Шымкент келбеті

Сапалы жол – тұрғындардың жайлы өмірі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Қала əкімі Ғ. Əбдірахымов бірқатар орталық қала көшелерінде қалыптасқан инфрақұрылымның бүгінгі ахуалымен танысты.

Сапар барысында жол жүру қозғалысына кедергі келтіретін кемшіліктер анықталды. Атап айтқанда, Əл-Фараби көшесінде аяқ жолдың плита тақтайшалары толық қойылмаған. Жол жағасындағы арық-атыздың беттері темір торлармен жабылмағандықтан, жаяу жүргіншілер кедергілерден аттап өтуге мəжбүр. Сонымен қатар, бірнеше автобус аялдамаларында отыратын орындықтардың жоқтығы анықталды. Қала басшысы Шымкенттің көшелері заманауи мегаполис атына лайықты болу қажеттігін атап өтті. Сала мамандары алдағы уақытта орын алған кемшіліктерді жойып, жағдайды үнемі бақылауға алып отыруы тиіс.

Жуырда Youtube желісінде қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың назарына ұсынған шымкенттік Руслан Жанпейісовтың тозығы жеткен көшелер туралы видеосы жарияланған еді. Шымкент қаласының әкімі шағымданған тұрғынның мәселесін назардан тыс қалдырған жоқ.

Қала тұрғыны тиісті жағдай жасалынбаған Мангельдин көшесіне назар аударуды өтініп, жаяу жүргіншілерге арналған жол қажет екенін, жол шетіндегі гүл дестелерінің қурап тұрғанын көрсеткен болатын. Қала әкімі қаланың күнделікті тыныс-тіршілігіне бей-жай қарамай, өзінің азаматтық жауапкершілігін атқарған тұрғынға алғыс білдіреді.

Осы ретте шаһар басшысы салаға жауапты мамандарды бастап, сол көшені тексеруге барды. Көше аумағын бақылаған әкім тез арада аталмыш аумақты ретке келтіріп, тұрғындар үшін қолайлы жағдай жасауды тапсырды. Сонымен қатар, көше бойындағы құрылыс қоршауы алынып тасталуы тиіс. Бөлім жауаптылары жуық арада тапсырмалардың толық орындалатынын жеткізді.

«Жол мұраты – жету». Бірақ соңғы кезде жолға шықсақ, аман-есен баруымызды тілейтін болдық. Ақпарат ағыны мол заманда жағымсыз хабарды жиі естіген сайын, қауіпсіздік жайы ойымыздан кетпейді. Десек те, діттеген жерімізге бару үшін қоғамдық көліктен бөлек, такси қызметіне де жүгінетініміз рас. Бірақ көшеден жолай такси ұстауға жүрексініп қалғанымыз жасырын емес. Мамыр айында Сарыағаш ауданында болған сұмдық оқиға елдің есінен әлі шыға қойған жоқ. Ата-анасының үйінен Шымкентке оқуға кеткен студент қызды такси жүргізушісінің өлтіргені дәлелденіп, қылмыс ізі суымай ашылды. Осыдан соң таксимен қала ішінде түнде түгілі, күндіз жүруге сескенетіндер көбейген.

Қайсысы сенімдірек?

Сарыағаштағы қайғылы оқиғадан соң, Шымкент қалалық жергілікті полиция қызметінің бастығы Данияр Мейірханұлы Facebook әлеуметтік желісі арқылы қара жамылған отбасыға көңіл айта отырып, бүгінгі таңда жекеменшік таксилердің азаматтар үшін қауіпті екенін жазды.

«...Қым-қуыт, үнемі жылжуды қажет ететін тіршілікте тіпті, жеке бас қауіпсіздігімізді ұмытып кететініміз бар. Осыған байланысты, Шымкент қаласының жергілікті полиция қызметі тасымалдау қызметін пайдаланушыларды қарапайым ғана қауіпсіздік ережелерін сақтауды ұсынады. Жеке меншік тасымалдаушылардан бас тартып, (сонымен қатар заңсыз такси қызметі) ресми тіркелген таксиді шақыру керек. Тиісті техникамен, байланыс құралдарымен жəне GPS-навигатормен жабдықталған таксилерде жеке бас қауіпсіздігімен қатар, жүргізушімен дауласудан жəне көліктің бұзылу қаупінен де құтыласыз.
Есте сақтаңыз, мұндай мүмкіндігі жоқ және шалғай ауылды жерлерде көлікке отырғанда, туыстар мен достарыңызға автокөліктің мемлекеттік нөмірін, шамамен келетін уақыты мен жүргізуші туралы жеке мəліметті хабарлауыңыз қажет. Навигациясы бар телефон болған жағдайда, оны жылжу барысында қосу керек. Жеке бас қауіпсіздігіңізге немқұрайлы қарап, бағалы заттарыңыз бен ақшаңыздан айырылып, өміріңізді қауіпке тігуіңіз мүмкін. Өмірімізді бұдан да жақсартуға бірге күш салайық. Жолдарыңыз əрқашан ашық болсын», – деп жазды қалалық жергілікті полиция қызметінің бастығы.

