Шымкент келбеті

Қапал батыр көшесіндегі көптен күткен жол өткелі пайдалануға берілді. Екі жолақты жолдың бірінші бөлігін «Береке» корпорациясы мерзімінен ерте бітірді.

Осыдан бір жыл бұрын басталған құрылыс жұмыстарына орай, жол жабылған болатын. Соның салдарынан қаланы Оңтүстік шағынауданына қосатын елдімекендерге адамдар айналма жолмен өтетін. Енді қоғамдық көліктер өткелдің үстімен қатынайды.

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің тапсырысымен 1 млрд 142 млн теңгеге бағаланған теміржол өткелінің бір бөлігіндегі құрылыс 95 пайызға аяқталды. Қазіргі таңда құрылысқа жұмсалатын қаржының 689 млн теңгесі игерілген. Қысқа мерзім ішінде мердігер мекеме жаңа технологияларды қолдана отырып, сапалы атқарыпты. Асфальтбетон жамылғысы төселіп, көпір құрылымы берік бола түскен. Көпірдің ұзындығы 500 метр, кіреберіс ұзындығы 253 метрді құрайды.

«Береке» корпорациясының бас инженері Тәңірберген
Сүлейменовтің айтуынша, көлік өткізу, жүк көтеру қабілеттілігі, автокөлік құралдарының және жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігі арттырылған. Өткелдің екінші бөлігінің құрылысы қараша айында аяқталады.

Облыс әкімінің орынбасары Жақып Бөкенбаев пен қала әкімінің орынбасары Бейсенбек Жанбосынов Шымкент қаласындағы құрылысы жүргізіліп жатқан бірқатар көшелердің жұмысымен танысты.

Жыл басында өңір басшысының тапсырмасына орай жергілікті бюджеттен қаржы қарастырылып, қаланың орталық көшелерін кеңейту жұмыстары басталған болатын. Осы аталған тапсырманың орындалуын қадалаған әкімдік өкілдері Тәуке хан мен Д.Қонаев даңғылы бойындағы жолдардың жөндеу жұмыстарын аралап көрді.

Қазіргі таңда қаланың орталық көлік қозғалысындағы маңызды бағыт – Тәуке хан даңғылы бойындағы жол жиегіндегі арықтар, аяқжолдар мен пандустар жаңартылуда. Күрделі жөндеу жұмыстары осы жылдың қараша айына дейін жалғасын таппақ. Қуантарлығы, құрылыс жұмыстарына пайдаланылған қажетті материалдардың 95 пайызы отандық құрылыс өнімдері.

ОҚО әкімінің баспасөз қызметі

Лондон мэрі Садик Хан Шымкент пен Лондон қалалары арасындағы екі жақты ынтымақтастықты дамыту жайлы ниет білдірді. Бұл жайлы Лондон мэрінің Ғ.Рахматоллаұлына жіберген жеделхатында айтылған.

Ынтымақтастықтың маңызды бағыты – «ақылды қала» технологияларын қалыптастыру, сонымен қатар, мегаполистің тұрақты дамуы болмақ.
Бүгінгі таңда Лондон 8,6 миллион халқы бар əлемдегі ең ірі мегаполистердің бірі. Тек қана туризм саласынан жылына 200 миллион АҚШ доллары көлемінде пайда көреді.

Шымкент қаласында жолдарды күрделі, орташа және ағымдағы жөндеуден өткізу жұмыстары қарқынды жүзеге асып жатыр. Сонымен қатар, аяқжолдар салынып, қалалықтардың игілігіне берілуде. Биылдың өзінде 96 көшеге орташа жөндеу жоспарланып, қазіргі таңда құрылыс қыза түскен. Осы ретте Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Асылбек Баймырзаевпен сұхбаттасқан едік.

