Шымкент келбеті

Шымкентте үкіметтік емес ұйымдармен жұмыс жүргізетін «Азаматтық орталық» ашу жоспарға енді. Сондай-ақ, қоғамдық-саяси ахуалды тұрақтандыру және азаматтық институттарды дамыту басты назарда. Бұл туралы Шымкент қаласы ішкі саясат және дін істері басқармасының басшысы Жанар Бектаева БАҚ өкілдерімен өткен брифингте мәлімдеді.

Шымкент қалалық ішкі саясат және дін істері басқармасы «Шымкент ақпарат орталығы», «Дін мәселелерін зерттеу орталығы», «Ақпараттық коммуникациялық орталық» және «Рухани жаңғыру» кеңсесінің жұмыстарын үйлестіріп отыр.

Басқарманың бастамасымен ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Қазақстан халқына Жолдауын насихаттау барысында қала тұрғындарымен 125 кездесу өтті. Оған 20 мыңға жуық адам қатысты. Басқарма идеологиялық жұмыстардың басым бағыттары ретінде Мемлекет басшысы тапсырған міндеттерді айқындап алып отыр. Әсіресе, азаматтық қоғам институттарымен байланысты нығайту, қоғаммен кері байланысты орнықтыруға басымдық берілген.

– Естеріңізде болса, жақында ғана қала әкімі азаматтық сектор белсенділерімен кездесті.

Е.Айтаханов ашық форматта өткен басқосуда үкіметтік емес ұйым өкілдерінің ұсыныстарын тыңдады. Сол жиналыста айтылған нақты проблемалық мәселелер бойынша іс жоспары түзілді. Оның бірі – үкіметтік емес ұйымдармен жұмыс жасауды жандандыру. Осы мақсатта Шымкентте «Азаматтық орталық» ашу жоспарланды, – деді Ж.Бектаева.

Жанар Әлібекқызының айтуынша, биыл үкіметтік емес ұйымдармен 57 іс-шара өткізілсе, қазіргі уақытта 5 бірлескен жобаны жүзеге асыру қолға алынған. Сондай-ақ, азаматтық сектор өкілдерімен «Әрекет» жобасы аясында семинар ұйымдастырылды.

Шымкентте 400-ден астам үкіметтік ұйым тіркелгенімен оның белсенді жұмыс істейтіні 90-нан сәл-ақ асады. Басқарма осы 90-нан астам қоғамдық ұйыммен және қалада жұмыс істеп отырған 6 саяси партия филиалдарымен 8 бағыт бойынша тығыз байланыста жұмыс жүргізеді. Атап айтқанда «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында 172 мың адамның қатысуымен 300-ден астам іс-шара өтті.

Сондай-ақ, «Туған жер» жобасының «Атамекен» кіші бағдарламасы шеңберінде демеушілер мен меценаттар есебінен 6 жобаны іске асыруға мұрындық болды. Мемлекеттік рәміздерін қолдану, насихаттау және стандартқа сәйкестігіне мониторинг жүргізу барысында да басқарма тиісті жұмыстарды атқаруда.

– Әлеуметтік зерттеулерге тоқталсақ, бүгінде біздің басқарма 5 тақырыпта барлығы 3600 респондентті қамтыған зерттеу жүргізді. Әлеуметтанушылар қоғам тұрақтылығына ықпал етуші факторлар ретінде азық-түлік өнімдері мен тауарлар құнының өсуін, көпбалалы аналардың мәселесі және оларға әлеуметтік көмектің тағайындалуын, сыбайлас жемқорлық мәселесін және тұрғын үйге байланысты шиеленістерді атап отыр. Талдау қорытындысы салалық атқарушы мемлекеттік органдарға жіберілді, – деді Жанар Әлібекқызы.

Ж.Бектаева брифинг барысында діни тұрақтылықты қамтамасыз ету бағытында 135 діни бірлестік және филиалдарымен ықпалдастық жолға қойылғанын айтты. Басқарманың ықпалымен 104 мешіт келушілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін бейнебақылау камераларымен жабдықталған. Ал діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл 2018 – 2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаның 4 негізгі міндеттері аясында жүзеге асырылуда.

Шымкент қалалық ішкі саясат және дін істері басқармасы идеологиялық жұмысты жандандыру мақсатында қаланың басты көшелеріне қазақтың ойшылдары айтқан ұлағатты сөздерін дәріптеп, 70-ке тарта билборд орнатты. Алаш ардақтылары С.Қожанов пен Т.Рысқұловтың 125 жылдығына орай биыл республикалық ғылыми-практикалық конференция өткізу жоспарланған.

Ж.Бектаеваның айтуынша, қоғамдық-саяси ахуалды тұрақтандыру және азаматтық институттарды дамыту барысында жыл соңына дейін түрлі форумдар, конференциялар және семинар-тренингтер өткізу жоспарланған.

«Рухани жаңғыру» қалалық кеңсесіне арнайы ғимарат бөлу назарға алынып, осы бағдарлама аясында «Qazaq Epos» республикалық ағарту жобасы жанданбақ. Мегаполистің көрікті жерлерін елге танытып жүрген фототілшілер үшін «Объектив – 2019» байқауы және танымдық экскурциялар, фотокөрмелер ұйымдастырылмақ.

Қаладағы 155 БАҚ қызметіне мониторинг жасайтын басқарма «Ontustik» телеарнасында «Сындарлы қоғамдық диалог» телебағдарламасын тұрақты шығаруды қолға алып отыр. Сондай-ақ, басқарма басшысы БАҚ өкілдері арасында «Рухани жаңғырудағы БАҚ-тың маңызы», «Үздік номинациялар – 2019» шығармашылық байқаулары мен спартакиада өткізілетінін мәлімдеді.

– Биыл Арыс оқиғасынан кейін БАҚ өкілдері 28 маусым – Байланыс және ақпарат қызметкерлерінің күнін атап өтпеді. Дегенмен, бұл сала қызметкерлерінің еңбегі елеулі. Халықтың мұңын мұңдап, қиын күндерде қолдау білдірген БАҚ өкілдері қандай құрметке де лайық. Сондықтан, шығармашылық байқаулар мен салауатты өмір салтын дәріптейтін спорттық жарыстар ұйымдастыруды қолға алдық, – деді Жанар Бектаева.

