Шымкент келбеті

Шымкентте заңсыз сауданы түпкілікті жою мүмкін болмай тұр. Саудалаған тауарын жол бойына қойып, тапқан табысынан мемлекетке салық төлеуге ниетті емес. Өкініштісі, жабайы жаймаларда сатылатын тауарлардың сапасына ешкім мән бере бермейді. Сол себептен де, жергілікті әкімдік қызметкерлері жер-жерлерде құқық қорғау қызметкерлерімен бірлесе сұрықсыз саудамен ұдайы күрес жүргізуде.

Әл-Фараби ауданы әкімдігінің мамандары ұйымдастырған бұл жолғы рейд фастфуд және басқа да тауарлар сатылатын заңсыз орнатылған дүңгіршектерді жоюға бағытталды. Ең алдымен, арнайы құрылған топтың тоқтаған жері А. Байтұрсынов көшесінің бойындағы «Гарант» аялдамасы аталып кеткен аумақтағы дүңгіршік болды. Байқағанымыз, тар орынға орналасқан сұрықсыз сауда дүңгіршегі бірден оғаш көрінеді. Соның салдарынан, ретсіздік орын алған. Айналасында шашылған күл-қоқыстарға қарамастан, мұнда фастфуд өнімдерінің саудасы қыза түскен.

– Аудан аумағындағы дүкендердің, аялдамалар мен тұрғын үй ғимараттарының маңында рұқсатсыз, тіпті санитарлық кітапшасы жоқ басқа елден келгендердің шаурма, донер, самсалары көптеп сатылуда. Өкінішке қарай, ретсіз сауданың кесірінен жол-көлік кептелісі туындап, азаматтардың жүріп-тұруына кедергі келтіруде. Сонымен қатар, қаланың көркі бұзылады. Осыған орай, біз жүйелі түрде рейдтік іс-шаралар өткізіп тұрамыз, – дейді Әл-Фараби ауданы әкімінің орынбасары Серік Нұрманов.

Тексеру барысында құқық қорғау қызметкерлері көше бойында косметикалық өнімдерін ұсынып отырған азаматшаға мән-жайды түсіндірген еді, сатушы бірден алғаш рет сауда жасап тұрғанын айтып, ақталды. Заң бойынша оған ескерту берілді.

Мамандардың айтуынша, көбіне сатушылар не сатса да, барлығын адалынан атқаратынын, тауарды еш жерден ұрлап алмайтынын уәж ететін көрінеді. Дегенмен, әкімдік қызметкерлері тарапынан жасалған лайықты жәрдемді пайдаланып, жыл басынан бері бұған дейін ретсіз саудамен айналысып келген 95 тұлға «Қырғы базарына» орналастырылыпты. Бұдан бөлек, аудан аумағында 2580 жарнама алынып, 139 кәсіпкер қалалық сәулет және қала құрылысы бөліміне салық төлеуші ретінде тіркелген.

Көше бойында жүйелік пен реттілікті сақтау мақсатында аптасына 2 мәрте түсіндірме жұмыстарын жүргізіп келген аудан әкімдігі жыл басынан бері 79 заңсыз дүңгіршектің қызметіне шектеу қойыпты. ҚР Әкімшілік Кодексінің 204-бабы бойынша 495 хаттама толтырылған. Оның 27-не 360 мың теңге көлемінде айыппұл салынды. Оның 217 мың теңгесі өндірілген. Қазіргі кезде аудан аумағында заңсыз жұмыс істеп тұрған тағы 23 дүңгіршек анықталып отыр. 

Сонымен қатар, ҚР-ның жарнама туралы заңына сәйкес, аудандағы көшелердің бойларындағы нысандар иелеріне түсіндірме жұмыстары жүргізіліп, ретсіз және заңсыз орналасқан жарнамалар орындарынан алынуда. Бұл ретте, Заңда көрсетілген 505-бап бойынша 693 заңсыз жарнама иесіне хаттама толтырылды. Оның 7-не 300 мың теңге көлемінде айыппұл салыныпты. 212 мың теңгесі өндірілген.

«Қала күні» мерекесіне орай ұйымдастырылған жалпықалалық сенбілік қаланың 30-ға жуық аумағында ұйымдастырылды.