ЖОЛДАРДЫ КЕҢЕЙТУ – КЕЗЕК КҮТТIРМЕЙТIН МIНДЕТ

– Асылбек Қашқынбайұлы, бүгінгі таңда Шымкент қаласында жол құрылысына байланысты қандай жұмыстар атқарылуда?
– Жыл сайын жол құрылысына қатысты жоспарлар саны артып отыр. Бір жылда жол салсақ, келесі жылы көшелерді, ішкі орам жолдарын ағымдағы жөндеуден өткізу секілді жұмыстар рет-ретімен атқарылып жатыр. Мәселен, биыл Шымкент қаласында көлік кептелісін болдырмау және жол қауіпсіздігін қаматамасыз ету үшін жолдарды кеңейтіп, жаяу жүргіншілер жолын салудамыз. Бұл ретте облыстық және жергілікті бюджеттен 86,6 шақырымды құрайтын 96 көшеге орташа жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін 1 миллиард 935 миллион 127 мың теңге бөлінді. Сонымен қатар, 41 көшеге 43,5 шақырымды құрайтын аяқжолдарды салуға 580 миллион 700 мың теңге қарастырылған. Қазіргі таңда 44 көшеде орташа жөндеу және 6 көшеде аяқжол салу жұмыстары аяқталуға жақын қалды. Қала көшелерін ағымдағы жөндеуден өткізу үшін жергілікті бюджеттен 250 миллион теңге бөлініп, қаланың 4 ауданында да осы жұмыстар рет-ретімен жүзеге асып жатыр. Мәселен, жолдардағы ойықтар тегістеліп, шұңқырлар жабылып, қайта қалпына келтірілді. Ол ақпан айында басталып, республикалық маңызы бар деп танылған «Қазығұрт» шағынауданынан бастап, «Бекжан» базарының маңынан жалғасып, Қарабұлаққа дейінгі жол жөндеуден өтті. Оны «Лидер-НК» ЖШС атқарды. Сондай-ақ, Самара-Ташкент бағытындағы жолдың республикалық маңызы бар жол болатын. Қазір ол қала меншігіне өтіп, оның 31 шақырымына ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. Айта кету керек, жөнделгенге дейін ол көшенің жағдайы мүлдем нашар еді.
– Қалада аяқжол мәселесі біртіндеп шешіліп келеді. Осы ретте сіздердің тараптарыңыздан қандай жұмыстар жүргізілуде?
– Қайнарбұлақ саяжайында ұзындығы 1,5 шақырымға аяқжол салу жұмыстарын бастадық. Ол саяжайдағы №83 мектептің жанынан өтеді. Оқушылардың да жүріп-тұруына ығайлы әрі қауіпсіз болмақ. Сондай-ақ, Қайнарбұлақтағы Дружба, Строительная, Фабричный, Транспортная, Медиков, Заводская деген көшелерде де орташа жөндеу жұмыстары жүруде. Сонымен қатар, Скамейка, Автомобилист және Металлург көшелерінде жөндеу жүргізу үшін мемлекеттік сатып алу конкурсының қорытындысы шығып, оны «Север-ЮгУниверсал» ЖШС жүргізетін болды.
– Кез келген жұмыстардың ең алдымен қаланың ішінен басталатыны түсінікті. Ал Шымкенттің шет жағында орналасқан шағынаудандардың жол мәселесі қалай шешілуде?
– 2015 жылы қайта құру жұмыстары басталған 7 көшені және Қапал батыр көшесіндегі теміржол үстіндегі өткелді аяқтауға 6 миллиард 100 миллион 512 мың теңге қаралды. Аталған нысандар өткен жылдан өтпелі болып есептеледі. №1 бағыттағы автожолдардағы көшелер құрылысын жалғастыруға биылға 300 миллион теңге бөлінді. Сонымен қатар, үш шағынауданның 13 көшесіндегі қайта құру жұмыстарын аяқтау үшін 665 миллион 377 миллион теңге қосымша қаржы беріліп отыр. Атап айтар болсақ, Оңтүстік индустриалды аймақтан Сайрам тұрғын алабына шығатын жолдың аралығы жөнделеді. «Достық-2», «Бозарық», «Академгородок», «Ақжайық», «Қайтпас», «Тараз», «Солтүстік-Шығыс», «Жайлау», «Ақниет», «Жиделі» шағынаудандарында күрделі жөндеу жұмыстары басталды. Сондай-ақ, 14 шағынауданның 59 көшесіне күрделі жөндеу мен асфальттауға 2 миллиард 100 миллион 500 мың теңге бөлінді.

