Шымкент келбеті

Қала көшелерінде автокөліктердің саны күн санап артып барады. Соңғы есеп бойынша 200 мыңнан асқан екен. Соның салдарынан жолда жүру ережелерін бұзатындар немесе арнайы жол белгілеріне назар аудармайтындар қатары да көптеп кездеседі. Осындай уақытта қалалық жергілікті полиция қызметінің жол-патрульдік полицейлері арнайы жабдықталған эвакуатормен заңсыз қойылған көліктерді айыптұраққа жеткізеді. Мұндайда, «темір тұлпарының» жоғын байқаған жүргізушілердің сан соғып қалары сөзсіз. Эвакуаторды басқарған жол-патрульдік полицейлерінің жұмысы туралы баяндасақ...

Эвакуаторды тізгіндеген тәртіп сақшылары қажетті құралдармен қамтамасыз етілген. Олар – рация, бейнежетон, табельді қару. Сонымен қатар, көліктің ішіндегі және жолдағы бейне мен дыбысты түсіретін камера бар. Жол-патрульдік полицейлері эвакуаторда күндіз-түні жұмыс істейді. Әр ауысымға екі қызметкерден шығады. Қалада осындай 5 көлік бар. Олар қаланы аралап, ереже бұзған көліктерді арнайы құрылғы арқылы эвакуаторға тиеп, айыптұраққа жеткізеді. Сондай-ақ, тәртіп сақшылары 102 желісі арқылы түскен арнайы шақыртумен және жол апаты оқиғасы болған жерге де барады.

Біз полиция сержанты Қуаныш Тұрсынқожа мен полиция аға сержанты Серік Смадияровпен танысып, олармен бірге Шымкент қаласының орталық көшелерін аралауға кірістік. Қала көшелерінде айтарлықтай ереже бұзған немесе көлігін ретсіз әрі заңсыз қойғандарды байқамадық. Осы сәтте тәртіп сақшыларын әңгімеге тарттық. Полиция сержанты Қуаныш Тұрсынқожаның айтуынша, қазір көлік жүргізушілері жол ережелерін жақсы біледі және барлық жаңалықтардан хабардар.
– Бұрынғыға қарағанда жол ережесін көп бұзбайды және оның айып мөлшерінің қанша болатынын да жақсы біледі. Сондықтан, күніне айыптұраққа 3-4 көлік жеткізіледі. Өкінішке қарай, түнгі уақытта көліктер апатқа жиі ұшырайды. Соларды айып тұрағына жеткіземіз, – дейді Қ.Тұрсынқожа.

Полиция қызметкерлерінің көзі қырағы екен. Сағат тілі 11.00-ді көрсеткен кезде, Тәуке хан даңғылына қарай бет алып бара жаттық. Қалалық әкімдік маңындағы мүгедектерге арналған автотұраққа көліктің заңсыз қойылғанын көріп, лезде сонда бұрылды. Сөйтсек, әкімдікке кіре-беріс тұста мүмкіндігі шектеулі азаматтарға арналған автотұраққа Мейірбек есімді азамат көлігін бірер минутқа ғана қойып кеткен екен. Оның айтуынша, тіпті, «мүгедектерге арналған» деген белгіні де байқамапты. Бұл кезде полицейлер көлікті эвакуаторға тиемек болып, арнайы ілгіштерін дайындап жатқан еді. Көлік иесі келгендіктен, оған хаттама түзілді. Айыппұл мөлшері – 107 мың теңге. Бір аптаның ішінде төлесе, оның 50 пайызына жеңілдік жасалады.