Шарада мемлекеттік мекеме қызметкерлері, жоғары оқу орындары студенттері және жеке ұжымдар көшелер мен аулаларды, саябақтар мен алаңдарды ретке келтірді. Қоқыс шығару жұмыстарына жалпы 50 теxника жұмылдырылды.

Қалалық әкімдіктің құрылымдық бөлімдерінің қызметкерлері «Дендросаябақта» тазалық шарасын жүргізді. Онда жастар ресурстық орталығының өкілдері, аудан әкімдігінің басшылары, жалпы 100-ден аса адам жасыл желекті аумақты қоқыстан тазартты. Қариялар қауымы да тағылымды шараны қолдауға келіпті. Қала тұрғындарының өздері де белсенділік байқатты. Барлық ауданда тазалыққа деген құлшыныс бар. Мәселен, Әл-Фараби ауданындағы Бейбітшілік көшесінің тұрғындары жақсы істің жаршысы болғанына куә болдық. Мұнда тұрғындар

тазалық шарасын өткізуге ниет танытқан. Бір-біріне қолдау көрсетіп, ауласын абаттандыруға үлес қосып жүр.

Әл-Фараби ауданы әкімдігінің бөлім басшысы Досбол Есілбектің айтуынша, аудандағы іс-шараға жалпы 350 адам қатысты.

Қала күні қарсаңында «Таза қала» акциясы өз мәресіне жетіп, Шымкенттің ең үздік ауласы мен көшесі анықталды. Қала әкімдігі мен ОҚО «Азаматтық Альянсы» қауымдастығы ұйымдастырған байқауға 206 аула, 117 көшенің тұрғыны мен төрағасы қатысуға ниет білдірген.

– Шаһарымыздың гүлденуі мен тазалығына әрбір азамат жауапкершілікпен қараса, бұдан да шырайына шырай қосып, көркейері анық. Осы акцияға белсене қатысқан тұрғындарға алғысымды білдіремін. Биыл бұл байқау төртінші жыл қатарынан ұйымдастырылып отыр. Қуанатынымыз, биыл жастардың, мектеп оқушыларының да қолғабыс етіп жатқанын көрдік, – дейді қала әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай.

Әр он бес күн сайын комиссия мүшелері ұсынылған аула мен көшелерді аралап, тексеріп отырды. Нәтижесінде, «Үздік аула» аталымы бойынша: Абай ауданы аумағында 8 шағынауданының №6 үйінің ауласы, Әл-Фараби ауданы аумағында Рашидов көшесінің №22а үйінің ауласы, Еңбекші ауданы аумағында №231 үйінің ауласы және Қаратау ауданы аумағында «Нұрсәт» шағынауданының №142 үйінің ауласы жеңімпаз деп танылды.

Ал «Үздік көше» аталымы бойынша Абай ауданы аумағынан – «Жайлау» шағынауданының Қажымұқан көшесі, Әл-Фараби ауданы аумағынан «Забадам» шағынауданының Сералиев көшесі, Еңбекші ауданы аумағынан Түркістан көшесі, Қаратау ауданы бойынша «Асар» шағынауданындағы №38 көше үздік шықты. 

Үздік аула мен көшенің төрағасын қала әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай мен «Азаматтық Альянс» қауымдастығының президенті Шәріпбек Жамалбек арнайы марапаттап, 200 мың теңге мен диплом табыс етті. ІІ-орын иеленгендер 150 мың теңге, ІІІ-орын жеңімпаздары 100 мың теңге, ал ынталандыру сыйлығының иегерлері 50 мың теңге сыйақыға ие болды.

– Әрбір адамның туған қаласына деген сүйіспеншілігі тазалықтан бастау алу қажет. Айналамыздың тазалығына, жасыл-желекке қатты мән береміз. Көршілерімізбен ақылдасып, бұл қаржыға ауланы ары қарай гүлдендіруге қажетті құрал-жабдықтар сатып аламыз, – дейді үздік аула төрағасы Зайнулла Баймұханбетов.
Бұдан бөлек, қала тазалығына жауапты «Нұр-Сат» мекемесі, акцияға белсене қатысқан мектеп оқушылары мен тұрғындардың тазалық сақтау жұмысына белсене араласып, құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізген ішкі істер саласының қызметкерлері қала әкімінің «Алғыс хатына» ие болды.