Айта кетейік, ішкі саясат және дін істері басқармасының қолдауымен жыл соңына дейін өтетін айтулы іс-шаралар жоспарында «Шымкент келбеті» және «Панорама Шымкента» газеттерінің ұжымы ұйымдастыратын «Шырқа, Шымкент» композиторлар арасындағы ән байқауы да бар. Байқаулар туралы толық мәліметтер басқарманың әлеуметтік желілердегі ресми парақшаларында жариялануда. Ал қала әкімдігінің «Shymkent.gov.kz» ресми сайтында әкімнің «Виртуалды қабылдау» блогы іске қосылды.

ҚР Премьер-Министрі Асқар Мамин жұмыс сапарымен Шымкентте болды

Шымкент – Орталық Азияның экономикалық жəне мəдени орталығы болуы тиіс! Бұл – миллионды қалаға мегаполис мәртебесін берген Тұңғыш Президент – Елбасы Н.Назарбаевтың тапсырмасы. Биыл Елбасы тапсырмасын Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев сабақтастырып, Қазақстан Министрлер Кеңесі Шымкент қаласын дамытудың 2023 жылға дейінгі кешенді жоспарын қабылдады.

Үкімет басшысы Асқар Мамин тапсырманың орындалуын назарға алып, жұмыс барысын пысықтау мақсатында Шымкент және Түркістан қалаларына жұмыс сапарымен келді. Үкімет басшысын Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов бастаған жұмысшы топ қарсы алып, жоспарланған нысандарға бастап барды.

Ең әуелі А.Мамин Шымкент қаласына енген «Бадам» (195 орам) тұрғын үй алабының инженерлік инфрақұрылым жағдайымен танысты. Тұрғын алапты сапалы электр жарығымен жабдықтау туралы мектеп мұғалімі Гүлназ Әбдірова «Nur Otan» партиясына жүгінген болатын.

Г.Әбдірованың өтініші жергілікті тұрғындардың көптен бері қозғаған өзекті мәселесі еді. Осыған орай, Премьер-Министр 195 орамдағы үйлерге сапалы электр жарығын тарту жұмыстарын жыл соңына дейін аяқтауды тапсырды. Сондай-ақ, Үкімет басшысының тапсырмасымен аталған тұрғын алапта су құбыры және газ желілерін салу жобасы бойынша жобалық-сметалық құжаттама әзірленіп жатыр.

Бұдан кейін Премьер-Министр археологиялық қазба жұмыстары кезінде табылған «Шымкент қалашығын» реставрациялау және музейлендіру жөніндегі «Цитадель» жобасының алаңына барды.

Жобаның тарихи құндылығы бар және ол 2020 жылы «Шымкент – ТМД-ның мәдени елордасы» жылын атап өту аясында тартымды туристік нысан болуға арналған. Мұндағы жұмыстарды зерттеуші, ғалым, тарих ғылымдарының докторы Бауыржан Байтанаев таныстырды.

– Цитадельді зерттеу барысында қазба жұмыстарынан 8 зеңбірек, жарылған оқ жарықшақтары, құмыралар, түбектер, шырағдандар және әшекейлер мен алтын мен күмістен соғылған ақшалар табылды. Шымкенттің өз мұражайын ашуға жететін дүние қолымызда бар. Енді Цитадельдегі қайта құру жұмыстарын жандандыру керек, – деді Б.Байтанаев.

А.Мамин қала әкімі Е.Айтахановқа және құзырлы мекеме басшыларына Цитадель айналасындағы мемлекет мұқтаждығына алынған жерлерді босату және қайта құру жұмыстарын жеделдетуді тапсырып, Бауыржан Байтанаевты археологиялық жұмыстардың нәтижесін толық таныстыру үшін жеке қабылдауына шақырды.

Сапар барысында Үкімет басшысы Қазақстан нарығымен қатар, Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан нарықтарына өнімдерін жеткізетін «Зерде-Керамика» керамогранит өндіру зауытына барды. Сонымен қатар, А. Мамин өңірдің тоқыма саласын жандандыру жоспарларымен танысты. Айта кетейік, 2019 жылдың 8 айында Шымкент қаласында өнеркәсіптік өнім өндірісінің көлемі 359,6 млрд теңгеге жетті.

Өңдеу өнеркәсібі өндірісі 17,8%-ға, оның ішінде химия өнімдері өндірісі 21%-ға, металлургия – 25,9%-ға, мұнай өнімдері өндірісі 31,5%-ға өсті. Шымкент қаласында жұмыс істеп тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 67,2 мың бірлікке жетті. Бұл 2018 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 114,5% құрайды.

Өнеркәсіпті өркендетуге мемлекет тарапынан көмек болатындығын айтқан Үкімет басшысы сағатына 600 жолаушыны өткізуге қабілетті Шымкент қаласы әуежайының жаңа терминалының жобасымен де танысты. Оны 2020 жылғы қазанға қарай аяқтау көзделген болатын. Жұмыс сапарының соңында ҚР Премьер-Министрі кешенді жоспарлардың мерзімінде орындалуына орай тапсырмаларды тағы да пысықтады.

Шымкент қаласының Қоғамдық кеңесінің құрамы 2019 жылғы 29 наурызда құрылып, бүгінге дейін 40 ұсыныс əзірлеген. Бұл туралы Қоғамдық кеңес төрағасы Нұрғазы Бұхарбаев БАҚ өкілдерімен өткен брифингте мəлімдеді.

Қазақстанда республикалық және жергілікті деңгейде 229 қоғамдық кеңес бар. Оның 16-сы республикалық деңгейде, ал 213-і облыстық деңгейде маңызды стратегиялық проблемаларды қарап, жұртшылықтың, саяси партиялардың, үкіметтік емес сектордың және мемлекеттік органдардың өкілдері арасында сындарлы диалогты қамтамасыз етуде. Жалпы, елімізде Қоғамдық кеңес жұмыстарына 4 мыңға жуық адам жұмылдырылса, оның 22%-ы мемлекеттік, 20 %-ы үкіметтік емес ұйым өкілдерінен тұрады.