Жол-патрульдік полициясы көлік жүргізушісіне құжаттарын қайтарған соң, қала көшелерін аралауды жалғастырдық. Бұл жолы көлік нөпірі көп А.Байтұрсынов көшесіне қарай бет алдық. Жолай тәртіп сақшылары биылдан бастап берілген жетон, яғни кеудеге тағылатын шағын бейнекамераның жұмысты айтарлықтай жеңілдеткенін айтты.
– Жетон күні бойы біздің қайда барғанымызды, кіммен сөйлескенімізді түсіріп тұрады. Бұрын заңсыз тоқтатты немесе заңсыз көлігімді алып кетті деп айтса, қазір оған жол берілмейді. Өйткені, кеудеге тағылған бейнекамера барлығын да таспаға жазып алады. Яғни, біздің құқығымызды қорғайтын құрал, – дейді Серік Смадияров.

Егер мүгедектерге арналған автотұраққа көлігіңізді қоятын болсаңыз – 107 мың теңге айыппұл төлейсіз.

А.Байтұрсынов пен С.Жандосов көшелерінің қиылысында орналасқан қалалық өрт сөндіру бөліміне сағат 12.40-та келіп жеттік. С.Жандосов көшесінде «көлік қоюға болмайды» деген белгіге қарамастан, рұқсат етілмеген жерге «Volkswagen Touareg» көлігі қойылыпты. Жол-патрульді полиция қызметкерлері көлікті эвакуаторға тиеп, айыптұраққа жеткізді. Енді оның иесі көлігінің қайда екенін білу үшін 102 нөміріне хабарласып білмек. Айыппұл мөлшері – 10 АЕК.
Шымкентте екі айыптұрақ бар. Облыстық айыптұрақтың қабылдаушы маманы Дәулет Әбдуәлиевтің айтуынша, қазір онда 100-ден астам көлік бар. Ал қалалық айыптұрақта бұдан екі есе көп екен. Оның ішінде апталап емес, айлап және жылдап тұрған көліктер бар. Тұрақтың қабылдап алушы маманы оның бірнеше себептері барын айтты. Мәселен, 2012 жылдан бері айыптұрағын «тұрақты мекенге» айналдырған «Range Rover» маркалы қос көлік шаң басып тұр. Бұдан бөлек бірнеше қымбат көліктерді байқауға болады. Ондағы көрініс халық арасында «полицейлердің бағалы көліктерге тісі батпайды» деген әңгімесін теріске шығарады.

Тоқтауға және көлік қоюға болмайтын жерге, аялдамаға және жолдың жүріс бөлігіне көлік қоюға болмайтынын жадымыздан шығармайық. Мұндай жағдайда «тез шығамын ғой» деген уәжіңіз айыппұл төлеуге апарып соғуы мүмкін. Оған қоса, біраз уақыт жаяу жүруіңізге тура келеді. Қалалық ішкі істер басқармасының бастығы, полиция полковнигі Арман Бейсенбаев тағы да 5 эвакуатор сатып алынатынын мәлімдеген еді. Сөйтіп, бас-аяғы 10 эвакуатор қала көшелерінде заңсыз қойылған көліктерді айыптұрағына жеткізбек. 2015 жылы айыптұраққа 4 мың 650 көлік жеткізіліп, 56 миллион 858 мың 625 теңге айыппұл өндірілген. Ал биыл 7 айдың ішінде 2 мың 968 көлік жүргізушісіне айыппұл салынып, қазынаға 39 миллион 901 мың 312 теңге түсіп отыр.

Қазір облыста 115 мың 183 мүгедек бар. Ал өткен жылы олардың қатары 112 мың еді. Мамандардың айтуынша, мүмкіндігі шектеулі жандардың қатары жылдан-жылға артып отыр. Халық тығыз қоныстанған оңтүстікте шамамен 3 миллионға жуық адам бар болса, соның 3 пайызы мүгедектер. Облысымызда мүмкіндігі шектеулі азаматтардың хал-жағдайы қандай? Осы ретте Еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің ОҚО бойынша департаменті №3 медициналық және әлеуметтік бақылау бөлімінің басшысы Сырым Шонановпен сұхбаттасқан едік.

– Сырым Жамалбекұлы, мүмкіндігі шектеулі азаматтар қатарының артуына не себеп?

