Мегаполис сөзінің түп төркіні Мегалополь қаласының атауынан пайда болған. Ежелгі Грекияның 35 елдімекенінің тұтасып кетуі нәтижесінде қалыптасқан бұл термин жер-жаһандағы үлкен қалаларды атағанда еске оралады. Ал өткен ғасырдың 70-жылдары әлемдегі ең алып шаһарлардың үштігін Токио, Нью-Йорк, Мехико қалалары құраған. Бұл қалалардың тұрғылықты халқы он миллионнан асып жығылатын. БҰҰ мәлімдеуінше, жер бетіндегі жалпы адамдардың 7 пайызы бүгінде мегаполистерде өмір сүруде. Бұл көрсеткіш алдағы онжылдықта тағы еселеп артады деген болжам бар.
Адам санының көптігі, жұмыстың жетіспеушілігі, көлік кептелісі – бұлар мегаполистің басты ерекшелігі. Қайнаған тіршілік ортасына айналған қалалардағы бұл үдеріс артқан сайын қаланың дамуы да ілгері жылжиды. Шаһардағы халық саны, қала аумағы жыл санап өзгеріп отырады. Американың «Futurism» басылымы жақында әлемдегі ірі қалаларда жүзеге асырылатын мега-жобаларды жариялады. Онда 2035 жылға дейін салынатын жаңа қалашықтар мен алып ғимараттар, биік кешендер жайында айтылған.
1. Шанхай – Қытайдағы ең ежелгі һәм халқы санынан алдыңғы қатардан табылатын әлемдегі ірі қалалардың бірі. Оны әлемнің сегізінші кереметіне теңейтіндер мен «Шығыстың Нью-Йоркі» немесе «Шығыстың Парижі», «Азияның Венециясы», «Қытайдың Чикагосы» деп атайтындар да жетерлік. Міне, осы шаһарда 2020 жылы құны 1,5 млрд АҚШ долларына тең жаңа қалашық салынбақ. Заманауи әсем дизайн, көздің жауын алатын сәулетті сауда орталығы, зәулім үйлер, миллиондаған шаршы метрді құрайтын кеңселер мен ойын алаңдары тап осы «Todtown» қалашығының жоспарында көрсетілген. Бүгінде күншығыс елінің ірі қаржы орталықтарының бірі саналатын Шанхайда 24 миллионнан астам адам тұрады. Бұл – ресми тіркелгені ғана.
2. Ал мысыр халқы 2022 жылға дейін «Жаңа Каир Капитал» қаласын тұрғызбақ. Оның аумағы 270 шаршы километрді құрайды деп күтілуде. Жаңа хабта 5 миллионға жуық адам тұратын үйлері бар 21 аудан орналаспақ. Сондай-ақ, 1250 мешіт пен шіркеулер, 5 мың орынға арналған конференц-орталық, 2 мыңға жуық мектеп пен колледж, 600-ден астам медициналық мекеме және әлемдегі ең үлкен саябақ салыну жоспарланған. Жергілікті билік алып жобаның құрылысын 45 миллиард долларға бағалап отыр.
3. Әлемге романтикалық қала болып танылған Парижде де алдағы жылдары жаңа жоба іске қосылатыны айтылуда. Қаланың солтүстігінде аумағы шамамен 800 мың шаршы метр болатын «Europa City» деп аталатын кешен бой көтереді. Жобаға тұрғын үй, дүкендер мен мейрамханалар, сондай-ақ жасанды шаңғы беткейлері кіреді. Құрылыс 3,4 миллиард долларға бағаланған. Алдын ала жоспар бойынша, құрылыс толығымен 2024 жылдың күзінде аяқталмақ.
4. Сәулеті келіскен жаңа қалашық Германияның астанасында да пайда болмақ. Берлин қаласында «Europacity» атты жаңа аймақ салынуда. Ауданы 400 мың шаршы метрді құрайтын жаңа қалашық коммерциялық және шаһардың орталығы болады. Құрылыстың негізгі бөлігі 2025 жылға дейін аяқталуы тиіс. Бұл ауданда 2 мың пәтер, кеңсе және сауда алаңы бой түзейді деп күтілуде.
5. Түркия да әлемдік үрдістен қалысар емес. Мұнда құрылыс қарқын алып, нәтижесінде Стамбул орталығынан алыс емес жерде орналасқан жеті мұнарада 50 мыңға жуық тұрғын үй салынбақ. 100 миллионға жуық шаршы метр аумақ бір кездері әскери аймақ болған. Жаңа ауданда сауда орталығы, 6200 орындық жер асты гаражы, саябақтар мен кинотеатр, мұз айдыны және әлемдегі ең үлкен әуежай болады деп жоспарланған.
6. 2001 жылғы 11 қыркүйекте Нью-Йоркте лаңкестік шабуыл жасалған егіз мұнаралардың орнына жаңа ғимараттар салу жұмыстары басталды. Бүкіләлемдік сауда орталығы, Бостандық мұнарасы, қаланың ең биік ғимараты, әлемдік сауда орталығы, 7-ші дүниежүзілік сауда орталығы, жаңа транзиттік хаб, мемориал, мұражай, сауда орталығы және саябақ – осының барлығы салынып, 2020 жылға қарай тағы үш мұнара, шағын шіркеу мен өнер орталығы құрылады.
7. Ал бразилиялықтар Сан-Паулу қаласын шаһардың жаңа бас жоспарына сәйкес жиырма жылда өзгертуді көздеп отыр. Қазіргі уақытта Сан-Паулу халқының шамамен 1,2 миллион тұрғыны қаланың орталығында, «Қабырға» деп аталатын фавелас-бетон, темір-бетон немесе иелері тастап кеткен ғимараттарда тұрады. Бас жоспар қолға алынса, қала тұтастай жаңарып шықпақ. Жаңадан үйлер салынып, вело жолдар мен көлік тұрағының аумағы ұлғаяды. 2030 жылға қарай қалада жаңа 717 мың үй құрылысын салуды жоспарлауда.
8. Жапонияның астанасын Токио қаласында болашақтың қаласы - «Shibuya» станциясы құрылмақ. Айта кетейік, Токио – халқының саны 30 миллионға жеткен алғашқы қаланың бірі. Жапондар 2020 жылы жазғы Олимпиада ойындарына дайындалуда. Соның аясында 2020 жылға дейін кем дегенде жаңа 45 аспан тіреген үй салынады. Олардың жетеуі Шибуэйді қайта құру жобасының бір бөлігі болады. Жобаның толық құрылысы 2027 жылға дейін аяқталады деп күтілуде.