Расында да, ресми тіркелген такси компаниясы «жабайы» қызметке қарағанда, әлдеқайда сенімді. Үйден шықпай-ақ, телефон арқылы қалаған уақытыңызға тапсырыс беріп, шақырасыз. Сонымен қатар, түнгі уақытта кейбірі пәтеріңізге кіргенше, қажет болған жағдайда есігіңізге дейін шығарып салады. Демек, такси жүргізушісі де сіздің қауіпсіздігіңіз үшін жауапты әрі мүдделі. Осы ретте, «қалалықтарға қызмет көрсететін неше компания бар?» деген сауал туындайды.
Vse-taxi.kz сайтының мәліметінше, Шымкентте тасымалдау қызметімен айналысатын 114 компания бар. Онда олардың аты, телефон нөмірлері және қызмет ақысы көрсетілген. Такси қажет болған жағдайда, қалағаныңызды шақыра аласыз. Мәселен, «Тұлпар» такси компаниясының қалалықтар мен оның қонақтары үшін қызмет еткеніне 4 жылдың жүзі болыпты. Осы уақыт аралығында олардың қызметін пайдаланушылар қатары артқан. Компанияның бас механигі Нақып Бердібековтың айтуынша, бүгінде «тұлпарлықтар» үлкен сенімге ие.
– Біріншіден, біздің иммиджіміз қалыптасқан. Барлық көліктерде компания атауы жазылған. Екіншіден, жүргізуші қажетті құралдармен, соның ішінде рациямен, GPS-навигатормен қамтылған. Ал үшіншіден, жүргізушілеріміз қылмыс жасамайды. Өйткені, олардың әрбір қимылы, жол жүру бағыты, тіпті, қандай жылдамдықпен жүргені мен қайда тоқтағанын біліп отырамыз. Сонымен қатар, жүргізушілерді жұмысқа аларда олардың сырт-келбетіне назар аударамыз және үміткерлердің құжаттарын қабылдаған кезде істі болған не болмағанын анықтаймыз. Сотталғандар такси қызметіне жұмысқа тұра алмайды, – дейді Н.Бердібеков.

«Жазылмаған» заңдар

Шымкенттіктер жеке такси жүргізушілерінің де қызметін жиі пайдаланады. Ыңғайлысы сол – кез келген жерде тұрып, қол көтерсеңіз, бір немесе бірнешеуі қатар тоқтай қалады. Тек барар жеріңізді айтып, ақшасын келіссеңіз болғаны. Мысалы, «Нұрсәттен» жолай көлік ұстап, «Қарасу» шағынауданына дейін келісіп, жол-жөнекей жүргізушіні әңгімеге тарттық. Өз есімін айтудан бас тартқан азамат таксист болып, қызмет көрсету үшін бірқатар «жазылмаған заңдардың» барын айтты.
– Клиент жинау үшін таксистердің шоғырланып тұратын жеріне «кіруге» сол жердегі «бригадирге» 5 мың теңге беріп, күн сайын белгілі бір мөлшерде «салық» төлейміз. Өйтпеген жағдайда, жұмыс істеуге мүмкіндік бермейді. Базарлар мен адам көп жүретін орындардағы «ставка» бұдан да жоғары. Қазір қалалықтар бұрынғыдай біздің қызметімізді жиі пайдаланбайтын болды. Дағдарыс әсер етті ме, әлде бізге деген сенім азайды ма, ол жағы белгісіз, – дейді такси жүргізушісі.