Абай ауданында көпқабатты үйдің 14  ауласына абаттандыру жұмыстары басталды. Қазір ойын алаңдары қайта жасалып, балалар алаңшасы орнатылуда. Жөндеу жұмыстарына жергілікті бюджеттен 230 млн теңге бөлінген.

Ауданда бүгінде 216 аула бар. Абай ауданы әкімі аппаратының инфрақұрылым және көріктендіру бөлімінің басшысы Гүлжан Алтаеваның айтуынша, енгізілмеген аулалар саны әлі де толықтырылады. Республикалық «Жол картасы» бағдарламасы бойынша қалаға қосылған шағынаудандардан 13 аулаға қосымша жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Биыл аудан бойынша 30 ауланы абаттандыру жоспарланған.

Еңбекші ауданында «Таза қала» акциясына 64 көпқабатты үй мен 12 көше қатысуда. Аталған байқау Шымкентте алғаш рет өтіп отырған жоқ. Осы аптада арнайы комиссия алдын ала үміткерлермен танысу үшін Еңбекші ауданының мен көшелерін аралады.

Ұйымдастырушылар байқауға біраздан бері қатысып жүрген тұрғындардың көршілеріне аула мен қаланы көркейтуге үлес қосуға шақырды.
Осы орайда бір кездері Шымкентте жалғыз гүл дүкені болғаны еске түседі. Әйнек қабырғалы бір қабатты ғимарат сөрелері қауашақтағы тірі гүлдерге толып тұратын. Сол жерден көшет, тұқымдарын сатып алуға болатын. Дүкен орталық саябаққа кіреберісте орналасқан, ешкімге кедергісі жоқ еді. Алайда, кейін бұзылып кетті. Содан бері қала аумағы бес-алты есе кеңейді. Қазір Шымкентте «Садовод» сауда нүктесі бар. Бірақ онда негізінен көкөніс көшеттері, тыңайтқыштары мен тұқымдары ғана сатылады. Қаладағы гүл дүкендерінде тек қымбат шоқ гүлдер саудаланады. Ал тұрғындар гүл тұқымдары мен көшеттерін қайдан алу керектігін білмей қиналады. Жалпы, мұндай дүкендер бізде, Оңтүстікте әр бұрышта болуы тиіс.

Комиссия мүшелері осы жолы Ақсу және Түркістан көшелеріндегі жер үйлердің де жағдайымен танысты. Алғашқы аялдама Ақсу көшесіндегі №53 үй болды.

– Өткен жылы біз бірінші орын алдық. Арнайы комиссия қаланың шағынаудандары, абаттандырылған көшелердің ішінен үздігін анықтау үшін көшелерді бірнеше рет аралап көрді. Осы көктемде біз тағы да үйіміздің алдындағы гүлзарға көптеп гүл отырғыздық. Мұнда астра, георгиния, канна, петушка, хризантема сияқты небір гүлдер жайқалып тұр. Жыл өткен сайын қаламыз көркейіп, жайнап келеді, – дейді көше тұрғыны Ілияс Тойшиев.
Екінші нысан Түркістан көшесіндегі №202 үй болды.

– Айналамыздың әдемі болғанын бәріміз де қалаймыз. Біз үйіміздің маңына гүлдер егіп қана қоймаймыз, қалаған адамдарға көшеттер таратамыз. Сондықтан көшеміз құлпыра түсуде. Әкімдікке қолдауы үшін алғыс білдіремін. Өткен жылы екінші орын иелендік. Бірақ бұл маңызды емес. Бастысы – айналамыздың таза әрі әдемі болғаны. Көршілерімізде де, бізде де гүл жетерлік. Өйткені біз гүл сұрыптарын бір-бірімізбен алмасамыз. Шаһарымыз жыл өткен сайын жайнап келеді. Еңбекші ауданы әкімдігінің қызметкерлері де тазалық шараларына белсене қатысады, сол үшін де оларға рахмет. Бұл жастар үшін де үлгі. Байқауға қала тұрғындары барынша көбірек қатысса деген тілегім бар. Сол кезде өз үйіміз бұдан бетер өзгеріп сала береді, – дейді №202 үй тұрғыны Зухра Қасымова.
Комиссия мүшелері Сайрамдағы «Базарқақпа» шағынауданының Е.Жүсіпов көшесіне де ат басын тіреді.