ЖАҢА КӨПIР КӨЛIК КЕПТЕЛIСIНЕН ҚҰТҚАРАДЫ

– Қапал батыр көшесіндегі теміржол үсті өткелі қашан аяқталады?
– Ол өткелдің қайта жөндеу құрылысы 2014 жылы тамыз айында басталған. Қалалықтар мен олардың қонақтарына біраз ыңғайсыздық тудырып отырғаны рас. Биыл қараша айында аяқталып, пайдалануға беріледі деп жоспарлап отырмыз. Көпірдің жалпы ұзындығы 170 метрді құрайды. Ал ені бұрын 9 метр болған. Яғни, өткел 22 метрге кеңейіп отыр. Оның жанынан тағы бір өткел салу арқылы жолдың ені ұлғайды. Бұрын тар болғандықтан, көлік кептелісі көп болатын. Құрылысты «Береке-А» ЖШС жүргізуде.
– «Қайтпас-1» шағын-ауданындағы Қ.Төлеметов көшесінің кеңейтіліп әрі жөнделіп жатқанына биыл екінші жыл болды. Жергілікті тұрғындардың жүріп-тұруына едәуір қолайсыздық туғызғанымен, жаңа жолдың игілігін көретін күн алыс емес секілді. Жол құрылысы қашан аяқталады?
– Қ.Төлеметов көшесіндегі құрылыс жұмыстары өткен жылы күзде басталды. Оны жүзеге асыру барысы үш кезеңге бөлінген. Оның алғашқысы – 6,3 шақырымды құрап, биыл тапсырылды. Бүгінгі таңда екінші және үшінші кезеңдері қарқынды жүруде. Жыл соңында пайдалануға беріледі деп отырмыз. Құрылыс белгіленген жұмыс кестесіне сай жүзеге асуда. Бұрын жолдың жүріс бөлігі 6-7 метрді құраса, ал қазіргі кезде 15 метр. Екі жақтама жол төрт жолақтан тұрады. Яғни, жол жаңарып қана қоймай, кеңейді. Көлік сыйымдылығы да артады. Қалаға кіреберіс жол болғандықтан, бұрынғыдай қиындық туғызбайды деп ойлаймыз. Сосын онда аяқжолдар, ирригация, жарық шамдар болмаған. Қосымша аялдамалар да салынбақ. Жолды қайта құрудан өткізу арқылы, осындай мәселелер де өз шешімін табуда.
Қ.Төлеметов пен Жібек жолы көшесі арқылы аудандардан келетін көлік нөпірі көп болғандықтан, оларды кеңейту – басты мақсат. Жібек жолы көшесін жөндеу өткен жылы басталды. Ол 8 шақырымды құрайды. Онда да жол кеңейіп, оның ені 15 метрді құрайтын болады. Бұл жерде де аяқжолдар мәселесі өзекті болатын. Кәсіпкерлер жаяу жүргіншілер өтетін жолды жауып, кәсібін дөңгелеткен. Қазір бұл мәселе оңды шешімін тауып отыр.
– Қалаға аудандардан 114 елдімекен қосылған. Десе де, олардың әрқайсысының өзекті мәселелері бар. Ең бастысы – жол екені түсінікті. Ол елдімекендерді қандай жаңалықтар күтіп тұр?
– Қалаға қосылған елдімекендердің мәселесін шешу үшін уақыт керек. Ол бірден шешілетін жұмыс емес. Дегенмен, ол жерлерде де қарқынды жұмыстар басталып кетті. Мәселен, әлеуметтік нысандарға апаратын аяқ жолдар салу, жолдарды орташа және ағымдағы жөндеуден өткізу секілді жұмыстар қолға алынған. Мәселен, Сайрам, Өтеміс шағынаудандарында орташа жөндеу жүріп жатыр. Алдағы уақытта да шағынаудан мәртебесін алған елдімекендердің жағдайын жасау мақсатында жұмыс істейтін боламыз.
Жол салу жұмыстарында отандық өнімдерді пайдаланамыз
– Қазір қанша мердігер компаниямен келісім-шарт жасадыңыздар? Олардың арасында міндеттелген нысан құрылысын дер кезінде аяқтамай немесе жұмыс кестесінен ауытқып, «қара тізімге» енгендері бар ма?
– Бүгінгі таңда ондай жағдайлар орын алған жоқ. Өткен жылы да ешқандай кемшіліксіз тиісті жұмыстарды атқарып шықты. Біз 15-тен аса компаниямен жұмыс істейміз. Жобаға сәйкес, өз жұмыстарын атқарып жатыр. Олардың жұмысын апта сайын қалалық сәулет және қала құрылысы бөлімі тарапынан тексеріледі. Құрылыс сапасы әрдайым бақылауда. Осы ретте тәжірибесі мол бірнеше мердігер компаниялардың атап өткім келіп отыр. Мәселен, «Береке-А» корпорациясы, «Түркістанжолсервис», «Әлемтрансжол», «Отаустрой» ЖШС-і секілді компаниялар жол салу саласына машықтанған және құрылыс нормалары мен ережелеріне сай жұмыс істейтін мекемелердің бірі.
– Соңғы кезде отандық өндірушілер қолдауға ие болуда. Жол салуда өзімізде шығарылған құрылыс материалдарының үлесі қанша?
– Жол құрылысында қолданылатын құрылыс материалдардың барлығы да отандық өнім. Асфальт, қиыршық тас, битум облысымызда өндіреді. Битуммен «Газпромнефть» мекемесі қамтып отыр. Мен атап өткен «Түркістанжолсервис», «Береке-А» корпорациясы, «Отаустрой», «Ситистрой», «Достықспецстрой» ЖШС-рі шикізат өндіріп, оны құрылыста қолданады. ОҚО-да 10-нан астам асфальт зауыты бар. «Шымкентдорстрой» мекемесінің де өз асфальт зауыты жұмыс істейді. Шикізат және материалдық техникалық база жағынан жақсы жасақталған.
– Келесі жылы қандай жұмыстар жүзеге асады?
– 2017 жылға жасаған жоспарымыз көп. Қазірдің өзінде олардың жобалық-сметалық құжаттары жасалған. Егер қолдау тауып, бюджеттен қаржы бөлінсе іске кірісеміз. Жоспарға сәйкес, бұл мақсатта «Ақжайық», «Самал-3», «Қатынкөпір», «Тассай», «Азат» және «Достық-2» шағынаудандарының көшелері қайта құрудан өтеді.
– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан
Эльмира МЫҚТЫБАЕВА