Такси шақырудың жаңа түрі

Соңғы кезде «InDriver» мобильдік бағдарламасы халық арасында танымал әрі сұранысқа ие бола бастады. Ол жүргізушілер мен жолаушыларды біріктірген бағдарлама. Оның көмегіне жүгіне отырып, ақшаңызды және уақытыңызды үнемдейсіз. Бірақ тәуліктің кез келген уақытында сіздің қауіпсіздігіңізге ешкім жауап бермейді. Тапсырыс берген сәтте жақын маңда жүрген таксистке хабарлама түсіп, ол сізге қоңырау шалады. Мұндай қызмет түрі Ресей, Қазақстан, Қырғызстан, Армения және Өзбекстанда жолға қойылған. Шымкентте бұл бағдарламаның қызметін көп ретте Алуа Тұрсынхан секілді жастар қолданады екен.
– Қала ішінде кез келген жерге бару үшін «InDriver» – тиімді әрі жылдам орындалатын бағдарлама. Алдымен оны қалта телефоныңызға жүктеп, өз аккаунтыңызды (телефон нөмірі бойынша) енгізесіз. «InDriver» тек онлайн жүйеде жұмыс жасайды. Сіз тұрған орныңыздан баратын нысанаңызды белгілеп, өзіңізге қолайлы бағаны жазасыз. Арнайы жүйе сіздің айналаңызда «InDriver» бағдарламасына тіркелген көліктерге хабар береді. Көп ұзамай 1минуттың ішінде қоңырау келіп түседі. Бағасына келісе алмаған жағдайда, қоңырау уақытын аяқтап, келесі жүргізушімен сөйлесе аласыз. Еш қиындығы жоқ. Тек қалта телефоныңыз интернетке қосулы болуы тиіс, – дейді А. Тұрсынхан.

Жүргізушілер де қауіппен бетпе-бет келеді

Осыдан екі жыл бұрын такси жүргізушілері тек әйелдерден құралған такси өз қызметін жолға қойды. Бұл «елді таңқалдырайық» деген бастама емес еді. Алайда, ол компания көп ұзамай жабылды.
Бұл ретте қызмет көрсетуші мен клиенттің де қауіпсіздігі маңызды. Таксистерге де шабуыл жасалып, олардың да өміріне қауіп төнетін жағдайлар аз емес. ОҚО ІІД баспасөз қызметінің мәліметінше, 2015 жылы облысымызда такси жүргізушілеріне қатысты 14 қылмыс жасалған. Оның 8-і қарақшылық шабуыл және 6-уы тонау. Ал биылғы жылдың 4 айында 1 қарақшылық шабуыл және 1 тонау қылмысы жасалған. Сондай-ақ, баспасөз қызметінің мәліметі бойынша, қарапайым азаматтар жеке меншігіндегі автокөліктермен адам тасуды кәсіп еткен. Көп жағдайда жеке меншік таксистер қала мен аудан орталықтарында автокөлік тұрағы үшін белгіленбеген жерде шоғырланған. Олар тасжолда жүру ережелерін жиі бұзып, соның салдары жол-көлік оқиғаларына әкеп соғуда. Осы ретте ішкі істер органдары қызметкерлері тарапынан таксистерге қатысты әкімшілік құқық бұзушылық хаттамалар толтырылып, сотқа жолданып отырады.
Осы мәселе төңірегінде қалалықтардың арасында қандай такси қызметін пайдаланатыны жөнінде сауалнама жүргізген едік.
Сауалнама нәтижесі бойынша, халық арасында ресми тіркелген такси қызметіне деген сенім молырақ екенін байқадық. Олай болса, «сақтықта қорлық жоқ» екенін ұмытпаған жөн.

6:fpskvf5fy^ pf4lfh

Шымкентте көшелерді қалпына келтіру жұмыстары қарқынды жүріп жатыр. Жұмыс осы жылдың ақпан айында басталған. Атап айтсақ, республикалық маңызы бар деп танылған «Қазығұрт» шағынауданынан басталып, «Бекжан» базарының маңынан жалғасып, Қарабұлаққа дейінгі жолды қайта қалпына келтіру жұмыстарын «Лидер-НК» ЖШС іске асырып жатыр.

Жауапты мамандардың айтуынша, ағымдағы жөндеу жұмыстарына қалалық бюджеттен 250 млн теңге қаралған. Абай және Әл-Фараби аудандарына сондай-ақ, Еңбекші мен Қаратау аудандарына 125 млн теңгеден бөлінген. Ол қаржы қала аумағындағы жолдардың ойық жерлерін жамауға жұмсалады. 