– Бұл жерде 35 жылдан бері тұрамыз. Көршілер бір-бірін жақсы таниды, құрметтейді. 15 жыл болды, көше комитетіне жетекшілік жасаймын. Бәріміз тату-тәтті тұрамыз, ай сайын жиын өткіземіз. Мәселелерді бірлесіп шешеміз. Байқауға бірінші рет қатысудамыз, өйткені қалаға қосылғанымызға көп болған жоқ. Әркім өз күшімен үйі маңындағы гүлзарларды күтіп-баптайды. Ешкім көршісінен қалғысы келмейді, сондықтан да көшеге көрік бітеді, – дейді көше комитетінің жетекшісі Райымқұл Мәуленқұлов.

Осы күні комиссия мүшелері 12-шағынаудандағы көпқабатты №231 үйге барды.

– Бәрін өзіміз егіп, өзіміз өсіреміз. Аула тазалығы үнемі назарымызда. Есесіне тұрғындар кешке саябаққа барғандай демалады, серуендейді, – дейді көпқабатты үй комитетінің жетекшісі Надежда Пьянкова.

Еңбекші ауданы әкімдігінің мәліметіне сүйенсек, аудан бойынша «Таза қала» байқауына қатысуға 64 көпқабатты үй мен 12 көше тұрғындары өтініш білдірген.

– Жеке секторда және шағынаудандарда тұрғындар аумақ тазалығымен белсенділікпен айналысады. Осы ретте жастардың, студенттер мен оқушылардың, балалардың атсалысуы бізді қуантты. Мемлекет басшысы

Нұрсұлтан Назарбаев Шымкент республикадағы үшінші қалаға айналатынын және тұрғындарының саны миллионға жетуі тиіс екенін айтқан еді. Сонымен қатар қала таза, әдемі әрі жасыл болып қалуы керек. Байқау қорытындысы қыркүйек айында қала күні қарсаңында шығады. Үздіктерге сыйлықтар табысталады, – дейді аудан әкімдігі коммуналдық бөлімінің бас маманы Пернебек Айтжанов.

Жыл өткен сайын «Таза қала» акциясына қатысушылар көбейіп келеді. Мысалы, байқауға 2014 жылы 198 өтініш берілсе, 2015 жылы 262 үміткер ниет білдірген.

Шымкенттің үздік ауласы мен көшесін анықтайтын «Таза қала» акциясының мәреге жетуіне санаулы уақыт қалды. Қала тұрғындарын айналаны көгалдандыруға, тазалыққа шақыруды мақсат тұтқан бұл байқау осымен төртінші жыл қатарынан ұйымдастырылуда.

«ОҚО Азаматтық Альянсы» қауымдастығының төрағасы, облыстық мәслихат депутаты Шәріпбек Жамалбек бастаған комиссия мүшелері Қаратау ауданы бойынша «Үздік аула» мен «Үздік көше» аталымдары бойынша ұсынылған аулалар мен көшелерді аралап шықты.

«Қаратаулықтар» биыл бұл акцияға екінші рет қатысып отыр. Аудан әкімі Ғабит Мәуленқұловтың айтуынша, «Үздік аула» номинациясы бойынша 27 аула, ал «Үздік көше» номинациясы бойынша 43 көшенің төрағасы мен тұрғындарынан өтінім түскен. 

– Былтыр 27 көше мен 23 ауладан өтініш келген. Биыл біздің аудан бойынша байқауға қатысушылардың қатары артты. Комиссия құрамына бекітілген азаматтар әр он бес күн сайын аулалар мен көшелерді тексеріп, фотоайғақ жинады. Қаланың, ауланың гүлденіп, көркеюі әрбір тұрғын үшін маңызды, біздің ортақ қуанышымыз деп ойлаймын. Белсене қатысқан тұрғындарға алғысымды білдіремін, – дейді аудан әкімі Ғабит Мәуленқұлов.

Комиссия мүшелері алдымен «Нұрсәт» шағынауданындағы бесқабатты №101 үйдің ауласының жағдайымен танысты. Бұл үйдің төрайымы Роза Шымырқұлова көршілерін игі іске жұмылдырып, аулаларына жеміс-жидек ағаштарын еккен. 

– Біздің аула тұрғындары ұйымшыл, белсенді. Бұл үйде 20 пәтер бар. Өзім 10 жыл бұрын көшіп келдім. Міне, содан бері ауланы абаттандыруды қолға алдық. Еңбегіміз нәтижесіз емес, – дейді Р. Шымырқұлова. 

