Шымкент келбеті

Алдағы аптада қаланың  63 көшесіне жөндеу жұмыстары басталмақ

Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі, автомобиль жолдары секторының жетекші маманы Парида Құрбанова жұмысты бастауға сақадай сай екенін айтты. 

– Қожанов, Момышұлы, Әл-Фараби көшелері мен «Ынтымақ», «Солтүстік Батыс», «Шұғыла» шағынаудандарының бірнеше көшесінде қайта құру жұмыстары жүргізіледі. «Самал-1,2,3» шағынаудандарында инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымдарды дамыту жұмыстары жалғасып, магистральды және қалаішілік көшелер салына бастайды, – дейді жетекші маман.

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі берген мәліметтерге сүйенсек, Темірлан тас жолы мен Мангельдин көшесінің қиылысындағы және «Самал» базары маңындағы жерасты өткелдерінің құрылысы жалғасады. Жол құрылысы, ағымдағы жөндеу, жаңа жол салу жұмыстары «Құрсай», «Қазығұрт», «Ынтымақ» елдімекендері мен «Тельман» бөлімшесінде де қолға алынбақ. 

Осы орайда қалалық мәслихаттың депутаты Марат Тамабаев жол құрылысына бөлінген қаражаттың мақсатты жұмсалуына тұрғындар да жауапты бола алатынын айтады.

– Құрылыс жұмыстарына бөлінген қаражаттың дер кезінде игеріліп, жолдардың сапалы әрі уақытылы пайдалануға берілуіне ең әуелі сол аймақтан сайланған депутат қызығушылық танытуы тиіс. Депутат күнде сол жерден табылмаса да, жергілікті тұрғындар арасынан көше билері мен ауыл ақсақалдарын бұл жауапкершілікке қатыстыра алады. Ал халық арызданса, «Нұр Отан» партиясы да арнайы комиссия құрып, тексеру жүргізеді, – дейді депутат.

Шымкент қаласының көлік инфрақұрылымына биыл 13 миллиард теңге қаржы бағытталмақ. Тозығы жеткен жолдарға ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін 303 миллион теңге қаржы бөлініп отыр. Қазіргі таңда, аталған міндеттерді атқаратын «Лидер Н.К.» және «ДорМаркет» мердігер мекемелері анықталды.

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Асылбек Баймырзаевтың айтуынша, қаланың 215 ішкі орам көшесіне күрделі және орташа жөндеу жұмыстары жүргізілмек. Сондай-ақ, шағал тас төсеу жұмыстарын «Әлем Транс Жол» мердігер мекемесі атқармақ. Бұл үшін 200 миллион теңге қаржы қаралған.

Сала мамандарының берген мәліметінше, бүгінде 11 магистральді көшені қайта құру және 3 магистральді көше құрылысын жалғастыру бағытында мемлекеттік сатып алу жұмыстары атқарылған. Бұдан бөлек, 2 жаяу жүргіншілер өткелінің құрылысы жүргізіледі және өткен жылдан өтпелі 1 жаяу жүргіншілер жолы пайдалануға берілмек.

Жол құрылысының жағдайымен танысу мақсатында облыс әкімі Ж.Түймебаев пен қала әкімі Ғ. Әдірахымов Шымкенттегі бірқатар нысандарды аралады. Облыс және қала басшылары ең әуелі Темірлан тас жолынан «Самал-3» шағынауданына дейінгі аралықта орналасқан Арғынбеков көшесінің бойындағы жол құрылысының барысын көрді.

Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев жол құрылысының бекітілген жобасымен таныстырды. Оның айтуынша, 3 шақырымдық 4 жолақты жолдың құрылысы 2016 жылдың шілдесінде басталған. Мердігер «АРТ-Құрылыс» ЖШС жауапкершілігіне жүктелген жол құрылысына жалпы 1 314,656 млн теңге қаражат бөлінген. Мердігер жұмыстың жай-жапсарын баяндап, көше бойындағы 50-ден астам тұрғын үй мен нысандардың дұрыс орналаспауы құрылысты жалғастыруға кедергі келтіргенін айтты. Тұрғындармен келісімге келу біршама уақытты алған. Облыс әкімі Жансейіт Түймебаев үш шақырымдық жол құрылысын жедел аяқтауды тапсырды.

– Жұмыстың сапасы маңызды және жылдам орындалуымен құнды. Жолды пайдалануға неғұрлым ерте тапсырсақ, соғұрлым жол қозғалысына пайдалы болмақ. Мердігер осыны ескерсін. Ал мемлекет тарапынан көшелер салынып, ағаш отырғызу жұмыстары жүріп жатқанда халық та өз тарапынан қолдау танытуы керек. Үлкен көшелердің бойында орналасқан тұрғындар үйлерінің сыртын біркелкі етіп сырласа, әр азаматтың қаланы көркейтуге қосқан үлесі болар еді, – деді Ж. Түймебаев.

Бұдан кейін өңір басшысы «Green Bus Company» ЖШС-не тиесілі қалалық қоғамдық көлікпен Рысқұлов көшесінің бойын, «Тельман» бөлімшесін аралап, «Бекжан» базарына барды.

Халқы тығыз орналасқан Шымкент қаласында көлік қозғалысы да аз емес. Соның салдарынан соңғы кездері автомобиль жолдарын кеңейту, қала көшелеріндегі кептелістерді азайту және үшінші мегаполистің ажарын аша түсу мақсатында жолайрықтарын көбейту жобасы қолға алынған-ды. Қолдау тапқан жолайрықтарының бірі Алматы – Ташкент бағытындағы Темірлан тас жолының қиылысынан орын теппек. Мұнда «Бекжан» базары, автобекет, облыстың орталық мешіті және басқа да халық көп жиналатын нысандар орналасқан. Атап айтсақ, «Бекжан» базарында 8 000 сатушыға арналған орын бар. Бұл сатушының ғана орны, ал қызмет көрсететін адам саны одан 2-3 есе көп болары сөзсіз. Автобекет – тәулігіне 4 500 жолаушыға қызмет көрсетуге арналған. Қазірдің өзінде мұнда күніне 2 800 жолаушы тасымалданады. 2 000 көлікке арналған 3 қабатты автотұрағы бар. Ал облыстың орталық мешіті 5 000 адамға арналған. Осыншама халыққа қызмет ететін көлік қозғалысының жайы айтпаса да түсінікті. Облыс әкімі Ж. Түймебаев Шымкент қаласының А-2 мен Темірлан тас жолының қиылысындағы өтпе жолдың құрылысына қолдау танытты.