Елбасының «Бес институционалды реформа – елді дамытуда және оны жүзеге асырудағы «100 нақты қадам» ұлт жоспары аясында құрылған Шымкенттегі кеңес құрамында 25 мүше бар.

– Аз ғана уақыт өткенімен Шымкент қаласының Қоғамдық кеңесінің алғашқы құрамынан Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының бір депутаты, бір қала əкімі жəне орынбасары шықты. Бұл кеңес құрамының сапалылығын дəлелдейді. Қоғамдық кеңестің құрамын толықтыру туралы алдағы уақытта shymkent.gov.kz ресми сайтында жарияланады, - деді кеңес төрағасы.

Сондай-ақ, Қоғамдық кеңес көпшіліктің талқысына жиі түсетін балалар теміржолының орнына жүгіруге арналған жол салуды ұсынған.

– Күні кеше қаламызда марафон өтті. Қала тұрғындарын салауатты өмір салтын ұстануға шақыратын іс-шараға қатысушылар саны да артқан. Олар белгіленген шақырымды жүгіріп өткенше жол жабылды. Егер қалада осындай марафон ұйымдастыратын орын болса, жол жабылмас еді əрі халық салауатты өмір салтын ұстауға бет бұрар еді. Ал теміржолды қайта қалпына келтіру мүмкін емес.

Оның айналасындағы бос жатуы тиіс жердің бəрі сатылып кеткен. Жекеменшік үйлер салынған. Оның бəрін қайтаруға бюджет қаржысы жетпейді, – дейді Н.Бұхарбаев.
Нұрғазы Бақтыбайұлының айтуынша, Кеңестің алғашқы отырысында қала жастарының мәслихатын құру туралы шешім қабылданған. Қазір жастар мәслихаты құрамына 29 депутат сайланды.

«21 000 теңге алу үшін көп құжат тапсырудың да, сағаттап кезек күтудің де қажеті жоқ. 70 000 теңге бер де, жеке куәлігіңнің көшірмесін қалдыр. Басқа құжаттың бәрін базадан аламыз. Әр балаға 21 мыңды да, тамыз айындағы оқушыларға берілетін бір реттік жәрдемақыны да осы ақшамен бірге аласың». Мұндай ұсыныс Шымкент қаласының Қаратау ауданына қарасты Сайрам аумағындағы 100-ден астам келіншектің есін шығарды.

Бірінші болып құжат тапсырғандар үш айға 21 мыңнан алмағанда естері шықпас па еді, кім білген? Шынында да атаулы әлеуметтік көмек (АӘК) тағайындалатыны «өкіметке сенбеген» талай келіншекті орнынан тұрғызды. Екі баланың анасы Гүловза Шамуратова құжаттарын әуелі «собезге» тапсырған. «Мұқтаж емес» деп танылып, құжаттары қайтарылған ол әлеуметтік жағдайының төмендігі мен жұмыссыздығын алға тартып, халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) қайта сабылады.

Дәл осы орталықта жемтігін аңдыған аш қасқырдай Г.Шамуратова сынды айналма жол іздеген мен жоқ іздегенді аңдыған алаяқтық топтың өкілдері де жүреді. Жаны ашығансып, «мен құжатымды анау жерге жасаттым, сол жақта тез бітеді» деп бағыт сілтейді...

...Іс бітті, қу кетті

Қаратау ауданы әкім аппаратының бас маман-заңгері Қанатбек Самбетов атаулы әлеуметтік көмекті алуға өтініш білдіргендердің біразының алаяқтыққа ұрынғанын айтты.
– 2019 жылдың 11 қыркүйегі күні сағат 18:17-де Қаратау аудандық полиция басқармасына Шымкент қаласы Сайрам елдімекенінің тұрғыны Д. есімді азаматша арызданған.

Ол өз арызында ағымдағы жылдың 5-ші шілдесі күні үйіне танысы Л. есімді азаматша келіп, үкімет тарапынан жасы кәмелетке толмаған балалары бар аналарға ай сайын төленетін 21 000 теңге жәрдемақыны алып беремін деп 35 000 теңгені алаяқтық жолмен алғанын көрсеткен. Аудан тұрғындары танымайтын адамдардың алаяқтық іс-әрекетіне сеніп, алданып қалмауын ескертеміз. Атаулы әлеуметтік көмек бойынша туындаған сұрақтың бәріне жауапты құзырлы мекемеден ғана алу қажет, – деді Қ.Самбетов.

Мемлекеттік қызметшінің ескертуін халыққа жеткіздік делік, оған бәрі бірдей құлақ аса қояр ма екен? Десек те, алаяқтық деректер тіркелген оқиға орнына оралайық.
Жолдың бойында Қожа Ахмет Яссауидің анасы Қарашаш ананың бейіті орналасқан. Оған қарсы бетте Қаратау ауданы Сайрам аумағы бойынша халықпен жұмыс жүргізу бөлімі және учаскелік полиция пункті тұр.

Бір жағында бейіт, бір жағында билік тұрған соң қуықтай дүңгіршектің «құдіретіне» шын сенсе керек, Гүловза Шамуратованың қайтарылған құжаттарын тағы да тапсыруға ұрынады. Бірақ, бұл жолы «мәселе тек ақшамен шешіледі» дегенге сеніп, 70 000 теңге таппай тосылады. Асүйдің ыдыс жуушысында ондай ақша қайдан болсын?! «Құжат қабылдаушы» Гүловзаның жағдайын түсініп, «мейірімділік» танытып, «жарайды, сен 35 000 теңге алып келе ғой. Бірақ, 35 мың бергеніңді айтпа, саған ғана жақсылық жасап тұрмын.

Басқалар 70 мыңнан беріп жатыр» дейді. 35 000 теңге беріп, екі баласына ай сайын 21 000 теңгеден шығартып алса, тамызда тағы бір реттік жәрдемді әр балаға 101 мыңнан алса, кімнің тақиясына тар келсін? Гүловза көпке созбайды. Бастығынан 35 000 теңге сұрап алып береді.

