Шымкент келбеті

Биыл Шымкентте көпқабатты 51 тұрғын үй салынады. Ол үшін мемлекеттік бюджеттен 14,2 млрд теңге қаржы қаралған. Тұрғын үй құрылысына байланысты мәлімет алу барысында қыс маусымында да құрылыс жұмыстарының қайнап жатқанына куә болдық.

Шымкентте тұрғын үй салынып жатқан екі ірі құрылыс алаңы бар дейді қалалық құрылыс басқармасы басшысының орынбасары Ғ.Өтенбаев.
– Оның бірі – «Shymkent city», екіншісі – әкімшілік-іскерлік орталық. Бүгінде осы әкімшілік-іскерлік орталығының Қайтпас елдімекенімен арадағы бос жатқан аумағында жаңа құрылыс алаңы қарқын алды. Жаңа құрылыс алаңы уақытша «21,5 гектар орамы» деп аталады, – дейді Ғалымжан Әмірбекұлы.

21,5 гектар орамында 12 қабатты 8 тұрғын үйдің құрылысы жүріп жатыр. Ондағы 53,2 мың шаршы метрге 528 пәтер орналасады. Басқарманың тұрғын үй бөлімінің басшысы Шухрат Мұхтаров құрылысы жүріп жатқан үйдің нобайымен таныстырып, аталған орамнан орын тебетін бірқатар нысандарды атап өтті.
– Шымкент қаласының Бас жоспарына сәйкес мұнда 30-ға тарта көпқабатты үй бой көтереді. Қазіргі іргетасы қаланған 8 үйдің құрылысына «Отау Строй» құрылыс компаниясы, «Корпорация Сити Строй» ЖШС және «АРТ Құрылыс» ЖШС жауапты, – дейді Ш.Мұхтаров.

«Корпорация Сити Строй» ЖШС құрылысшылары 12 қабатты сегіз үйдің 7 қабатын қалап жатыр. Учаске басшысы Пердебек Әбдісаламұлының айтуынша, мұнда 60 адам құрылыс жұмыстарына тартылған.
– 60 құрылысшының 20-сы қыш қалаушылар, қалған 40 адам монолитте жұмыс істейді. Қыс айы деген аты болмаса, құрылысқа, әсіресе монолитке өте қолайлы ауа райы болып тұр. Сондықтан, жоспардан кешігу орын алған жоқ. Жұмыс күші жеткілікті, құрылыс заттары да тапшы емес. Бәрі өзіміздің отандық өнім, – дейді құрылыс учаскесінің басшысы.

Пердебек Әбдісаламұлының айтуынша, құрылыстың негізі темір, арматураны Қарағандыдан алдырса, цемент, тас, құм атаулыны Шымкент қаласынан алу оп-оңай. Құрылыстың техникалық бақылаушысын күнде осы маңнан көруге болады.
Құрылысшылар Шымкент шаһарын «құрылысқа жайлы қала» деп атайды екен. Себебі, ауа райы жылы. Жауын-шашынсыз, қоңыр салқын күн райы әуелі құрылысты тұрақты жалғастыруға сеп. Сосын, мұндай жылы күні құрылыс заттарын, тас-құмды аршып алу да оңай дейді сала мамандары.

Жаңа құрылыс алаңындағы 12 қабатты 8 тұрғын үйді пайдалануға тапсыру мерзімі 2019 жылдың желтоқсан айы. Мердігерлер нысанды кешіктірмей тапсыратынына сенімді.
Қалалық құрылыс басқармасы берген мәліметтерге сүйенсек, Шымкентте 2019 жылы, жалпы, 51 тұрғын үйдің құрылысы жүргізіледі. Көпқабатты 51 үйдің 35-і кредиттік болса, тағы 16-сы арендалық тұрғын үй. Бұл – 280,3 мың шаршы метрді құрайтын 3130 пәтердің құрылысы.

Шымкенттегі Ж.Адырбеков көшесінің Т.Рысқұлов көшесі мен Ж.Алдияров көшесіне дейінгі 2 жолақты аралығы 4 жолақты болып қайта құрылады. А.Байтұрсынов көшесіндегі орташа жөндеу жұмыстары да 2019 жылы аяқталады. Сондай-ақ, көптен күткен Д.Қонаев даңғылының жалғасын салу, Қарабастау елдімекеніндегі «Бадам» өзенінен өтетін көпірді жаңарту жобаларына да биыл қаражат қаралды.

«Қорғас – Алматы – Шымкент – Өзбекстан Республикасының шекарасы» А-2 автомобиль жолының 674-705+621 шақырымын, яғни қала сыртындағы айналма жолды қайта құру VІІІ кезеңді қамтып отыр. Аталған жобалармен қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов танысып, ондағы жол құрылысына кедергі келтіретін өзекті мәселелерді мердігер мекеме басшыларымен талқылады.

Құрылыс басталған көшелердегі көшпелі жиынға шаһар басшысымен бірге қала әкімінің бірінші орынбасары Қ.Нұртай, Әл-Фараби ауданының әкімі Ғ.Мәуленқұлов, Еңбекші ауданының әкімі Ғ.Ілиясов, қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Қ.Жұматаев, мердігер компания басшылары қатысты.Жол құрылысы жұмыстарын таныстырған Қуатжан Жұматаев Адырбеков көшесін кеңейту барысында 65 жер телімі мемлекет меншігіне алынатынын мәлімдеді.