Шымкенттегі Тәуке хан даңғылында (Б.Момышұлыдан Тәшенов көшесіне дейін) орташа жол жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Қазір жол бойындағы бұзылған арықтарды ауыстыру және жолдың жабындысын жону жұмыстары атқарылуда. Шілденің 21-25 күндері аралығында жолдың бірінші қабатының асфальт-бетон жабындысын төсеу көзделіп отыр.

Сонымен қатар, аталған даңғыл бойындағы 6 автобус аялдамаларының орындарын ауыстыру, жиек тастарын орнату және жаяу жүргіншілер жолдарына пандустар салу жоспарланған. Мердігер мекеме осы жұмыстарды толығымен аяқтаса, 1 қарашаға дейін Тәуке хан даңғылын түгелдей қолданысқа беретін болады.

Шымкентте аулаларды жарықтандыру жұмыстары жалғасуда. Қалалық коммуналдық шаруашылық бөлімі мамандарының айтуынша, тамыз айының соңына дейін 231 аулаға бағаналар тұрғызылып, жарық берілмек. Бұл мақсатта қалалық бюджеттен 153 миллион 929 мың теңге бөлінген. Жарықтандырумен айналысатын қос мердігер компания бір жұма бұрын қызу жұмысқа кіріскен.

Аулаларды жарықтандыру шымкенттіктер үшін қашаннан өзекті еді. Қай деңгейдегі әкім есеп бермесін, тұрғындардың басым бөлігі аулаларды жарықтандыруға қатысты талап-тілектерін жиі айтатын. Осыған орай, 2013 жылдан бастап әкімдік тарапынан осы мәселеге жіті назар аударылып, аулалар жарықпен қамтамасыз етіле бастады. Қалада 1014 аула бар болса, соның 328-і бүгінгі таңда жарықтандырылды. Солардың ішінде ең алдымен криминогендік жағдайлары назарға алынды. Ал биылдың өзінде 231 аулада шамдар жарқырай түспек. Мемлекеттік сатып алуда жеңімпаз атанған қос мердігер компания, атап айтқанда «АқсемсерСтройервис» және «Астанаэлектромонтаж» ЖШС-і қазіргі кезде электр бағаналарын орнатумен айналысып жатыр. Мәселен, «Ақсемсерстройсервис» компаниясы Еңбекші және Әл-Фараби аудандарына қызмет көрсетуде. Жалпы отыздан астам адам жұмыспен қамтылған. Олар тамыз айының соңына дейін өздеріне тапсырылған 180 ауланы жарықтандыруға дайындап үлгеруі тиіс. Мердігер компания бағана орнату жұмыстарын «Шығыс» шағынауданындағы №90 үйдің ауласынан бастады. Онда алдын ала қазылып, бетондалған орындарға жалпы ұзындығы 9,5 метрді құрайтын биік бағаналар орнатылды. «Ақсемсерстройсервис» ЖШС директорының орынбасары Нұрбол Дауылбаевтың айтуынша, бағаналар қойылып болған соң, электр жарығын тарту және шам қою жұмыстары басталады. Жұмыс барысында қолданылатын материалдардың барлығы дерлік отандық өнім.