– Бұл жобаға қажетті 1 737, 508 млн теңге көлеміндегі қаражат бөлінді. Қоғамдық орындардың тиімділігі бірінші кезекте қатынаудың ыңғайлылығына байланысты. Ал екіншісі, қызмет көрсету сапасының басқалардан жақсы болуы. «Бекжан» базары қазіргі заман талабына сай. Сатушыларға барлық жағдай жасалған, жан-жағы жабық, жылы ғимарат. Күннің ыстық-суығына лайықталған, қауіпсіздік шаралары да ескерусіз қалмапты. Бұл жағдай тауардың сапасы бұзылмауына да септігін тигізеді. Базар осындай болуы керек. Базар басшылары тауар өтімділігін ғана ойламай, сатушылардың денсаулығын сақтауға да көңіл бөлуі тиіс, – деді Жансейіт Қансейітұлы.

Базар басшысы Әмірхан Шүменов қала аумағындағы халық көп шоғырланатын жерлерге жолайрықтар мен өтпе, айналма жолдар салу жобасын қолға алған облыс және қала әкімдеріне алғысын білдірді.

Соңғы бесжылдық кезеңінде облыс орталығының жер көлемі үш есеге дерлік ұлғайып, тұрғындарының саны еселенді. Миллиондардың мекеніне айналу мүмкіндігі жоғары мегаполисте әсіресе, көлік инфрақұрылымын дамыту өзекті мәселеге айналуда. Ертеректе салынған қала жолдары қазіргі көлік нөпірін толықтай қамтамасыз ете алмайды. Осының салдарынан, қаланың орталық көшелерінде көлік кептелістері жиі орын алуда. Бұған қоса, облыс орталығына күнделікті келіп-кететін автокөліктердің саны арта түскен. Оның едәуір бөлігін ауыр жүк көліктері құрайды. «Шымкент қаласының 2020 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық даму Тұжырымдамасына» сәйкес, мұндағы мәселенің шешімі ретінде бірқатар міндеттер белгіленіп отыр. Осы орайда, Шымкент қаласы жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаевпен әңгімеміздің әлқиссасы осы сауалдың аясында өрбіді.

– Қуатжан Әзімбай-ұлы, қаланың көлік қозғалысы бүгінгі талапқа қаншалықты сай келеді?

– Өздеріңіз білесіздер, қаланың көлік жолдары негізінен 30-40 жыл бұрынғы талапқа сай ыңғайластырылған. Осының салдарынан, ғимараттардың орналасу қашықтығын есепке ала отырып, көше бойын кеңейтуге айтарлықтай мүмкіндік жоқ. Дегенмен, жол айрықтары мен жаяу жүргіншілерге арналған өткелдерді пайдалануға беру арқылы көлік кептелістерінің алдын алу жұмыстары дендеп жүргізілуде.
Жалпы, қала аумағындағы жолдың 62 шақырымы республикалық, 134 шақырымы облыстық маңызға ие. Ал қала көшелерінің жалпы ұзындығы – 2528 шақырым. Оның 1306 шақырымы, яғни, 51 пайызы асфальтты-бетонды төселіммен қамтылған. Тиісінше, 1005 (41 пайызы) шақырымды құрайтын аумаққа шағал тас төселсе, 217 шақырымы (8 пайызы) топырақты жол санатына енеді. Ағымдағы жылы көлік инфрақұрылымын дамытуға 9 миллиард 446 миллион теңге бағытталып, ауқымды міндеттер жүзеге асатын болады.

– Жол қозғалысы қауіпсіздігі үшін ақпараттық белгілермен қамту деңгейі қандай?

– Өткен жылы 408 миллион 541 мың теңге қаржы қаралып, тиісті мерзімде 4 бағдаршам ауыстырылды және 7 бағдаршам жаңадан орнатылды. Мектептер маңынан 9 нысанға жаяу жүргіншілерге арналған бағдаршам қойылды. 475 метр қашықтықта жасанды жол кедергілері, 42 дана белсенді жол белгілері, 66 ақпараттық жол белгілері орнатылды.
Ағымдағы жылы жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытында 456 миллион теңге қаржы қаралып, оған жалпы қашықтығы 350 метрді құрайтын жасанды жол кедергілері, 100 дана ақпараттық жол белгілері, 17 жаңа бағдаршам нысандары орнатылады. 30 дана жарық шамы бар белсенді жол белгілері, 10 дана ақпараттық-көрсеткіштік белгілері және 1600 дана катафоттар (арнайы киімдер) қою жоспарлануда.

Сондай-ақ, жол қозғалысы кептелістерін болдырмау үшін салынатын жолайрық құрылыстарына жобалау жұмыстары жүргізілуде. Қазіргі таңда, қаланың көлік инфрақұрылымын дамыту бойынша 5 нысанның жобалық-сметалық құжаттамалары әзірленіп жатыр. Бәйдібек би – Арғынбеков – Назарбеков – Астана көшелеріндегі жолайрықты салуға ЖСҚ әзірлеу үшін 55 миллион теңге қаржы қаралып отыр. Жобалау жұмыстарымен «Архитектура Дизайн» ЖШС айналысуда. Құрылыс мерзімін 2018-2019 жылдары жүргізу белгіленген. Жоба толығымен жүзеге асқан сәтте, Бәйдібек би – Арғынбеков көшесіндегі жолайрықпен тәулігіне 175 мыңға дейін көлік жүре алады. Бәйдібек би – Астана көшелерінің қиылысында орнатылған жолайрық арқылы көлік қозғалысының қамту көрсеткіші 75 мыңнан 130 мыңға дейін ұлғаяды деп күтілуде. Бұдан бөлек, 2020 жылға дейінгі аралықта Жібек Жолы – Сайрам, Рысқұлов – Қонаев, Бәйдібек би – Кіші айналма жолы аралығы және «Бекжан базары» маңындағы Темірлан тас жолының бойында жолайрығы пайдалануға беріледі.

– Қоғамдық көлік қызметінің сапасын арттыруда қандай жаңашылдық бар?

