Шымкент келбеті

Бокстан әлем чемпионы Қайрат Ералиев «Олимпиадалық стипендияға» ие болды. Жерлесіміз халықаралық Олимпиада комитетінің «Токио-2020» жазғы Олимпиада ойындарында жеңіске үмітті деп тапқан үздік спортшылар қатарынан көрінді.

Ұлттық Олимпиада комитетінің баспасөз қызметінің мәліметінше, елімізден 24 спортшы олимпиадалық стипендия игері атанып отыр. Үздік спортшыларға 2018 жылдың қаңтар айынан бастап, ХОК-тан қосымша қаражат қарастырылмақ. 

Аталған спортшылар тізімін боксшы Назым Қызайбай бастады. Отандастарымыз бокс, дзюдо, жеңіл атлетика сынды 12 спорт түрінінен стипендиаттар қатарына еніп отыр.

Бокста бәсіміз биік болып тұр. Нұрлан Айтуаров жетекшілік ететін ОҚО боксшылары жанкүйерлерін тағы қуантты. Бұл жолы күрзі жұдырықты жігіттер Конфедерация кубогы бәсекесінің жеңімпазы атанды.

Алматыда «Конфедерация Кубогы-2017» жарысы мәресіне жетті. 2-3 желтоқсан күндері Балуан Шолақ атындағы спорт кешенінде грек-рим күресі, еркін күрес, таэквондо, дзюдо, бокс жəне қазақ күресі спорт түрлерінен ең үздік командалар анықталды.

Таяуда ғана Қазақстан чемпионатында үздік шыққан облыс боксшылары сенімді ақтады. Жерлестеріміз финалда Маңғыстау командасын 7:3 есебімен жеңді. Бұл сында Шалқар Айқынбай, Сәкен Бибосынов, Бекдәулет Ибрагимов, Бекзат Халметов, Бек Нұрмағанбет, Мұхамеджан Еркін және Нұржан Бекзатов сынды боксшылар қарсыластарынан басым түсті. Сөйтіп ОҚО боксшылары 25 млн теңге қаржылай сыйлыққа ие болды. 

– Біздің құрамадағы жігіттердің дені – жастар. 5-уі халықаралық дәрежедегі спорт шебері, қалғандары спорт шеберлері. 25 миллион теңгені өңірдегі боксты дамытуға жұмсаймыз, – дейді ОҚО құрамасының аға бапкері Нұрлан Айтуаров. 

Оңтүстікқазақстандық боксшылар соңғы рет 2015 жылы Бокс федерациясы кубогының жеңімпазы атанған еді.

Облыс құрамасы бокстан ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатын табысты аяқтады.

Шымкент төрінде керілген шаршы алаң кіл мықтыларды анықтап берді. Бір аптаға созылған сында ОҚО боксшылары 3 алтын, 2 күмiс, 3 қола жүлде иеленiп, жалпыкомандалық есепте бiрiншi орын алды. 

Әдеттегідей, ОҚО денешынықтыру және спорт басқармасы, ОҚО бокс федерациясы чемпионатты жоғары деңгейде өткізді. 

Облыс құрамасы сапынан Олжас Байниязов (52 келі), Бекдәулет Ибрагимов (64 келі) және Абай Төлеш (75 келі) жеңімпаз атанды. Шалқар Айқынбай (49 келі) мен Закир Сафиуллин (60 келі) финалда есе жіберіп, күмісті қанағат етті. Сондай-ақ, Бек Нұрмағанбет (81 келі), Абзал Құттыбеков (91 келі) және Мұхамеджан Еркін (91 келі) қола жүлдеге қол жеткізді. 

Жастар арасында әлем чемпионатының күміс жүлдегері, ҚР Президент кубогының жеңімпазы Б. Нұрмағанбет «Жеңіске деген жігері үшін» номинациясына ие болды. Бокс мамандары бұл біріншілікте түркістандық жас дарынның өнеріне жоғары баға беріп отыр. 

Сонымен, Нұрлан Айтуаров жетекшілік ететін ОҚО боксшылары чемпионатқа тыңғылықты дайындалғандарын дәлелдеп берді. Алда – Азия ойындары. 

Жалпы, бұл чемпионатта Маңғыстау, Астана және Ақмола облысының өрендері де тәуір нәтиже көрсетті. Олимпиада ойындарының екі дүркін күміс жүлдегері Әділбек Ниязымбетов, Олимпиада ойындарына қатысушылар – Берік Әбдірахманов пен Ілияс Сүлейменов сынды тәжірибелі спортшылар жеңімпаз атанды.

Хошиминде (Вьетнам) бокстан әйелдер арасында Азия чемпионаты аяқталды.

Ұлттық құраманың қоржынында – 1 алтын, 1 күміс, 4 қола жүлде. 64 келіде сынға түскен жерлесіміз Мадина Нұршаева финалда қытайлық Доу Даннан айласын асырып, құрлық чемпионатының жеңімпазы атанды.

