Шымкент келбеті

Ресейлік «Космос-Нефть-Газ» қаржылық-өнеркәсіптік компаниясы және қазақстандық «Саутс-Ойл» компаниясы Еуро-5 стандарты бойынша мұнай химия комбинатын салуды жоспарлап отыр. Бұл туралы облыс әкімінің баспасөз қызметі хабарлайды.

Жоспар бойынша, жаңа зауыт жылына 2 млн тонна шикізатты қайта өңдеуге қауқарлы. Кәсіпорын мәселесі талқыланған басқосуда облыс әкімі Ж. Түймебаев қонақтарды аймақтың өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы саласындағы жетістіктерімен таныстырды. 

– Өңірде шетелдік инвесторлар үшін бар жағдайды жасауға әкімдік толықтай әзір. Бүгінде облыста 11 индустриалды аймақта 151 инвестициялық жоба жүзеге асырылып, «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақта 10 ірі кәсіпорын жұмыс істейді.Сондай-ақ, аймақтағы салаларға қаржы салған инвесторлар үшін салықтан босату жеңілдіктері қарастырылған, – деді өңір басшысы.

Айта кетейік, Қазақстан мен Ресей арасындағы сауда байланысы 2016 жылы 13 млрд 583 млн АҚШ долларын құрады. Оның 3509,2 млн АҚШ доллары экспорт, 9129,8 млн АҚШ доллары импорт тауарлардың құны болып есептеледі.

Шымкент қаласы ішкі саясат бөлімінің «Жастар ресурстық орталығы» КММ ұйымдастыруымен қаламыздағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде 14 пен 29 жас аралығындағы жастардың арасында «Шымкент жастарының инновациялық жобалары» көрмесі өтті.

Көрмеге 20 жас өз жобаларын ұсынды. Олар мұнда «Ақылды үй», «Биойогурт», «Био үй», «Ақылды орындық», «Робот-суқұйғыш», «Арық тазалауыш», «Робот-футболист», Жұқпа-жартылай полуфабрикат, Қоқыс өңдеу, «Mega Motion» ойын алаңында оқушылар көмегімен электр энергиясын өндіру тәсілдері, Кресло-качалка, тамшылатып суғаруда судың тамшылау жиілігін тұрақтандыру, жылы-жайға күн сәулесін түсіру, калифорниялық шылаушындар арқылы биогумусты өндіру, жахандық жылуға қарсы микросуқұйғыш, транспортер, малшылардың ақылды үйі, Байтерек 3D пазл, Қажымұқан Мұңайтпасұлының тарихи мұрасын зерделеу және жаңаша таныту, жұмыртқа қабығын өңдей отырып қаланы көгалдандыру жұмыстарына пайдалану жобаларымен таныстырды.

Іс-шара соңында көрмеге жобаларын ұсынған жаңашыл 20 жасқа Алғыс хаттар мен бағалы сыйлықтар тапсырылды.

Ендігі жерде ел нарығына шығу үшін арнайы GMP стандартынан өткен дәрілерге ғана рұқсат етіледі. Яғни, фармацевтика саласында сұранысты толық көлемде қамтамасыз етуге даяр шетелдік трансұлттық компаниялардың қызметі қатаң бақылауға алынбақ.

Оңтүстік өңіріне арнайы келген ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары Шымкент қаласындағы фармацевтикалық өндіріс орындарын аралап, сала мамандарының ұсыныс-пікірлерін тыңдады. Нарықтағы әлеуетін зерделеді. Осының негізінде, енді отандық дәрі-дәрмекке сұранысты ұлғайтудың заңнамалық тетіктері дайындалатын болады.

Елдегі фарминдустрия саласында жоғары сапалы өнімдерді дайындайтын «Химфарм» АҚ-ы бүгінде дәрі-дәрмектің 200-ден астам түрін шығарады. Компания өткен жылы 22 миллиард теңгенің өнімін өндіріпті. Биыл бұл межені 20 пайызға дейін ұлғайтуды жоспарлауда. Зауыт басшысы Рустам Байғариннің айтуынша, кәсіпорын Елбасы тапсырмасына сәйкес, елдегі ішкі сұранысты толық қамтуға қабілетті. 