– Қазіргі таңда жоба ретінде Рысқұлов көшесінде қоғамдық көлік жолына арналған арнайы сары жолақ сызылуда. Яғни, жолаушы тасымалдаушы қоғамдық көліктерге ғана тиесілі сары сызық арқылы аялдамалардағы көлік кептелісінің алдын алу, жолаушылар мен өзге де жол қозғалысына қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету көзделіп отыр. Жоба тиімділігін көрсетіп жатса, алдағы уақытта қаланың өзге де орталық көшелерінде осы үрдіс жалғасын табатын болады. Тиісінше, «сары жолаққа» еніп кеткен өзге көлік жүргізушілері үшін ҚР Әкімшілік Кодексінің 601 бабы бойынша 5 айлық есептік көрсеткіш негізінде айыппұл салынады.

Жалпы, қалада күнделікті 430-450 мың жолаушы қоғамдық көлік қызметін пайдаланады. Бұл ретте, 29 көлік компаниясы тұрғындарға 75 бағыт, 1200 кесте бойынша қызмет көрсетуде. Жолаушы тасымалдаушы мекемелерге жүктелген қоғамдық көліктерді жыл сайын 20 пайызға жаңалап отыру талабына сәйкес, биыл 230 жаңа автобус жеткізіледі деп күтілуде.

Шымкент қаласында Астана, Алматы қалаларындағы коммуналдық автопарктері үлгісінде муниципалдық автопарк ашу мүмкіндіктері зерттелген болатын. Алайда, муниципалдық автопарк ашуға табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетінің ОҚО бойынша департаменті рұқсат берген жоқ.
Бүгінгі таңда, мемлекеттік-жекеменшік әріптестік шеңберінде «Шымкент bus» ЖШС-і әлеуметтік маңызы бар автобус бағыттарында жолаушы тасымалдау қызметін атқарады және бар қажеттілік бюджет есебінен өтелетін болады. Жасалған есептер бойынша әлеуметтік бағыттардың шығындарын жабуға бір жылда шамамен 100 миллион теңге қаржы қажет етілмек.
Қала әкімінің тапсырмасына сәйкес, қаланың шалғай, жолаушылар ағыны төмен шағынаудандары арқылы қатынайтын 10 әлеуметтік маңызы бар бағыттың қозғалыс сызбалары дайындалып, бекітілді. Бұл үшін «Шымкент bus» ЖШС-і жолаушылар ағыны төмен шағынаудандарға қатынайтын 100 жаңа автобусты бағытқа қоймақ. Бұл өз кезегінде, жолаушы тасымалдау саласында туындап отырған мәселелерді шешуге ықпалы тиеді деп күтілуде.

– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан
Жеңісбек СЕРІКҰЛЫ

2017 жылы Шымкент қаласында құрылысы басталатын 

 жолайрықтар нобайы

Биыл Шымкентте 225 көше жөндеуден өтеді

Жөндеуден өткен жолдардың сапа деңгейін Шымкент қаласының әкімі өзінің жеке қадағалауына алмақ. Себебі, бұған дейінгі ағымдағы жөндеу жұмыстарының нәтижесіне көңілі толмайтын тұрғындардың қатары арта түскен. Жоспарлы жұмыстардың жай-күйі қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың төрағалығымен өткен әкімдік мәжілісінде кеңінен талқыланды.

– Қаланың қай көшесіне бағыт алсаңыз да, ойылып кеткен ой-шұңқырларға кез боласыз, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы. – Мұндай олқылықтарға кейбір коммуналдық қызмет көрсетуші мекемелердің мамандары да кінәлі. Олар өз жұмысын аяқтаған соң, қазылған жолды қайта қалпына келтіруі тиіс. Мәселен, Түлкібас ауданына баратын А-2 тасжолымен жүріп өту тіпті, мүмкін емес. Жүргізілген жөндеу жұмыстарының игілігі бір жыл уақыт мерзіміне де жетпейді. Енді жүргізілген жөндеу жұмыстарының сапасына тікелей өзім бақылау жасаймын. Кемшіліктері байқалды ма, жауапты мердігер мекеменің жұмысы қабылданбайды.

Кемшіліктер түзелмейінше, төлемақы берілмейді. Бұл ретте, қызметін тиянақты әрі жылдам атқара білетін шетелдік мамандардан лайықты үлгі алған жөн.

Қала әкімі сондай-ақ, сала мамандарына Тәуке хан даңғылының бойында жүріп жатқан жөндеу жұмыстарын жылдам аяқтауды тапсырды. Еске сала кетсек, ауа райының қолайсыздығына байланысты, тоқтап қалған жөндеу жұмыстары осы аптадан бастап қайта жүргізілуде.

– Қаланың бет-бейнесі болып табылатын Тәуке хан даңғылындағы жөндеу жұмыстары аса мұқият болуды талап етеді, – деді Ғабидолла Әбдірахымов. – Осыған орай, жол бойына жасыл белдеуді қалыптастыру, ағаш көшеттерінің айналасын торлап, суағарлар қызметін ұйымдастыру мәселелері ескерілуі тиіс. 

Өз кезегінде, қала әкімі сала мамандарына облыс орталығының басты көшесіне сәндік безендіру мүмкіндіктерін де қарастыруды тапсырды.

Байтұрсынов көшесі кеңейтілмейді

Жиында сондай-ақ, бұған дейін айтылып келген Байтұрсынов көшесін кеңейту жұмыстары жүргізілмейтіні мәлім болды. Қала әкімдігінің мұндай шешімге келуіне жергілікті тұрғындардың көпжылдық ағаштарды өз орнында қалдыру туралы өтініштері себеп болған.

– Азаматтардың тілек-талабын ескере отырып, Байтұрсынов көшесін кеңейту жөніндегі шешімді қайта өзгерткелі отырмыз, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы. – Дегенмен, жол толығымен қайта құрылымдаудан өтеді. Аяқжолдар жаңартылып, велосипед жолы, оң жақ бұрылыс өткелдері салынады. Мұндай жұмыстар Адырбеков көшесіне де жүргізіледі. Қазір әлемдік тәжірибеде қалыптасқан үрдіс бойынша тұрғындар көбіне-көп велосипед қызметін пайдалануға ұмтылуда. Көлік кептелісінің алдын алу үшін біз ағаштарды кесіп, жолды кеңейтпек емеспіз. Алдағы уақытта қала аумағындағы аялдамаларға қоғамдық көлік тоқтауға ыңғайлы арнайы «қалта-жол» салынады.