– Жоспардағы көшелер саны аз емес. Қолайсыз ауа райы болмаса біз жоспарланған жұмысты демалыссыз істейміз. Маусым айының 14-ші жұлдызында кезекті нысанымызды аяқтадық. Ол «Мейірімді» және «Алаш» базарының маңайындағы көшелер. Жалпы осы уақытқа дейін қаланың орталық көшелерін жөндеуден өткіздік. Атқарылған жұмыстар барысында бюджеттен бөлінген қаржының 150 миллион теңгесі толық игерілді, – дейді Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Асылбек Баймырзаев.

Айта кетерлігі, құрылыс материалдарының барлығы отандық өнімдер. Асфальт құрамына керекті қиыршық тас, битум және басқада тиісті ұнтақтардың бәрі жеткілікті.

Жуырда қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов төрт аудан басшыларының наурыз айында атқарған жұмыстары туралы есебін тыңдаған еді. Соның ішінде Еңбекші ауданы әкімінің есебінде көше бойындағы заңсыз автотұрақтармен жұмыс жүргізіліп жатқаны, атқарылып жатқан жұмыстар сараланды. Әрине, бұл мәселе өзге аудандарда да өзекті болып тұрғаны жасырын емес. Осы ретте шаһар басшысы аудан әкімдері мен жауапты мамандарға заңсыз автотұрақтар мен ретсіз сауда нүктелерін жою бойынша арнайы іс-шаралар жоспарын бекітіп, жұмыс жүргізуді тапсырған болатын.

Тұрақтан пайда тапқандар

Осы мәселені зерттемек болып, қаланың бірқатар аумағын аралап шықтық. Айтса айтқандай-ақ, шымкенттіктер үшін автокөлік тұрағы қазіргі таңда өзекті мәселелердің бірі болып тұр. Қарға адым қадам бассаңыз, жол жиегін бойлай орналасқан ақылы автотұрақтарға немесе тек сауда нысандары мен мейрамхана клиенттеріне ғана арналған орынға кез боласыз.
Бүгінде қалада көлік саны артып отыр. Соңғы деректерге сүйенсек, Шымкентте 200 мыңнан астам көлік тіркеліпті. Темір тұлпарлардың көбеюі автотұрақ мәселесін де көкейтесті ете түскендей. Мұндайда тегін пайдалануға арналған жол жиектері ақылы тұраққа айналып шыға келді. Базарға бара қалсаңыз да көлік қою орындарында қыж-қыж қайнаған сауда. Алатаяқ ұстап, арнайы кеудеше кигендерге 100-150 теңгеңізді берсеңіз болғаны. Сұрай қалсаңыз, бір реттік талоны да дайын. Автотұрақтардың бұл әрекетінің қаншалықты заңды екенін анықтауға тырыстық. Мәселен, Төлеби көшесіндегі құрылыс материалдарын сататын дүкендердің алды ақылы автотұраққа айналғалы біраз уақыт болған. Қаз-қатар тізілген дүкендер алдында көлігіңізді қойғаныңыз үшін ақша төлеуге міндеттісіз. Оған қоса, сауда орындары орналасқан көшенің бойында «ақылы автотұрақ» деген жазуы бар бірнеше тақтайшалар орнатылған. Осы жердің «қызметкерлері» көлігін қойған барлық жүргізушілерден ақысын алған соң, кедергісіз кіріп-шығуына көмектеседі. Барлығы дерлік арнайы кеудеше киіп, ала таяқ пен ысқырықты серік еткендер өз жұмыстарын атқарып тұр. Мұнда келушілер олардың сұрағанын беруде. Бірақ кейбірі ақы бермейтінін айтады. Солардың бірі – жеке кәсіпкер Нұрғиса Ержігітов.
– Мен не үшін көлігімді қойғаным үшін ақша төлеуім керек? Оған қоса, олар «қызыл сызықтың» үстіндегі учаскеден пайда тауып жатыр. Мен базарға барғанымда да төлемеймін. Өйткені, жолдың бойы базар меншігі емес. Олардың бұл әрекеті заңсыз, – дейді жеке кәсіпкер.

