Шымкент келбеті

Өткен жұмада таң сәріден бастап Орталық саябаққа қала тұрғындары көптеп жинала бастады. Себебі, мұнда қалалық жұмыспен қамту орталығы бос жұмыс орындары бойынша жәрмеңке ұйымдастырды. Жәрмеңкеде Шымкент қаласының 131 кәсіпорнынан барлығы 2006 бос жұмыс орны ұсынылды. Бұдан бөлек, еліміздің солтүстік облыстарында мемлекеттік «Серпін – 2050» бағдарламасы шеңберінде қызмет етуге ниетті өңір тұрғындары ұсынылған 665 бос жұмыс орнына өз өтініштерін берді. Шараға облыс әкімінің орынбасары Ұласбек Сәдібеков, Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Гүлжан Құрманбекова қатысты. Өз сөзінде олар облыста бірнеше мемлекеттік бағдарлама шеңберінде мыңдаған азаматтар тұрақты жұмыс орнымен қамтылып отырғанын айтты. Бұл күнгі шараға елдің 4 облысынан келген 36 мемлекеттік орган және 11 оқу орнының өкілдері қатысып отырды.

Болашаққа нақты қадам

«Серпін» әлеуметтік жобасы аясында бос жұмыс орындары жәрмеңкесіне арнайы келген Солтүстік Қазақстан облысының Тайынша ауданы әкімінің орынбасары Медет Оспанов бүгінгі таңда өңірдегі қалыптасқан демографиялық ахуалға кеңінен тоқталып өтті.
– Тайынша ауданында барлығы 46 мың тұрғын мекен етсе, оның 28 пайызын ғана жергілікті қазақ ұлты құрайды, – дейді Медет Дулатұлы. – Өнеркәсіпті өркендету бағытында әсіресе, жас мамандарға деген зәруліктің барын да жасырмаймыз. Бұл тұрғыда, арнайы оқу тәжірибесінен өтіп, жаңа технологияны меңгерген қазақ жастарының аудан экономикасын түлектеріне сеніміміз зор.

Шымкент қаласының тұрғыны Мөлдір Ерсейіт ҰБТ-де жинаған 72 балымен «Серпін – 2050» бағдарламасы бойынша білім грантын иеленгендердің бірі. Бүгінде ол Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтында «мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу» мамандығы бойынша 1-курста оқып жүр. Мектеп түлектерін бағдарлама аясында білім алуға, болашағын нақ бүгінгі күн дұрыс бағдарлауға шақыруда.
– Мен өзім оқу грантын жеңіп алғанымда қатты қуандым. Ата-анама салмақ салмай, өз күшіммен оқуға түстім. Жат қалаға алғаш келгенімде бойымда қорқыныш сезімі болды. Кейінірек, замандастарыммен танысып, ортаға үйренісіп кеттім, – дейді ол.
Айтуынша, жатақханада студенттерге барлық жағдай жасалған – жатын бөлме, арнайы кір жуатын, шомылатын бөлме де бар.
– Біле білгенге, бағдарламаның жас өскіндерге берері көп, – дейді Мөлдір Бақытқызы. – Ердің емес, елдің баласы болуға ұмтылған талапкерлер ең алдымен, тәуекелшіл, өзгерістерден жасқанбайтын, белсенді, өнерлі, білімге құмар, өзге өңірлерде оқып, қажет болса сол өңірлерде қалып жұмыс істеуден қашпайтын болса ғана, бастапқы мақсатына қол жеткізе алады. Ұлттық мүддені көздейтін бағдарламаның белсенді мүшесі бола білгенімді бүгінде мақтаныш сезіммен айтамын.

«Мәңгiлiк ел жастары – индустрияға!»

«Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» атты жоба аясында қолға алынған «Серпін – 2050» әлеуметтік бағдарламасы Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан және Маңғыстау облысының жастарына арналған.
2014 жылдан бастап жүзеге аса бастаған бағдарламаның негізгі мақсаты – халқы тығыз орналасқан еліміздің оңтүстік аймақтарындағы жастарды кадр жетіспеушілігі байқалған солтүстік, батыс және шығыс өңірлерінде оқытып, тұрақты жұмысқа орналастыру. Бұл бағдарлама бірінші жылы педагогикалық мамандықтар бойынша іске асқан болса, кейіннен оның аясы кеңейіп, техникалық және ауыл шаруашылық мамандықтарын қамтып отыр.

«Серпін – 2050» әлеуметтік жобасы бүгінде еліміздегі табысты жүзеге асқан әлеуметтік бастамалардың бірі болып саналады. Халықтың жобаға деген қызығушылығы жыл өткен сайын артып отырғаны да байқалады. Сала мамандарының айтуынша, аталмыш бағдарлама жастардың сапалы білім алып, тұрақты жұмыс табуына зор мүмкіндік беруде. Алғашқыда жоба бойынша 2050 жас грант негізінде оқуға мүмкіндік алса, өткен жылы «Серпінге» бөлінген грант саны 3 есеге өсіп, 6200-ге жеткен. Олардың 5 мыңы тек жоғары оқу орындарының гранттары. Демек, «Серпін – 2050» жобасы қанатын кеңге жайды деген сөз.
– Мемлекеттік грантқа ие болған студенттермен мұндағы ұқсастық сол – жоғары білім грантын иеленгендердің барлығы да шәкіртақыға ие болып, темір жол арқылы барып-қайтатын жол шығындары өтеледі. Ал айырмашылығы – «Серпінмен» оқуға түскен жастар үшін екі үлкен кепілдік бар. Біріншісі, жатақханамен оқуды бітіргенге дейін толық қамтамасыз етіледі. Ал грантпен оқуға түскендерде ондай кепілдік жоқ. Екіншісі, егер оқу бітірген соң сол өңірде қоныстанып қалған жағдайда, жұмыспен толық қамтамасыз етіледі. Яғни, бағдарламаға қатысушылардың алдағы күндерде қиналмай-ақ жұмыс тауып, өздерінің әлеуметтік жағдайларын жақсартуына толық мүмкіндік бар, – дейді облыстық білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасының басшысы, жұмысшы топ төрағасы Болат Жанәбіл.
Алғашқы жылы жоба бойынша жалпы саны 2050 грант бөлінсе, жобаға қатысуға 10 мыңнан астам азамат өтініш білдіріпті. Яғни, әр орынды иелену үшін 5 адам бәсекеге түскен. Бұл – өте жоғарғы көрсеткіш. Жобаға әсіресе, Қызылорда мен Оңтүстік Қазақстан облыстарының жастары айырықша қызығушылық танытуда. Бөлінген 2050 білім грантының ең көп бөлігін Оңтүстік Қазақстан облысының жастары иеленген. Нақты айтқанда, 837 грантты жеңіп алыпты.

Жас талапкер ненi бiлуi қажет?

«Серпін – 2050» әлеуметтік бағдарламасына Маңғыстау, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарының жастары қатыса алады. ЖОО-на түсу үшін түлектер ҰБТ немесе кешенді тестілеуге қатысуы керек. ҰБТ мен кешенді тестілеуден жиған ұпайы 50 балдан кем емес және де таңдау пәнінің ұпайы кем дегенде 7 балдан төмен болмауы тиіс. Ал колледжде білім алуға ниеттілер үшін ҰБТ және кешенді тестілеу тапсыру шарты жоқ. Колледждерге 11 сыныпты бітірген түлектер конкурс арқылы түсе алады.