Еске сала кетейік, биыл жол-көлік кептелісінің алдын алу мақсатында Тәуке хан даңғылы мен Рысқұлов көшесіне дейінгі аралықта Байтұрсынов көшесінде кеңейту жұмыстары жоспарланған болатын. Жоспар негізінде ені 8 метрді құрайтын жол бойын 21 метрге дейін ұлғайту, сол себепті, көше бойындағы 900-ге жуық ағашты өзге орындарға ауыстыру қарастырылған. Алайда, қала тұрғындары «жасыл желектердің» орнын ауыстыруға айтарлықтай алаңдаушылық білдіруде. 

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев биыл Шымкент қаласында 225 көшенің жөндеуден өтетінін жеткізді.

– 2016 жылы бұл мақсатта 12,2 млрд теңге қаржы бөлінген болса, биыл бұл көрсеткіш – 13,7 млрд теңге, – деді Қ. Жұматаев. – Нәтижесінде, биыл 225 көше жөндеуден өтеді. Жөндеу жұмыстары сәуір айында басталады.

Бұл ретте, Абай ауданының аумағында 105 көше жөндеуден өтеді, төрт көше бойына жаңа аяқжол салынбақ. Тиісінше, Әл-Фараби ауданында 16, Еңбекшіде 46, Қаратау ауданында 58 көше жөнделеді.

Бүгінде жалпы ұзындығы 2882 шақырымды құрайтын көше жолдарының 1484 шақырымы, яғни, 50,2 пайызы асфальтталған.

Сала мамандары қала жолдарының сапалық көрсеткішін мұнан әрі жетілдіру бағытында бірқатар жобаларды әзірлеп жатқанын жеткізді. Бұл қатарда, Астана және Республика даңғылының жолдарын қалпына келтіру, бұдан бөлек, негізгі жеті көше бойын қайта құру, Темірлан тасжолы, «Самал» базары мен Республика даңғылы бойында жерасты өткелінің құрылысын салу жобалары бар.

2017 жылы бірнеше нысан пайдалануға беріледі. Момышұлы, Әл-Фараби даңғылы, Қожанов және Арғынбеков көшелерінің көлік жолы, Темірлан тасжолы мен Мангельдин көшелерінің қиылысындағы жерасты жүргіншілер өткелі тұрғындардың игілігіне берілмек. Сонымен қатар, Бадам өзені арқылы өтетін көпірді қайта жаңарту, «Қайтпас-1», «Нұртас», «Тассай», «Азат», «Достық», «Қазығұрт», «Сәуле», «Жайлау», «Ынтымақ», «Бадам» шағынаудандарындағы бірқатар көше жолдарын күрделі жөндеуден өткізу бойынша ЖСҚ әзірленуде. 

Жиынды қорытындылаған қала әкімі Ғ. Әбдірахымов күн тәртібіндегі мәселелердің өзектілігіне тоқталып, сала мамандарына нақты міндеттер жүктеді. Берілген тапсырмалардың орындалу барысын өз қадағалауына алатынын жеткізді.

«Жол жаман болса, атаң да сүрінеді, атан да сүрінеді» дейді халық даналығы. Жол – қашанда экономиканың күретамыры болған. Бұған уақыт өткен сайын көз жеткізіп келеміз. «Қазір де қайнаған тіршілік күре жолдардың бойында. Жол – шын мәнінде өмірдің өзегі, бақуатты тірліктің қайнар көзі. Барлық аймақтар теміржолмен, тас жолмен, әуе жолымен өзара тығыз байланысуы керек», – деген болатын Мемлекет басшысы 2014 жылғы 11 қарашадағы Жолдауында. Дегенмен, жетер жеріңе оңайлықпен жеткізе бермейтін кейбір жолдар көлік иелерін әуре-сарсаңға салатыны да жасырын емес. Бұл ретте, жол азабынан құтылудың бірден-бір жолы ақылы жол дейді мамандар.

4 жылда – 4 млрд теңге

Елімізде ақылы жол ең алғаш рет 2013 жылы «Астана – Бурабай» бағытында ашылды. Бас-аяғы 211 шақырымға созылған жолды тез арада жүйткіп өтесіз. Өйткені, мұндай жолдарда автокөліктерге сағатына 140 шақырым жылдамдықпен жүруге рұқсат етілген. Егер, осы жолмен жүргіңіз келсе 200 теңге төлейсіз. Автобус, жүк көліктерінің ақысы салмақ, көлемі мен жүгінің ауырлығына қарай белгіленеді. Жедел жәрдем, полиция, құтқару қызметі, жол жөндеу жұмыстарымен айналысатындар және мотоцикл айдаушылар тегін қатынайды. Жақын маңдағы елдімекендерге жеңілдіктер бар. Мысалы, Астанадан Шортандыға бару үшін 60 теңге ғана. Мұндағы қозғалыс қарқындылығы күніне 7 мың, ал демалыс күндері 9-10 мыңға дейін жетеді екен. Аталған ақылы жол 4 жылда 4 миллиард теңге пайда алып келген. Тек 2015 жылдың қорытындысы бойынша «Астана – Щучье» ақылы учаскесіндегі жалпы жол жүру санының көлік қозғалыс қарқындылығы 2 581 252 бірлікті құрайды, бұдан түскен кіріс 1,143 млрд теңгені құраған. Жауапты мамандардың айтуынша, бұл қаражат жолдың күтіміне қарастырылған. Жол сызықтарын сызу, шөп, қоқыс, қыс түссе қар тазалау және тағы басқа жұмыс күштері мен техникаларға жұмсалуда. Жүргізуші ақша төлеп жолға шыққаннан кейін оған қолайсыздық тудырмауы тиіс. Міне, ақылы жолдарды енгізудегі негізгі мақсат – сол жолдарды жөндеуге кететін артық шығындардан арылып, өз қаражатын өзіне жұмсау.

2022 жылға қарай Қазақстандағы ақылы жолдар мемлекет бюджетіне жылына 220 миллион доллар пайда әкеледі деп жоспарлануда. Бұл үшін мемлекетішілік және халықаралық бағыттағы 7 мың шақырым жолдың құрылысын аяқтауы тиіс. Атап айтқанда, олар – «Батыс Еуропа – Батыс Қытай», Астана – Қарағанды, Алматы – Талдықорған, Астана – Жақсы, Астана – Павлодар, Қарағанды – Алматы, Орал – Ақтөбе, Петропавл – Щучье тас жолдары. Сондай-ақ, «Қызылорда – Шымкент» және «Ташкент – Шымкент» бағытындағы 400-500 шақырымдық жол да ақылы болады деп күтілуде. Ал, бұл жол бағыттарының барлығы кезінде талай өркениеттерді байланыстырған «Ұлы Жібек жолымен» қайта жаңғыруда. Айта кетерлігі ежелгі керуен жолының басым бөліктері Оңтүстік өңірге тиесілі. Егер осы «Ұлы Жібек жолын» қайта жандандырып, жаңа жолдар салатын болса елімізге, оның ішінде Оңтүстік өңірге қаншалықты пайда алып келетінін болжау қиын емес. 

