Коронавирус індетінің салдарынан нарықта бастапқы кезде баға тұрақсыздығы орын алғаны рас. Ел Үкіметі дереу жағдайды қолға алып, ең керекті азық-түлік тауарларына мұқтаждықты болдырмау, бағаны қымбаттатпаудың әрекеттерін жасады.
Соның нәтижесінде бүгінде базарларда, жабық сауда орындарында азық-түлік бағасы біршама тұрақталды. Бұған нақты көз жеткізу мақсатында қаладағы бірнеше сауда орындарын аралап қайттық. Сонымен жетінші сәуірдегі жағдайға сәйкес «Қазыбек» әмбебап базарындағы кейбір азық-түлік тауарларының бағасы мынадай: жоғары сұрыпты 50 келілік 1 қап ұн-9500 теңге, макарон (5 келі)-1300 теңге, күріш (5 келі)-1800 теңге, 1 сұрыпты 1 қап ұн-7,5-8 мың теңге, 1 келі күріш—280-320 теңге, 1 келі макарон-260 теңге. Сатушылар бағаның біраз көтерілгенін айтады. Ресейлік 5 литр пісте май осыдан екі күн бұрын 1800 теңге еді. Қазір 2 мың теңгенің үстіне шыққан. Жұмыртқа күн сайын бір теңгеге қымбаттауда. Мұны саудагерлер еліміздегі азық-түлік қорының жеткіліксіздігімен байланыстырады. Олардың айтуынша, халықтың осыншалықты күріш пен ұнды қаптап, майды бес-алты құтыдан тасып әкеткен жағдайды енді көруі екен. Соңында сатушылардың өздерінің де қорлары таусылуға шақ қалыпты. Оның үстіне инфляция да бағаның өсуіне түрткі болып отыр. «Әкімдіктің пәрменімен әйтеуір ұнның бағасы 300-400 теңгеге арзандады», – дейді сатушылар. Сондай-ақ қазір «Қазыбек» әмбебап базарында шекер - 270, картоп - 140-160, пияз-140, сәбіз - 140 теңгеден сатылуда. Пияз бағасына соңғы бір-екі күнде 20 теңге қосылған.
«Қырғы базарда» да көзге ұрып тұрған бағаны көрмедік. Мұндағы азық-түліктің құны басқа сауда орындарының тауар бағаларымен шамалас деңгейде. Әрине базар болған соң кей өнімдер басқаларға қарағанда қымбаттау, кейбір түрі арзандау болатыны түсінікті. Енді шымкенттіктер жиі баратын базардағы бағаларға көз салсақ: шалғам - 250, сорты төмен жергілікті қызанақ - 350, оның ташкенттік түрі - 500, қырыққабат данасы - 250, қияр - 250, қарақұмық - 400-450, күріш (байдала сорты) -400, элита түрі - 350, картоп-120-170, пияз - 130, сәбіз - 140, 25 келілік 1 сұрыпты бір қап ұн - 4500, макарон - 280 теңгеден сатылып жатыр.
Сатушылар сауда қатарларының алдына Капсий голд арқылы ақша аударатын телефон нөмірлерін жазып қойып қойған. «Адамдар тауарды қалай сатып алып жатыр» деген сауалымызға саудагерлер әрқилы жауап берді. Бірі көпшілік жұрттың саудада онлайн жүйесімен төлем жасауды таңдап жатқанын айтса, өзгелері әлі ешкім Каспий голдпен есеп айырыспағанын, сондықтан тауарды қолма-қол ақшамен саудалап отырғанын жеткізді. Жасыратыны жоқ, онлайн-кассаны көбінесе жастар немесе орта жастағы адамдар қолданса, егде тартқан кісілер сол бұрынғы қолма-қол ақшалай төлем әдісін қолай көреді.
Қаладағы бірден-бір азық-түлік тауарларын саудалайтын ірі дүкендердің бірі «Магнумнің» де жекелеген азық түрлерінің бағасын шолып өттік. Мұнда сатылымға қойылған тауарлардың бағасына келсек, сәбіз - 145, пияз - 127, қызылша - 139, биылғы қырыққабат - 285, картоп - 179, іріктелген картоп - 209, былтырғы қырыққабат - 117, жұмыртқа (30 данасы) - 905, іріктелген жұмыртқаның 10 данасы-355, ресейлік 5 литрлік күнбағыс майы - 2309, бірінші сұрыпты 10 келілік ұн - 2029, шекер - 195, күріштің лидер сорты - 237, ақ маржан түрі - 265, макарон (5 келі) - 1389, бөлке нан (400 грамм) 125 теңгеден тұр. «Магнумде» бағасы арзан әлеуметтік азық-түліктер сатылмайды.
Әкімдік бұл әлеуметтік жобаны «ГраМад» сауда дүкенімен бірлесіп жүзеге асыруда. Сондықтан соңғы аялдаған сауда орнымыз осы «ГраМад» болды. Ашылғанына көп уақыт өте қоймаса да ірі сауда желісінде адам қарасы үзілген емес. Арзандатылған бағамен әлеуметтік азық-түліктер босататын дүкен болғандықтан адамдар өзіне қажетті тауарларды осы жерден сатып алғанды жөн санайды. Сонымен «ГраМадтың» кейбір азық түрлері бойынша бағаларын тізбектесек, алдымыздан мынадай тізім шығады: 4,4 литр күнбағыс байы - 2396 теңге, макарон - 219 теңге, күріш (лидер, наймир камолино) 333 теңге, 2 келілік макарон-590 теңге, картоп - 111 теңге, сәбіз - 120 теңге, пияз - 114 теңге, қызылша - 145 теңге, алқызыл түсті қызанақ - 985 теңге, қияр - 355 теңге, санаты жоғарысы - 920 теңге, тартылған ет - 2000 теңге, сиыр еті - 3100 теңге, жылқы еті - 2300 теңге.
Бір ескеретіні, сауда қатарларында әлі ескі өнім. Баға арзандау үшін көкөністердің, картоптың биылғы егілгені жергілікті базарларға, басқа да сауда нүктелеріне түсе бастау керек. Сонда ескі өнімдердің бағасы өзінен-өзі төмендейді.