ХҚКО-ның базасында АӘК-ке өтініш берушілердің тізіміне тіркелген Гүловза Шамуратова алданғанын кейін түсінген. Ол Қаратау ауданы Сайрам аумағы бойынша учаскелік полиция пунктіне арызданып, Қаратау ауданы әкім аппаратынан көмек сұрады.

– 21 000 теңгесі шықпаса шықпасын, менің берген 35 000 теңгемді алып беріңіздерші. Оны бастығымнан қарызға алған едім. Сол ақшамды қайтарсам, арқамнан ауыр жүк түсер еді, – деген келіншек даусының дірілін амалсыз күлкісімен жеңуге тырысқанымен шын мұқтаждығы жеңіп, көз жасына ерік берді.

АӘК-ге құжат тапсырушылар көбейді

Шымкент қаласы бойынша атаулы әлеуметтік көмек, яғни әр баласына 21 000 теңге алуға 74 264 отбасы өтініш түсірген. Бұл қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасының 2019 жылғы 19 қыркүйегіне дейінгі мәліметі. 74 264 өтініштің 61 411-і қаралып, 52 222-сіне атаулы әлеуметтік көмек тағайындалған. 9 189 отбасының өтініші, яғни 15%-ы кері қайтарылған.

21 000 теңге атаулы әлеуметтік көмек тағайындау туралы хабар тарағаннан кейін құжат тапсырушылардың саны 2018 жылмен салыстырғанда 6,7 есеге артқан. Көмек алушылардың 23 637-сі жұмыс істеуге 100 пайыз қабілетті жандар. Оның 16 234-імен әлеуметтік келісімшарт түзіліп, базаға енгізілген. Соңғы мәліметтерге сенсек, АӘК алуға өтініш тапсырған 4 486 азамат жұмысқа орналасыпты. Оның 728-і жұмыспен қамту орталығы арқылы, ал 3 758-і өзі тапқан бос жұмыс орындарына кірген.

Қаратау ауданы бойынша АӘК алуға 24 747 отбасы өтініш қалдырса, оның 21 679-ы мұқтаж деп танылған. Сондай-ақ, мамандар «мұқтаж емес» деп танылғандардың түрлі себебін түсіндірді. Бірінің табысы отбасындағы адам басына шаққанда «кедейлік шегінен» асып кетсе, енді бірі көрсетілген мекенжайда тұрмайтын болып шыққан. Тұрмысы жақсы екенін және отбасында табысы бар адамдарды жасыруға тырысқандар да болған.

Жәрдемақы тағайындалады. Ебін тапқандар мұқтаж екенін «дәлелдеді». Алайда, АӘК алушылар тоқсан сайын тексеріледі. Әлбетте, бұл тексеру оларға берілетін жәрдемақыны аяғандықтан емес, азаматтардың жақсы өмір сүруге деген ұмтылысын бағамдау үшін қажет. Бәлкім, бір үй кәсіп ашты, ал келесі үйдің студенті диплом алып, қызметке орналасты? Мәселен, күні кеше АӘК алуға құжат өткізгендердің көбі Түркістан облысынан көшіп келген.

«Шығасыға иесі басшы...»

Тұрмысы жақсы, әл-ауқаттылар да құжат тапсырған науқанда көпбалалы аналар ғана емес, жалғыз перзентіне де өкіметтен бірдеңені жәукемдеп қалғысы келгендер аз болмапты.
«Сұрағанын берсең, іздегеніңді алады екенсің» деген қауесет тарап, сайрамдық біраз келіншек тамыздың 1-інен бастап құжат тапсыруға асығады.

– Олар бұрынғы Сайрам елдімекеніндегі ЕНПФ-тің (зейнетақы қоры) ғимаратына жайғасқан еді. 21 мыңға ғана емес, олар «несиені де өшіріп береміз», «үйді кезексіз алып береміз», «шағын бизнес ашуға ақша алып береміз» деп бірнеше қызметтерін айтты, – дейді келіншектер.

5 баланың анасы Феруза сіңлісімен бірге барып, жеке куәліктің көшірмесі мен сұраған ақшасын береді. «Болды, ЖСН бар, 24 тамызда ақшаларың түседі» деп шығарып салады. Алайда, Ферузаның сіңлісі атаулы әлеуметтік көмекке құжат тапсырып көргенін және ол бір ғана жеке куәлікпен шешілмейтінін айтып, әпкесіне әлгі азаматтан күмәнданатынын жеткізеді.

Бір күннен кейін-ақ олар сол мекенжайға барып, АӘК тағайындау үшін берген 35 мың теңгелерін қайтарып алуға асығады. Бірақ, оларды сендіруге тырысқан топ 24 тамызда ақшалары түсетінін айтып ант-су ішеді де, 25 тамыздан кейін ол ғимараттан ат ізін суытады.

– Қазір біз сияқты 100 әйел оларды іздеп жүр. Бәріне уәде беріп алдап, ақшасын алып кетті. Бірақ, бәрі арыз жазған жоқ, – деді көпбалалы ана.
Үйін көрсетуден үзілді-кесілді бас тартқан Ферузаның сіңлісі жалғыз баласына ешқандай ақша шықпайтынын түсініп отыр. Ендігі ойы алаяқтықпен алып кеткен 35 000 теңгесін қалайда қайтару.

– Арыз жаздым. Басқа да алданғандар арыз жазса, бұл іс тезірек шешімін табатын шығар. Өз ақшамды алсам болды, – деді ол есімін көрсетпеуді сұрап.
Бүгінгі таңда Қаратау аудандық ішкі істер басқармасына жоғарыда аталғандай алаяқтық оқиғасына негізделген 28 арыз тіркелді.

– Өткен аптада 15 арыз тіркелсе, 24 қыркүйекке дейін тағы 13 арыз түсті. Барлығы 28 оқиға бойынша тексеру, тергеу жұмыстары басталды. Қазір 4 азамат анықталып, ҚР ҚК 190 бабы 2 бөлімімен іс қозғалды, – деді Қ.Самбетов.