– Біз №90 үйдің ауласына екі бағана орнаттық. Ал үлкен аулаларға 7, тіпті 9 бағанадан қойылады. Бағаналар Қарағанды қаласында шығарылған. Олардың сапасы жоғары. Сырты мырышпен қапталғандықтан, 25 жылға дейін тот баспайды. Бір аптадан соң бағаналарға сым тартылып, шамдар қойылады. Ол шамдар электр энергиясын үнемдейді және жан-жағына жарықты көп береді. Ескі бағаналарда шамдардың қуаты – 250 Ватт болса, қазіргілер 100-120, – дейді Н.Дауылбаев.

Аулаларына жарық берілетініне жергілікті тұрғындар қуанып отыр. Солардың бірі – Сағындық Босмойынов. Түнгі уақытта аула қараңғы болғандықтан, балаларын сыртқа шығаруға қорқады. Сондықтан, тұрғындар бір бағананы өз қалталарынан ақша шығарып орнатқан екен. Бірақ оның мардымсыз жарығы мәселені шешпеген. Төрт баланың әкесі кеш қарайған сәтте балаларды сыртқа шығару қауіпті екенін айтты. Ал Олеся Добросоцкая «қараңғы аулалар ұры-қарылар үшін таптырмас мүмкіндік» дейді. Жуырда ғана оның қол сөмкесін әлдебіреулер өз үйінің ауласында ұрлап кетіпті. Сондықтан, тұрғындар қол шамын ұстап жүруді әдетке айналдырған екен. Тұрғындар көп ұзамай өз аулаларында «емін-еркін жүріп, қауіп-қатерді ұмытамыз» деп отыр.

Айта кетейік, өткен жылы Шымкентте 75 аула жарықтандырылған. Ал 2014 жылы – 163, 2013 жылы – 96 аулаға жарық берілген. Қалалық коммуналдық шаруашылық бөлімі басшысының орынбасары Ерлан Есіркеповтің айтуынша, бұл жұмыстар келесі жылы да жалғасын табады.

Елдiмекеннің ертеңі бүгіннен
жарқын болатынын аңғартады

«Боз» деген сөздің мағынасы – сұр топырақ дегені. Осы бозша, сұрғылт жерлерді игеру үшін Сайрам ауданының халқы келіп қоныстанған. Бау-бақша егіп, мал бағуды әдетке айналдырған тұрғындар су тапшылығын сезіне бастайды. Сол кезде еңбекқор халық Сайрамсу және Қызылсу өзендерінен арық қазып әкеледі. Сол арқылы егіншілер боз, сұр топырақ жерлерді суарып, егіншілікпен айналысты. Олар күн-түн демей жұмыс істеді. Алғашында онда 11 отбасы қоныстанып, күн суытқан кезде өздерінің тұрақты үйлеріне қайтатын. Халықтың мақсаты – осы жерлерді ұзағынан пайдалану. Екі өзеннен тартылған су Шығыстан Батысқа қарап ағатын еді. Сөйтіп, егіншілер өзінің игерген жерін Бозарық деп атады...»

Бұл деректер 2004 жылы жарық көрген «Оңтүстік Қазақстан» атты ауыл анықтамалығында келтірілген. Шымкент қаласының құрамына қосылған Бозарық елдімекенінің тарихы 1929 жылдан бастау алады. Бозарықтағы санаулы отбасыдан құралған ауыл халқы бүгінде көбейген. Қазір онда 1200 тұрғын үй бар. Ал халық саны төрт мыңға жуықтайды. Оған қоса, үш жылдан бері Сайрам ауданы құрамынан қалаға өтіп, шағынаудан мәртебесіне ие болды. Осы уақыт аралығында онда ауыз толтырып айтарлық оңды істер жүзеге асып жатыр.
Қалаға қосылғанға дейін көгілдір отын, ауыз су тапшылығы және жол мәселесі көкейкесті болатын. Бүгінде осы коммуналдық мәселелер біртіндеп шешімін тауып келеді. Мәселен, шағынауданда 30 көше бар болса, өткен жылы соның бесеуіне асфальт төселіп, ирригациялық жүйелер салынды. Биыл тағы бес көше асфальтталады. Олар – Ұлағат, ұста Мұхаммед және атауы жоқ төрт көше. Жол жөндеу жұмыстары басталып та кетті. Жұмысшылар көшені ретке келтірумен қатар, арық-атыздарды да салуға кіріскен. Қазір құрылыс басында 10 адам жұмыс істеп жатыр. Олардың арасында ордабасылық Қажымұқан Сардаров та бар. Сәуір айынан басталған жұмыстар аяқталуға жақын.
– Қазір цемент пен қиыршық тасты араластырып, арық-атыз салу жұмыстарын жүргізудеміз. Көшеге асфальт төсеу жұмысы да қарқынды. Қараша айында биыл жөнделуі тиіс көшелердің жұмысы аяқталады,– дейді Қ. Сардаров.