– Адырбеков көшесіндегі құрылыс жұмыстары 5 кезеңге бөлініп жобаланған. Жол құрылысына жауапты мердігер – «Kaz Construction» ЖШС. Екі бағыттағы көшені жаңарту барысында жолдың екі шеті де жаяу жүргіншілерге арналған тротуармен толығып, абаттандырылады. Адырбеков көшесінің бүгінгі көлік өткізу қабілеті тәулігіне 13 450 көлікті көрсетіп отыр. Соның салдарынан көлік кептелістері орын алуда. Қайта құру жұмыстарынан кейін көше 4 жолақты болады және бұл көлік қозғалысына да оңтайлы болмақ, – деді басқарма басшысы.

ЖОЛ ЖАБЫЛМАЙДЫ

Адырбеков көшесіндегі жол құрылысына «Kaz Construction»ЖШС жауапты. Мердігер қала әкіміне «Жұмысшылар екі кезеңмен, күндіз және түнде істейді. Техникалық жағынан да сақадай саймыз. Жер мен коммуналдық сұрақтар тез шешімін тапса, біз де жол құрылысын ерте аяқтауға күш саламыз» деді. Қайта құру жұмыстары 2019-2021 жылдар аралығын қамтиды деп жоспарланған.

– Біз әкімдік тарапынан шешілетін сұрақтардың бәрін қолға аламыз. Бастысы, құрылыс сапалы болсын, – деп тапсырды Ғабидолла Рахматоллұлы.
Қала әкімі, сонымен бірге, жол құрылысына байланысты қалалық жер қатынастары және жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау, энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармаларына тапсырма берілетінін айтып, Қ.Жұматаевқа аталған көшенің қайта құру жобасына велосипед жолағын қосуды ескертті.

Қ.Жұматаевтың айтуы бойынша, жол құрылысына байланысты Ж.Адырбеков көшесі жабылмайды. Көшенің 3,7 шақырымын қайта құру жұмыстары 5 кезеңге бөлінген. Əр кезеңде əуелі 2 жолақтың құрылысы аяқталып, келесі 2 жолаққа содан соң өтеді.

– Жобаға сəйкес, Адырбеков көшесі 4 жолақты, 2 шетінен жаяу жүргіншілерге тротуар, қала əкімінің тапсырмасына орай веложол қаралады. Сондай-ақ, көше бойын толық абаттандырамыз. Алдымен 4 жолақтың екеуін салмайынша, ескі жолға тиіспейміз. Көлік жолдың сол бөлігімен қатынай береді. Сосын, құрылысшылар көшенің келесі 2 жолағына кіріскенде жолдың жаңарған жағымен жолаушыларға жүре береді, – деп түсіндірді басқарма басшысы.

МАҚСАТ – ЖОЛ КЕПТЕЛІСІН АЗАЙТУ

Шымкент қаласынан Ташкентке жол жүру үшін Республика даңғылымен өтетін көлік саны тәулігіне 55 600-ді құрап отыр. Әрине, бұл көлік кептелісін туындатады. Бұл мәселені шешудің жолы Шымкент қаласының Бас жоспарында қаралған. Бас жоспарға сәйкес, Қонаев көшесінің жалғасы Түркістан көшесінен басталады. Теміржолға дейінгі аралық 0,58 шақырымды құрайды. Бұл аралықта 77 жер телімі түскен. Бүгінде оның 47-сі мемлекет мұқтаждығы үшін қайтарылды. Ал 25 жер теліміне төлемақы төлеу, ғимараттарды бұзу жұмыстары атқарылуда. Дәл осы жұмыстар қалған 5 жер телімі бойынша да атқарылады. «Үлкен қаланың күре тамыры» атанған жолдың құрылысын «ОтауСтрой» ЖШС жүргізеді.

ҮШ КӨПІР

Шымкент қаласында ірі жол құрылыстарынан бөлек көпір салу, ескі көпірді қайта құру да қарқын алды. Ең әуелі Қарабастау елдімекеніндегі Бадам өзенінен өтетін көпір жаңарады. Тозығы жеткен көпірдің жайы туралы Қарабастау, Жұлдыз, Текесу елдімекенінің тұрғындары қала әкіміне арызданған болатын. Бүгінде мердігер анықталды. Қаржы бөлінді. Ұзындығы 132 метр өткелдің құрылысын «АРТ-Құрылыс» ЖШС жүргізеді.

Мақаламыздың басында атап өткен Шымкент қаласының айналма жолы – А-2 автомобиль жолының 698+450 шақырымында тағы бір көпір бар. Мұнда да Бадам өзенінің үстінен өтетін көпірді қайта құру жұмысы 2018 жылы басталған. Қолданыстағы көпірдің бүгінгі ені – 11 метр. Құрылыс жұмыстарынан кейін көпір ұзындығы – 144 м, ені 28,2 метр болады. Жауапты мердігер «ЖБИ-С» ЖШС нысанды жоспар бойынша 2020 жылдың мамырында тапсыруы тиіс.
Үшінші көпір жаңадан салынады. Автокөпір Шымкент қаласының оңтүстік жағынан айналып өтетін жол бойында орналасады. Көпірдің ұзындығы – 222 метр. Мердігер – «Корпорация Береке А» ЖШС.