Біреуге мал қайғы...

Қу тіршілік пендеге не істетпейді десеңші? Біреу 21 000 теңге атаулы әлеуметтік көмекті алу үшін пара берсе, біреу «21 000 теңгені алып беремін» деп әп-сәтте қылмыс әлемінен бір-ақ шықты. Ынсапсыздық пен оңай олжаға кенелудің соңы оларға «алаяқ» деген ат әперерін әу баста білді ме екен?

Қылмыс жасағандар жазасыз қалмайды. Әйтсе де, атаулы әлеуметтік көмекке құжат тапсырып жатқандардың қатары әлі де толастар емес. Бірі кезек күтуден жалығады, бірі көмектің тағайындалатынына күмәнданады. Дана халқымыз «Бұйырған кетпейді, қуған жетпейді» деген, бұйырмағанды аламын деп, алданып қалмаңыз деген игі тілек қой біздікі.

Шымкент қаласы бойынша атаулы әлеуметтік көмек алу үшін 7 596 отбасы негізгі табысын жасырған. Ал 2 149 отбасыға тағайындалып қойған 1 530 млн теңге төлемдер дер кезінде тоқтатылған. Оның 70,6 млн теңгесі бюджетке қайтарылады. 21 000 теңгені алған 271 мұқтаж емес отбасыға басқарма тарапынан хабарланды. Әзірге 3 отбасы ғана 828 392 теңге бюджет қаржысын өз еркімен қайтарды. Қалған 268 отбасы хабарландыруда көрсетілген мерзімде қайтаруы тиіс.

Сондай-ақ, мамандар тағы 5 447 отбасының әлеуметтік төлемдеріне қайта есептеу жұмыстарын жүргізіп, 5 097 отбасыға тағайындалған сомманы 1 037,4 млн теңгеге кеміткен.
Қазір аудандарда өңірлік комиссиялар құрылып, көмек алушылардың табысы мен тұрмысына қайта мониторинг жүргізу жұмысы қыза түсті. Комиссия құрамында аудан әкімінің орынбасары, салық органының, учаскелік полиция және қоғамдық бірлестік өкілдері мен жұмыспен қамту басқармасының маманы бар.

Комиссия қазірдің өзінде 2 520 отбасының әлеуметтік көмекке мұқтаж еместігін анықтап, тағайындалған соммадан 788 млн теңге бюджет қаржысын үнемдеді. Бұл мониторинг халық арасында әлеуметтік тұрақтылыққа кері әсерін тигізуі және әлеуметтік шиеленіс ошақтарын туғызуы әбден мүмкін. Бәрі де «алушы» мен «берушінің» ынсабына сын.

Абайдың сөзімен түйіндесек, «Қалауын тапса, қар жанады», «Сұрауын тапса, адам баласының бермейтіні жоқ» деген – ең барып тұрған құдай ұрған сөз осы. Сұрауын табамын, қалауын табамын деп жүріп қорлықпен өмір өткізгенше, малды не жерден сұрау керек, не аққан терден сұрау керек қой».

Үшінші мегаполисте паралимпиадалық спорт түрін дамытуға көңіл бөлу қажет. Бұл туралы Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов үкіметтік емес ұйым өкілдерімен өткен кездесуде айтты. Шымкентте 432 үкіметтік емес ұйым тіркелген. Оның 50-і бүгінгі таңда жүйелі қызмет атқарып келеді.

Ерлан Қуанышұлы жиынды Президент Жолдауындағы «Белсенді азаматтық қоғам құру үшін үкіметтік емес ұйымдардың беделін аттыру және жақын арада Азаматтық қоғамды дамытудың 2025 жылға дейінгі тұжырымдамасын әзірлеу туралы тапсырмасын түсіндіруден бастады.

– Азаматтық қоғамды дамыту, үкіметтік емес ұйымдарды қолдауға бағытталған оң саясаттың нәтижесінде мыңдаған азаматтарды біріктіретін қоғамдық сектор-еліміздің әлеуметтік экономикалық, саяси дамуына, ықпал ететіндей күшке айналды. Жалпы азаматтық сектор қоғаммен қарым-қатынаста маңызды орын алып, қоғам мәселелерін шешуде мемлекеттік органдарға әділ әріптес деген көзқарас қалыптасты, – деді қала әкімі.

Ал Шымкент қаласының «Азаматтық Альянсы» заңды тұлғалар бірлестігінің президенті Ж.Білісбеков үкіметтік емес ұйымдарды толғандырған бірқатар мәселені ортаға салды.

– Біздің қалада 38 мыңнан астам мүмкіндігі шектеулі азаматтар бар. Олардың мәселесін шешуге үкіметтік емес ұйымдардың шамасы келмейді. Мәселен, бізде паралимпиадалық спорттың аты бар, бірақ спортпен шұғылданатын арнайы жаттығу залдары жоқтың қасы. 18 жасқа толған мүмкіндігі шектеулі азаматтар қараусыз қалмасын деген алаңдаушылық басым, – деді Жұмағали Дәулетбекұлы.

Ж.Білісбеков қала әкіміне өзекті мәселелерді оңтайлы шешудің бірден бір жолы «Қоғамдық кеңес» мүшелерінің санын 35-ке арттырып, оның құрамына үкіметтік емес ұйымдардың белсенді өкілдерін қосу туралы ұсынысын жеткізді. Қала әкімі мүмкіндігі шектеулі жандардың паралимпиадалық спортпен шұғылдануына жағдай жасау туралы ұсыныстың маңызды екенін айтып, бұл сұрақты назарға алатынын айтты.

Басқосуда «Интеллект» экономикалық және азаматтық білім беру», «Серпіліс», «Шаңырақ, жастар мен жас кәсіпкерлерді қолдау орталығы» және «Соотечественник» қоғамдық бірлестіктерінің басшылары сөз алып, өңірдегі маңызды мәселелерді көтерді.