«Бозарық» шағынауданында уақыт өткен сайын халық саны артып, жер аумағы кеңейіп келеді. Онда жаңадан салынған үйлер көптеп бой көтеруде. Мәселен, мұнда өткен жылы 200-ге жуық үй болса, биыл екі есеге артып отыр. Сондай-ақ, жаңа мектеп пен балабақша жергілікті тұрғындардың игілігіне қызмет етуде. Оқу ордасы үш қабатты және 1200 оқушыны қамтиды. Биыл жыл басында пайдалануға берілді. Заманауи үлгіде салынған мектепте балалардың білім алуы үшін барлық жағдай жасалған. Осыған дейін жас өрендер 900 орындық ескі мектепте білім алып келген. Оқу ордасының жанынан екіқабатты балабақша орын тепкен. №126 «Шұғыла» атты балабақша 320 орынға шақталған. Оның іші шат-шадыман бүлдіршіндерге толы. Мектепке дейінгі ғимараттың іші кең, ал ауласында балақайлардың зерікпесі үшін ойын алаңшалары салынған. Жаздың аптап ыстығында бассейнге шомылу үшін де жағдай жасалған. Балабақшада жалпы 65 адам жұмыс істейді. Олардың басым бөлігі шағынаудан тұрғындары. Көп жылдардан бері бала тәрбиесіне сүбелі үлес қосып келе жатқан тәрбиеші Алтынай

Лебаеваның айтуынша, осыған дейін жергілікті халық перзенттерін 150 балаға арналған ескі балабақшаға апарады екен. 

– Ескі ғимаратта орын тапшылығы сезілетін. Ал қазір бірден 320 балақайды қабылдауға мүмкіндігіміз бар. Таңғы сегізден кешкі алтыға дейін бүлдіршіндер үш тілді меңгереді, ойлау қабілетін дамытатын ойындарды үйренеді. Жалпы, баланың толыққанды жетілуі үшін тәрбие саласындағы озық әдістер қолданылады, – дейді тәрбиеші.

Келесі жылы мектеп пен балабақшаға апаратын жолға асфальт төселеді. Ал әзірге оның жобалық-сметалық құжаты жасалуда. Ішкі орам жолы жөнделген кезде, қаладан шағынауданға қатынайтын №71 автобустың бағыты мектепке дейін ұзарады. Бұдан бөлек, шағынауданда газ құбыры жүргізіліп, қазір тұрғын үйлерге көгілдір отынды қосу жұмыстары қолға алынған. Тіршілік нәрі саналатын ауыз су да тартылған. «Бозарық» шағынауданының төбе биі Намазбек Жексенбайдың айтуынша, шағынаудан тұрғындарының қуанышында шек жоқ. Өйткені, қала құрамына қосылғалы бері, жылдар бойы өзекті болып келген мәселелердің күрмеуі шешіле бастады.
– Балаларымыз оқу жылын жаңа мектепте аяқтады. Жаңа балабақшамыз да бар. Қазір ескі мектептің ғимаратында балалар музыка үйірмелеріне қатысады. Бос уақыттарын тиімді пайдалану үшін үйірмелер де ашылды. Коммуналдық мәселелер шешімін тауып келеді. Алғысымыз шексіз, – дейді Н.Жексенбай.

Қаратау ауданы әкімдігінің халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің жауапты маманы Дархан Қосжановтың айтуынша, «Бозарық» шағынауданындағы мәселелер біртіндеп шешімін табады.
– Қазір әкімдік тарапынан шағынауданның коммуналдық мәселесінің толықтай шешілуі үшін жоспарлар жасалуда. Мысалы, 2017-2018 жылдары 825 үйге ауыз су кіргізу үшін жоба жасалады. Бұл – 4 мыңға жуық тұрғынды қамтиды деген сөз. 1200 үйге электр жарығы тартылды. Ішкі орам жолдары жөнделуде. Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы бөліміне шағынаудан көшелерін жарықтандыру үшін ұсыныс берілді, – дейді Д.Қосжанов.
«Бозарықта» кәсіпкерлердің қолдауымен мешіт салынуда. Онда күні-түні тәртіпті бақылайтын полиция бекеті бар. Сондай-ақ, тұрғындардың «басы ауырып, балтыры сыздағанда» көмек беретін №10 емхананың бөлімшесі жұмыс істейді. Емханада 2 дәрігер мен 6 медбике тұрғындарға медициналық қызмет көрсетеді. Аға дәрігер Әлішер Құдайбергенов күніне 30-35 науқасты қабылдайтынын айтады. Осыған дейін тар ғимаратта жұмыс істесе, бүгінде медициналық мекеме кеңейтіліп, жөндеу жұмыстары жүргізілген.
Жалпы, «Бозарық» шағынауданының болашағы зор. Өйткені, қала басшылығы онда жаңа теміржол мен заманауи әуежай салуды жоспарлап отыр.