Арнайы делегация мұнан кейін «ЭкоФарм Интернешнл» ЖШС-де болып, кәсіпорынның алдағы бағыт-бағдарымен танысты. Вакумдық құрал-жабдықтар мен екіжақты ине өндірісін қолға алған бұл серіктестік әзірге ТМД нарығына бірегей өнімдерін ұсына алады. Дегенмен, кәсіпорынның атқарушы директоры Гүлия Жүзенова шығарған өнімдерін экспортқа енді ғана ұсына бастағанын жеткізді.

– 2018 жылдан бастап Еуразиялық экономикалық одақтың дәрі-дәрмектер саласындағы ережелері күшіне енеді. Сондықтан, ондағы өзгерістерге отандық кәсіпорындар дайын болуы қажет. Бүгінде ел нарығындағы отандық өндірістің үлесі 50 пайызға жуықтайды. Осы орайда, салаға қатысты Заң жобасының жаңа тетіктерін әзірлеу арқылы импортқа деген тәуелділіктен арылуға мүмкіндік бар, – дейді ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Бейбіт Мамыраев.

Айта кетейік, тек соңғы 3 жылда өңірдің фармацевтикалық әлеуеті 2 есе артқан. Биыл тағы 5 жоба іске қосылмақ. Дегенмен, сала мамандарының айтуынша, мұндағы 836 елдімекеннің 230-да әлі де болса дәріханалардың тапшылығы сезіледі. 

Парламент Мәжілісі бюросының шешімі бойынша құрылған арнайы комиссия ҚР Денсаулық сақтау министрлігі, медициналық және фармацевтикалық қауымдастықтар мен өңірдегі 18 ірі дәріхана жүйесі басшыларының қатысуымен көшпелі отырысын ұйымдастырды. Жиын барысында кепілдендірілген тегін медициналық көмектің көлемі аясында серіктестікті тиімді жоғарылату, халықаралық стандарттар мен заманауи технологияларды өндірісте енгізу, тұрғындарды сапалы дәрілік заттармен қамтамасыз ету мәселелері қаралып, тиісті ұсыныстар енгізілді.

Елімізде электр энергиясын өндіру көлемі артып келеді. Мәселен, 2016 жылы сағатына 94,1 млрд кВт электр энергиясы өндірілсе, оның ішінде 1,9 млрд кВт энергия Ресейге экспортқа шығарылған. Ендігі басты міндет – өндіріске жаңа технологиялар ендіру, энергия өндіру көлемін арттыру. Ол үшін мамандар үнемі ізденіс пен білім-біліктілігін жетілдіріп отыру қажет.

ҚР Энергетика вице-министрі Бақытжан Жақсалиев қаладағы «3 –Энергоорталық» АҚ қызметкерлерімен кездесуде осылай деді. Жиында Елбасы Жолдауын жүзеге асыруда атқарылар шаруалардың жоспары баяндалды. Биылғы Жолдауда жаңа индустриялар құрумен қатар дәстүрлі базалық салаларды дамытуға серпін беру керектігі айтылған. Үкімет алдында қазірдің өзінде 2025 жылға қарай шикізаттық емес экспортты 2 есе ұлғайту міндеті тұр. 

Жиында осы тақырып төңірегінде мәселелер талқыға түсті. Вице-министр келешекте энергияны үнемдеу және «Жасыл экономикаға» көшу мемлекеттік саясатын жүзеге асыру, даму жоспарлары жөнінде әңгімеледі. 

– Жолдауда айтылғандай, ендігі кезекте инновациялық бағытқа бет бұруымыз керек. Еліміздің энергетикалық әлеуеті жоғары. Жылу жүйелерін қайта жаңғыртуда инвестициялық жобалар көптеп тартылу қажет, – деді ол. 

Вице-министр мәлімдегендей, биыл сағатына 94, 2 млрд кВт энергия өндіру жоспарланып отыр. Былтыр республика бойынша 92,3 млрд кВт энергия тұтынылыпты. 

Бүгінде Қазақстанның оңтүстік аймағын электр қуатымен жабдықтауға басымдық беріліп отыр. Мәселен, «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында қуаттылығы 500 кВт-тан жоғары «Солтүстік-Шығыс-Оңтүстік» вольттік желісінің өңіраралық құрылысы жүріп жатыр. 2016 жылы жоба құрылысының 1 кезеңі аяқталды.