№142 үйдің төрағасы Зайнулла Баймұханбетов әрбір істі көршілерінің ұйымшылдықпен атқаратынын жеткізді. Тіпті подъездің ішіне дейін гүл өсіріп, жайқалтып отыр. «Ауланы қызылды-жасылды гүлдер көмкеріп, жайнап тұрғаны әрбір тұрғынға көтеріңкі көңіл күй сыйлайды деп ойлаймын. Жұмыстан шаршап-шалдығып келгенде, аулаға бір сәт назар салса, бәрі ұмытылады. Қазір бізге бос уақытында ауланың балалары су тасысып, қолғабыс етеді. Бұл оларды табиғатқа, айналаға сергек, жанашырлықпен қарауға сеп болады, – дейді З. Баймұханбетов.

Ал «Асар» шағынауданындағы №38 көшенің құлпырған гүлдері, жасыл желегі көзді алыстан тартады. Бұдан бөлек Сайрам тұрғын алабындағы Ю. Сайреми, М. Жантаев көшесі, «Ақжайық» шағынауданындағы Ә. Еділбаев көшесі, «Бозарықтағы» «Еңбек» көшесі, «Қайтпастағы» Шымыр көшесі де тазалығымен қуантты.

«Таза қала» байқауының қорытындысы да таяп қалды. Бір қарағанда іс-шараның нәтижесі көрінгенімен, қала тіршілігі үшін маңызы ерекше. Жыл сайын өткізілетін акциядан тұрғындардың күтері көп. Бұл күн қаланың тазалығы мен сән-салтанатын бағамдау күні екені рас. Осы орайда облыстық мәслихаттың депутаты, «ОҚО Азаматтық Альянсы» қауымдастығының президенті Шәріпбек Жамалбекпен сұхбаттасудың сәті түсті.

– Шәріпбек Жамалбекұлы, «Таза қала» акциясы қалай жүріп жатыр? Тұрғындардың белсенділігі қандай?

– Шымкент қаласының әкімдігі мен «ОҚО Азаматтық Альянсы» қауымдастығы ұйымдастырған байқауға тұрғындар белсене қатысуда. Дәстүрлі акция биыл төртінші рет өткізіліп отыр. Арнайы ереже бекітіліп, 20 наурыздан 20 сәуірге дейін қатысушылардан құжаттар қабылданды. Байқауға 300-ден астам өтініш келіп түсті. Абай ауданынан 90 өтінім болса, оның 55-сі аула, 35-і көше, Әл Фараби бойынша 61 аула, 28 көше, Еңбекші ауданында 64 аула, 12 көше, Қаратау ауданынан 27 аула, 43 көше акцияға қатысуда. Биыл жүлде қоры да қомақты. Бірінші орынға 200 мың, екінші орынға 150 мың, үшінші орынға 100 мың теңге сыйақы белгіленді. Айта кету керек, жобамыз өз жемісін беруде. Шымкенттіктер байқау өткізілгелі тазалыққа бей-жай қарамайтын болды. Бұрынғыдай емес, көшелер мен көпқабатты үй аулаларында тәртіп пен жинақылықтың қалыптасқаны байқалады. Сондай-ақ мектеп оқушыларының да белсенділігі жоғары. Аула айналасын тазалап, сенбіліктерді жиі ұйымдастыруда. Мен биыл байқауға қатысқан тұрғындарға алғыс айтар едім. Қаланың көркін еселеп тазалығын арттыруға шама-шарқынша үлес қосуда. Бірақ мұнымен шектелмеген жөн. Келер жылы байқау мұнан да қарқынды жүргізілуі керек. Ал акция «Қала күні» мерекесіне орай қорытындыланады. Жеңімпаздар «Үлгілі аула», «Үлгілі көше» аталымдары бойынша арнайы Алғыс хаттармен және бағалы сыйлықтармен марапатталады.

– Байқаудың себебімен Шымқала біршама тазарып қалды. Тіпті, «қаланың әдемі көшесі», «қаланың таза көшесі» деп айтатын жағдайға жеттік. Ендігі өзекті мәселе қандай?