Үкіметтік емес ұйым өкілдері Қайрат Рысқұлбековке арнап ескерткіш орнатуға және «Демократия Үйі» кеңсесін ашуға қолқа салды. Зейнеткерлердің жолдама алуын оңтайландыруды сұрап, балаларды отансүйгіштікке тәрбиелейтін лагерь ұйымдастыру жайы да сөз болды.

«Қазақстан Әйелдерінің Республикалық кеңесі» қоғамдық бірлестігінің Шымкент қаласы бойынша төрайымы Баян Айтбекқызы жастар мәселесіне тоқталды.

– Ішімдікке салынған ер азаматтарды емдеу, оларды сауықтырып, отбасына қайтару жұмыстары көбіне жарты жолда қалады. Ерте жүктілік, ерте тұрмыс құру да отбасындағы әйел затының мойнына түскен ауыртпалық болып қалуда.

Мемлекет азаматтардың тұрмысын жақсартуға барынша жағдай жасағанымен, балаларға дұрыс тәрбие беру, оның білімді болуын қадағалау ата-ананың жауапкершілігінде болып қала береді. Сондай-ақ, жұмыс барысында мүгедек балалары бар отбасыларға барсақ, көбіне әкесі тастап кеткен болады. Әкелік жауапкершілік қайда? Осы мәселеге де көңіл бөліп, талапты күшейту керек сияқты, – деді Б.Жандосова.

Қала әкімі мен үкіметтік емес ұйым өкілдері Шымкенттегі шағын және микро бизнеске көрсетілетін қолдау, инфрақұрылымды дамыту, қоғамдық көлік қызметінің сапасын арттыру, жігіттердің спортпен шұғылдануына жағдай жасау жайын да талқылады.

«Халықтың құқықтық сауаты артқан сайын олар өзіне қажеттінің бәрін иемдене алады», –  деді Шымкент қаласы әкімінің бірінші орынбасары Қайрат Нұртай Әл-Фараби ауданының тұрғындарымен өткен кездесуде.

Шымкент қаласының ақпараттық-насихаттық тобы ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауына қолдау көрсету жұмыстарын Әл-Фараби ауданында жалғастырды.
Аудан тұрғындарымен өткен жиынға қала әкімінің бірінші орынбасары Қайрат Ырзақұлұлы төрағалық етті. Жолдаудың 5 бағытын айқындап, елді бір мақсатта жұмыс істеуге шақырған жиында М.Әуезов атындағы ОҚМУ Тәрбие және жастар саясаты департаментінің директоры С.Мәжінбеков сөз алды.

– Еуропаға еліктейміз. Ал Еуропада әр 100 адамның 84-і кітап оқиды. Алдыңғы қатарлы Ұлыбритания, Франция елдерінде 100-дің 98-і кітап тұрақты оқуды әдетке айналдырған. Ал біздің Қазақстандағы деректерге сүйенсек, 100 адамның 12-14-і ғана кітап оқиды екен. Сол сияқты, Еуропада әрбір 100 жастың 80-82-сі алған кәсіби білімін өз кәсібін ашуға, оны дамытуға жұмсайды.

Бұл көрсеткіш біздің жастардың арасында 100-ден 16-ны ғана құрап отыр. Қазір жастар мемлекет қолдауымен шағын бизнесті де аша алады, «Дипломмен ауылға» да бара алады, – деді Сәкен Аралбайұлы. Өз кезегінде Шымкент қаласы мәслихатының хатшысы Ғани Ташқараев та нақты деректермен бөлісті.

– Шымкент қаласының 66 мыңнан астам тұрғыны микро және шағын бизнеспен айналысады. Олар өз кәсібін дөңгелетуден бөлек, тағы 165 мың адамды жұмыспен қамтып отыр. Осы азаматтар
Президент Жолдауын оқыса, «Үкіметке микро және шағын бизнес саласындағы компанияларды табысқа салынатын салықтан үш жылға босату үшін заңнамалық база әзірлеуді тапсырамын.

Заңнамаға енгізілетін тиісті түзетулер 2020 жылдан бастап күшіне енуі керек» дегенді біліп жүреді. Сонымен қатар, 2020 жылдың қаңтарынан бастап, Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, микро және шағын бизнес субъектілерін тексеруге үш жылға тыйым салу туралы шешімі күшіне енеді, – деді мәслихат хатшысы.

Президент Жолдауындағы қоғамдық келісімді нығайту, білім сапасын жақсарту және азаматтық қоғамның рөлін күшейту туралы Ө.Жолдасбеков атындағы №9 мектеп директоры Анар Аманқұлова тарқатты. Аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұхан Омаров тапсырмалардың жүйелі атқарылатынына сенім білдіріп, жиналған қауымға сәттілік тілеп, бата берді.

Ақсақалдың батасынан кейін Қайрат Ырзақұлұлы ізгі тәрбие мен дұрыс идеология ақ тілеуден бастау алатынын айтты.
Әл-Фараби ауданының әкімі Ғ.Мәуленқұлов ақпараттық-насихаттық топқа алғыс айтып, Мемлекет басшысының және қала әкімінің тапсырмалары тиянақты орындалатынын жеткізді.

Шымкент қаласының активі ҚР Президентінің Жолдауында айтылған тапсырмаларды пысықтады

Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов ҚР Президенті Қ.Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауын насихаттау бойынша өткен қала активінің бас қосуында басқарма қызметкерлеріне арыз-шағымдарға толық әрі нақты жауап беруді тапсырды.

Қала әкімінің төрағалығымен өткен жиынға ҚР Президент аппаратының мемлекеттік инспекторы Берік Батаев, әкімдік қызметкерлері, басқарма басшылары, аудан әкімдері, мәслихат депутаттары, ардагерлер, зиялы қауым және қоғамдық ұйымдар мен этно-мәдени бірлестік өкілдері қатысты.

«Халық үніне құлақ асатын мемлекет»

Алқалы жиында қала әкімі Е.Айтаханов «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты ҚР Президентінің Жолдауын 5 бағыт бойынша тарқатып түсіндірді. Жолдау аясында Мемлекет басшысы берген тапсырмаларға тоқталып, алдағы атқарылатын жұмыстарды нақтылады.

– ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауы – мемлекетіміздің даму қарқынын арттырып, барлық салаға серпін беретін маңызды құжат. Сондықтан онда айқындалған бағыттарға басымдық беру – біздің басты борышымыз. Мемлекет басшысы азаматтардың барлық сындарлы өтініш-тілектерін жедел әрі тиімді қарастыратын «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыруды міндеттеді. Осы тұрғыда азаматтық қоғамға қолдау көрсетуді тапсырды, – деді қала əкімі.

Ерлан Қуанышұлының айтуынша, бұл жергілікті атқарушы органдар үшін маңызды мәселе.

– Бізде өкінішке орай қайталама арыз-шағымдар кездеседі. Мәселен, ағымдағы жылдың басынан жер, энергетика және коммуналдық шаруашылық салаларында 7 азаматтан 25 қайталама арыз-шағым түскен. Яғни, сырғытпа жауап немесе мәселесі толық шешілмеген. Сондықтан барлық басқармалар халықты әуре-сарсаңға салмай, сырғытпа емес, толық және нақты жауабын беруді тапсырамын, – деді
Е.Айтаханов.

Ысырапсыз мерейтой

Баяндамада қала әкімі келер жылы ел болып атап өтетін Әл-Фарабидің 1 150 жылдық, Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойларын еске салып, Президенттің ысырапшылдыққа жол бермей, ғұламалардың еңбегін халық арасында дәріптеуді тапсырғанын түсіндірді.

Сондай-ақ, келер жыл біздің мегаполис үшін де маңызды оқиғаларға толы болмақ. Шымкент қаласы «2020 жылғы ТМД елдерінің мәдени астанасына» айналады. Республикалық маңызы бар қалада мұндай мәртебелі, тарихи жыл бірінші рет өткелі отыр. Сондықтан шаһардың шырайын арттыру, абаттандыру, тазалық пен мәдениетке баса назар аудару, қала сәулетін еселеп, ұлттық құндылықтарды дәріптеу бағытындағы жұмыстарды жандандыру қажет-ақ.

Қала әкімі бұл бағыттағы басқа да жоспарлы дайындық жұмыстарын кестеге сай жүргізуге тапсырма берді.
– Президенттің Қазақстан халқына арнаған Жолдауындағы міндеттерді жүзеге асыру үшін шымкенттіктер бар күш-жігерін қосатынына сенімдімін, – деді қала әкімі.

Бейбіт Митингке орын көп

Мемлекет басшысы Жолдауда азаматтардың Конституциялық құқықтарын сақтау мақсатында, Митингтер туралы заңнаманы жетілдіруді тапсырды. Осыған орай, Е.Айтаханов қаладағы заң шеңберінен шықпайтын және азаматтардың тыныштығын бұзбайтын бейбіт акциялар өткізілетін орындарды қайта қарап, бекіту туралы тапсырманы орындауды жауапты орынбасары мен аудан әкімдеріне жүктеді.

Президент Қасым-Жомарт Кемелұлы Ішкі істер министрлігін реформалауға алдағы үш жыл ішінде 173 миллиард теңге бөлуді тапсырды. Бұл қаражат еңбекақыны көбейтуге, баспананы жалға алуға, халыққа қызмет көрсету қағидаты бойынша полицияның заманауи фронт-офистерін ашуға жұмсалатын болады. Бұл бағыт бойынша ағымдағы жылы қалада Әл-Фараби, Еңбекші ауданындағы полиция басқармалары ғимаратында фронт-офистер ашылса, жылдың соңына дейін осындай кеңселер Абай және Қаратау аудандарында ашылмақ.

Салықтан кімдер босатылмақ?

Мемлекет басшысы 2025 жылға қарай ішкі жалпы өнімнің жыл сайынғы тұрақты өсімін 5 пайызға және одан да жоғары деңгейге жеткізу қажеттігін айтты.

2018 жылы Шымкент қаласында жалпы өңірлік өнім 2 трлн теңгені құрап, 12 пайызға артқан. Жоғары деңгейдегі осы өсім қарқынын сақтап қалу мәселесі көтерілді. Алдағы уақытта Индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында құны 38 млрд теңгені құрайтын 14 жоба іске қосылып, 1 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын ашу жоспарлануда.

Қала активінің отырысында Жолдаудағы квазимемлекеттік сектордың қайтарымын арттыру қажеттігі де айтылды. Бүгінгі таңда қалада 155 квазимемлекеттік сектор субъектілері бар. Одан бөлек, Президент тапсырмасына орай 2020-шы жылдан бастап микро және шағын бизнес саласындағы компанияларды табыстан түскен салықтан үш жылға босату үшін заңнамалық база әзірлеу күн тәртібіне енген.

Микро және шағын бизнес иелерін қуантатын тағы бір хабар, олардың субъектілерін тексеруге үш жылға дейін тыйым салу туралы шешім күшіне енбек. Яғни, бұл – Шымкент қаласындағы 66 мыңнан астам кәсіпкерлік субъектілерде жұмыс жасайтын 165 мың адамға көрсетілетін қамқорлық.

Жолдау барысында мұғалімдермен қатар, мәдениет саласы қызметкерлерінің де еңбекақысын көтеру мәселесі сөз болған. Мәдениет қызметкерлерін қолдау – ең алдымен, кітапхана, музей, театр қызметкерлеріне қатысты мәселе. Бүгінде Шымкент қаласының мәдениет саласында 1 536 адам 18 мекемеде қызмет етуде. Ағымдағы жылы олардың еңбекақысы 30 пайызға көбейді. Ал 2020 жылы Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес тағы өсетін болады.

Nur-Sultanда – 21, Жамбылда – 35

Шымкент қаласының активі бас қосқан жиында Мемлекет басшысының Жолдауын негізге ала отырып, қоғамдағы мәселелерді жан-жақты саралауға М.Әуезов атындағы ОҚМУ ректоры Дария Қожамжарова мен «Ару аналар» қоғамдық бірлестігінің төрайымы Бану Ордабаева да үн қосты.