Оңтүстікте электр энергиясының тапшылығы өзекті мәселелердің бірі. Бүгінде бұл бағытта өңірімізде ірі жобалар қолға алынып жатыр. Қазір Шымкентте 2 электр станциясының құрылысы жүруде.

Облыс тұрғындарын сапалы электр қуатымен қамтуда өткен жылы атқарылған айтарлықтай істер бар. Мәселен, 2016 жылы облыстық бюджеттен 5,534 млрд теңге бөлініп, 22 нысанның құрылысы жүргізілген. Нәтижесінде, 585,8 шақырым электр желілері мен 233 дана КТП орнатылып, 72 мың тұрғын тұрақты және сапалы электр қуатымен қамтылған.

– Шымкент қаласының солтүстік бөлігінде 350 мың халық пен әлеуметтік нысандарды сапалы электр қуатымен қамту мақсатында құны 6,7 млрд теңгені құрайтын 220 киловольттық «Бозарық» қосалқы станциясының құрылысы жүргізілуде. Сонымен қатар, 2016 жылы Шымкент қаласында 80 мың халықты қамтитын 110 киловольттық «Астана-1,2» қосалқы станциясының құрылысы басталды, – деді ОҚО Аймақтық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы М. Марайым.

Мәліметтерге сүйенсек, «Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС-нің инвестициясы есебінен 4,86 млрд теңгеге 610,9 шақырым электр желілері мен 108 дана қондырғыларға қайта құру және жаңарту жұмыстары жүргізілген. Осылайша, электр жүйелерінің тозығы жетуі 57,5 пайыздан 55 пайызға төмендеп отыр.

ҚазАқпарат хабарлағанындай Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына тарту ретінде түсті металл орамаларын шығаратын және электр қозғалтқыштар жөндейтін «КазЭлМаш» ЖШС-нің салтанатты ашылуы өтті.

«Оңтүстік» индустриалды аймағында орналасқан жобаның құны 75 миллион теңгені құрайды. Отыз адам жұмыспен қамтылған өндіріс орнының жобалық қуаттылығы жылына 12 тонна. 

Кәсіпорынның салтанатты ашылу рәсіміне облыстың кәсіпкерлік, индустриалды-инновациялық даму және туризм басқарма басшысының орынбасары Ілияс Оспанов, «Оңтүстік» индустриалды аймағының бас директоры Мұхтар Тұрабеков қатысып, жаңа зауыт жұмысшыларына сәттілік тіледі. 

Айта кетейік, Оңтүстік Қазақстан облысының индустриалды аймақтарында 168 жоба іске асыру көзделіп жатса, соның бүгінде жалпы құны 35,3 миллиард теңгені құрайтын 54 жобасы нақты іске асқан. Бұл өз кезегінде 3 705 жұмыс орнын ашуға мүмкіндік берді. 

«КазЭлМаш» ЖШС-і электр машиналарына сервистік қызмет көрсетіп, күрделі жөндеуден (тұрақты тоқ электр қозғалтқыштары: асинхронды, синхронды, жоғары кернеулі, жарылыстан қорғалған электр қозғалтқыштарды, трансформаторларды, генераторларды) өткізуге қызмет етпек. Сонымен бірге, негізгі қызмет түрі ретінде жоғары вольтті және төмен вольтті электр машиналарының статор және арматура орамаларын өндіріп, тікбұрышты сымдар, дөңгелек қималы мыс және алюминий жасаумен айналысады. Әзірге, Оңтүстік Казақстанда теңдесі жоқ мұндай кәсіпорын Қызылорда және Жамбыл облыстарында электр вагондарын жөндеу бойынша жетекші өндіріс орны болмақ. Кәсіпорынға тапсырыс берушілер қатарында ірі кен өңдеу саласы, цемент және мақта өңдеу зауыттары, ұн тарту комбинаттары бар.

Тәуелсіздік мерекесінің қарсаңында, 11 желтоқсан күні Шымкент қалалық жедел медициналық көмек көрсету ауруханасының бас дәрігері Мәди Бигалиев өзінің 60 жылдық мерейтойын тойламақ.