Жеңіс САДЫҚОВ,
М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дың «Құрылыс және көлік» факультеті деканы, техника ғылымдарының кандидаты, доцент:

– Бұл жерде бір мәселе бар. Жақын жерде орналасқан елдімекендердегі кейбір адамдар бұл жолдан күніне бірнеше рет өтеді. Сол адамдарға қиындық тудыруы мүмкін. Осы жағдайларды назарда ұстаған жөн. Ал негізінен ақылы жолдың өз-өзін ақтап, жолдың құрылысына ақша бөлініп отырса тиімділігі орасан зор. "Жолым жаман болады" деп ойламайсың. Жол ақылы болса қаражат уақытылы түсіп тұрғаннан кейін, жол да дер кезінде жөнделетін болады.

Біле білсек, «Ұлы Жібек жолы» Қытайдың Ши-ан деген жерінен басталып, Шынжаң, Орталық Азия арқылы Таяу Шығысқа баратын керуендік жол бағыты болған. Қытайлар осы жол арқылы Орта Азияға, Батыс Азияға және Еуропаға сауда-саттықтарын жасап, тауарларын тасыған. Жолдың бір бөлігі Ферғана, Самарқан, Иран, Ирак және тағы басқа мемлекеттерге жеткізсе, ендігі бағыты Оңтүстік Қазақстандағы Испиджабқа тіреледі. Одан бірі Орта Азияға, екіншісі Түркістан, Сырдарияның төменгі ағысымен Батыс Қазақстан, одан әрі Қара теңіздің солтүстік-шығыс жағын айналып Еуропаға апаратын екі бағытқа бөлінген. Бұл жолдар арқылы тек сауда ғана емес, әлемдік өркениеттің өркендеуіне де үлес қосып, қоғамның дамуы қатар жүрген. Сондай-ақ, экономика, туризм, ғылым-білім, мәдениет жақсы дамыған. Ең үлкен және бай керуендер өткен. Осы «Жібек жолы» ХХ ғасырға дейін сақталып Қазақстанды Ресей және Орта Азиямен байланыстырып, жәрмеңкелер ұйымдастырылған. Қазір міне, бұл жолдар арқылы байланыс нығайып жатыр. Осы бағыттар бойынша көлік қатынасының қарқындылығы өте жоғары. Мәселен, Батыс Еуропа – Батыс Қытай автокөлік дәлізі жобасы жүзеге асса, жол уақытын 40 күннен 10 күнге дейін және жолдың қашықтығын 8-15 мың шақырымға қысқартуға болады. Жол толық пайдалануға берілсе, 7-8 жылдың ішінде жүк көліктерін өткізу көлемі 2,5 есеге көбейіп, жыл сайынғы экономикалық табыс 33,9 млрд теңгеге есептеліп отыр. Ал Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Ақтөбе және Алматы секілді ірі облыстардың экономикасы біршама дамиды деп күтілуде. Сондай-ақ, осы автомагистраль арқылы Қытайдан шығатын заттарды Алматы және Оңтүстік Қазақстан арқылы әрісі Польша, Германия, Францияға, берісі Ресей мен Белорусияға жеткізуге болады.

Тоғыз жолдың торабындағы Шымкент немесе туризмді табыс көзіне айналдырсақ...

Статистикаға сүйенсек, еліміздегі тарихи ескерткіштердің 80 пайызы Оңтүстік жерінде екен. Жалпы алғанда, облысымызда 505 тарихи-археологиялық нысан бар. Алайда, осы нысандарды асықпай аралап, тарихымен терең танысуға мүмкіндік тудыратын тегіс, жақсы жолға жарымай жүрміз. Ал ақылы жол сапалы, тегіс жолдың және туристерді көптеп келтірудің кепілі. Нақты мысал ретінде, тағы да «Астана – Щучье» автобанын келтірейік. 2015 жылы аталған ақылы жолмен 35 мың ресейлік көліктер жүрсе, ал былтыр тек жарты жылдың өзінде 52 мыңнан астам көлік өткен екен. 

Туризм, бұл – бюджеттің бүйірін шығаратын сала. Соның арқасында бірқатар мемлекеттер өз экономикасын біршама жақсартып алды. Осындай елдердің қатарына Біріккен Араб Әмірлігінің ең үлкен қаласы – Дубайды айтуға болады. Бұдан басқа да алыс-жақын шетелдерде көлік жолдарының сапасы жақсы болғандықтан туризмнің автосаяхаттау түрі ерекше дамыған. Егер осындай сапалы тас жолдар тоғыз жолдың торабында, «Ұлы Жібек жолының» бойында орналасқан Оңтүстік аймақтарда салынатын болса, осы өңірдің әлеуетін біршама арттыратыны сөзсіз. Әрине, бұл қонақжайлық қасиеті қанына сіңген Оңтүстік халқының оң жамбасына келер еді. Тағы да деректерді сөйлететін болсақ, Қазақстанға былтыр 7 млн-ға жуық турист келіпті. Соның ішінде 1 млн 300 мың турист біздің өңірімізге ат басын бұрып, оның 1 млн-ға жуығы Түркістанға табан тіреген екен.

Нұрбол МЫҢЖАСАРОВ,
«ҚазАвтоЖол ҰК» АҚ ОҚО филиалы директорының орынбасары:

– Елбасының 2015–2019 жылдарға арналған «Нұрлы жол» инфрақұрылымды дамыту мақсатындағы мемлекеттік бағдарламасы аясында «Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша ақылы жолдар жүйесін «Қызылорда – Шымкент – Тараз» және Шымкент – Өзбекстан Республикасының шекарасы» бағыттары бойынша енгізу жоспарланып отыр. Ақылы жолдан түскен қаражат ең алдымен жолды жылдың барлық мезгілінде күтіп ұстау жұмыстарына, ақылы жолдарда қауіпсіздік пен ыңғайлылықты қамтамасыз етуге, ақы төлеу пункттерінде сапалы қызмет көрсету мақсатында жұмсалмақ. Ақылы жолдар жүйесін енгізу барысында барлық жағдайлар ескеріледі. Тек, белгіленген тәртіпке сай әрекетті талап етеді. Ал жол ақысы жұмыс барысында бекітілген тарифтер мен жүйеге сай белгіленетін болады.