– Таза қалада тұруға тұрғындардың ынтасы қажет. Өздеріңіз көріп жүргендей, әкімдік тарапынан барлық шаралар қолданылып келеді. Тазалық жұмыстарымен айналысатын мекемелер де бар. Сондай-ақ, «Таза қала» бойынша айына екі рет отырыс өткізіліп, қатысушылардың белсенділігі бағаланады. Дегенмен, әлі де салғырт қарайтын, тазалыққа үлесін қоспайтын азаматтар бар. Абай ауданы бойынша ауладан №8 шағынаудандағы №6 үй тұрғындарының тірлігі – көпке үлгі боларлық. Береке-бірліктері зор. №3 шағынауданында №3, 4, 5 үйлер де аулаларын абаттандырып, көгалдандырған. Сонымен қатар, Жайлау шағынауданындағы Қажымұқан көшесін, Қызылжар шағынауданындағы Келтаев, Мамытов көшелерінде ілгерілеу бар. Ақниет шағынауданында Ақбиік, Ақеділ көшелері байқауға қатысып жатыр. Бірақ оларды орынға лайықты, үздік деп айтуға қиын. Себебі, құрылыс қалдықтары алынбаған. Сондай-ақ Қажымұқан көшесіндегі автобус паркі тұрғындарға кедергі келтіріп отыр. Мекеме жанына ағын су келген. Қарсы бетіндегі үйлер көгалдандыру жұмыстарын жүргізгенмен, мекеме жаны бос. Соны көркейтуге болады ғой.

– Аулалар тарапынан қандай кемшіліктер кездеседі?

– Ауласының таза, ұқыпты болғанын кім қаламайды?! Үлкен де, кіші де әдемі жерде тұрғанды жақсы көретіні сөзсіз. Байқау үшін аулаларын абаттандырған үміткерлердің көптігі қуантады. Ертеден келе жатқан ескі үйлер жөндеуден өтіп жатқанын көріп сүйсінемін. Әр адам ауласына көңіл бөліп, бір-екі сағат еңбектеніп, ағаш отырғызса, қоқыстан тазаласа қандай ғанибет?! Одан адам шаршамайды. Мәселен, Еңбекші ауданындағы №50 үй екі жыл бойы бірінші орын алды. Бірақ жүлдені бір үйге ғана беруге болмайды. Сондай-ақ кейбір үй аулаларында отырығызылған ағаш, гүл көшеттері қурап жатыр. Тұрғындар төменгі қабатты үй су бермейді дейді. Су мәселесін шешудің басқа жолдары бар емес пе?!

– Төрт рет облыстық мәслихаттың депутаты болдыңыз. Қазір де осы мандаттың иесісіз. Тұрғындармен жиі кездесіп тұрасыз ба?

– Халықтың мұң-мұқтажын билікке жеткізу жолында аянбай тер төгіп келемін. Депутат деген қараша халықтың атынан сөйлесе ғана, ол – нағыз депутат. Ал егер тек жеке басының қамын күйттесе, онда ол — халық қалаулысы емес. Көмек сұрап келген жандарға мүмкіндігінше қол ұшын создым. Қажетін өтеуге мүлдем мүмкіндігім болмаса, ең құрығанда жылы сөзімді айта білдім. Бағыт-бағдар көрсеттім. Осы орайда бірнеше буын жастарды тәрбиелегенімді айта кетейін. Алайда, жақсылығымды міндет етпеймін. Сайлаушыларыммен міндетті түрде кездесіп тұрамын.

– Байқауға қосар ұсынысыңыз бар ма?

– Көркейту, көгалдандыру жұмыстарын жүргізген ауданға сый беру керек деп ойлаймын. Қоқысты арнайы орындарға тасымалдайтын кәсіпорындардың еңбегін ескеру қажет. Полицеймен бірге жұмыс істетесек еңбегіміз жемісті болар еді.

– Өзіңіз «Таза қалаға» үлес қосып жатырсыз ба?

– Әрине. Шымкент мен үшін қашан да ыстық. Туған жердің азаматы ретінде қаламды қолдан келгенше түлетуге, көркейтуге үлес қосу парызым деп білемін. Елдегі өркениеттің мекені болған қаламызбен неге мақтанбасқа?! Тарихи қаланы әлеуметтік-экономикалық жағынан дамыту үшін алдағы күнге жоспарларымыз жетерлік. Әрбір азамат өзі тұратын қаласын таза болуы үшін белсенді әрі сергек болса деймін.

– Әңгімеңізге рахмет!