Дәрігерлер денінің саулығын ойлаған әрбір адам күніне орта есеппен 400 грамм жеміс-жидек жеуі керектігін айтады. Ағзасындағы қажеттілікті өтеу үшін нақ қазіргі уақыт – дер мүмкіндіктің сәті. Яғни, жеміс-жидек пен көкөністің нағыз піскен шағы. Әлбетте, ел аумағында жылыжай алқабын кеңейтуде көшбасшы болып табылатын Шымкентте қай кезде де жаңа піскен жергілікті өнімдерді іздеп табу аса қиындықты туындатпасы анық. Дегенмен, мамандар агро азық-түлік белдеуінде орналасқан қаланың мүмкіндігі бүгінгіден әлдеқайда жоғары екенін жасырмайды.

Бүгінде Шымкент қаласының ауылшаруашылығы мақсатындағы жері 63196 гектарды құрайды. Яғни, бұл көрсеткіш қаланың жалпы жер аумағының 55 пайызына жуықтайды. Бұл қатарда егістік жер 431 мың, жайылым 20016, шабындық 243, бау және көпжылдық екпелер 937 гектарға жетіп отыр. Әкімшілік аумақтық шекараның өзгеруіне байланысты 3,5 мыңнан аса агроқұрылым қосылып, бүгінгі таңда қала бойынша барлығы 4152 ауылшаруашылығы тауар өндірушілері еселі еңбек етіп келеді.

Жыл он екі ай бойына еңбек етіп, несібесін жерден терген шаруалар үшін қазіргі таңда мемлекет тарапынан үлкен қолдау көрсетілуде. Атап айтсақ, көктемгі және күзгі егісті егіп, жинауға жеңілдетілген бағамен жанар-жағармай, минералды тыңайтқыш, гербицидтер берілуде. Сондай-ақ, шаруалардың ашық топырақта егілген егіс, көкөніс, дәнді және майлы дақылдарға (арпа, мақсары, жоңышқа, дәндік жүгері) бау, жүзім, жылыжай, (фермерлік, өнеркәсіптік) кешендеріне және асыл тұқымды мал шаруашылығына субсидия алу мүмкіндігі бар. Бұл өз кезегінде, қаладағы агроқұрылымды дамытуда лайықты нәтижесін де беріп келеді.

– Шаруа қауым еңбек етсе ғана оның нәтижесі болатындығын бүгінде жақсы түсінеді. Сол себепті, мемлекет тарапынан берілетін қаржылай қолдауды тиімді пайдалануда. Қазір жердің құнары төмен болғандықтан, оған тыңайтқыш сеппей, өнім алу мүмкін емес. Бұл бағытта шаруаларға тыңайтқыштар, тіпті, дербес арамшөптерге қарсы химикаттарды алуға да мемлекет жәрдем береді, – дейді қалалық ауылшаруашылығы және ветеринария бөлімінің басшысы Ғани Құрманбай.

Сала маманының айтуынша, жерді игеруде ауыспалы егіс технологиясын ендіру – жердің құнарын сақтауға айтарлықтай сеп болмақ. Осы мақсатта қала әкімдігі тарапынан арнайы бағдарлама дайындалуда. Бағдарлама аясында әсіресе, селекция, сапалы тұқым өндіру, терең қопсыту технологиясы, қарқынды бау әдісін қолдану аясын кеңейту қарастырылмақ. Мәселен, бүгінде тәжірибеге енгізілген тамшылатып суғару әдісі 840 гектар аумаққа ұлғайтылыпты. Дегенмен, оның көлемін әлі де болса 5 есеге дейін ұлғайту мәселесі алдағы күндердің еншісіне бұйырмақ.