Оны жалпақ жұртшылыққа таныстырып жатудың өзі әбестік болар. Мәди Хожаұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, жоғары дәрежелі хирург-дәрігер. Мәди Бигалиевтің медицинада «алтын қандауыр» деген бейресми аты және бар, ол жүздеген сәтті отаның авторы. Оның тікелей қатысуымен облысымызда асқазан-ішек жолдарын қайта қалпына келтіру, бауыр алмастыру оталары жасалып келеді. Бигалиев өңірімізде трансплантациялық қызметтің пайда болуы мен дамуына бірден-бір себепкер адам. 

Қазіргі таңда ШҚЖМКА базасында Мәди Хожаұлының басшылығымен бүйрек және бауыр трансплантациясына арналған 72 ота жасалды. Енді облыс тұрғындары күрделі ота жасату үшін Астана, Алматы немесе шетелдерге бармаса да болады. 

Мәди Бигалиевтің ота үстеліндегі тәжірибесі 33 жылдан асады. Осы уақыт аралығында ол 8 мыңға жуық күрделі ота жасаған. Ол көптеген жоғары дәрежелі марапатқа ие, соның ішінде қазан айында медицинаның дамуына қосқан үлесі үшін Сызғанов атындағы Ұлттық ғылыми хирургиялық орталығының алтын медалін ерекше атап көрсетуге болады. Ал өткен жылы Мәди Хожаұлы «Алтын қандауыр» номинациясына ие болды. 

ШҚЖМКА ұжымы Мәди Хожаұлын шын жүректен мерейтойымен құттықтайды! Біз әріптесімізге зор денсаулық пен отбасылық бақыт, кәсіби табыс тілейміз!

ШҚЖМКА қызметкерлерінің ізгі тілектеріне өздері ұзақ жылдар бойы үздіксіз оқитын, жазылатын «Шымкент келбеті» және «Панорама Шымкента» газеттерінің редакциясы да қосылады. Сәттілік, өрлеу мен белсенділік серік болсын!

Бүгінде энергияны үнемді пайдалану, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын жаңғыртуға баса назар аударылып отыр. Энерготиімділікті арттыру арқылы қаланың инженерлік жүйелерін дамытып, тұрғындардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға мүмкіндік болар еді. Шымкентте бұл мақсатта ПИК (пәтер иелері кооперативі) құру, диодты шамдарды пайдалану, күн сәулесінен энергия өндіру сынды жобалар қолға алынғаны белгілі. Шымкент қаласы әкімдігі мен БҰҰ Даму бағдарламасы бұл мақсатта меморандум түзген. Жобалары ауқымды, көздеген межелердің салмағы ауыр.

ШЫМҚАЛАДА БІРҚАТАР ЖОБАЛАР ЖҮЗЕГЕ АСАДЫ

Елімізде БҰҰДБ мен ҚР Үкіметі 2015-2019 жылдарға арналған «Төменкөміртекті дамуға арналған тұрақты қалалар» жобасын іске асыруды бастаған. Жобаның бюджеті мынадай: БҰҰДБ арқылы – 1, 06 млн, ҚР Үкіметінен – 30,8 млн, басқа қаржы көздерінен – 33,4 млн АҚШ доллар қаражат тартылмақ. Ауқымды шара ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері және жер ресурстарын басқару комитеті, ҚР Энергетика министрлігі, Жергілікті мемлекеттік органдар және қоғамдық ұйымдар арқылы бірлесе жүзеге аспақ.
Шымкентте БҰҰДБ өкілдері екі күндік семинар өткізіп, осы жоба барысымен таныстырды.
Бүгінде әлем елдері су, электр қуаты, басқа да табиғат байлықты тиімді пайдалануға шақырады.
– Шымкентте көпқабатты үйлерді басқару жүйесі әлі толық шешілмеген. Сіздерде тек үй комитеттері ғана жұмыс істейді. Ендігі мәселе – ПИК немесе басқарушы компания құру. Инвесторлар үй комитеттерімен меморандум жасай алмайды. Өйткені, олардың заңды құқықтары жоқ. Инвесторлар ПИК арқылы ғана келісімге келіп, жобаны әрі қарай дамыта алады. Біздің негізгі мақсатымыз да осы – адамдардың сана-сезімін өзгерту, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласына инвесторлар тарту, – дейді жоба менеджері Александр Белый.
Шымкентте қараша айында осы мақсатта бірінші халықаралық конференция ұйымдастырылып, әлемдік тәжірибелер ортаға салынбақ.