– Президент Қасым-Жомарт Кемелұлы Қазақстан халқына арнаған Жолдауында азаматтық қоғамға ерекше мән берді. «Азаматтық қоғамға қолдау көрсету керек, халықты жалпы мемлекеттік өзекті тапсырмаларды талқылауға тарту керек» деді. Осы тұста мына мәселеге назар аударуды сұраймын.

Азаматтық қоғам институттарымен өзара іс-қимыл жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға жауапты уәкілетті тұлғаларды салыстырмалы түрде қарасақ: Нұр-Сұлтан қаласы бойынша – 21, Алматы – 22, Жамбыл – 35 жауапты тұлға болса, Шымкент қаласында олардың саны екеу ғана, – деген Бану Сансызбайқызы үшінші мегаполис бойынша да уәкілетті тұлғалардың санын арттыруды ұсынды.
Ал Шымкент қаласының кәсіпкерлер палатасының директоры Нұрлан Орынбасарұлы бизнес-климатты жақсарту үшін өңірлік деңгейде де пәрменді іс-қимылдар қабылдау қажеттігін алға тартты.

– Бүгінгі таңда, кәсіпкерлер көбіне мемлекеттік сатып алу, жолаушыларды тасымалдау, жер қатынастары, каржы секторы, салықтық және кедендік әкімшілендіру салаларына қатысты мәселелерді көтеруде. Себебі, кейбір мемлекеттік органдар өз ақпараттарының ашықтығы мен қолжетімділігін қамтамасыз етпеуінен жасанды әкімшілік кедергілер туындап, оның салдары көлеңкелі бизнестің пайда болуына әкеп соқтырады. Ал көлеңкелі бизнеспен күресу Жолдаудың бірден бір маңызды бағыты болып белгіленген, – деді Н.Қабыштаев.

Жиын соңында қала әкімі Ерлан Айтаханов басқарма басшыларына ҚР Президентінің Қазақстан халқына арнаған Жолдауындағы халықтың әл-ауқатын жақсартуға негізделген тапсырмаларды орындауды жүктеді. Қалалық тұрғын үй және тұрғын үй инспекциясы басқармасына «Бақытты отбасы» бағдарламасы бойынша көпбалалы отбасыларды және мүмкіндігі шектеулі азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз ету бойынша тиісті іс-шара жоспарын әзірлеуді тапсырды.

Ал қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасына Жолдаудағы әлеуметтік көмек көрсету жүйесін одан әрі дамыту мақсатында аз қамтылған отбасыларға кепілдендірілген әлеуметтік көмек көрсету бойынша пәрменді шаралар қабылдауды міндеттеді. Сондай-ақ, басқармалар мен аудан әкімдерінен сыбайлас жемқорлықпен белсенді күрес жұмысын жалғастыруды және мемлекеттік қызметтердің электронды форматқа көшуін жүзеге асыруды тапсырды.

Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов қалалық Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелерімен кездесіп, этномәдени бірлестіктердің жұмысымен танысты.

Жалпы, миллионды қалада ынтымағы жарасқан 100-ден астам этностың өкілдері өмір сүруде. 17 этномәдени бірлестік елдің береке-бірлігін бекем етіп, ынтымағын арттыруға үлес қосып келеді.
Кездесуде қала әкімі Мемлекет басшысының Жолдауында айтылған міндеттерді, тұрақтылықты сақтау және қоғамның бірлігін нығайту бағытындағы тапсырмаларды орындаудың маңыздылығын атап өтті.

– Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы төрағалық ететін Қазақстан халқы Ассамблеясы консультативтік-кеңесші орган ретінде өзінің өміршеңдігін көрсетті. Оның бірден бір айғағы – сіздердің осы бүгінгі күнге дейін бірлесіп атқарған шараларыңыз. Күні кеше Мемлекет басшысы Қазақстан халқына арнаған Жолдауында Қоғамдық келісім – бүкіл қоғамның бірлескен еңбегінің нәтижесі екенін атап өтті. Сондай-ақ, қазақ тілін ұлтаралық қатынас тілі ретінде қалыптасыру үшін нақты міндеттер қойылып отыр. Алдымызда Елбасы мен Президенттің тапсырмаларын нәтижелі іске асыру міндеті тұр, – деді қала әкімі Ерлан Айтаханов.

Жиында қалалық Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары Мұратәлі Қалмұратовтың баяндамасы, ассамблея мүшелерінің ұсыныс-пікірлері тыңдалды.

– Сайып келгенде, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес те, ұлтаралық татулық та, елдегі идеологияны қалыптастыру мен рухани жаңғыру да үйдегі бала тәрбиесінен басталады. Әрбір ұлттың тәлім-тәрбиеге қатысты даналық сөздері, мысал әңгімелері бар. Соның ең ұтымдыларын алып, жас өскіннің құлағына құйып, жастайынан оны дұрыс қалыптасуын қадағалайық.

Мысалы, Қазақстанда тұратын кез келген ұлт өкілі қазақша сайрап тұрса, қандай жақсы және кез келген қазақ баласы ана тілімен қатар ағылшын тілін жетік меңгеріп тұрса, керемет емес пе? Біз ынтымақты дәріптеудің осы игіліктеріне баса мән беруіміз қажет. Ал Шымкент қаласындағы нәтижелі жұмыстарды республика көлемінде білсін десек, мегаполистің бас газеті «Шымкент келбеті», «Панорама Шымкента» газеттерінің мәртебесін көтеріп, осы басылыммен бірге жұмыс жасауымыз керек, – деді қала әкімі.

Сондай-ақ, Ерлан Қуанышұлы түркі әлемінің бесігі Түркістан қаласының жаңаша түлеп, атын асқақтату жұмыстарына Шымкент қаласының да үлес қосуы елдігіміздің айқын көрінісі болатынын салмақтап айтты.
Айта кетейік, Ассамблея жанындағы Қоғамдық келісім кеңестері Мемлекет басшысының жаңа әлеуметтік саясаты шеңберінде 105 кездесу өткізген. Онда қоғамдағы өзекті мәселелердің алдын алу туралы 35 ұсыным қабылданып, 21-і орындалған.