Айта кетейік, биыл бағдарлама бойынша жоғары оқу орындарына 5000, кәсіптік-техникалық колледждерге 1000 мемлекеттік грант бөлінуі жоспарлануда. Ол үшін солтүстік аймақтардағы 19 жоғары және 33 кәсіптік-техникалық колледждерде педагогикалық, техникалық, ауыл шаруашылығы және ветеринария мамандықтары бойынша бағдарламаға қатысушылардың тегін білім алуына лайықты жағдай жасалған. Бағдарламаның тағы бір ерекшелігі – бұрынғы жылдары мектеп бітірген түлектер де қатыса алады.
Аталмыш бағдарламаға қатысуға ниетті жастар құжаттарын 23 шілде мен 1 тамыз аралығында Шымкент қаласы Тәуке хан даңғылы 5, М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің бас ғимаратында және А. Байтұрсынов көшесі 13, Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық институтының бас ғимараттарының 1-ші қабатында орналасқан «Серпін» әлеуметтік жобасының «Қабылдау комиссиясына» тапсыруына болады. Ал колледждерге түсу үшін талапкерлерді қабылдау комиссиясы Шымкент қаласы, Гагарин көшесіндегі №3 және Қ.Жарқынбеков көшесінің бойындағы №4 колледж ғимараттарында орналасқан.

Забадам елді мекенінде №8 балалар кітапханасына модельді кітапхана статусы берілді. Заман талабына сай жабдықталған кітапхананың ашылу салтанатына Шымкент қалалық мәслихатының депутаты Данияр Үсенов, Әл-Фараби ауданы әкімінің орынбасары Марат Тәжібаев, қоғам қайраткері, жазушы Уәлихан Сүлейменов және облыстық «Отырар» ғылыми әмбебап кітапханасының директоры Закира Сембекқызы қатысты.

Қазақстан Республикасының 25 жылдығы аясында облыс көлемінде 25 кітапхана ашу жоспарланған. Соның бірі шағынаудандағы модельді кітапхана болды.
Модельді кітапхана – оқырмандарға кітапханалық қызмет көрсетуді жоғары сатыға көтеретін жаңа кітапхананың стандарты саналады. Оның басты міндеттері – компьютерлік технологияларда енгізудің арқасында электронды ақпараттар қорын қалыптастыру, кітапханалық қорларды дамыту, материалдық-технологиялық базаны нығайту.
Тұсаукесер шарада қоғам қайраткері Уәлихан Сүлейменов кітапханының лентасын қиып, ізгі тілегін жеткізді. Қаламгер Асанбай Асқаров жайында жазылған «Қайталанбас тұлға» кітабын сыйға тартты.

елiмiздегi бiлiм жүйесi осы жолда тұр

Білімді ұрпақ – ел болашағы. Тәуелсіздік алған тұстан бері білім беру саласында түрлі реформалар жүзеге асты. Әлемдік білім-ғылымның, инновацияның көшіне ілесу мақсатында биылдан бастап тағы да бірқатар реформаларға алғашқы қадам жасалмақ. Оның бірі – 2016-2017 оқу жылынан бастап елімізде бірінші сынып оқушылары үш тілде білім алатындығы. Бұл туралы Алматыда өткен «Ғылым және бизнес» атты халықаралық форумында Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев хабарлаған болатын.

