Оңтүстік өңірі әскери құрылымдарға, әскери қызметтерге азаматтарды шақыру бойынша ел аумағында үздік үштіктің қатарына енеді. Қазіргі уақытта жазғы оқу кезеңіне өткен әскери құрылымдар қызметінде оқу-жаттығу жиындары жаңа бағытта жүргізілуде. Осы орайда, Шымкент қаласы қорғаныс істері жөніндегі басқармасының басшысы, полковник Әбдіғабит Шегебаевпен сұхбаттасудың сәті түскен еді.
– Әскерге шақырылушылар Отан алдындағы парызын өтеуге қаншалықты дайын? Жастардың белсенділігі мен денсаулығының жарамдылық көрсеткішін қалай бағамдауға болады?
– Отан алдындағы борышын өтеуі тиіс жастардың денсаулығы жарамды, жарамсыз деп медициналық сараптама комиссиясының төрағасы анықтай алады. Облыстық Қорғаныс істері жөніндегі департаментінен біздің басқармаға жыл сайын қанша жасты әскерге жіберу туралы сұраныс келеді. Сол сұранысқа байланысты басқарма жұмыс атқарады, оның ішінде Қарулы күштер, Шекара қызметі, Ұлттық гвардия, Мемлекеттік күзет қызметі бар. Қалалық қорғаныс істері жөніндегі басқарма жастардың денсаулықтарына қарай отырып, осының бәріне сұраныс бойынша жібереді. Шымкент қаласы бүгінде үшінші мегаполис, республикадағы үлкен қалалардың бірі. Сол себепті, біздерге жүктелер талап та қатаң. Нағыз шыныққан, денсаулығы мықты, жан-жақты сауатты, спортпен шұғылданған жігіттер іріктеледі. ҚР Қорғаныс министрлігінің 96-шы бұйрығына сәйкес бізде әскерге шақыру комиссиясы жұмыс істейді. Елбасының өкімі, облыс, қала әкімінің қаулысы шыққаннан кейін әскер қатарына шақыру басталады. Медициналық сараптамадан өткіземіз. Кейбір жастар өткір, сауатты болғанымен денсаулығы жарамсыз болып шығады. Көз аурулары, сосын салмақ өлшемі жетіспеушілігі, одан кейін майтабан аурулары көп. Аға дәрігер бәрін қадағалап өткізеді. Жарамды болса облыстық медкомиссиядан өткеннен кейін ғана қай әскер түріне баратыны нақтыланады. Жастар психолог мамандардың сүзгісінен өтеді. Дегенмен, айта кету керек, жастардың басым бөлігі моральдық жағынан дайын болмай шығады. Психолог оның ішкі жан дүниесіне кірігіп, бәрін білуі керек. Суицид мәселесін жоққа шығара алмаймыз. Бәрін қадағалайтын мамант – психолог. Қорғаныс істері жөніндегі департаментте де, қалалық қорғаныс істері басқармасында да, әскери бөлімде де арнайы психолог штаты бөлінген. Шақырылым кезінде осылардың бәрі біріге жұмыс істейді.
– Әскер қатарына шақырылушыларды медициналық сараптамадан өткізетін медицина мамандарының біліктілігі қандай?
– Арнайы өзінің санаттары бар. Медкомиссияның құрамындағы мүшелер облыстық денсаулық сақтау басқармасына қарайтын мекемелерден келеді. Басқармамызда жұмыс істеп жатқан дәрігерлердің тәжірибесі мол. 15-20 жылдан бері жұмыс атқарып келе жатқан тәжірибелі мамандар. Жоғары санатты, бірінші санаттағылар. Әр сатылы сұрыптаудан өткен жастар әскер қатарына кеткен кезде дәрігерлер бәріне жауап береді. Қандай да бір ақаумен, денасаулығында кінәраты болып баланы қайтаратын болса, оған қаншама шығын кетеді. Соның бәріне дәрігерлер жауапты. Медициналық сараптамадан қалай өтіп жатқанын соның бәрі тексеріледі. Егер қандай да бір кінәрат табылса заң шеңберінде бізге де жауап беруге тура келеді.
Әскери бөлімдердегі командирдің тәрбие ісі жөніндегі орынбасарларына артылар жүк ауыр. Әскери бөлімде де өздерінің психологтары, дәрігерлері бар. Бұрынғыдай емес, қазір қанша сұраныс болса да, сапаға көп көңіл бөлінеді. Әскер қатарына шақырылушы жан-жақты болуы керек. Ата заңымыздың 36-шы бабында «Отанды қорғау – әр азаматтың парызы» деп көрсетілген. Алдын ала үгіт насихат жұмыстары жүргізіледі. Шақырылушылар көп, барамын деп тілек білдірушілер одан да көп. Бірақ соның ішінде көбісінің денсаулығы нашар, сол жағынан ақсап жатады. Жоғары оқу орнында оқитындар оқуын бітіргенше әскери кафедрада білім алады. Олар да қорғаныс істері жөніндегі басқарманың сүзгісінен өткеннен кейін ғана әскери кафедраға түсе алады. 18 бен 27 жас аралығындағы жастарды жылына екі рет шақырамыз. Көктемгі және күзгі шақырылушылар. Одан бөлек жасы 22 мен 27 жас аралығындағы жоғары білімді, орта арнауы оқу орнын бітіргендер әскери техникалық мектепке жіберіледі. Медкомиссия мүшелерінің, психологтың сараптауынан, одан кейін тестілеуден өтеді. Жарамдылығы анықталса, айлық курстарға жібереміз.
– Жасөспірімдер арасында әскери қызметке ынталандыруға қаншалықты көңіл бөлінеді?
– Әскери патриоттық тәрбиені кешенді жүргізіп, оны мектеп оқушыларына кеңінен насихаттау және жасөспірімнің бойына сіңіру – қазіргі уақыттың талабы. Жас ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеу мақсатында қала мектептерінде «Ерлік сабағын» жүйелі түрде өткізіп тұрамыз. Сол сабақтардың аясында Қарулы Күштердің бүгінгі жағдайы, бағдары, келешегі түсіндіріледі. Нәтижесінде, келешекте әскерге барғысы келетінін айтып, ниет танытқан жасөспірімдердің қатары да арта түсуде.
– Әңгімеңізге рахмет!