МЕМЛЕКЕТ ҚАРЖЫСЫ ҮНЕМДЕЛДІ

Сәт санап энергияның құны қымбаттап жатқан кезең. Ендеше, мұндай жағдайда қалай үнемдей аламыз? БҰҰДБ жобаларының сарапшысы Айман Шопаева семинар барысында осы мәселелер жөнінде кеңірек баяндап берді.

Энергияны үнемдеудің жолы – автоматтандырылған жылу энергиясын реттеу құрылғыларын орнату. Сонда ғана, коммуналдық төлемдердің мөлшері азаймақ.
– Біз Астана қаласындағы №25 мектепте тәжірибемізді жасап көрдік. Еуропалық банктің қаржыландыруымен мектепте энерготиіміділік бойынша терезелер толығымен ауыстырылды. Және автоматтандырылған жылу реттегіш қойылды. Нәтижесі мынадай: бір жылу маусымында 668 мың теңге үнемделгенін байқадық. Яғни, отыз пайызға жуық мемлекеттің қаржысы үнемделді, – дейді сарапшы.
Сол себепті бүгінде Шымкентте де инвестициялық бағдарлама есебінен жылу есептегіш құралдары орнатылып жатыр. Жалпы, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласына инвесторларды тарту қиын шаруа. Дегенмен, оның түрлі механизмдерін тауып, іске асыруға болады. Мәселен, соның бір механизмі – инвестор өзінің ақшасына жабдықтарды орнатып, кейін өтелген үнем нәтижесінде өзінің салған қаражатын қайтарып алу мүмкіндігі, – дейді сарапшы.

МӘСЕЛЕНІ ШЕШУДІҢ ЖОЛЫ – ПИК ҚҰРУ

БҰҰ-ГЭФ (жаһандық экономикалық қор) Даму бағдарламасы қала әкімдігімен бірлесе ПИК-тер құруды қолға алған. Қала әкімі жыл соңына дейін пәтер иелері кооперативтерін құруға тапсырма берген еді. Бұл салаға инвесторларды тарту үшін де ПИК-тер құрылуы тиіс.
ПИК құру арқылы жылу энергиясына төлеген қаржы да мақсатты жұмсалады. Яғни, автоматтандырылған есептеу құрылғы арқылы үнемделген қаржы ПИК-ке аударылады. Ал ПИК бұл қаржыны үйдің шатырын, кіреберістерін жөндеуге, жарық шамдарын ауыстыруға жұмсайды.
Қазір қалада электр энергиясын тиімді пайдалану бойынша да біраз жұмыстар қолға алынды. Талдау жұмыстары көрсеткендей, бүгінде диодты шамдарды қолдану 40 пайызға жетіпті. Ал қыздыру шамдары 25 пайызға дейін төмендеген. Диодты шамдардың игілігі көп: энергияны үнемдейді әрі жарықты мол береді.
Қазір Шымкент қаласының көшелеріне осындай диодты шамдар қойылып жатқаны мәлім. Егер әрбір қала тұрғыны үйлерінде диодтық шамдарды пайдаланып, электр қуатымен жұмыс істейтін тұрмыстық заттарды уақытылы қосып, өшірсе, біраз қаражатын үнемдеуге мүмкіндігі болар еді.

Адамзат баласы бүгінде баламалы энергия көздерін дамытуға бет бұрды: жел, күн энергиясын кәдеге жарата алсаңыз, оның пайдасы көп-ақ. Әлем елдері бұрыннан-ақ мұндай энергияның пайдасын көріп келеді. Жаңа ғасырдағы жаңа игіліктерді пайдалануда бізде де бетбұрыс бар. Жер-жерде күн, жел энергиясын өндіретін стансалар салынып жатқаны мәлім. Бүгінде Шымкенттің Орталық көшелерінің бойына күн сәулесінен қуат алатын қондырғылар орнатыла бастады. Әсіресе, жаяу жүргіншілер өткелдерін жаңғыртуда мұндай жобаның пайдасы көп болып тұр.