– Мүгедектікке әкеп соқтыратын себептер көп. Солардың ең бастысы – жұмыссыздық, табысы аз жанұялардың емделуге қаржысының болмауы, әлеуметтік маңызы бар ауруларды алдын алу жұмыстарының аздығы, азаматтардың өз денсаулығына немқұрайлы қарауы және туа біткен кемістіктер. Мәселен, облысымызда 2009 жылы 92 мың 341 мүгедек болса, 2013 жылы 106 мыңға жуықтаған. Ал биыл бұл көрсеткіш 115 мың 183-ке жетіп отыр. Енді жылдар арасындағы айырмашылықтан-ақ, қаншалықты көбейіп отырғанын бағамдай беріңіз. Жыл сайын 300-400 адам мүгедектік алады. Олардың арасында еңбекке жарамды жастағылары да бар. Енді мүгедектікке алып келетін ауру түрлерін айтар болсам, ең алғашқы орында қан айналымы жүйесінің аурулары тұр. Екінші орында – жалпы жарақаттар. Үшінші орында – қатерлі ісік аурулары, ал төртінші және бесінші орындар туберкулез, көз аурулары, эндокринді аурулардың үлесінде. Оңтүстікте басқа облыстарға қарағанда туу көрсеткіші жоғары. Сондықтан халық санына шаққанда, өзге аймақтармен салыстырғанда мүгедектер санының көп шығуы да осыдан. Психикалық ауруға ұшырағандарға да мүгедектік беріледі. Психиатриялық МӘС бөлімінде 15 мың 56 мүгедек бар. Шымкент қаласында 48 мыңнан асады. Салыстырмалы түрде алғанда, Мақтарал, Сарыағаш аудандары мен Түркістан қаласында мүгедектер қатары көп.

– Олардың арасында балалардың саны қанша?

– Өкінішке қарай, мүгедек балалардың да саны көбейіп барады. Атап айтар болсам, туғаннан бастап, 16 жасқа дейінгі балалар – 16 мың 375 болса, 16-дан 18 жасқа дейінгілердің саны – 1 мың 642.

– Оңтүстікте туыстық некеден туылған балалардың денсаулығында кемшілік көп. Осы ретте не айтар едіңіз?

– Осы мәселе біздің облысымыз үшін көкейтесті болып отыр. Туыстық некеден туылатын балалардың денсаулығында ақау көп. Олардың көпшілігі жарық дүние есігін жарымжан болып аттайды. Сондықтан, некелесіп, отау құрған кезде жастар жағы және олардың ата-анасы осы мәселеге көбірек назар аударса екен деймін.

– Мүмкіндігі шектеулі жандарға берілетін жәрдемақы олардың күн көрісіне жетпесі анық. Дегенмен де, мүгедектік топ бойынша тағайындалған әлеуметтік жәрдемақыны күнкөріс үшін масылдық пиғылмен алғысы келетіндер бар ма?