ҮЛГІЛІ КӨШЕНІҢ БІРІНЕ АЙНАЛАДЫ

Шымкент қаласының әкімі Ғ.Əбдірахымов бастаған жұмысшы топ бұдан кейін А.Байтұрсынов көшесін аралады. Ондағы бастапқы үлгілермен танысып, тротуар дизайнына таңдау жасады.
– Мегаполис атанған соң қала барлық жағынан сол атауға сай болуы тиіс. Сондықтан біз Шымкент қаласының негізгі көшелерін де еуростандартқа сай жаңартуды қолға алып отырмыз, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы. –А.Байтұрсынов көшесі қаладағы үлгілі көшенің біріне айналады. Жолдың екі шеті біркелкі əдемі тротуармен толықса, велосипед айдаушыларға қосымша жолақ салынады. Ал ағаштар қырқылмайды, түбіне таудың тасы төселеді. Сонда көше шаң-тозаңнан таза болады.

Ғ.Әбдірахымов жобаларды талдап, Т.Тәжібаев атындағы №47 мектеп-гимназиясының тұсында алдын ала дайындалған тротуар үлгілеріне таңдау жасады.
Қала әкімі айтқандай, А.Байтұрсынов көшесі – қаладағы маңызды көшелердің бірі. Бұл көшеде оқу орындары, мектеп, балабақша көп. Елімізге белгілі қонақ үй, мұз сарайы, іргелі оқу орындары да бар. Көшеде тәулік бойы қозғалыс үзілмейді десек те болғандай. Халық тығыз орналасқан. Қоғамдық көліктің көбі осы көшенің бойымен өтеді.

Бұған дейін Байтұрсынов көшесінің бойындағы құбырлар жаңартылып, жолды жөндеу жұмыстары кейінге жоспарланған болатын.
– Шымкент республикалық маңызы бар қала атанды. Енді қалада стратегиялық маңызы бар ірі құрылыс жұмыстары қарқын алады. Көптеген тұрғын үйлер салынады. Ірі жолдар түсіп, жаңа нысандар бой көтереді. Шымкент қаласының Бас жоспарына сәйкес ауқымды жобаларды Елбасымыз Н.Назарбаев өзі қолдап, республикалық бюджеттен қаражат бөлді. Қазіргі таңда аталған құрылыс нысандары бойынша жұмысын бастаған мердігерлердің тəжірибесі де зор.

Ал құрылыс заттарына отандық өнімді таңдадық. Енді жол құрылысын жүргізу барысында орын алуы ықтимал уақытша жайсыздықтар үшін жергілікті тұрғындар мен жолаушылардан қала əкімдігі атынан кешірім сұрап, түсіністік танытуын сұраймын. Халық қолдап тұрса, біз бірігіп, аталған жобаларды тез əрі сапалы етіп аяқтаймыз, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы.

Айта кетейік, А.Байтұрсынов көшесіндегі ағаштар қырқылмайды. Ал Адырбеков көшесінің бойына жаңа көшеттер отырғызу жоспарланған.

Бадам тұрғын алабының 195-орамы мен Сәуле шағынауданына қарасты 276-орам 2014 жылы Сайрам ауданынан Шымкент қаласының аумағына өткен-ді. Мұндағы 2000-ға жуық тұрғын сапалы электр жарығымен қамтамасыз етуді сұрайды.

195-орамдағы халық саны 1300-ге жуық. Оларға жеке тұрғын үй салу үшін 600 жер телімі егжей-тегжей жоспарына сәйкес берілген. Соның 300-інде қазір тұрғын үй құрылысы жүргізілген. Ал Сәуле шағынауданына қарасты 276-орамда шамамен 110 тұрғын үй салынған. Қазіргі таңда 500-ден астам тұрғыны бар. Жергілікті тұрғындар арасында «жаңа құрылыс» атанып кеткен бұл аумақ ауыз су, табиғи газбен қамтылмаған. Ал электр қуатын сол маңдағы жеке кәсіпкер Н.Ережеповтің өндірістік базасынан жалғап отыр.

– Қуанатынымыз сол, бұрынғыдай лайға батып жүрмейміз. Әкімдік көшелерімізге тас төсетіп берді. Отты жаға тұрармыз, суды құйып алып, әупірімдеп жатырмыз. Бірақ, жарық мәселесі өзекті болып тұр. Биыл сапалы электр бағаналарын жүргізіп берсе, жақсы болар еді, – дейді 276-орамның ауыл биі Талғат Жантасов.

Тұрғындар айтқан электр бағаналарын көзбен көрдік. Стандартқа сай емес. Бұл жайлы қалалық мәслихаттың депутаты Хайрулла Үсенов те өз ойын қосты.
– Аталған орам тұрғындары шошқа фермасынан жарық алып отыр. Алайда ферманың жұмысына кей тұрғындар шағым түсірсе, кәсіпкер жарықты сөндіреді де, орам халқы түгел жарықсыз қалады. Дегенмен орам ішінде электр желілері әу баста уақытша тартылғандықтан, сапасыз ғана емес, қауіпті де. Бағана орнына ағаштың қалың бұтақтары қолданылған. Сол себепті де жауынды, желді күні орам тұрғындары жарықсыз қалатыны рас, – дейді Х.Үсенов.

Қала аумағына енген елдімекеннің жағдайымен таныс болған соң тұрғындардың сұранысы бойынша әкімдік тарапынан қандай жұмыстар атқарылып жатқаны жөнінде білуге тырыстық.
Әл-Фараби ауданының әкімі Ғ.Мәуленқұловтың айтуынша, 2019 жылы 195-орамда инфрақұрылымдық жұмыстар басталады.