Олай болса, ақылы жолдар өңірде туризм саласының ерекше дамуына септігін тигізеді. Әсіресе, Оңтүстіктегі көне қалалар мен кесенелерге адамдардың көбірек келуіне жағдай жасалады. Сонымен қатар, қала тұрғындарының да жақын маңда орналасқан табиғаты көрікті жерлерге барып дем алуына қолайлы мүмкіндік туады. 

Сарыағаш, Шардара, Өгем, Қазығұрт, Машат, Түркістан, Ордабасы, Түлкібас, Бәйдібек, Біркөлік және тағы басқа ауасы таза, суы шипалы аймақтарға аз ғана уақыттың ішінде бара алады. Жол бойында мотельдер салынып, кафе мен қонақүйлер көбейеді. Автобан арқылы өткен көліктердің нөмірлері тіркеліп, әрбір жолаушы бақылауда болады. Осылайша, көлік, жол қауіпсіздігі біршама реттелер еді. Мамандарға сенсек, қазірдің өзінде Астана және Алматы қалаларына темір жол, тас жол және әуе транспорттарынан ең көп қатынайтын біздің аймақ екен. Бүгінде Шымкентті Оңтүстік туризмінің қақпасына балап жүрміз. Демек, ақылы жол өңірімізге туристерді молынан тартып, олардың жақсы демалыс өткізуіне сеп болары анық.

Аймақ агломерацияға айналады

Былтыр Қазақстан үкіметінің «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы аясында қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов «Шымкент – Қазақстандағы ірі агломерациялық орталыққа айналады» деген болатын. Ал агломерацияның жүйелі жұмыс жасауы үшін жол транспорт саласының маңыздылығы жоғары. Сондықтан да қала аумағында көліктердің кедергісіз жүрулеріне бірқатар бағдарламалар әзірленуде. Осыған орай, қалада жеңіл рельсті жолдар мен А-2 тас жолдарын салу жоспарланған. Осы арқылы Абай және Қонаев даңғылдарының жалғасын және Оңтүстік, Солтүстік, Шығыс айналма жолдарының құрылысын аяқтау тапсырылған. Сонымен қатар, Сайрам, Ордабасы, Төле би және тағы да басқа қалаға жақын аудандардың ауыл шаруашылығы, сауда-саттық саласымен жүйелі айналысуына жақсы мүмкіндік болады. Бұл қаланың жұмыс күшін арттырып, Шымкенттің жан-жақтан келетін «күш-қуатты» өзіне сіңіріп алатын ядроға айналуына мүмкіндік береді. Мұндай тәжірибе әлемнің көптеген үлкен қалаларында бар. Америкадағы Нью-йорк қаласына таңертеңнен бастап өзге штаттардан мыңдаған халық ағылып келеді. Бірі мемлекеттік қызметкер, бірі саудагер болса, енді бірі қарапайым көлік жүргізушісі. Сәйкесінше, адамдардың көптеп қатынас жасауы әрқашан ақшаның айналымда жүруін қамтамасыз етеді. Міне, дәл осындай жүйе Шымкент қаласында сәл ғана басқаша көрініс табуы мүмкін. Мысалға айтайық, таңертең алынған айран-сүт аз ғана уақыттың ішінде ашымай қалаға жетсе керемет емес пе? Сондықтан, жақын орналасқан қала мен аудандардың арасын жақындататын бірден бір жүйе осы – Aгломерация. Дегенмен, жоғарыда айтып өткеніміздей, аталған жүйенің жақсы жұмыс істеуі үшін де сапалы жол керек.

Шетелдің тәжірибесі

Жоғарыда тоқталып өткен ақылы жол жүйесі Батыста 17-ғасырдың өзінде пайда болған. Әлемдік тәжірибеге сүйенсек, мұндай автомагистраль АҚШ, Германия, Ресей, Жапония, Оңтүстік Корея секілді әлемнің 30-дан астам елінде бар. Ол жақтағы жол жүру тәртібін қарапайым қағидаға салып қарасақ, «Қанша ақша көп төлесең сонша жылдам жүресің» немесе «Уақыт – ақша» дегенге саяды. Өйткені, ақылы автобан жалпы үш жолақты бөліктен тұрса, соның бірінші жолағында сағатына 80-120 км, екінші жолағында 120-180 км ал, үшінші жолдың бөлігінде 180-230 км жылдамдықпен жүру мүмкіндігі берілген.

Ақтай БӘКІРОВ,
«Қызылорда – Шымкент» бағыты бойынша қатынайтын қоғамдық көлік жүргізушісі:

– Менің көлік айдап жүргеніме 13 жылдың жүзі болды. Қызылорда мен Шымкент арасындағы жолды ақылы жүйеге енгізетін кезде ірілі-ұсақты мал өтетін жерді ескерсе екен. Өйткені, осы екі облыс арасында мал көп. Ал бұл жүргізушілерді алаңдатып, көлікті ойдағыдай жүргізуге кедергі келтіреді. Осының кесірінен талай адам зардап шекті. Ондай жағдай менің де басымнан өткен. Мысалы, «Астана – Щучье» тас жолындағыдай жол жиектері арнайы жабдықталса, онда ешқандай мәселе туындамайтын еді.

Қала әкімдігінің кіші мәжіліс залында қоғамдық көлік қызметі сапасын талқылауға арналған жиын өтті. Шаһар басшысы Ғабидолла Әбдірахымов тиісті бөлімдердің,  қоғамдық көлік автопарктерінің басшыларына бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Алдымен қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев қоғамдық көлік қызметіне қатысты баяндама жасады. Бүгінде қалада 75 бағыт бойынша 28 автопарк жұмыс істейді. Күнделікті жолаушылар ағыны – 480 мың адам.

Қазіргі таңда автопарктердің жұмысында алға ілгерілеушілік бар. Мәселен, 2012-2016 жылдар аралығында автобустар 6 есеге жаңарды. Қала әкімі көліктерді жаңарту бойынша мына бір жағдайға назар аударды. Яғни, қоғамдық көлік басшылары келісімшартты 10 жылға дейін ұзартқысы келсе, онда 4 айда көліктерін жаңарту міндеттеліп отыр.