– Ара-тұра осындай адамдармен жұмыс істеуге тура келеді. Ондай кезде біз, яғни, сарапшы дәрігерлер олардың денсаулығын жіті тексеріп, мұндай әрекеттердің жүзеге асуына жол бермейміз. Бізге тек науқастар ғана келеді. Кейбір адамдардың диагнозы мүгедектікке шығаруға келмейді. Ондай азаматтарға мәселенің мәнісі түсіндіріліп, мүгедектікке шығарудан бас тартылады. Сондықтан, қала емханаларындағы комиссия мүшелері бізге науқасты барлық мән-жайға қанық болған соң ғана жібереді. Медициналық әлеуметтік сараптаманың жұмысы мүгедектік топ белгілеумен ғана шектелмейді. Біздің міндеттеріміздің бірі – мүгедектердің әлеуметтік тұрғыда қорғалуы мен оңалту шараларын ойдағыдай жүзеге асуын қадағалау. Бүгінде әрбір мүмкіндігі шектеулі азаматқа оңалтудың жеке бағдарламасы түзіледі. Оны жүзеге асыру жергілікті халықты әлеуметтік қамсыздандыру бөлімдеріне жүктелген. Ал мүгедектік деген ұғым мен ауру адам арасында үлкен айырмашылық бар. Мүгедектік – бұл ауру немесе жарақат салдарынан болатын ағза қызметінің, ем көрсетілсе де, тұрақты бұзылып, тыныс-тіршілік ету әрекеттері шектелген, әлеуметтік көмекке мұқтаж адам. ҚР қолданыстағы заңнамаларға сәйкес мүгедектік науқас адамның денсаулығына тұрақты түрде функционалдық ауытқулар мен кемшіліктер байқалған жағдайда ғана белгіленеді. Яғни науқас мүгедектік топ алу үшін жергілікті жерде кем дегенде 4 айдан кем емес уақытта емдеу-оңалту шараларын алуы тиіс. Содан кейін ғана емдеу мекемесінің жолдамасымен медициналық әлеуметтік сараптамаға келуі керек. Кейде науқастар осы талаптарды орындамай, өзіне мүгедектік топ белгіленуін талап етеді.

– Науқас азаматтар мүгедектікке шығудың қиын екенін айтады. Жалпы, сарапшы-дәрігерлердің негізгі жұмысына қысқаша тоқталсаңыз.

– Біз негізгі 7 өлшем бойынша жұмыс істейміз. Олар – адамның еңбек ету қабілеті, өзіне-өзі қызмет көрсету, жүріп тұру, оқуға қабілеті, бағдарлай білу қабілеті, қарым-қатынас жасай алу және мінез-құлқын бақылай алу қабілеттері. Науқас мүгедектікке шығу үшін жергілікті емханада 4 ай бойы оңалтудан өту керек. Егер денсаулығы жақсармаса, оларды бізге жолдайды. Оның ішінде жекеменшік емханалардың жолдамалары да жарайды. Тек емдеу мекемесінің арнайы лицензиясы болуы керек. Мәселен, бір азамат сәуірдің 6-на инсульт алды. Ол жедел аурулар қатарына жататындықтан, аурудың бұл түрі жедел медициналық көмек көрсету ауруханасында емделеді. Сосын, араға 4 ай салып, емханадағы мультидисциплинарлық команда шешім шығарып, МӘС-ке, (медициналық және әлеуметтік сараптама) яғни бізге жолдайды. МӘС дәрігерлері науқасты мүгедектікке шығару қажет деп тапса, тиісті құжаттарды жинайды. Кейбіреулер оны 1-2 аптада, ал енді бірі ұзаққа созып алуы мүмкін.
Сонымен қатар, көру қабілеті нашарлағандарға тифлотехникалық құралдар, есту қабілеті нашарлағандарға сурдотехникалық құралдар мен міндетті гигиеналық құралдарды және қоларбаларды айқындап береміз.

– Биылдан бастап композиттік қызмет аясында жұмыс істеп жатырсыздар. Ол қандай қызмет?

– Бұрын науқастарға МӘС – мүгедектік тағайындап, ал зейнетақыны алу үшін төлем орталығына баратын еді. Демек, екі жаққа да өтініш беретін еді. Ал қазір мүгедектік алған адам бізде өтінішін жазып, басқа жаққа бармайды. Шаруасын бір жерден тындырады. Мұнан соң, оның есеп-шотына ай сайын зейнетақысы түседі.

– Бұл салада кадр тапшылығы бар ма?

– Қазір бөлімде 52 сарапшы дәрігер жұмыс істейді. Екі орын бос тұр. Біз – мемлекеттік қызметкер болғандықтан, жұмыс істеуге қызығушылар көп. Өкінішке қарай, олардың көпшілігі мемлекеттік тесттен өтпей қалады. Ал тесттен өткендерің 1-2 айдан соң, жұмыстың ауырлығынан кетіп қалатындары да жоқ емес. 

– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан
Эльмира МЫҚТЫБАЕВА

Шымкенттіктер жергілікті ағаш шеберлері Ерболат Исмаилов пен Сейітжан Әлібаевты интернет желісі арқылы таныды. Олар қолдарынан шыққан ағаш бұйымдарды билеп жүріп, көрерменге таныстырды. Елең ететіндей-ақ, көрініс. Өйткені, олар трансформер үстелді шымкенттіктердің арасында алғаш рет жасап отыр.

Шеберлер жасаған қолынан шыққан бұл бұйым расында да қызығушылық тудырады. Үстел аулада немесе бөлмеде көп орын алмайды. Тамақтанып болған соң, жинап қоясыз. Ал қажет кезде оп-оңай аша саласыз. Ал үйіңізге қонақ немесе көршілеріңіз келіп жатса, қосымша жасалған орындықтарды қоюға болады. Үстел мен орындықтарды бөлек-бөлек жинап, әуреге түсудің де қажеті жоқ. Мұндай үстелді шебер жігіттер алғаш рет бір ай бұрын жасай бастапты. Осыған дейін ағаш шеберханасында жалданып жұмыс істесе, қазіргі уақытта өздері шағын цех ашқан. 

– Біз трансформер үстелдің қалай жасалынатынын интернеттен көріп, үйрендік. Мұнан соң, «жасап көрейік» деп, іске кірістік. Алғашқы екеуі сәтті шықты. Оның арқа сүйейтін жеріне қыран құстың бейнесін қолмен ойып салдық. Сол қуанышты сәтімізбен бөліскен досымыз, оны интернетке жүктепті. Содан бастап, біртіндеп тапсырыстар келді. Оған қоса, базарға да шығардық. Осы күнге дейін 15-ін жасадық. Алушылар қызығып, алғыстарын жаудырып жатыр, – дейді Ерболат Исмаилов. 

Шеберлер үстелді қарағайдан жасайды. Әдеттегідей, шеге мен бұрама шеге қолданылады. Бірақ технологиясы басқаша. Олардың қолынан шыққан бұйымдардан қазақилықтың иісі аңқиды. Өйткені Ербол мен Сейітжан үстелдің бетіне қазақтың түрлі ою-өрнектерін ойып салады. Ағаш ұсталары материалдан таршылық көрмейтінін, базарда керек-жарақтарын оңай табатынын айтты. Ал екеуінің бұл өнерге деген қызығушылығы мектеп қабырғасында жүргенде-ақ басталған. 

– Мектепте еңбек сабағынан көп нәрсе үйрендім. Сонымен қатар, үйде балта, орақ қажет болса соның саптарын жасайтынмын. Қазір Астана, Алматы және Маңғыстаудан тапсырыстар келуде. Бірақ бізге оны жеткізіп беру жағы қиындау. Сондықтан, тек шымкенттіктердің ғана тапсырысын орындаудамыз, – дейді Сейітжан Әлібаев. 

Ағаш ұсталары осы күнге дейін ерінбей ізденудің арқасында әскерде Отан алдындағы борышын өтеп жүрген сарбаздарға арналған фотоальбом жасады. Бұдан бөлек, шеберлердің қолынан Қ.А. Ясауидың кесенесі мен әдемі үйдің макеті жасалған. Олар лезде өз иесін тауыпты. Қос ұстаның айтуынша, Қазақстанда темір трансформер үстел бар болғанымен, оның ағаш түрін шымкенттіктер ұсына бастады.

Әдемі жүріс, ерекше киім үлгісі, ырғақпен қозғалу. Бұл – көркем гимнастикамен шұғылданатын әрбір спортшыға қойылатын талап. Шымкентте өз ісін жан-тәнімен сүйіп, болашақ чемпиондарды тәрбиелеп жүрген жаттықтырушылар бар. Солардың бірі – Лола Төлеубаева. Қазір ол әкімшілік-іскерлік орталығындағы көркем гимнастика  спорт кешенінде бапкер болып жұмыс істейді. Жастайынан спортпен шұғылданған маман қазір кішкентай қыздарды жаттықтырып жүр.