– Шымкент қаласының тұрғын үй-коммуналды шаруашылық басқармасының тапсырысымен Бадам тұрғын алабындағы 195-орамды инфрақұрылыммен қамтамасыз ету мақсатында құжаттар әзірленді. Яғни, ауыз су, электр қуаты және табиғи газбен қамтамасыз ету үшін «Строй Проект Инвентаризация» ЖШС тарапынан әзірленген жобалау-сметалық құжаттамасы дайын. Шымкенттің әлеуметтік-экономикалық даму картасына сәйкес, қала әкімі Ғ.Әбдірахымов бұл жұмыстарды 2019 жылдың бюджетіне енгізді. Ал Сәуле елдімекеніне қарасты 276-орам – жаңақұрылыс аумағын инфрақұрылыммен қамтамасын ету жұмыстары 2020 жылға жоспарлануда, – дейді аудан әкімі.

Осылайша, 1300-дей тұрғынның өтініші аз уақытта орындалмақ. Ал 500-ден аса тұрғыны бар 276-орамның ауыл биі Ережеп мырза «біз жақтағы 110 үйге де сапалы жарықты 2019 жылы «бадамдықтармен» бірге қамтып өтсе игі болар еді» деген тілегін білдірді.

«Біздің әлеуметтік және гуманитарлық біліміміз ұзақ жылдар бойы бір ғана ілімнің аясында шектеліп, дүниеге бір ғана көзқараспен қарауға мәжбүр болдық. Әлемнің үздік 100 оқулығының қазақ тілінде шығуы 5-6 жылдан кейін-ақ жемісін бере бастайды».

Н.Ә.НАЗАРБАЕВ

Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында айтылған «100 жаңа оқулық» міндеті бүгінде жүзеге аса бастады. «100 жаңа кітап» жобасы аясында жарық көрген 18 оқулық 10 000 данамен еліміздегі 110 оқу орнына таратылса, соның біршамасы М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетіне жеткізілген-ді. Бүгінде оқу орнының студенттері оқытушыларымен жарыса, жаңа кітаптарды оқып, танысуда.

Әуелі университеттің тәрбие ісі және жастар саясаты жөніндегі департамент директоры Сәкен Мәжінбековті сөзге тарттық.
– Клаус Швабтың «Төртінші индустриялық революциясын» оқып шықтым. Қазіргі замандағы болып жатқан өзгерістің басым бөлігі ХХ ғасырда орын алып жатқаны, адам баласы өркениетінің 70%-ы осы ғасырда болғаны туралы баяндалады. Яғни, бұл ғасырдағы уақыт ағымы бұрынғыға қарағанда 5 есе жылдамдыққа артса, ХХІ ғасырда бұл көрсеткіштер 7 есеге өскен. Тарихшылар жаратылысты дәуір-дәуірге бөліп зерттейді ғой. Міне, осылай дәуірмен айтатын болсақ, қазір мен тарихтың төртінші дәуірін көріп отырмын. 1989 жылы интернет әлемді ауыздықтағалы ақпараттық дәуір басталды. Ал 2008 жылы әлем цифрлы дәуірге өтіп кетті. Осы цифрлы дәуірге көшуге өз қаражатын жұмсап, жетістікке жетуді көздеген 15 елдің қатарында біздің Қазақстан бар. Ықыласты елдердің бірқатары белгілі, атынан ат үркетін мемлекеттер. Олардың қаражаты сарқылмайтын кен сияқты. Дамыған елдер. Сондықтан біз өз елімізде атқарылып жатқан жұмыстардың қадірін білуге міндеттіміз. «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында атқарылған жұмыстарға зер салып, технологияның қыр-сырын мұқият меңгеріп алудан жалықпауымыз қажет. 2015 жылы әлем жасанды интеллектке бет бұрды, – дейді Сәкен Аралбайұлы.

С.Мәжінбеков айтқан жасанды интеллект – адам ойын компьютерде бейнелейтін программалық жүйе. Осы жүйені іске қосу арқылы ғалымдар 2030 жылы адам атқаратын жұмыстың 80-90%-ын жасай алатын роботтар ойлап таппақ. Бұл, әрине, технология саласының үздіктері үшін зор жетістік. Алайда, жұмыстың бәрін роботтар атқарса, адамдар немен айналысады? Біз үшін аса қорқынышты сауал емес. Бізде мал бағатын, ет өндіретін, бидай өсіріп беретін робот шыға қоймағанын алға тартқан Сәкен Аралбайұлы әлі де болса бұл тұрғыда ұтарымыз мол дегенді айтады.

– Біздің кезеңде білімділер мен біліктілер бір-бірімен жарысатын. Ал қазір адам мен компьютер бәсекелесетін заман туды. Осыны жастар түсінуі керек. Швабтың туындысы жастарға осы жағын көзге елестетіп бере алатындай керемет оқулық, – деп түйіндеді ойын С.Мәжінбеков.

«100 жаңа кітап» жобасы аясында жарық көрген 17 оқулық бүгінде М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дың барлық корпусына жеткізілген. Әрбір оқу корпусында бірнеше оқу залы бар. Оқу залынан студенттер бос уақытында 17 оқулықтан таңдағанын алып оқи алады. Себебі, онда әр кітаптың бірнеше данасы бар.