Сұхбаттасқан
Құттыбике НҰРҒАБЫЛ

Әл-Фараби ауданы бойынша «Таза қала» акциясына қатысуға өтініш білдірген аулалар мен көшелерді комиссия құрамы мен бұқаралық ақпарат құралдары өкілдері аралап шықты. Акцияға қатысуға аудан бойынша барлығы 89 өтініш келіп түскен.

«Таза қала» акциясына Әл-Фараби ауданына қарасты 61 ауланың тұрғындары қатысуға бел буыпты. Комиссия мүшелері көріктендірілген және абаттандырылған аулаларды аралау барысында шымкенттіктердің ұйымшылдығы пен ауызбіршілігінің жоғары екенін байқады. Айта кетерлігі, аулаларына аса мән беріп, айнала-төңірегін таза ұстап және көгалдандырып отырғандардың басым бөлігі – зейнеткерлер. Мәселен, Қалдаяқов көшесі, №1/5 үйдің төрағасы Сейдахмет Ходжаев өткен жылдан бастап ауланы көріктендіруге белсене кіріскен. Қарияның бұл бастамасын көрген көршісі Фархат Исмаилов та қолдап, аулаға ескірген доңғалақтардан аққудың бейнесін ойып, жасапты. Сонымен қатар, пластикалық құтыдан жасалған түрлі заттарды көруге болады. Аула тұрғындары биыл 47 ағаш көшетін де отырғызыпты.

Ал Жангельдин көшесі, №22А үйінің тұрғындары биыл екінші рет «Таза қала» акциясына қатыспақ. Өткен жылы тұрғын үйді жаңғырту бағдарламасы бойынша көпқабатты үй жөндеуден өткен. Онда тазалық пен әдемілікті тек ауладан ғана емес, кіре беріс жерден де байқауға болады. Оның іші сырланып, әктелген. Тіпті қабырғаға картиналар, ал терезелерге перде ілінсе, ыдыстағы гүлдер үйдің шырайын аша түскен.

Мұнан соң, комиссия мүшелері Рашидов көшесі, №25 үйдің ауласына да барды. Ондағы шырайлылықты сөзбен айтып жеткізу қиын. Осы бастамаға ұйытқы болып жүрген Наталья Фролова мұның барлығы да көршілердің көмегі арқасында жүзеге асқанын айтады. Комиссия мүшесі, Әл-Фараби аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы М.Омаров разылығын білдіріп, мұндай игі істердің тәрбиелік мәні зор екенін жеткізді.

«Таза қала» акциясының қорытындысы 19 қыркүйекте қала күні мерекесі қарсаңында белгілі болады. Айта кетейік, Әл-Фараби ауданы бойынша «Үздік аула» номинациясына 61 аула және «Үздік көше» номинациясы бойынша 28 көше тұрғындарынан өтініш түскен.

Асылхан Ағмановты «Ұлағат» шағынауданындағы Айдын көшесінің тұрғындары мақтан етеді. Олар үшін зейнеткер нағыз еңбек адамы. Жердің жайын білетін жанға көгалдандыру дегеніңіз таңсық емес. Өз күшімен көшені көркейтіп, жолаушылар аялдамасын салыпты. Қазір көшедегі жас көшеттер көгеріп тұр. Ал Айдындағы талдар мен гүлдерге көз салмайтын адам жоқ. Тұрғындарға да ерекше жайлылық сыйлайды.

– Қариялар мен балалардың тік тұрып, автобус күтетінін көріп, жаным ашитын. Теледидардан Голландиядағы гүл егілген аялдамаларды жиі көретін едім. Сосын аялдама салу ойыма келді, – дейді зейнеткер. 

Қазір Асылхан Ағманов күн сайын көшені қоқыстан тазалап, тал-теректерін суарады. Өкінішке қарай, бағбанға көше бойынан өтетін ағын су арман. Жасыл желек ыстықтан шөліркеп тұр. Кейбір ағаштар шөлден қурай бастапты. Көршісі Әмірбек Өтембаевтың айтуынша, Асылхан аға көп адамның қолынан келмейтін істі атқарып жүр.