Көркем гимнастика – спорттың ең сұлу түрі. Сондықтан да болар, соңғы кезде спорттың осы түріне деген сұраныс та артып отыр. Гимнастика әдемі спорт түрі болғанымен, күн сайын шаршамай-талмай еңбектенуді қажет етеді. Сондықтан, жаттықтырушы Лола Төлеубаеа өзінің тобына қабылданған әрбір қызға көркем гимнастиканың қыр-сырын үйретуден жалыққан емес. Ол спорттың осы түріне 7 жасында келген. Содан 11 жыл шұғылданып, еліміздің түкпір-түкпірінде өткен әртүрлі деңгейдегі жарыстардан жүлделі оралып жүрді.

Лола – Қазақстанның бес дүркін чемпионы. Ол да өзгелер секілді Олимпиадаға қатысуды армандады. «Еліме жеңімпаз болып оралсам екен» деген ой маза бермейтін. Алайда, денсаулығы сыр берген гимнасшы біраз уақыт өзінің сүйікті спорт түрінен қол үзіп қалуға мәжбүр болды. Ал спортқа оралған сәтте жеке емес, топ болып өнер көрсете бастады. Топтағы спортшылардың бірі – тұрмысқа шықса, ендің бірі – басқа қалаға ауысып жатты. Соның салдарынан топ тарады. Көп ұзамай, Лола 16 жасында спорт шебері атағын алды.

– Спорттан кеткен соң, жұмыс іздеуге тура келді. Бірақ, көркем гимнастикаға мені тартты да тұрды. Содан, жаңадан ашылған спорт кешеніне жаттықтырушы болып орналастым. Қазір үш жылдан бері гимнастикамен шұғылданып, әбден төселген қыздардың шеберлігін шыңдап жүрмін. Мұндағы қыздар 4-6 жаста. Қазір олар тепе-теңдікті сақтау секілді қиын да күрделі элементтерді үйренуде. Уақыт өткен сайын дәріс қиындай түседі, – дейді жаттықтырушы.

Көркем гимнастика – музыка әуенімен лента, доп, шеңбер, т.б. заттарды қолданып немесе затсыз гимнастикалық жаттығулар комбинациялары орындалатын қыздар арасындағы жарыс. Сондықтан, бұл спорт түрімен шұғылданушылардың дене сұлулығын қалыптастырып, эстетикалық тәрбие береді. Жаттықтырушы – спортшының дене бітімін шыңдап қана қоймай, оның бойындағы сенімділігін де арттыруға, тіпті, өмірге деген көзқарасын қалыптастыруға барын салатын маман.

– Көркем гинастикаға қабылдаған кезде қыздардың дене бітіміне, салмағына, сосын иілгіштігіне зер саламыз. Өйткені, буыны қатып үлгермеген бүлдіршіннің мүмкіндігін барынша аша түсеміз. Қабылданған қыздарға нан өнімдерін жеуге рұқсат етілмейді. Тек таңертең ғана шоколадпен шай ішіп, сұйық тағамды тұтынғаны абзал. Ал ережеге бағынбаған немесе мүмкіндігі аз қыздар уақыт өте келе өздері-ақ бұл спорттан кетеді, – дейді Лола Төлеубаева.

Жас жаттықтырушы қазіргі шәкірттерінен үлкен үміт күтеді. Олардың арасында Амина Егемберді мен Айжан Алпамысованың қабілеттері ерекше. Жуырда ғана Тараз қаласына барып, жүлделі орындармен оралыпты. Өзі жетпеген шыңдарға шәкірттері жетсе екен деп армандайды. Болашақта шәкірттерінің арасынан Олимпиада жеңімпазының шығатынына сенімді.

