгеде 6 нысан құрылысы. Сала мамандарының айтуынша, жоғарыда аталған білім ошақтарының 79-ы жаңа мектеп, ал қалған 3-уі кәсіптік білім беру ұйымдары. Осы нысандардың 27-нің құрылысы өткен жылы басталған екен. 

«Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы мен республикалық, облыстық бюджет қаржысынан жүргізілген білім нысандарының 32-сі биыл ел игілігіне берілсе, қалған 50 білім беру ғимараты келер жылы тапсырылады деп жоспарлануда.

Қорыта айтқанда биыл облыста 32 мектеп пен 34 денсаулық сақтау нысаны, 2 мәдениет үйі мен өзгеде 2 нысан пайдалануға берілді.

Еңбегі сіңген спорт шеберлері дайындалды

Шымкентте салауатты өмір салтын ұстанушылар да артып келеді. Тоғыз айдың қорытындысы бойынша, қалада спортпен 237, 8 мың адам шұғылданады. Бұл – қала халқының 25,6 пайызы. 

Жалпы, өңір спортшылары 2017 жылды жемісті аяқтады. Жерлестеріміз Ел чемпионаттары мен біріншіліктеріне қатысып, 400 алтын, 396 күміс, 393 қола медальға қол жеткізсе, Азия чемпионаттарында 78 алтын, 53 күміс және 42 қола медальға ие болды.

Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен «Жаңа индустрияландыру: қазақстандық барыстың қадамы» ұлттық телекөпір өтті. Оның барысында Шымкентте көлік-логистика орталығында жаңа алып кешен ашылды. А+ санатындағы «Continental Logistics Shymkent» кешенінің қуаттылығы жылына 1 миллион тонна тауар өткізуге жетеді.

Телекөпірге Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев пен «Қазақстан теміржолы» ұлттық компаниясының вице-президенті Санжар Елубаев және орталық қызметкерлері қатысты. Жоғары лауазымды басшылар алдымен Елбасыға жаңа нысанның маңыздылығы туралы баяндады.

– Құрметті Президент! Біз Шымкент қаласында мультимодельді көлік-логистикалық орталығының құрылысын аяқтадық.

Мұнда жыл сайын шамамен 1 млн тонна жүк өткізуге болады. Біздің орталық – Шығыс-Батыс, Оңтүстік-Солтүстік ағынына қызмет ететін кеден аймағы мен толық сервистік желісі қамтылған заманауи кешен. Нұрсұлтан Әбішұлы, осы инфрақұрылымдық жобаны іске қосуға рұқсат етіңіз! – деді «Қазақстан теміржолы» ұлттық компаниясының вице-президенті Санжар Елубаев.

Кешенде құрғақ және климаттық жағдайды бақылайтын қоймалардан бөлек контейнер терминалы, кедендік ресімдеу аймағы мен ілеспелі құрылымдар бар. Жаңа көлік-логистикалық орталығының ерекшелігі - географиялық тұрғыдан тиімді орналасуында. Аймақтың жүк жөнелтушілер үшін артықшылығы – мұнда Cross Docking мультимодельді қызмет көрсету жүйесінің енгізілген. Бұл жүйе қоймалардағы шағын жүктермен қоса жеміс-жидек пен көкөніс сияқты бұзылатын тауар үшін өте маңызды.

Қазіргі кезде жалпы аумағы 92 гектар «Оңтүстік» көлік-логистикалық орталығында 8 жоба жүзеге асырылуда. Олардың инвестициялық құны – 35,6 млрд теңге. Мұнда кедендік рәсімдеу, фитосанитарлық және ветеринарлық бақылау қызметтері бір терезе қағидасымен жүргізілсе, бұған қоса уақытша сақтау қызметі де қарастырылған.

Мемлекет басшысымен телекөпір барысында Шымкент қаласындағы «Химфармның» дәрі шығаратын цехы да іске қосылды. Жалпы құны 13,5 млн АҚШ доллары болатын бұл жоба кәсіпкерлікті қолдау картасы аясында жүзеге асырылған. Өнімнің 80 пайызы ішкі нарыққа, қалған 20 пайызы экспортқа жіберіледі деп жоспарлануда. Өндіріс цехы заманауи құрылғылармен жабдықталған. Мұнда 72 адам жұмыспен қамтылып отыр. Бұл жоба Шымкенттегі инвестициялық жобаның маңызды бір бөлігі болып табылады. Компанияның бас директоры Ижи Урбанец осымен төртінші цехтың ашылып отырғанын жеткізді.

– Біз жалпы көлемі 108 млн доллар көлемінде инвестиция құюды жоспарлап отырмыз. Жаңа цехты іске қосқаннан кейін біз экспорттық әлеуетімізді 5 млрд теңгеге жеткізе аламыз. «Химфармның» атынан фармацевтикалық саланы қолдап, инвесторларға ыңғайлы жағдай жасағаныңыз үшін алғыс айтамыз, – деді Ижи Урбанец.

Бүгінгі таңда зауытта 1200-ден астам жоғары білікті маман жұмыс істейді. Өндірістің барлығы әлемдік сапа стандартына сай келеді. Салалық GMP стандарына толық сай келетінін бұл цехта жылына түрлі дертті емдеуге арналған 20 миллионнан астам қорап дәрі шығарылады.

Қала әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай қоғамдық көлік компанияларының басшыларымен кездесті.

Жиында қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев қоғамдық көлік мәселесі бойынша атқарылған жұмыстар жөнінде баяндама жасады. Оның айтуынша, бірқатар компанияларда қоғамдық көліктерді бақылап отыратын GPS орнатылмаған. Аталған мәселеге жауапты компания басшылары бір апта ішінде олқылықтардың орнын толтыруға уәде берді.

– GPS барлық автобустарда орнатылуы керек. Біз ол арқылы әрбір қоғамдық көлікті бақылап отырамыз. Егер құрылғыңыз істемей қалса жұмысыңыз көрінбей қалады. Сондықтан, бұл мәселені ертерек түзету керек. Бұзылғандарын жөндеп, жаңасын сатып алуға бір апта уақыт беріледі, – деді Қ.Нұртай. 

Сондай-ақ, жиын барысында қоғамдық көліктердегі билет бермеу, жүргізушілердің жол ережесін бұзуы, аялдамаға тоқтамау, кондукторлардың айқайлауы секілді мәселелер де талқыланды.

Іс-шара соңында әкім орынбасары компания басшыларына бірқатар міндеттер жүктеп, нақты тапсырмалар берді.