Шымкент келбеті

Шымкентте денсаулық сақтау саласына ерекше назар аударылып отыр. Газетімізге берген сұхбатында Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Н.Асылбеков биыл мегаполис медицинасын дамыту үшін ауруханаларды ауыр медициналық жабдықтармен қамтамасыз етіп, дәрігерлердің біліктілігін шыңдай түсеміз деген-ді. Ал, мұның барлығы қала тұрғындарын қолжетімді әрі сапалы медициналық қызметпен қамту мақсатында атқарылып отырған жұмыс. Айтылған сөздің іс-жүзінде орындалуы да көңілге сенім ұялатады. Оған 21-24 ақпан аралығында Шымкентте өткен ҚР Президенті Іс Басқармасы Медициналық орталығының күндері дәлел. Іс-шара еліміздің денсаулық сақтау саласына жаңа медициналық технологияларды енгізіп, өңірдегі ауруханалардың әлеуеті мен мүмкіндігін арттыру мақсатында ұйымдастырылды. Оған ҚР ПІБ Медициналық орталығы мен Орталық клиникалық ауруханасының 25 жетекші маманы атсалысты.

ҚР «Ақпарат саласының үздігі», «Мәдениет қайраткері» төсбелгілерінің иегері, қазақ журналистикасында алар орны ерек журналист Ертай Бекқұловты қаламгер замандастары еске алды. Басқосу Шымкент қалалық орталықтандырылған көпшілік кітапханалар жүйесінің Абай кітапханасында өтті.

Бәйшешек-ғұмыр. Жас қаламгер Жәмиля Бақтиярқызының тырнақалды туындысына арқау болған өз өмірі. Алланың берген сынағына сынбай, бәйшешектей бой тіктеп, өзі өткен жол өзгеге де үміт сыйласа деген ізгі ниет осындай туындының келуіне себепші болды.

Шымкенттік балалар онкогематологы сәбиге хиджама жасауға түбегейлі қарсы екенін мәлімдеді. Жаңа туған сәбидің маңдайын, одан қалса бетін алмаспен тіліп, қан шығару арқылы жасалған «емдеу әдісінің» бейнежазбасы әлеуметтік желіде таралғалы, қоғамның қызу талқысына түсті. Сәбидің қан-жоса болған жүзін селт етпей қарау әсте мүмкін емес-ті. Алайда, еліміздің батыс өңірінде «Қой ауруын қию», «Бала қидыру» деп аталып кеткен емдеу әдісіне жүгінетіндер көп екен.

Қалың қазаққа «Қошқар мен теке», «Толағай», «Маймақ қаз», «Мұңлық-Зарлық», «Сапа олимпиадасы», «Қанатты барыс» сынды анимациялық фильмдер мен балалар фильмдерінің режиссер-сценарисі ретінде танылған Батырхан ДӘУРЕНБЕКОВ ағамыз бүгінде дүйім жұртқа тарихи тұлғалар жайлы туындыларды ұсынып жүр. Еліміздің киноиндустриясындағы өзгерістер мен «САҚ» киностудиясының тыныс-тіршілігі, өнердің сіз бен бізге беймәлім тұстары жайлы сұхбаттан оқып-біле аласыздар.

Шымкент — еліміздің өзге өңірлермен салыстырғанда ауа температурасының жылылығымен ерекшеленетін аймақ. Алайда, қыс қаһарына мінген сәтте шымкенттіктер біршама қиындыққа душар болды. Әсіресе, қаланың коммуналдық саладағы қызметкерлері тәулік бойы халыққа қызмет көрсетті. Оның ішінде «Су ресурстары-Маркетинг» ЖШС жедел әрекет етіп, кезекші бригадаларды ұйымдастыру арқылы халықтың алғысын алды.

Өткен жылы Шымкент қалалық №2 аурухананың перзентханасында 10 238 ана босанып, 271 әйел эпидуральді анальгезия көмегіне жүгінген. Оның ішінде 240 жағдай әйелдің денсаулығына қатысты қабылданған медициналық тұрғыдан қажетті шешім болса, 31 әйел толғақ кезіндегі ауырсынуды жеңілдету үшін өтініш білдірген. Бұл туралы Шымкент қалалық №2 ауруханасы бас дәрігерінің орынбасары Е.Бегешев мәлімдеді.

Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасын бастап, экстракорпоральді ұрықтандыруға (ЭКҰ) квота санын жеті есеге көбейтуді тапсырған болатын. Үкімет 2021 жылдан бастап «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасын іске қосып, оған республикалық бюджеттен 6 млрд. теңгеден астам қаражат бөлінген. Бағдарлама аясында биыл Шымкентте ЭКҰ-ға қанша орын қаралған? Өткен жылдың нәтижесі қандай? Тақырыпты тарқатар болсақ...