Шымкентте газ тапшылығы тағы да сезіле бастады. Бұл туралы редакциямызға бірқатар қала тұрғындары хабарласып, қалада сұйытылған мұнай газы жоқ екенін, болған күннің өзінде талоны бар көлік жүргізушілеріне ғана сатылып жатқанын алға тартты. Кейбір бекеттерде газ болғанымен, оның өзіне ұзын-сонар кезекке тұратындарын айтып шағымданды. Осыған орай, біз мәселенің мән-жайын білмек болып, бірқатар газ құю бекеттеріне арнайы барған едік.

ГАЗ ЕКI ЕСЕ АРЗАН

Қалада газбен жүретін «темір тұлпарлар» саны күн санап артып келеді. Оның себебі түсінікті. Жанар-жағармайға қарағанда екі есе арзан түседі. Соңғы 3-4 жылда көліктеріне газ қондырғысын қойдыруға ниет білдіргендер қатары да көп. Солардың бірі – Алмас Исабаев. Бензиннен газға көшкелі бері әжептеуір ақшасы үнемделген. Мәселен, бұрындары аптасына 3 мың теңгеге бензин құйса, қазір әлдеқайда аз ақша жұмсайды. Бүгінде бензиннің бір литрі – 129 теңге болса, ал газдың бір литрі 60 теңге.
– Газ қондырғысын 130 мың теңгеге орнаттым. Бірден көліктің багын толтырып аламын. Соның өзі 1,5 аптаға жетеді. Соңғы кезде газ тапшылығы сезіле бастады. Әсіресе, айдың аяғында газ құю қиынға соғады. Лажсыздан жанар-жағар маймен жүруге тура келеді. Кейде кезегім келіп жетем дегенше 7-8 сағат уақыт кетеді. Кейде газ барлығымызға жетпей, таусылып қалуы да мүмкін, – дейді қала тұрғыны А.Исабаев.
Расында да, біз барған кейбір жанар-жағармай құю бекеттерінде газ бар болғанымен, талонмен таратылады екен. Ал енді бірінде кезекке тұрғандар көп.

7,5 МЫҢ ТОННА ГАЗ ЖЕТКIЗIЛЕДI

Ресми мәлімет бойынша, облыста 14 мыңға жуық көлік газбен жүреді. Бұл тек тіркелгендері ғана. Өкінішке қарай, көптеген көлік жүргізушілері көлігіне газ қондырғысын орнатқанымен, құжаттарын рәсімдемеген. Осы ретте, ресми емес мәліметтерге сүйенген мамандар облыста олардың саны 40 мыңнан асуы мүмкін екенін айтты.
Газ тапшылығы шілде айының соңына қарай ушыққан еді. Сол кезде ОҚО Аймақтық коммуникациялар қызметінде облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының газбен қамтамасыз ету бөлімінің басшысы Нұралхан Шәріпов тілшілер үшін арнайы брифинг өткізіп, Оңтүстікте сұйытылған мұнай газына қатысты тапшылық мәселесі шешілетінін және оның көлемі артатынын мәлімдеген болатын. Ол облысқа қажетті сұйытылған көгілдір отын газ таратушы ұйымдардың сұранысы бойынша министрлікке әр айда өтінім берілетінін және комиссия шешімімен оның көлемі анықталып, бөлінетінін айтқан еді. Бұл жолы да Н.Шәріповке хабарласқанымызда, тамыз айында 7,5 мың тонна сұйытылған мұнай газының жеткізілгенін және оның өткен жылдың осы айымен салыстырғанда 1,1 есеге артық екенін мәлімдеді.
– Маусым айында облысқа 6300 тонна көлемінде газ берілсе, ол сәуір айымен салыстырғанда 500 тоннаға артық. Ал шілде айына қажеттілік 6500 тоннаны құраған. Бірақ, 7 мың тонна газ жеткізілді. Облыста автокөліктердің үнемді, экологиялық таза отынға өтуі қарқынды болғандықтан, газ тапшылығы да едәуір сезіледі. Мәселен, өңірімізде 13 мың 888 автокөлік сығымдалған газбен жүреді. Бұл тек ресми тіркелгендері ғана. Ал көлігіне газ қондырғысын орнатқандардың техникалық төлқұжатын заңды рәсімдемегендер қатары да аз емес. Осының салдарынан аймақтағы бекеттерде газ тапшылығы туындап отыр. Қыркүйек айында 7,5 мың тонна сұйытылған мұнай газын аламыз деп жоспарлап отырмыз, – дейді Н.Шәріпов.
Қазіргі таңда дүниежүзінде 18 миллион көлік құралы табиғи газбен жүреді екен. Еуразиялық одақтың арнайы комиссиясының шешімі бойынша, 2020 жылға дейін елдегі көліктердің 50 пайызы газға көшуі керек. Бұл ретте, комиссия мүшелері газбен жүретін көліктердің экологиялық жағынан таза және қоршаған ортаға зиянын тигізбейтінін ескерсе керек.