Үш тiлдi бiлу – қажеттiлiк

Бұл өзгеріске қала ұстаздары мен оқушылары қаншалықты дайын екенін білу мақсатында Шымкент қалалық білім бөлімі ғылыми әдістемелік орталығының директоры Кенжегүл Сағындықоваға жолыққан едік.
Жауапты маманның айтуынша, «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы акционерлік қоғамы мен педагогикалық шеберлік орталығында бүгінгі таңда 180 ұстаз білімін жетілдіруде. Бұдан бөлек қыркүйекке дейін бірінші сыныпты қабылдайтын 805 мұғалімді оқытып, білім-біліктілігін арттырамыз деп отыр.
– Бейнелеу өнері, музыка, денешынықтыру, ағылшын тілінен ұстаздарымыз білім деңгейін көтеруде. Жаңартылған оқу жүйесіне көшуге дайынбыз деп айта аламын. Жоғары оқу орындары алдында да болашақ педагогика мамандарының заманға сай жаңа буынын даярлау міндеті тұр. Үш тілді білу – қазіргі заманның талабы, қажеттілік. Сондықтан бұл жүйеге шошына қараудың қажеті жоқ, – дейді К.Сағындықова. Осылайша бағдарлама сәтті жүзеге асып жатса, 2017 жылы 2,5,7 сыныптар, 2018 жылы 3,6,8,10 сыныптар, ал 2019 жылы 4,9,11,12 сыныптар осы жүйеге көшпек.
Тағы бір білім саласына енгізілетін өзгеріс – жоғары сынып оқушылары да жаратылыстану бағытындағы пәндерді ағылшын тілінде оқиды. Бұл мәселе әлеуметтік желілерде қызу талқыға түсіп, байыбына бармай байбалам салғандар да болды. Білім және ғылым министрі Ерлан
Сағадиев журналистер мен блогерлермен кездесу өткізіп, осы мәселелерге қатысты сан сауалға жауап берді. Министрдің мәлімдеуінше, 10-11 сынып оқушылары информатика, химия, биология және физика пәндерін ағылшын тілінде өтеді. Ол үшін ұстаздарға біліктілікті жоғарылату курстары мен жазғы мектептер ұйымдастырылып, ағылшын тілін үйренудің тиімді мобильді қосымшалары шығарылып, онлайн оқыту жүйесі жүзеге асады.
Алдымен 2017 оқу жылында информатика пәні ағылшын тілінде өтеді, ал қалған пәндер 2020 жылға дейін біртіндеп көшірілмек. Осылайша үш тілде бірдей оқыту жүйесі арқылы өскелең ұрпақтың талабын шыңдап, отандық және шетелдік жетекші оқу орындарында тең дәрежеде білім алуға жол ашылмақ.
Ж. Аймауытов атындағы №64 мектеп-гимназияның директоры Зейнегүл Асылбекова үш тілді жетік білу, білім мен ғылым саласына озық технологияларды енгізу – бүгінгі уақыт талабы екенін айтады. Талай дарынды ұл-қызды түлеткен білім ордасының ұстаздары жаңа жүйеге оң көзқараспен қарап, жаңа технологияларды қолдану арқылы оқушыларды жан-жақтылыққа тәрбиелеуде.
– Біздің мектепте біліктілігін 1, 2, 3 деңгей бағдарламасымен арттырған, инновациялық тәсілдерді игерген мұғалімдер бар. Олар «Өзгеріс не үшін қажет?», «Нені енгізу қажет?», «Неліктен біздің оқыту тәсілдерімізді өзгертуге тиіспіз?», «Біз бұны қалай жүзеге асырамыз?» деген сұрақтар топтамасына жауап іздеп, дәстүрлі және жаңа инновацияларды сабақтастыра отырып дәріс жүргізеді. Тілдік ортаны жетілдіру мақсатында сұхбаттар құрып, түрлі ойын тәсілдері арқылы оқушыларға сабақ өтеді. Сол себепті бұл жаңа жүйеге көшуге дайынбыз деп айта аламын, – дейді мектеп басшысы Зейнегүл Асылбекова.
Айта кетейік, Еуроодақтағы 28 елдің 17-сінде шет тілін үйрету балабақшадан басталады екен. Ал экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына кіретін 17 елде ағылшын тілін шет тілі ретінде бастауыш мектепте екпін түсіре оқытады. Әлемнің өзге дамушы елдерінде де бір немесе одан да көп пәндерді ағылшын тілінде оқытуға көшкен. Осылайша біздің ұл-қыздар да, үш тілді жетік меңгеріп, әлемдік білім жүйесіне ілесіп, болашағына нық негіз қалап жатса, нұр үстіне нұр емес пе?!