Шымкентте «Аңсаған сәби» бағдарламасы аясында экстракорпоральді ұрықтандыруға 2021 жылы — 403, 2022 жылы 413 квота бөлінсе, биыл сәбилі болуды аңсаған жандар үшін мүмкіндік көлемі артып, 429 квота қаралып отыр.

— Шымкент қаласы бойынша 2022 жылдың басында 538 келіншек бедеулік диагнозымен диспансерлік есепке алынған. Оның 293-і әйелдің бедеулігі, ал 271-і ер азаматтың белсіздігі диагнозы бойынша тіркелген. Алайда, өткен жылы мемлекеттік бағдарлама аясында тегін экстракорпоральді ұрықтандыруға 413 орын қаралып, бағдарламаға қатысқандардың ішінен 185 келіншек жүктілік бойынша есепке алынды. Нәтиже 45 пайызды құрады. Бұл — ЭКҰ-да өте жоғары көрсеткіш. Себебі, әйелдердің жасына, денсаулығына қарай нәтижеге қол жеткізе алмайтын кезеңдер де болады. Өткен жыл қорытындысы бізді қуантып отыр. Сонымен қатар, 62 келіншек бағдарлама аясында ем-шараларын жалғастырып жатыр. Былтыр жылдың соңына дейін 33 сәби дүние есігін ашып үлгерді. Бұл көрсеткіш әлі де өсе бермек, - дейді Шымкент қалалық перинаталдық орталықтың бөлім меңгерушісі, қаланың штаттан тыс репродуктологы Г.Рысқұлбекова.

Мамандар өткен жылы Шымкентте экстракорпоральді ұрықтандыру бағдарламасымен жүктілік бойынша есепке алынғандардың көрсеткіші 45 пайызға жеткенін қуанышпен хабарлап отыр. Маманның сөзіне дәлел ретінде АҚШ-та 2016 жылы жүргізілген ұлттық есеп бюросының мәліметінен мысал келтірсек. Онда 35 жасқа толмаған әйелдердің ЭКҰ арқылы жүкті болу мүмкіндігі 45,3%, ал 35-37 жаста — 33,8%, 38-40 жаста — 22,6 %, 41-42 жаста — 12,2 %, 42 жастан жоғары 3,9% ғана екені анықталған. Яғни, бұл істің нәтижелі болуы, ең әуелі, сәби аңсаған жұптың денсаулығы мен жасына тікелей қатысты екенін көрсетіп отыр.

«Аңсаған сәби» бағдарламасына 18-42 жас аралығындағы ұзақ жылдар бойы сәби сүйе алмаған, ресми некеде немесе азаматтық некеде тұратын, өзара нотариалдық келісімі бар отбасылар, сондай-ақ жалғызбасты әйелдер қатыса алады. Алайда, бағдарлама кезегіне тұрғанға дейін пациенттің қалыпты соматикалық және эндокриндік мәртебесі, аналық без резерві анықталып, талапқа сай болған жағдайда тегін ем ала алады. Бағдарламаға қатысуға өтініш беру үшін тіркелген емханасынан тексеруден өтіп, алғашқы медициналық қорытындыны арнайы комиссияға өткізуі тиіс. ЭКҰ-ға жіберу туралы шешімді Шымкент қалалық денсаулық басқармасы жанынан құрылған арнайы комиссия қабылдайды. Ал, ем-шара жүргізілетін репродуктивтік медицина орталығын әйелдің өзі таңдауға құқылы.

«Аңсаған сәби» бағдарламасы арқылы алғаш рет ана атанғалы отырған 28 жасар Жазираның бүгінде аяғы ауыр.

— Тұрмысқа шыққаныма 5 жылдай болды. Бала көтере алмаған соң, құжатымды тапсырып, кезекке тұрдым. Кезегім келіп, ЭКҰ жасаттым. Аллаға шүкір, бүгінде аяғым ауыр. Дәрігерлер құрсағыма егіз біткенін айтқанда қуанышымда шек болмады. Аман-есен бауырымызға басуды бұйыртсын деп жүрмін, - дейді ол.

Алайда, мамандар үміткерді медициналық тексеруден өткізгеннен кейін жатырдың туа біткен немесе жүре біткен күрделі ауытқулары, соматикалық және психикалық бұзылулар, аналық без ісіктері, жедел қабыну және кез-келген локализация онкологиясы, денедегі қатерлі өскіндер анықталған жағдайда ҚР Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен талапқа сай, экстракорпоральді ұрықтандыруға жолдама берілмейтін ескертеді.

— Биыл Шымкент қаласы бойынша 429 орын қаралған, ал диспансерлік есепке алынғандардың саны 646-ға жетіп отыр. Бұл мемлекеттің қолдауына мұқтаж отбасы санының артқанын көрсетеді, - дейді қаланың штаттан тыс репродуктологы Гүлжан Садықбекқызы.

Айта кетейік, «Аңсаған сәби» бағдарламасына жолдама жылына бір мәрте ғана беріледі.