Сондай-ақ, қала әкімі қоғамдық көлік басшыларына аялдамалардағы тәртіпсіздікті мүлде тоқтатуға қатаң тапсырма берді. Енді әр маусым сайын атқарылған жұмыстарды таразылау бойынша жиын өткізілмек.

оқыс оқиғаға себепші

«Жол мұраты – жету» деген. Жол-көлік апаттары жиілеген бүгінгі кезеңде көлікке мінсек, үміт пен үрейдің құшағында отыратын болдық. Жол үстінде дәм-тұзы таусылып жатқан адамдар көп. Мұндай қайғылы оқиғалар елді алаңдатып тұрғаны анық. Мұны, ресми мәліметтер де көрсетіп отыр. Зерттеулер апатты жағдайлар негізінен жүргізушілердің жылдамдықты асырғаннан туындайтынын анықтап отыр. Рас, кейбір жағдайларда жолаушылар да асығыстыққа ұрынып, өкінетін жағдайлардың куәсі болып жүрміз.

Қарсы бетке өтемін деп...

Апат айтып келмейді деген осы. Осыдан он күн бұрын Рашидов көшесінде болған мына жағдай әлі көз алдымыздан кетер емес. Жұмысқа асығып келе жатқанбыз. Аялдамаға жете бергенде жаяу жүргіншілер өткелінің тұсында, жол жиегінде алпыс жастың шамасындағы әйел азаматша ес-түссіз жатыр. Адамдар қаумалай қалыпты. Сөйтсек, «60» бағыттағы қоғамдық көлік соғып, 3 метрдей жерге ұшырып жіберіпті. Жүргізуші не болғанын аңдамай қалса керек. Азаматшаға қолынан келген жәрдемін көрсетіп-ақ жатыр. Абырой болғанда, азаматша тірі қалды. Бірақ жарақаты ауыр. Сондағы куәгерлерден мән-жайды сұрадық. Азаматша жаяу жүргіншілер өткелі бойымен өте бере артынша кері бұрылмақшы болған. Бір затын ұмытқандай. Асыққан азаматшаны кінәлаймыз ба? Әлде жылдамдықты байқамай, асырып жіберген жүргізушіні ме?
Қыркүйек айында Қазығұрт елдімекені маңында бір аптаның ішінде үш бірдей ірі жол апаты болып еді. 20-дан астам адам көз жұмған.
Ресми деректерді келтірейік. ҚР ДСӘДМ травматология және ортопедия ғылыми-зерттеу институтының мәліметінше, жыл сайын елімізде жол-көлік апаттары салдарынан 3 мыңға жуық адам қайтыс болып, 25 мыңдай адам әртүрлі дәрежеде жарақаттанады.
Облыс бойынша жыл басынан бері 1583 ЖКО тіркелген: 302 адам қайтыс болып, 2199 адам әр түрлі дене жарақаттарымен ауруханаға түскен.
Қазір көлік көбейген. Өкініштісі, адам өлімі де ұлғайып отыр. Бір ғана Шымкенттің өзінде көліктердің саны 200 мыңнан асып жығылады.

Депутаттық сауал жолдады

Елімізде жол қатынастарын жақсартуға назар аударылып отырғаны белгілі. «Нұрлы жол» бағдарламасының бірінші бағыты да көліктік-логистикалық инфрақұрылымдарды дамытуды көздейді. Елбасы «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автожолы еліміздің транзиттік әлеуетін едәуір өсіріп, бұл магистраль жол ежелгі «Ұлы Жібек жолын» қайта жандандыратынын атап өткен болатын.
Таяуда Оңтүстіктен сайланған ҚР Парламент мәжілісінің депутаттары – Ф.Қаратаев, С. Қаныбеков, У. Қайназаров осы транизиттік бағытта жүргізіліп жатқан құрылысқа назар аударуды сұрап, ҚР Ішкі істер министрі Қалмұханбет Қасымовқа депутаттық сауал жолдады.
– Оңтүстік Қазақстан облысының сайлаушылармен кездесуімізде «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық көлік дәлізінің «Оңтүстік Қазақстан облысы – Қызылорда облысы» аралығындағы учаскесінің құрылысы аяқталып, халық мың алғысын айтып, шексіз қуаныштарын жеткізген болатын. Бірақ та жолды салу және жөндеу кезінде қойылған 40-60 км жылдамдығымен жүру жол белгілері осы уақытқа дейін сәйкестендірілмеген. Қазір бұл маңда жол апаттары көбейіп тұр. Осы мәселеге назар аударуыңызды сұраймын, – делінген депутаттық сауалда.
Жол – адамзатты өркениетке бастар игілігіміз. Жол – сауда-экономикалық қарым-қатынастарды жалғастыратын алтын көпір.
Яғни, халық қалаулыларын алаңдатқан мәселеге ішкі істер министрі де жауап берді.
– Осы жерлерде жүргізіліп жатқан қалпына келтіру жұмыстарына байланысты жылдамдық режимін сағатына 40 шақырымға дейін сатылап төмендету көзделген. Автожолда сигналдық бағандар, жол белгілерін және көпір үстіне жарық орнату бойынша жұмыстар жүргізілуде. Жол жұмыстары аяқталып, автожол пайдалануға тапсырылғаннан кейін ішкі істер органдарының бақылауымен жылдамдық режимін шектейтін уақытша жол белгілері ретке келтіріледі, – деді Қ. Қасымов.

Апат саны азая ма?