Сала мамандары сонымен қатар, өнім көлемін ұлғайтуда материалдық-техникалық базаның ахуалы да сын көтермей тұрғанын айтады. Яғни, қаладағы агроқұрылымды техникамен қамту көрсеткіші 50 пайыздан аспайды. Осындай қиындықтардың салдарынан қала халқын ауылшаруашылық өнімдерімен қамту деңгейі әлі де төмен екені байқалады. Атап айтқанда, қала тұрғындарын көкөніспен қамту деңгейі 67 пайызға тең.

Дегенмен, тек ағымдағы жылы жылыжай көлемі 5,09 гектарға артып, жалпы аумағы 124 гектарға жуықтаған. Алғашқы жартыжылдықта ондағы өндірілген өнім көлемі 8 мың тоннаға жетіпті.
Испандық технологиямен жабдықталған «ҚазАгроном» ЖШС-і бүгінде 3,04 гектар аумақта дайындалған жылыжай өнімдерін нарыққа шығарып келеді. Шаруашылық басшысы Мұрат Гелашвилидің айтуынша, испандық технология бойынша өнеркәсіптік жылыжайдың құрылысын жүргізуге орта есеппен 250-320 миллион теңге қаржы жұмсалатын көрінеді. Аталмыш өнеркәсіптік жылыжайдың өзіндік ерекшелігі сол, толығымен автоматтандырылған, жұмыс күшін көп қажет ете бермейді. Ең бастысы, жоғары өнім бере алады.
Айта кетейік, бүгінде қала аумағындағы жылыжайлардың басым бөлігінде, атап айтқанда, 70 гектары қияр, 30 гектарында қызанақ өнімдері дайындалуда. Өз кезегінде, бірқатар жергілікті шаруашылық иелері өз өнімдерін еліміздің өзге өңірлері мен көршілес Ресейге де экспортқа шығарып отыр.

«Өңірлерді дамыту – 2020» бағдарламасы бойынша, биыл Оңтүстік Қазақстан облысында 469,7 мың шаршы метрге 207 тұрғын үйдің құрылысы жүргізілуде. Жыл соңында бұл үйлердің 156-сы халық игілігіне беріліп, 3992 тұрғын жаңа пәтерге ие болмақ.

Құрылыс нысанындағы 85 тұрғын үй мемлекеттік бюджет есебінен салынса, 35-і «ҰБХ «Бәйтерек» және «ҚИК» АҚ арқылы, ал 5-і «Самұрық қазына» АҚ арқылы салынып, пайдалануға берілмек. Сондай-ақ, тұрғын үй комбинаттары арқылы 4 ғимарат, коммерциялық тұрғын үйлер бойынша 28 құрылыс нысаны жүруде. Аталған үйлердің құрылысы жыл соңына дейін аяқталып, тұрғындарға пәтер кілті табыс етіледі.

Айта кетейік, ел Тәуелсіздігі жылдарында облыс бойынша барлығы 8 миллион 827 мың шаршы метр тұрғын үй өз иелерін тапқан. Яғни, 173 мың пәтердің 72 мыңы халық қаржысы есебінен алынған.

ОҚО әкімінің
баспасөз қызметі

Шымкентте көшелерді қалпына келтіру жұмыстары қарқынды жүріп жатыр. Жұмыс осы жылдың ақпан айында басталған. Атап айтсақ, республикалық маңызы бар деп танылған «Қазығұрт» шағынауданынан басталып, «Бекжан» базарының маңынан жалғасып, Қарабұлаққа дейінгі жолды қайта қалпына келтіру жұмыстарын «Лидер-НК» ЖШС іске асырып жатыр.

Жауапты мамандардың айтуынша, ағымдағы жөндеу жұмыстарына қалалық бюджеттен 250 млн теңге қаралған. Абай және Әл-Фараби аудандарына сондай-ақ, Еңбекші мен Қаратау аудандарына 125 млн теңгеден бөлінген. Ол қаржы қала аумағындағы жолдардың ойық жерлерін жамауға жұмсалады. 

– Жоспардағы көшелер саны аз емес. Қолайсыз ауа райы болмаса біз жоспарланған жұмысты демалыссыз істейміз. Маусым айының 14-ші жұлдызында кезекті нысанымызды аяқтадық. Ол «Мейірімді» және «Алаш» базарының маңайындағы көшелер. Жалпы осы уақытқа дейін қаланың орталық көшелерін жөндеуден өткіздік. Атқарылған жұмыстар барысында бюджеттен бөлінген қаржының 150 миллион теңгесі толық игерілді, – дейді Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Асылбек Баймырзаев.

Айта кетерлігі, құрылыс материалдарының барлығы отандық өнімдер. Асфальт құрамына керекті қиыршық тас, битум және басқада тиісті ұнтақтардың бәрі жеткілікті.