Көлiктi кедергiсiз қоюға болады

Мұнан соң, Түркістан көшесіне бет алдық. Онда да осы көрініс. Мысалы, «Дуэт» дүкені жанында жол жиегі де ақылы тұраққа айналған. Ол жерде де «Тұрақ тек «Дуэт» сауда үйінің клиенттері үшін» деп жазылған тақтайша ілінген. Мұнда Сламбек Тұрданов 

есімді «стоянщик» өз қызметін мінсіз атқарып жүр. Оның айтуынша, дүкен иесі айына 30 мың теңге төлейді екен.
– Нақты мынанша бер деп ақша сұрамаймын. Бергенін аламын. Кейбірі 100 теңге, енді бірі 50, тіпті 20-30 теңге беріп кететіндер бар. Осы аумақты сыпырып, таза ұстаймын. Құжаттарды көрсете алмаймын, өйткені, ол дүкен иесінде, – дейді С. Тұрданов.
Қаланың біраз аумағын аралағанымызда, жоғарыдағыдай көріністерге куә болдық. Кафе мен дүкен иелері көпшілік пайдаланатын жер учаскесін жеке меншігіндей көретінін байқадық. Тіпті, кейбірі кіреберістеріне темір сым тартып, оны ешкім аша алмасын деді ме екен, құлыптап тастаған. Осындай көрініс Тәуке хан даңғылы, «Кең-баба» саябағына қарама-қарсы орналасқан кафеде орын алған. Сондай-ақ, Әл-Фараби аудандық соты мен облыстық клиникалық ауруханасына бара қалсаңыз да, көлігіңізді қоюға ақы төлейсіз. Өйтпеске амалыңыз жоқ, өйткені, мұнда да «ала таяқ ұстағандардың» бір емес, бірнешеуін көресіз. Бірақ бізге олар ешқандай ақша алмайтындарын, осында «тәртіпті реттеп» жүргендерін айтып ақталды.
Клиенттерді көптеп тарту үшін автотұрақ мәселесін бір жолға қойып, жағдай жасау қажеттігін шымкенттік кәсіпкерлер түсіне бастады. Әсіресе, ірі ойын-сауық сауда орындарының тұрақтары келушілер үшін тегін және ыңғайлы. Мәселен, «Әл-Фараби», «Баян сұлу», «Метро», «Магнум» секілді басқа да сауда орындарындағы паркингтерде көлігіңізді тегін қоюға болады.

Ақылы автотҰраҚтардың әрекетi заңға қайшы

Жылдан-жылға темір тұлпар тізгіндегендер саны артқандықтан, осындай сәтті ұтымды пайдаланып жүргендер де жоқ емес. Осы орайда, қалалық жер қатынастары бөлімі басшысының орынбасары Нариман Қасымбеков жол бойында ақылы автотұрақ ұйымдастырудың заңсыз екенін айтады.
– Олардың әрекеттері заңға қайшы. ҚР-ның Жер кодексінің 109 бабына сәйкес, ақылы тұрақты ұйымдастыру тек Астана мен Алматы қалаларында ғана рұқсат етілген. Кәсіпкерлерге автотұрақ ұйымдастыру үшін берілген жер учаскелерін ақылы тұраққа айналдыру заңсыз әрекетке жатады. Егер, қала тұрғындары осындай жағдайға тап болып жатса, онда талон талап етіп, құзырлы мекемелерге шағымданса болады. Ақысыз автотұрақты мақсатсыз пайдаланғаны үшін жуырда ғана құрылған облыстық жер инспекциясына, Мемлекеттік кіріс басқармасына және қалалық жер қатынастары бөліміне шағымданғаны жөн. Жер учаскесін пайдаланғаны үшін кәсіпкерлер жалға алу құнын төлейді. Олар дүкенге немесе кафеге келушілерге ыңғайлы жағдай жасауға міндетті. Ал ол үшін ақша сұрауға құқылы емес. Менің айтарым, мұндай жағдайда болған жайды суретке түсіріп, қала әкімдігінің
8 777 885 85 13 нөмірлі WhatsApp жүйесіне жазуға мүмкіндік бар. Ақылы автотұрақтар жол бойында емес, арнайы белгіленген, ешкімге кедергі келтірмейтін аумақта жұмыс істей алады, – дейді Н. Қасымбеков.

Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі Наурыз Сүгірәлиевтің айтуынша, тіпті базар маңындағы тұрақтардың да ақылы болуы заңсыз. Өйткені, базар иесі онда келушілер үшін базар аумағының 30 пайызын автотұрақ үшін бейімдеуі қажет. Базар демекші, ондағы автотұрақтарда кәдімгі «жүйе» қалыптасқан. Көлігіңізді қоясыз да, телефон нөміріңізді қалдырасыз. Сіздің алдыңыздағы көлік шығатын болса, ұялы телефоныңызға қоңырау шалып, шақырып алады. Осы олқылықты да жүйеге келтіретін кез келгендей.
Бұдан бөлек, кейбір мейрамханалардың алдында «форма киген арнайы қызметкерлер» емес, қару асынған күзетшілер тұраққа оңайлықпен жолатпайды. Қаланы аралай берсеңіз, осы секілді көріністерге куә боласыз.

Шешiмi табылатынына сенiм бар

Айта кетерлігі, өткен жылы Алматы қаласында 77 арнайы алаңда ақылы автотұрақ ашылды. Жеңіл көліктер үшін мұндай тұрақтың құны сағатына 100 теңге болып бекітілген. Көлікке арналған үлкен ақылы тұрақтарда арнайы инспекторлар жұмыс атқарады. Олар жылжымалы паркоматтар арқылы ақыны қолма-қол жинайды. Ал жүргізушіге чек беріледі. Төлемнен бас тартқандарды сол маңда орналасқан арнайы бейнебақылау камералары тіркейді. Көлік тұрағы үшін ақы төлемейтіндерге 5 пен 10 айлық есептік көрсеткіш көлемінде айыппұл салынады. Алматыда көше бойындағы автотұрақ мәселесі көп жылдан бері даулы мәселе болып келді. Көлік иелерінен қаржы жинайтын алаяқтық әрекеттердің жиілеуі салдарынан, жанжалдасқан топтар қарулы қақтығысқа дейін барыпты.
Шымкентте 2011 жылы 76 автотұрақ ашылған. Онда көлік тегін қойылады. Алайда ол жерде тиыннан теңге жасап, табысын еселеп жатқандар да бар. Бұл ретте қаладағы сауда және ойын-сауық орындарының келушілеріне жағдай жасамақ болып, «тек клиенттер үшін» деп жазылған тақтайшалардың да заңсыз екенін тұрғындар білуі тиіс.
Қала әкімі сала жетекшілеріне заңсыз автотұрақтар мен ретсіз сауда нүктелерін жою бойынша жұмыс істеуді тапсырғанын және тұрақтардың ақылы болуы заңсыз екенін ескерсек, алдағы уақытта бұл мәселенің шешімі табылатын уақыт жақындаған сыңайлы.

Шымкент көшелерінде жаяу жүргіншілердің назарын аударатын ерекше жолақ пайда болды. Қызылды-жасылды диодті шамдар әзірге Тәуке хан мен Д. Қонаев даңғылының қиылысындағы тұрғындар көп жүретін жаяу жүргіншілер жолына орналастырылған.

Қызылды-жасылды жолақтар бағдаршамның түсіне сәйкес белгі беріп тұрады. Яғни, жаяу жүргінші жолдан өтуге болатынын немесе болмайтынын төменге қарап-ақ біле алады. Заманауи қондырғы елімізде алғаш рет қолданысқа еніп отыр.
Қала тұрғындарының қауіпсіздігін сақтау – басты мәселенің бірі. Қолға алынған пилоттық жобаның мақсаты да осы. Бұл әсіресе телефонға үңілген жандар үшін тиімді. Бірегей пилоттық жобаны жергілікті кәсіпкерлер туған қаласына сый ретінде ұсынып отыр. Шамдарға 2 млн-ға жуық қаржы жұмсалған.

Шымкент қаласы аумағында биыл жалпы ұзындығы 54 шақырымды құрайтын 73 көшеге орташа жөндеу жұмыстары жүргізілмек. Бұл үшін облыстық және жергілікті бюджет есебінен 994 миллион теңге бағытталып отыр. Бас жоспарға сәйкес, аумағы кеңейіп, халық саны ұлғайған облыс орталығында көлік жолдарын қайта құру жұмыстары бүгінде өзекті мәселенің бірі. Жалпы ұзындығы 2650 шақырымға жуықтайтын қала көшелерінің тек 50 пайызы асфальтты-бетонды төселіммен қамтылған. Тиісінше, қала көшелерінің 40 пайызын шағал тас жолдары құраса, қалған 9 пайызы топырақ жол деңгейінде. Дегенмен, сала мамандары аталған олқылықтардың орнын толтыру үшін кезең-кезеңімен атқарылар жоспарлы міндеттердің белгіленгенін айтады.