Бұл жағдайларға байланысты тәртіп сақшылары да жұмысты күшейтті. ОҚО ІІД ЖПҚ бастығының орынбасары, полиция полковнигі Н. Әбдірамановтың айтуынша, көп жағдайда апатты оқиғаларға басты себеп – адам факторы. Яғни, жүргізушілердің тарапынан өрескел әкімшілік-құқық бұзушылық жиі болады.
– ОҚО ІІД Жергілікті полиция қызметінің тарапынан Жол-көлік оқиғаларының алдын алу және апатты болдырмау мақсатындағы жұмыстар қатаң бақылауға алынды. Облыс аумағындағы «Батыс Қытай – Батыс Еуропа» көлік дәлізіндегі құрылыс жұмыстары жол қозғалысына кері әсерін тигізіп отырғаны рас. Осыған орай «Алматы-Ташкент-Термез» тас жолын бақылайтын облыстық жол патрульдік полиция батальонына тағы 4 взвод қызметкерлері жұмылдырылды. ЖКО-ның алдын алатын негізгі 7 басым бағыт бойынша, оның ішінде жылдамдықты асыру мен қарама қарсы бағытқа шығу құқықбұзушылықтарын анықтауға аса көңіл бөлуге нұсқау берілді, – дейді ол. Бұл бағыттағы тас жол бойына барлық ескерту белгілері орнатылған.
Биыл тамыз айының 15-нен бастап көлік құралдарын тіркеу және жүргізуші куәліктерін беру сияқты қызмет түрі ОҚО ІІД Әкімшілк полиция басқармасының Тіркеу емтихан бөлімінің қызметкерлерімен арнайы халыққа қызмет көрсету орталығында жүзеге асырыла бастапты. Онда күнделікті 300-ге жуық көлік құралдары тіркеліп, 100-ге жуық жүргізуші куәлігі беріледі.
Қала аумағында тыйым салынатын жол белгілері орнатылмаған жағдайда ең жоғары жылдамдықты шектеу сағатына 60 шақырым. Бұл талаптар орындалмаған жағдайда ҚР әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 592 бабымен хаттама түзіледі. Мәселен, қарама-қарсы бағытқа шығып кетуші жүргізушілер кінәлі болған жағдайда 1 жылға көлік құралын басқару құқығынан айырылады. Өтеу мерзімі біткеннен кейін жүргізу куәлігін алу үшін ҚР Жол жүру қағидасы бойынша емтихан тапсыруға жіберіледі.

Сіз не дейсіз?

Мұсатіллә ТОҚАНОВ,
ОҚМУ-дың «Агроөнеркәсіп кешені мен су қоры мәселелері» ғылыми-зерттеу институтының директоры:

Геомагнитті толқындардың белгілерін қойсақ...

– Әр апатты жағдай болған сайын мен өзімді кінәлі адамдай сезінемін. Жол апаттарына геомагнитті толқындардың үлкен әсері барын талайдан бері айтып жүрмін. Мен ғұмырымның 20 жылын осы саланы зерттеуге арнадым. Шымкент қаласының геомагниттік толқындарының картасын да жасағанмын. Мәселен, Тәуке хан, Т. Рысқұлов, А. Байтұрсынов көшесі толық геомагнитті толқында жатыр. Дулати көшесі де сондай. Менің зерттеулерім бойынша, жол апатының көптігі жөнінен бірінші орында Тәуке хан, екінші Т. Рысқұлов, үшіншісінде А. Байтұрсынов көшелері тұр.
Жалпы, геомагнитті толқындар екіге бөлінеді. Солтүстіктен Оңтүстікке екіншісі Шығыстан Батысқа қарай кететін жолақ. Міне, осы бағыттардың қиылыстары – қауіпті жерлер. Кейде апатты жағдайлардың бірден көбейіп кеткенін естисің. Негізінен, ауа райы өзгерген сәтте оның жердің астындағы толқындарға да әсері бар. Содан геомагнитті толқындар өршиді. Сөйтіп, жүргізуші екі жолақтың қиылысқан жеріне барып қалған кезде қас-қағым уақытта есінен айырылып қалады. Түсті ажырата алмайды. Немесе адамды көрмей қаласың.
Ендігі мәселе – ОҚО ІІД-не ұсыныс тастап, солармен бірлесе осы мәселені зерттеу. Сөйтіп, анықталған жерлерге қауіпті жолдардың белгілерін қойсақ. Осы көшелердің бәріне белгілер басынан аяғына дейін қойылуы тиіс. Қазір мұндай жол белгілер Германия, Түркияда бар.
Бұл мәселе әкімшіліктің алдына қойылуы керек. Мәслихатта көтеріліп, қаржы бөлінсе, апаттың алдын алар едік. Бұған мемлекеттік тұрғыдан шешім қабылданатын уақыт жетті деп ойлаймын.

КӨЛІК КЕПТЕЛІСІН АЗАЙТАДЫ

«Оңтүстік» шағынауданынан қала орталығына қатынайтын жолаушылар енді жол қиындығын сезінбейтін болды. Үлкен шағынауданды қаланың орталығымен қосатын Қапал батыр көшесіндегі теміржол өткелінің көпірі пайдалануға берілді.

Құрылысы 2 жылға созылған нысанның ашылуына облыс әкімі Жансейіт Түймебаев, Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов қатысты.

– Нысанды қайта құру жұмыстары барысында көпірдің, кірме жолдардың жүріс бөлігінің енін кеңейту, сыртқы жарықтандыру жұмыстары атқарылды. Нәтижесінде, Төле би, Қапал батыр, Ақназар хан, Анаров көшелеріндегі көлік кептелістерін азайтуға мүмкіндік туындады, – деді қала тұрғындарымен қуанышын бөліскен облыс әкімі Жансейіт Қансейітұлы.

Құрылыс жұмыстарын мердігер мекеме «Корпорация Береке А» ЖШС-і жүргізді. Өткелдің ұзындығы 170, кіреберіс ұзындығы 253 метрді құрайды. Жаңа көпірде 6 қозғалыс жолақтары орнатылған және өткел қабатының негізі темір бетонмен жабдықталған.

толықтай пайдалануға берілді

Қапал батыр көшесіндегі «Оңтүстік» шағынауданы мен қала орталығын байланыстыратын көпірдің құрылысы аяқталды. Көптен күткен жол өткелі 31 қазанда ашылды. Енді 6 жолақты теміржол өткелінен автокөліктер емін-еркін жүре бастады.

Көпірді қайта құру жұмыстары 2014 жылы басталған болатын. Естеріңізде болса, жүргізушілер мен жаяу жүргіншілердің қиналмауы үшін қала әкімдігі 1 қыркүйекте көпірдің бір бөлігін пайдалануға берген-ді. Енді міне, көпір толық аяқталып, ел игілігіне беріліп отыр.

Құрылысы екі жылға созылған көпірдің құрылысын «Береке А» корпорациясы жүргізді. Кеңес заманынан жөндеу көрмеген ескі өткелдің ұзындығы – 500, ал ені 24 метр. Айта кетсек, бұрын көпірдің ені 8 метр ғана болған. Онда кептеліс жиі болып, автокөлік апаттары да орын алатын.

«Оңтүстік» шағынауданы тұрғындарынан бөлек бұл жолдың ашылуын төлебиліктер де асыға күткен болатын. Жол кеңейтілгелі бері тұрғындардың қуанышында шек жоқ. Себебі, аудан тұрғындарын Шымкентке жалғайтын негізгі жол осы өткел еді.