СЕГIЗ САҒАТҚА ДЕЙIН ҚУАТТАНДЫРАДЫ

Ел Үкіметі «Жасыл экономикаға» көшудің тетіктерін қарастырып жатқаны да рас. Келесі жылы өтетін «Экспо 2017» халықаралық көрмесі де осы тақырыпты арқау етіп отыр.
Жуырда Созақ ауданында күн сәулесінен электр энергиясын өндіретін станция салынатыны мәлім болды. Жобаны іске асыруға германиялық «Green Energy 3000 Holding» компаниясы ниет танытқан. Аудан әкімдігінің баспасөз қызметі хабарлағандай, станцияның құрылыс жұмыстары осы жылдың қараша айында басталады. Келер жылы толық қуатымен жүзеге асатын жобада 50 адам жұмыспен қамтылмақ. Жоспар – 50 МВт электр энергиясын өндіру, ал жобаның тұтынушысы «KEGOC» АҚ болмақ.
Жаңа инновацияның игілігі көп. Әсіресе, бұл технологияны жыл бойы күннің көзі ысып тұратын Оңтүстікте дамыту қолайлы. Бүгінде қаладағы жаяу жүргіншілер өткелі бойында күн батареялары орнатылғанын байқап жүрміз. Яғни, қауіпсіздікті сақтау мақсатында қойылған жол белгілерін осы күн батареялары қуаттандырады.
Қазірдің өзінде Орталық көшелерде мұндай жүйе 30 орынға қойылыпты. Мұны Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі жергілікті полиция қызметімен бірлесе іске асырып жатыр. Негізгі мақсат – жүргіншілердің, жүргізушілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Батареялар күннен қуат алып, энергияны сақтап тұрады. Жарық өшіп қалса, автоматты түрде 7-8 сағатқа дейін қуаттандырады.
– Былтыр 11 орынға 40 дана қойған едік. Биыл Орталық көшелерге 12 орынға тағы 42 данасын орнатуды жоспарлап отырмыз. Жобаның жалпы құны – 17 млн теңге. Негізінен, мұны кәсіпкерлер пилоттық жоба ретінде қолға алып отыр, – дейді Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі Н. Сүгірәлиев.

Бұдан бөлек, «Shymkentbike» компаниясы да осы технологияның игілігін пайдалануға көшкен. Яғни, автоматтандырылған стансалар осы күн батареясынан қуат алады. Қазір жұмыс істеп тұрған 18 велостансаның бәрінде де қондырғы бар.

ӨНДIРIСI ӨРКЕНДЕП КЕЛЕДI

Күн сәулесінен электр энергиясын өндіруді қолға алғандардың бірі – «Ақсу Энерго» ЖШС-і. Қаланың «Солтүстік» саяжай алабында орналасқан күн электр стансасы былтыр шілде айында жұмысын бастаған. Бас директор Нұржан Әбілдаев
(суретте) жаңа өндіріс кезең-кезеңімен дамып келетінін айтады. Жоспарлары да ауқымды. 4,4 гектар алқапқа орналасқан стансада 4 мың қондырғы бар.
– Стансада сағатына 1 МВт энергия өндіріледі. Негізгі күн сәулесінен қуатты көбірек алатын уақыт – сағат 11.00 мен 16.00 арасы. Әрі қысы-жазы жұмыс істейміз. Дегенмен, қысқы маусымда энергия өндірудің көлемі азаяды. Өндірілген энергияның бірден-бір тұтынушысы – «Оңтүстік Жарық Транзит» мекемесі. Әзірге, 1 КВт энергияның құны – 34, 61 теңге, – дейді Нұржан Орынтайұлы.
Күн электр стансасы – экологиялық тұрғыда таза, қауіпсіз әрі пайдалануға ыңғайлы. Өз құнын 100 пайыз ақтайтын тиімді қондырғы.
Бұдан бөлек, мекеменің Манкентте де «Ақбай» стансасы жұмыс істеп тұр. Оның да іске қосылғанына бір жыл болған. Басшылар «жасыл экономиканы» дамыту мақсатында жобалық қуаттылығы 3,5 МВт/сағатты құрайтын шағын су электр станция салуды жоспарлап отыр.