– 18 кітаптың 14-і түрлі салаға арналған. Атап айтқанда, 4 кітап философияға, 3 кітап психологияға арналған. Социология мен лингвистика бағытында да екі-екіден кітаптар жарық көрген. Экономика, кәсіпкерлік пен менеджмент саласына да арналған оқулықтар бар. Ал қалған 4 кітап кез келген саланың адамын қызықтыратыны даусыз. Олар – «Медиа этика», «Төртінші индустриялық революция», «Кәсіпкерлік», «Көпке ұмтылған жалғыз». Бұл кітаптарды оқыған адам психологиялық-моральдық тұрғыда азамат ретінде қалыптасып, бүгінгі қоғамда зор сұранысқа ие тұлғаға айнала алады. Яғни, бірі ақпараттық саланың қыр-сырымен таныстырса, екіншісі технологиялық мүмкіндіктердің игілігін қалай арттыруға, пайдалануға болатыны жайлы баяндайды. Ал көпшілікке арналған кітаптің бірі кәсіп ашамын деген әр адамға зор кеңесші, «көпке ұмтылған жалғыз» кісіні психологиялық тұрғыдан толықтыра түседі, – дейді саясат ғылымдарының кандидаты, доцент Сәуле Жақсыбайқызы.

Университеттің «Сұраншы батыр» атындағы тарихи тұлғаларды тану орталығының жетекшісі Сәуле Рысбаева «100 жаңа кітап» жобасы аясында жарық көрген кітаптарды студенттерге таныстырып, түсіндіруден жалыққан емес. «Студенттер осыны білсе екен», «қызығып, кітапты іздесе, оқыса» деген ықыласымен қай кезде де таңдаулы кітаптарды насихаттаудан шаршамайды. Тіпті, «Шымкент келбеті» газетінің ұжымымен бірге «100 жаңа кітап» жобасы аясында студенттермен кездесу ұйымдастыруға да әзір екенін айтып, қуантты.
Ал жастар не дейді?

М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дың Заңтану фаультетінің ІІІ курс студенті Жасурбектен кітап туралы пікірін сұрадық.
– Елбасымыз «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында «Бізге инженерлер мен дәрігерлер ғана емес, қазіргі заманды және болашақты терең түсіне алатын білімді адамдар да ауадай қажет» деді. Осы мақсатта әлемнің ең беделді оқу орындары қолданатын оқулықтар қазақ тіліне аударыла бастағаны әуелі біздердің, студент жастардың қуанышы. Қазір сабақтан тыс уақытта қолымыз қалт етсе, бүгінде жарыққа шығып үлгерген 18 кітапты біртіндеп оқуға бет қойдық. Әлемнің ең үздік ғалымдары мен профессорлары жазған кітап бойынша білім алуға қолымыз жетті. Қазір аударылған 18 кітапты оқып тауыспасақ та, келер жылы қолымызға тиетін тағы 30 кітапты асыға күтудеміз. Онда не айтылатыны, ол кітаптардың тағы қандай бағыттарға ынтықтыратыны бізге әрқашан да қызық, – дейді Жасурбек Жұматаев.

«100 жаңа кітап» жобасы аясында қазақ тіліне аударылған оқулықтарға қолы жеткен студенттерге қызыға да, қызғана да қарайсың. Қызғанғаның сол, «шіркін-ай, осындай жағдай жасалған заманда студент болсам ғой» дейсің. Қызыққанымыз да сол, студенттер сабақтан тыс уақытта бос және сол уақыттарын Оксфорд, Кембридж, Гарвард, Корнелл, Стэнфорд, Беркли сынды университеттерге белгілі кітаптарды оқуға жұмсай алады. Дегенмен, біздің қызығушылығымызға университет қызметкерлері құрмет танытып, «оқу залдарының есігі сіздер үшін де ашық» деп кітап оқуға шақырды. Мұндай мүмкіндікті неге пайдаланбасқа? Әлбетте, кітап оқуға барамыз!

Шымкент қаласы Әл-Фараби ауданының әкімі Ғабит Мәуленқұлов 2018 жылы атқарылған жұмыстар аясындағы есеп беру жиынын қорытындылады. Есеп беру жиыны ҚР Президенті Әкімшілігінің бақылау және аумақтық ұйымдастыру жұмысы бөлімінің мемлекеттік инспекторы Ерғали Қуандықұлы Егемберді жəне Шымкент қаласы əкімінің бірінші орынбасары Қайрат Ырзақұлұлы Нұртайдың қатысуымен өтті.

Аудан әкімі Ғабит Патшаханұлы үй басқарушыларымен өтетін ай сайынғы жиын жəне аптаның əр күні таңғы сағат 9:00-10:00 аралығында тұрғындарды қабылдау жүйеге қойылғанын айтты.
Өткен жылғы жоспар аясында аудан аумағындағы бірқатар жұмыстар толық орындалса, үйлердің ауласына ойын алаңшалары мен спорттық сауықтыру элементтерін орнату жоспары артығымен орындалған.
– Әл-Фараби ауданында 400 аула болса, оның жартысына алаңшалар, спорттық сауықтыру құрылғылары орнатылып, бірқатары қайта жөнделді. Алдағы уақытта қалған 200-дей аулада бұл бағыттағы жұмыстар жоспарға сәйкес жалғасады, – дейді Ғ.Мәуленқұлов.

Қала орталығында атқарылған көріктендіру және санитарлық тазалық жұмыстарына 7 мердігер мекеме жауапты болса, одан бөлек жергілікті 45 мыңнан астам тұрғынның қатысуымен 30 рет сенбілік ұйымдастырылған. Тұрғындарды «Таза қала» акциясына қатысуға шақыру, сүйікті қаласына деген құрметін арттыру мақсатында атқарылған жұмыстар нәтижесінде Әл-Фараби ауданы қаланың «Ең үздік ауданы» деп танылды.