Тұрғындардың мұң-мұқтажы –
әкiмдiк назарында

Бүгінде «Қайтпас» шағынауданы, Төлеметов көшесінің бойындағы кіші айналма жолда қайта құру жұмыстары қызу қарқын алды. Бұған дейін еріген қар, жауған жауынның салдарынан шұрқ тесікке айналған асфальт жолдың тауқыметін тартқан жергілікті тұрғындар тіпті, қала әкіміне де өтініш-сауал жолдаған. Мәселенің өзектілігі ескеріліп, өткен жылы қайта құру жұмыстарының алғашқы кезеңі жүргізіліпті. Биылғы жылға өтпелі нысанды аяқтау үшін облыстық бюджеттен 200 миллион теңге қаржы бөлініп отыр. Жұмысты мердігер мекеме «Отау Строй» ЖШС атқаруда. 

– Қалалық қоқыс полигонынан бастап Жібек жолы көшесіне дейінгі аралықта белгіленген міндетті сапалы әрі дер уақытында орындау үшін жұмысшыларымыз белсенді еңбек етіп келеді, – дейді мердігер мекеменің учаске жетекшісі Бақтияр Нарметов. – Жұмыстың қалған екінші бөлігі алдағы желтоқсан айына дейін толығымен аяқталып, тапсырылуы тиіс. Осы аралықта жоспарды толық орындау үшін мекеменің 12 техникасы мен 100-ге таяу жұмысшысы жұмылдырылуда.
Сапалы асфальт жолдарын төсеуде аса тәжірибелі мекеме жұмысшылары тек мұнымен шектелмек емес. Дәл қазір «Отау Строй» ЖШС аталмыш жұмыстармен бір мезгілде қоқыс полигонынан Бәйдібек би көшесіне дейінгі аралықта кіші айналма жолды қайта құру жұмыстарының алғашқы кезеңін де жүргізуде. Ол үшін облыстық бюджет есебінен 1 миллиард 436 миллион теңге көлемінде қаржы бөлініпті.

Аяқ жолдарда мәселе туындамайды

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаевтың айтуынша, облыс орталығының көшелерін аяқ жолдармен қамту жұмыстары жыл өткен сайын жоғары қарқын алып келеді. Биыл бюджет есебінен 225 миллион теңге көлемінде қаржы қаралып, 20 көшеде аяқ жол төселмек. Атқарылған жұмыстардың ауқымдылығы мен нәтижесі де көңіл қуантады. Жергілікті тұрғындардың өтінішіне сәйкес, бүгінде Темірлан тас жолы – Мангелдин көшелерінің қиылысындағы жер үсті жаяу жүргіншілер өткелінде қызу жұмыстар жүргізілуде. Сондай-ақ, жаяу жүргіншілердің қатысуымен жол апаттарын болдырмау және алдын алу мақсатында Рысқұлов көшесі «Евразия» базары аумағында жер үсті, Республика даңғылы «Эмиль» сауда орталығы аумағында жер асты жаяу жүргіншілер өткелдерінің құрылыс жұмыстары аяқталып, пайдалануға берілді. Бұдан бөлек, тиісті сала мамандарының тарапынан Рысқұлов көшесінің бойындағы «Самал» базарының жанынан жаяу жүргіншілер өткелін салу үшін жобалық сметалық құжаттар әзірленген. Аталмыш жер асты жаяу жүргіншілер өткелінің жалпы құны 116 миллион теңгені құрайды. Ал Тәуке хан-Қонаев даңғылдары қиылысында жаяу жүргіншілер өткелінің құрылысына жобалық сметалық құжаттар әзірленуде.
2020 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық даму Тұжырымдамасын айқын белгілеп алған Шымкент қаласы үшін республикалық, облыстық маңызы бар күре жолдармен қатар, қала көшелерінің жолдарын да заман талабына сай қайта құру – негізгі міндет. Тиісінше, қызмет сапасына жауапты мердігер мекемелерге қойылар талап та жоғары. Бұл ретте, бірер жылда қала жолдары қармен бірге «еріп кетпес» үшін мердігер мекемелер де сапалы қызметіне ұзақ мерзімді кепілдік беруге әзір.