ОҢТҮСТIКТЕ 47 МЫҢ 172 КӨЛIК ТIРКЕЛДI

Еліміздің Ұлттық экономика министрлігі статистика комитетінің www.stat.gov.kz сайтындағы мәлімет бойынша, 2016 жылғы қаңтар-маусым аралығында Қазақстан
Республикасында 335847 жеңіл автомобиль тіркелген. Бұл – өткен жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда 5,7 пайызға жоғары. 1 шілдедегі мәлімет бойынша, жеңіл автокөліктердің жалпы саны – 6053,4 мың бірлікті құрады. Соның ішінде тіркеуден шығарылғаны – 2195,7 мың болса, тіркелгендері – 3857,7 мың. Ал Оңтүстік Қазақстан облысында 47 мың 172 автокөлік ресми түрде тіркелген. Айта кетейік, соңғы мәлімет бойынша, Шымкент қаласында жеңіл көліктердің саны 200 мыңнан асады.

Шымкент көшелерінде жол таңбаларын жаңарту жұмыстары жалғасуда. Сонымен қатар, қаланың коммуналдық қызметтері қоршаулар, құбырлар мен шарбақтардың бояулары да жаңартылды.

Қала көшелерінде жол таңбаларын жаңарту жұмыстары күн жылынған сәтте басталған. Бүгінгі таңда барлық магистральді жолдарда таңбалау жұмыстары аяқталды. Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Жарқын Байдуллаевтың айтуынша, бұл мақсатта 100 миллион теңге бөлінген. Көше жолдарын таңбалаумен мердігер «ДорСтройПроект» ЖШС айналысуда. Жұмысқа 6 техника мен 20 адам жұмылдырылған. Олар өздеріне міндеттелген жұмыстарды түнгі уақытта атқаруда.

Ж. БАЙДУЛЛАЕВ:

– Түнгі мезгілде жол-патрульдік полициясы қызметкерлерінің көмегімен көше қиылыстары жабылып, жол таңбалары жарты сағаттың ішінде белгіленеді. Ал бояу 20 минуттың ішінде кеуіп, көліктердің қозғалуына тосқауыл болмайды.

Айта кетейік, көшелер Беларусь елінен әкелінген суық пластик және акрилді бояумен таңбаланып жатыр. Оның алғашқысын Д.Қонаев, Тәукехан және Арғынбеков секілді үлкен көшелерден көруге болады. Мамандардың айтуынша, суық пластиктің сапасы жоғары және
Оңтүстіктің ауа райына шыдамды. Ал акрилді бояуды әр екі ай сайын жаңартып отыру қажет.
Сондай-ақ, қалада қоршаулар, құбырлар мен шарбақтардың бояулары жаңартылды. Бұл жұмыстармен «ЛТД – Тұрмыс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі айналысып, Шымкенттің шырайын одан сайын аша түсті.