Аудан аумағында 2011 жылдан бері көпқабатты 52 тұрғын үйдің қасбеті жаңарса, 2019 жылы тағы 22 үй күрделі жөндеу жұмыстарына дайын. Бұл жұмыстар қала бюджетінен қаражат қаралғаннан кейін «Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы» аясында іске аспақ.

Халқы тығыз орналасқан орталық ауданды төтенше жағдайлардың алдын алу мақсатында 6 рет оқу-жаттығу жиыны өткізілген.
Ал ауданның кәсіпкерлік саласы тағы 36 ірі кəсіпкерлік нысанмен толығып, жаңадан 3800 тұлғаны бос жұмыс орындарымен қамтамасыз еткен. Сонымен қатар, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры, «Ырыс» шағын несие ұйымы, жергілікті Кəсіпкерлер палатасы мамандары және екінші деңгейлі банк өкілдерінің қатысуымен ауыл шаруашылығы бағытындағы 15 жоба мақұлданып, оларды қаржыландыруға 70 млн теңге көлемінде бөлінген.

«Біз біргеміз» акциясы аясында мүмкіндігі шектеулі азаматтарға қол жетімді орта құру мақсатында жүргізілген түсіндіру жұмыстарының нəтижесінде 12 балабақшаға жəне көше бойында орналасқан 971 ірі нысанға пандус орнатылған. Ал мүгедектердің құқығын шектегені үшін 5 жекеменшік нысанға құзырлы мекемелер тарапынан 3,1 млн теңге көлемінде айыппұл салынған.

Есеп беру жиынында тұрғындардың көпшілігі спорттық сауықтыру орталықтарын орнатып беруді сұраса, біразы көпқабатты тұрғын үйлердің қасбетін жаңарту бойынша өтініштерін жеткізді. Әл-Фараби ауданының қорытынды есебінде жалпы 24 сұрақ түсті. Оның 9-ына жауапты сол сәтте алса, қалған 15-іне және алдыңғы есептік жиындарда тіркелген, сондай-ақ, алдын ала орнатылған жәшіктерге түскен сұрақтаға жауап құжаттар негізінде берілетін болады.

ҚР Президенті Әкімшілігінің инспекторы Ерғали Егемберді халық тарапынан қойылған сұрақтар мен өтініштерді мұқият жазып алды. Ал есеп беру жиынын қала әкімінің бірінші орынбасары Қайрат Ырзақұлұлы түйіндеді.
– 2018 жылы біраз жұмыстар атқарылды. Шымкент қаласы тарихының жаңа беттері ашылды. Шымкент – еліміздегі республикалық маңызы бар ірі мегаполистер қатарына енді. Бүгінде коммуналдық шаруашылық, инфрақұрылымдық жұмыстардың және басқа да саладағы көптеген сұрақтардың шешілуі жеделдеді. Ұсыныстар мен сұрақтарды бұрынғыдай орталық қаладан облысқа жолдаудың қажеті жоқ. Шымкент – дербес қала. Сондықтан қаладағы кез келген сала бойынша өзекті сауалдар ҚР Министрліктеріне жолданады.

Қаланы мұндай мәртебеге жеткізген халықтың демографиялық өсімі. Шымкенттік тұрғындар саны 2018 жылы 1 миллионнан асты.
2019-2020 жылдары да тарихи маңызы зор өзгерістер жалғасын табады. Цитадель, Қошқар ата өзені мен Ескі қала аумағын абаттандыру жұмыстары, теміржол вокзалы мен Қажымұқан атындағы орталық стадионның қайта құрылуы жыл соңына дейін аяқталуға тиіс. Сонымен қатар, Мемлекет басшысының Жолдауына байланысты жастарды қолдау бағытында биыл ауқымды жобаларды қолға аламыз. Ал Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры» бағдарламалық мақаласы аясында ұлттық құндылықтар мен ел тарихындағы жаңа зерттеулер кеңінен насихатталады, – деді Қ.Нұртай.

Шымкент қаласының Әл-Фараби ауданында 404 көше бар, оның 48-і кезек күттірмей жарықтандыруды қажет етеді. Шымкент қаласы энергетика және коммуналды шаруашылық басқармасы тарапынан аудан аумағындағы 19 көшені жарықтандыру және тағы 5 көшеге қайта құру жұмыстарын жүргізудің жобалық-сметалық құжаттары әзірленген. Қазір мемлекеттік сараптамадан өтуде.

Бұл – Әл-Фараби ауданының əкімі Ғабит Мәуленқұловтың аудан тұрғындарына 2018 жылы атқарылған жұмыстар туралы есебінде айтылған мәліметтер. Сәуле шағынауданындағы №129 мектепте өткен есеп беру жиынына, Шымкент қаласы əкімінің орынбасары Данат Жумин, қалалық мəслихат депутаттары, қалалық коммуналдық қызмет көрсететін мекемелердің, білім жəне денсаулық сақтау салаларының өкілдері, ішкі істер басқармасының қызметкерлері, аудандық ардагерлер кеңесінің мүшелері қатысты. Сондай-ақ, Сәуле, Бадам (Откормсовхоз), Химфарм, Залинейный, Қарасу шағынаудандары, 195-орам, Текесу тұрғын алабының тұрғындары мен көше, үй басқарушылары жиналып, өздерін мазалаған сұрақтарын қойды.