Оқушылар 1 маусымµа дейiн оқиды

Бес күндік білім беру жүйесіне көшу туралы өзгеріс те ата-аналарды бей-жай қалдырмады. «Бұл жүйеге көшсек, оқу маусымы жаздың бел ортасына дейін созылады екен» деген қауесет ақпарат тез-ақ тарап кетті. Осыған түсінік берген Білім және ғылым министрі Е. Сағадиев:
– Біз балаларға қосымша 34 күн демалыс береміз. Бұл барлық сенбілерді қоса алғанда. Енді оқу мерзімін 1 маусымға дейін созып жатырмыз. Яғни, 5 күнді алғанда барлығы 29 күн (жазғы демалыстан бөлек) ата-аналар мен балалар демалады, – деп мәселенің мән-жайын тарқатып берді.
Сонымен, келесі жаңа оқу жылынан бастап, бес күндік білім беру жүйесіне көшіп, 1 сынып оқушылары 1 маусымға дейін оқиды. Бұдан бөлек 2017 жылы олардың қатарына 2, 5, 7 және 9 сынып оқушылары қосылады. Ал 2018 жылдан бастап жаңа жүйеге барлық мектептерді көшіру жоспарланған.
– Шыны керек, бес күндік білім жүйесіне өтетінімізге қуанып жүрміз. Төрт ұл-қыз тәрбелеп отырмын. Үшеуі мектеп оқушысы. Енді ұл-қызымды демалыс күні үйірмеге, кітапханаға апаруға мүмкіндік туатын болды, – дейді Гүлжан Тасболатова.
Дамыған батыс елдерінің өзінде жазғы демалыс көп болса 1,5-2 айға ғана созылады екен. Бұрынғы Кеңес Одағының елдері оқушылары секілді 3 ай демалатын басқа ел жоқ. Оның үстіне психолог мамандар да үш айлық жазғы демалыста бала мектепте не үйренгенін ұмытып, олардың сабақ оқуға деген ынта-ықыласы төмендейтінін айтып отыр.
Озық ойлы, жан-жақты, өскелең ұрпақ тәрбиелеу мақсатында енгізіліп жатқан білім саласындағы реформалар мен түрлі бағдарламалардың қай деңгейде жүзеге асып, шетелдік тәжірибенің қаншалықты жеміс беретініне енді уақыт төреші.

Сіз не дейсіз?

Тамара МАХАЛҚЫЗЫ, «Қазақстанның педагогикалық академиясы» корпоративтік қорының вице-президенті,
Ы. Алтынсарин атындағы төсбелгiнің иегері:

– Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев ұсынған бағдарламада еліміздің барлық орта білім беретін мектептеріне Назарбаев интеллектуалдық мектептеріндегі Кембриждік жүйені енгізу мәселесі қозғалып отыр. Бұл жаңа білім беру жүйесін қолдаймын. Оқушылардың тіл үйренуге деген қызығушылығын арттырып, шығармашылық сүйіспеншілігі мен қарым-қабілетін ашудың сан алуан жолдары бар. Ол үшін біздің ұстаздар дәстүрлі және жаңа инновацияларды сабақтастырып, технологияларды үнемі жаңартып, оқу бағдарламасына әлемдік стандарттарды қолдану керек.

Қаракөз МОМБАЕВА, 
Ораз Жандосов атындағы №30 орта мектептің психолог маманы:

– Бүгінгінің балалары зерек, қабілетті. Тіпті қазір 3-4 жасар баланың өзі ұялы телефоннан, компьютерден өзіне қызықты мултьфильмдерді қосып алып көреді, түрлі ойындарды ойнайды. Ешкім оларға үйретпесе де. Үш тілде білім алу бала психологиясына ауыр деп ойлаудың қажеті жоқ. Олар дәл осы жаста кез келген ақпарат пен оқып-тоқығанын дереу қағып алады. Сондықтан қорықпай, тек оларға жеткізу тетігі мен жүйесін білу қажет.

Динара ӘДІЛБАЕВА,
С. Ерубаев атындағы №24 мектеп-лицейдің 10 сынып оқушысы:

– Біздің мектеп-лицейде ағылшын тілі аптасына екі рет өтеді. Сондай-ақ, тілді қаншалықты меңгеріп жатқанымызды білу үшін аптаның әр сенбісінде (Unit check) арнайы тест тапсырамыз. Бұдан бөлек, қосымша ағылшын тілі курсына барамын. Арманым – болашақта білікті маман болу. Шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарында қызмет етіп, білімімді жетілдіргім келеді. Сол себепті қазірден бастап тиянақты дайындалып жүрмін.