– Мың шыбық шаншып өсірсең, халқыңа орман салғаның. Өзіңе қорған салғаның» деген бабалар. Әр тұрғын туған қаласына жаны ашыса, көшет әкеліп отырғызуы тиіс. Жасыл желек бізге өте қажет. Түрлі кеселден аулақ болу үшін ағаш санын арттырып, аулаларды абаттандыру керек,-дейді бағбан. Енді, ол жолдың екінші бетін көгалдандыруды қолға алмақ ниетте. Көршілері бағбанның ісін қолдап, құптап отыр. Өкініштісі, Асылхан Ағманов «Таза қала» байқауының өтіп жатқанынан хабарсыз болып шықты. Туған қалаға жанашыр, көше, ауланы көркейтетін тұрғындардың бары рас. Бірақ аз. Асылхан ағадай жандардың еңбегін бағаласақ, қолдау көрсетсек, шағынаудан көркейе түсер еді.

Шымкентте «әдемі аулада өмір сүремін» деген тұрғындардың қолын ешкім қақпайды. Айналаңызды көркем еткіңіз келсе, іске сәт!

Әл-Фараби ауданына қарасты Н.Рашидов көшесіндегі №25 үйдің тұрғындары өз аулаларының әсемдігіне басты назар аударған. Үш жылдан бері олар жапырағы жайқалған ағашы, түрлі түсті көздің жауын алатын гүлдері бар аулада өмір сүруде. Тек ересектерге ғана емес, сонымен бірге жас балақайлар үшін де ойын алаңшасын безендірген. Бәрі де риза. Әсіресе, жаздың аптап ыстығында әдемі көріністің ортасында тыныққанға не жетсін. Қарап отырсаңыз, жаныңыз рахат табады. Құдды бір ертегілер әлеміне саяхаттап келгендей әсерде боласыз. Бесқабатты үйдің барлық кіре берісінде гүл егілген, ағаштар мен жасыл шыршалар отырғызылған. Бәрі де өздеріне тән шағын ғана ландшафтымен және жинақылығымен ерекше көз тартады. Осы керемет игі іске бастамашы болған Наталья Фролова екен. Сұлулыққа жаны құштар зейнеткер күні бойы аулалардағы ағаштар мен гүлдерді суарып, тазалық жұмыстарын жүргізеді. Біз барғанда да Наталья Анатольевна ауласындағы бақшасына қарап жүр екен. 

– Бұл бастама зейнетке шыққан соң жүзеге аса бастады. Күні бойы үйдемін. Одан біртіндеп ауламызды көріктендіре бастадым. Ауламыз жайқала бастаған соң, көршілерім де қол ұшын берді. Бірақ бар материалдық шығынды өз қалтамнан шығардым. Бастапқыда оңай болды деп айта алмаймын. Шелектеп топырақ пен тас тасыдым. Көшет қондырдым, гүл отырғыздым. Өткен жылы «Үздік аула» сайысына қатысып, екінші орынды иелендік. Биыл тағы да қатысамыз деп өтініш бердік. Соған қызу дайындық жүріп жатыр. Әйтеуір, күн сайын кем-кетікті реттеп жүрмін. Ауламыз былтырғыдан да көріктене түскен, – дейді Н.Фролова. 

Көпқабатты үй тұрғындарының айтуынша, қазір жайқалып тұрған аулаларда көлік тізіліп тұрушы еді. Оған қоса, балалар ойнайтын алаңша да сұрықсыз болатын. Аулаларды көгалдандырып болған соң, ойын алаңшаларына да кіріскенін жеткізді. «Істен шыққан көлік доңғалақтарын түрлі түске бояп, алаңшаны қоршадық, – дейді осы үйдің тұрғыны Клара Меңдіғұлова. 

– Сосын сол доңғалақтардан түрлі аққудың мүсіндерін жасап, оларды ақ түске боядық. Балақайлардың ойнауына ыңғайлы болу үшін барымызды салдық. Осында онға жуық зейнеткер тұрамыз. Ермегіміз – осы ауламыз. Біздің бастамамызға көрші үйдің тұрғындары да қызығып, олар да аулаларын көріктендіре бастады».

Рашидов көшесі, №25 үйдің тұрғындары биыл өтетін «Үздік аула» сайысында бірінші орын алсақ» деп отыр. Әл-Фараби ауданында осы үй секілді «сыннан сүрінбей өтсек» дегендер көп. Айта кетер болсақ, биыл «Үздік аула» және «Үздік көше» номинациясынан 28 көше мен 61 аула тұрғындары үмітті. Ал өткен жылы «Таза қала» акциясына ауданнан жалпы 82 өтініш беріліпті.