«ЭКСПО»-ҒА ҰСЫНАР ЖҰМЫСЫ ДАЙЫН

Энергетика тапшылығы – өзекті мәселелердің бірі. Жер қойнауында қазба байлықтар мол болса да, адамзат оны жылдан жылға игеріп жатыр. Алайда, шикізат көзі өлшеусіз емес, бір күні ол да шегіне жетері анық.
Келесі жылы Астанада өтетін «ЭКСПО-2017» көрмесі де осы тақырыпта өтетіні мәлім. Әзірге 94 мемлекет көрмеге қатысатынын ресми түрде растады, 56 мемлекет қатысу туралы шартқа қол қойды. Италия мен Оңтүстік Корея «жасыл» энергетика саласындағы технологияларымен таңғалдырмақ ниетте. Корея Республикасының Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Чо Енг Чон баламалы және жаңартылатын энергия көздері саласында өз жұмыстарын көрсетуге дайын екенін мәлімдеген.
Кореяда жаңартылатын энергия көздері 2008 жылдан бері дамып келеді. Жаңартылатын энергияның 76%-дан астамы қоқыс қалдықтарынан өндіріледі екен. Ал Италия үкіметі жел және күн энергиясын дамыту саласын ұзақ мерзімді дамудың басымдығы деп біледі. Қазіргі уақытта Италияда күн энергиясын өндіретін 150 мыңнан астам кәсіпорын жұмыс істейді.

МҰНАЙДЫ ҮНЕМДЕУГЕ ЗОР МҮМКIНДIК

«British Petroleum» компаниясының статистикасына сүйенсек, 1900 жылдан бері адамзат саны – 4 есе, ал энергияны тұтыну 22,5 есе өсіпті. Елдегі энергетика секторының соңғы жылдардағы статистикасы мынадай деректерді келтіреді: жалпы өндірілетін электр энергиясына шаққанда жылу электр стансалары – 87 пайызды, су электр стансалары – 12 пайызды, басқалары – 1 пайызды құрайды.
Жалпы, балама энергия көздерін қолдану 1973 жылы мұнай дағдарысынан кейін басталды. «Қара алтынның» бағасы күрт қымбаттағаннан кейін көптеген Еуропа елдері балама энергия көздерін пайдалануға көшті. Мәселен Дания, Испания, Германияда жел энергетика саласын дамытуға ден қойды. Ғаламтор мәліметтеріне сүйенсек, Жапонияда өндірілген Күн энергиясының 90 пайызы тұрғын үйлерде пайдаланылады.
Ғалымдар күн энергиясының экологиялық жағынан зиянсыздығы және бағасының арзандығын да дәлелдеп отыр. Күн энергиясының өндірісі шын мәнінде көзделген межеге жетсе, 1180 000 кв шикі мұнайды үнемдеу мүмкіндігі бар.
Сондай-ақ, бүгінде күн батареясы ғарыш кемелері мен аппараттарында энергиямен жабдықтау жүйесіндегі негізгі электр энергиясының көзі ретінде пайдаланылады. Тұрмыс пен техникада қолданылатын көптеген бұйымдарды (калькулятор, қол сағаты, т.б.) токпен қамтамасыз ету көзі болып тұр.

Таяу болашақта Оңтүстік тұрғындары шалғай аудандарға әуе жолы арқылы қатынауы мүмкін. Бұл жайында ОҚО әкімінің орынбасары С.Тұяқбаевтың канадалық «Викинг ЭЙР» компаниясының өкілдерімен өткен кездесуде сөз болды.

Шымкентке келген сапарында компания өкілдері «Twin otter 400» ұшағының таныстырылымын өткізді. Қонақтар таныстыру рәсімінде заманауи әрі сапалы ұшақтың 19 орынға лайықталғанын, сондай-ақ, әуе кемесінің тек жолаушыларды тасымалдап қана қоймай, жүк тасымалымен де айналысатынын жеткізді. Айта кетерлігі, ұшақтың құны 7 млн АҚШ долларына бағаланған. Көп салалы ұшақтың су бетіне, тіпті асфальт төселмеген қара жерге де қонуға мүмкіндігі бар.
ОҚО әкімі баспасөз қызметінің мәлімдеуінше, біздің ел мен канадалық компания арасындағы келіссөздер жақсы нәтиже берсе, осы ұшақтардың алғашқы бағыты Шардара болмақ. Одан кейінгі бағыттар Мақтарал мен Созақ аудандары болуы мүмкін.
«Викинг Эйр» компаниясы өкілінің айтуынша, олар біздің елімізбен жұмыс жасауды көптен бері жоспарлап келген екен. Сонымен бірге, Қазақстанның экономикалық әлеуеті азаматтық авиация тұрғысынан өте жоғары деп есептейді.