Аудан əкімі өз есебінде Əл-Фараби ауданы əкімінің аппаратына 2018 жылы 3015 хат түсіп, заң аясында қаралып, тиісті жауаптар берілгенін айтты. Бұған қоса қала əкімінің 2018 жылғы 16 шілдедегі өкіміне сəйкес, 167 адам аудан əкімінің жеке қабылдауында болып, өз өтінішін айтқан. Оның 113-і шешімін тауып, 21-і бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізіліпті. 33 хат құзырлы мекемеге жолданған. Сонымен қатар əлеуметтік желілерден түскен 153 өтініш бойынша да тиісті жұмыстар атқарылған.

Аудан көлемінде белгіленбеген орындардағы ретсіз саудамен айналысқан 1400 тұлғаға заң аясында шара көріліп, 439 мың теңге көлемінде айыппұл салынған. Заңсыз орнатылған 128 дүңгіршек алынып, сот шешімімен оның 34-і сүрілді. Жерді нысаналы мақсатына сай пайдаланбаған 10 меншік иесіне заң аясында 2 320 000 теңге көлемінде айыппұл салынған. Сондай-ақ, жеке кəсіпкерлер жарнамаларын заңдастыруға міндетті.

– Бұл бойынша жүргізілген түсіндіру жұмыстарының нəтижесінде 200 заңды тұлға тіркеліп, 2018 жылы сыртқы (көрнекі) жарнама бойынша аудандық бюджетке түскен түсім көлемі 86 миллион теңгені құрады, - деді Ғ.Мəуленқұлов.
Аудан тұрғындарының 99,7%-ы ауыз су, табиғи газ, электр қуатымен қамтылған. Қала аумағына Сайрам ауданынан енген 195-орам (Бадам) мен 276-орамдағы (Сəуле) жаңақұрылыс аумағын инфрақұрылымдық жүйемен қамту 2019-2020 жылдарға жоспарлануда. Есеп беру жиынында тұрғындарды мазалаған негізгі сұрақтар да осы бағытта өрбіді.

Тұрғындардың бірі Сәуле, Бадам шағынаудандарына қатынайтын №116, 22, 86 бағыттардағы қоғамдық көліктердің жұмысына сын айтты. Оның бірінде көлік аз, келесі бағыт автобустары үнемі жолаушыға лық толы жүреді. Ал №86 бағыттағы көліктер кешкі 18:00-ден кейін жұмысын тоқтатады, дейді тұрғын.

Шымкент қаласының мал шаруашылығы және ветеринария басқармасына иесіз ит-мысықтармен күресу жұмыстарына байланысты да бірқатар ұсыныстар мен шағымдар айтылды. Сұрақтардың бірі мектеп маңындағы көшелерді жарықтандыру жайында болды. Сәуле шағынауданының тұрғыны қыстың күні сабақтан қайтқанша қас қарайып кететінін алға тартты.

Есеп беру жиынында тұрғындар жазбаша және ауызша жалпы саны 20-дан астам сұрақ қойды. Оның бірқатарына сала мамандары жауап берді. Десе де, назарға алып, мақсатты түрде айналысу үшін Әл-Фараби ауданының әкімі Ғ.Мәуленқұлов сұрақтарға жақын күнде нақты жауап беретінін айтты.

– Сіздер қойған сұрақтың барлығы бүгінгі хаттамаға тіркеледі. Айтылған мәселелерге байланысты қажет болса, басқармаларға хат жолдаймыз. Шағынаудан кураторларына нақты тапсырмалар берейік. Сосын жауапты хат түрінде, баспасөз беттерінде тағы жариялайтын боламыз, - деді аудан әкімі.
Тұрғындардың біразымен кездесу белгілеп, жеке қабылдауына шақырған Ғабит Патшаханұлының жұмысына тұрғындар қанағаттанарлық деп баға беріп, бұдан әрі де жұдырықтай жұмылып жұмыс істеуге ықылас танытты.

2018   жылы Шымкент қаласы халқының саны миллионнан асып, Елбасы жарлығымен республикалық маңызы бар ірі қаланың үштігін құрады. 19 маусымнан бастап мегаполисте ауқымды жобалар бойынша қарқынды жұмыстар басталды. Олардың бірқатары 2019 жылы Шымқалаға едәуір өзгерістер алып келмек. Сонымен...

Мегаполистің ауқымды жобалары

Тамыз айында жұмыс сапарымен Шымкент қаласына Үкімет басшысы келді. Сол жолы ҚР Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаевқа шаһар басшысы Ғабидолла Әбдірахымов 2018-2019 жылдары іске асырылатын ірі жобаларды таныстырды. Ал қазан айында Шымқалаға ат басын бұрған Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев өңірдің инвестициялар, технологиялар және интеллектуалдық ресурстар тарту орталығы болуы үшін барлық қажетті жағдайлары мен әлеуеті бар екенін атап өткен болатын.
Мегаполис мәртебесін алғалы шаһарда ауыз толтырып айтатын жаңалықтардың бірі – Шымкент мұнай өңдеу зауыты жаңғырту және қайта құру жұмыстарынан кейін қайта іске қосылды. RFCC каталитикалық крекинг қондырғысы жылына қуаттылығы 2 млн тонна шикізат өндіреді. Бұл жоспар UOP американдық компаниясының технологиясымен жүзеге асырылды. Сондай-ақ, «Тассай» индустриалды аймағында «Asia Trafo» трансформатор зауыты іске қосылды. Енді инновациялық кәсіпорында қуаттылығы 220, 500 КВ болатын жоғары кернеулі трансформаторлар өндірілетін болады.
2019 жылы «Тассай» индустриалды және «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақтарында тағы 2000-ға жуық бос жұмыс орны бар 10-нан астам өндіріс орнын ашу жоспарлануда. Шымкентте агро-өнеркәсіпті дамытуға бағытталған агро-индустриалдық аймағын құру жоспары да бар. Үкімет басшысы танысып, қолдаған жоба аясында ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу, көкөніс сақтайтын қоймалар ашу, сауда-логистикалық орталығын құру, автовокзал және қонақ үй орналастыру жұмыстары қамтылған.
Үшінші мегаполисте алғаш рет өткен халықаралық инвестициялық форумы аясында түзілген меморандумдар аясында Шымкентте келесі жылдан бастап бірнеше жоба жүзеге асырыла бастайды. 2019 жылы көптеген жобаны шетелдік және отандық ірі компаниялар қаржыландыратын болды.
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Шымкент қаласына келген сапарында шаһарды бұдан әрі дамытудың ірі жобаларымен танысып, толығымен қолдады. Сол жобалардың қатарында теміржол вокзалын қайта құру, Шымкент әуежайына жаңа терминал салу, Д.Қонаев даңғылының жалғасы және А-2 автожолын қайта құру бар. Төртінші ірі жоба – АГРС-3 құрылысы. Қала аумағы кеңейіп, газ тапшылығы байқалған-ды. Осыған байланысты шаһардың солтүстік бөлігін тұтас көгілдір отынмен қамтитын АГРС салу қажеттігі туындаған. АГРС-3 құрылысын 2019 жылы бастау жоспарланды.

Транзиттік жобалар

Шымкент әуежайында жаңа терминал салу жобасының жалпы құны 18,17 млрд теңгені құрап отыр. Оның 17,5 млрд теңгесін (50 млн АҚШ доллары) «СКАТ» әуекомпаниясы қаржыландырады. Бұл туралы Шымкент қаласының әкімі Ғ.Әбдірахымов пен «СКАТ» әуекомпаниясы» АҚ төрағасы Владимир Денисовпен меморандум түзілгенде белгілі болды. Ескі терминал сағатына 200 жолаушыны өткізсе, жаңа терминал бұдан 10 есе артық жұмыс істейтін болады. Сондай-ақ, қазір 14 елге әуе рейсі бар Шымкент әуежайы жаңа терминал құрылысы аяқталғаннан кейін 50 елге әуе жолын салмақшы. Жоба 4 кезеңді қамтиды. Қазір 3 қабаттан тұратын терминал үшін 2,8 гектар жер бөлінді, құрылыс жұмыстары 2019 жылы басталады.
Шымкент теміржол вокзалын қайта құру жобасы еліміздің транзиттік жолын қайта жаңғыртумен қатар Өзбекстан Республикасының астанасы Ташкент шаһарымен іскерлік байланысты нығайтып, туризмді дамыту мақсатын да көздейді. Егер «Шымкент-Ташкент» бағытындағы теміржол бағыты ашылса, екі қала арасындағы шойынжолмен жету уақыты небәрі жарты сағатты құрайды деп күтілуде.
Шымкенттегі ірі транзиттік жобалар қатарында А2 айналма жолы мен Д.Қонаев даңғылының жалғасы бар. Бұл жолдардың жобалық-сметалық құжаттары дайын. Қаржы мәселесі де шешімін тауып, әзірге I кезеңнің жұмыстары басталды.

Баспана – басты назарда

Шымкенттегі болашақтың қалашығы аталып кеткен «Шымкент СИТИ» жаңа іскерлік және тұрғын үй кешенінде «BAZIS-A», «BI Group» (5 га), «Отау Строй» (14 га) компанияларымен қатар, оңтүстіккореялық «Highvill» құрылыс компаниясы да үлес қосатын болды. Қазір 427 гектарды алып жатқан жаңа қалашықта инфрақұрылымдық жұмыстар аяқталды. 2019 жылы мұнда тұрғын үйлер, әкімшілік ғимараттар және саябақтар құрылысы қарқын алмақ.
Қоғамдық көлік және денсаулық саласында да бірқатар жаңалықтар күтіп тұр. 2019 жылы Шымкентте жедел жәрдем қызметінің автопаркін жаңартуға инвесторлар тарапынан 13 млн АҚШ доллары жұмсалмақ. Бұған қоса Шымқаладағы қоғамдық көлік қызметінің сапасын арттыру мақсатында 2019 жылы шаһарға 1000 автобус әкелінбек. Сондай-ақ, келер жылы қоғамдық көліктер 100% GPS-пен жабдықталып, электронды билет жүйесіне өтетін болады.
2019 жылы Қажымұқан атындағы Орталық стадионда жаңғырту жұмыстары басталып, УЕФА стандарттары мен IAAF 4 халықаралық талаптарына сай қайта құрылады. Спорттық нысан айналасына медиафасадтар, фитнес орталықтары, ресторан, автотұрақ, спорттық және басқа да дүкендер орналасқан, орталық алаңның төбесі жабылған еліміздегі ең заманауи стадион болмақ. Ал «Қырғы базар» 2019 жылдың соңына дейін кезең-кезеңімен қайта құру құрылысына байланысты адам танымастай көркейеді.