М. Нұршаева – Оңтүстік боксының түлегі. Бұған дейін көптеген халықаралық турнирлерде мықтылығын мойындатқан. Бүгінде Б. Елшиев басқаратын ОҚО кешенді жоғары спорт шеберлігі мектебінде тәлім алады. 

Сондай-ақ, облыс спортшылары араға жеті жыл салып, Азия чемпионатының алтын жүлдесімен қуантып отыр. 2010 жылы Астана төрінде Жайна Шекербекова (54 келі) осы нәтижеге қол жеткізген-тұғын.

Жас боксшылар «Шымкент қаласы әкімінің кубогы» жүлдесін жыл сайын сарапқа салады. Халықаралық турнирдің мәртебесі де жоғарылай түскен. Биыл 1999-2000 жылы туған жастар арасындағы сайыс VIII рет ұйымдастырылды. Әдеттегідей, ОҚО боксшылары жалпыкомандалық есепте үздік атанды.

ОҚО көркем гимнастика кешенінде керілген шаршы алаңда жалпы 80-ге жуық жас өрен күш сынасты. Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Моңғолиядан да спортшылар келген. 

Шымкент қаласының № 5 бокс мектебі турнирді жоғары деңгейде ұйымдастырып, ауқымын одан әрі кеңейтуге күш салып жатыр. Бір айта кетерлігі, қала әкімінің кубогы жастар арасында Азия және әлем чемпионатына іріктеу сындарының біріне айналып үлгерді. Мәселен, өткен жылы осы сында жеңімпаз атанған Садриддин Ахмедов әлем чемпионатында да бас жүлдені олжалап еді. Жарыстың ашылу салтанатына Олимпиада чемпионы Бақтияр Артаев келіп, жастардың қадамына сәттілік тілеген еді. Жеңімпаздар мен жүлдегерлерді марапаттау рәсіміне Шымкент қалалық денешынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Нұржан Қатаев, бокстан әлем чемпионы Біржан Жақыпов, даңқты боксшылар Нұржан Сманов, Олжас Оразалиев, т.б., белгілі азаматтар қатысты. 

– Сегізінші рет өтіп жатқан турнирде кіл үздіктер анықталды. Келешегі сайыстың ауқымын кеңейте береміз. Әлем және Олимпиада чемпиондары шыға берсін! – деді қалалық спорт бөлімінің басшысы Н. Қатаев. 

Жалпы қорытындыға келсек, ОҚО боксшылары 6 алтын, 5 күміс және 9 қола жеңіп алды. Екінші орында Тәжікстан командасы – олардың қоржынында 1 алтын, 1 күміс жүлде бар. Қырғызстан құрамасы 1 алтын, 1 қола жүлдемен үшінші орынға тұрақтады. 

Аса ауыр салмақта жастар арасында Азия чемпионы Нұрдәулет Ұланұлы жарыста жеңімпаз атанып, турнирдің үздік спортшысы номинациясымен марапатталды.

Әуесқой бокс Азия құрлығында қарқынды дамып келеді. Рио ойындарында сары құрлық өрендерінің 4 алтын, 5 күміс және 7 қола жүлдеге ие болуы сөзімізге дәлел. Токио Олимпиадасына да дайындық басталып кетті. Алғашқы сын – тамыз айында Гамбургте (Германия) өтетін әлем чемпионаты. Осынау әлемдік додаға жолдама үлестіретін Азия чемпионаты Өзбекстанның бас шаһарында өтті. Чемпонаттың дуы әлі басылар емес. Жарыс қожайындары ретінде қоңсы ел боксшылары бұл жолы да үстем шықты. Қазақ боксшылары жалпы 8 жүлдемен оралды. Ташкенттен түйгеніміз көп. Тарқатып айтайық.

Алтын жұдырықты Левит

Ташкент төріндегі шаршы алаңда 29 елдің 200-ден астам боксшысы қолғап түйістірді. Жауапты сәтте бәрі де жұдырығының қуатын танытты-ақ. Қарт құрлықтағы аламанға бару үшін үздік алты боксшының тізіміне іліну керек. Тұп-тура бір аптаға созылған бәсеке өзбек өрендерінің жарқын жеңісімен аяқталды. 

Қазақ елінің қайратты ұлдары жалпы есепте екінші орынға тұрақтады: 8 жүлде және әлем чемпионатының 9 жолдамасын жеңіп алдық. 1 алтын, 4 күміс және 3 қола жүлдені қанағат етуге мәжбүрміз. Бір қуанышты жайт – Василий Левит (91 келі) Азияның үш дүркін чемпионы атанды. Рио ойындарының күміс жүлдегеріне бұл жолы да лайықты қарсылас табылмады. Сондай-ақ, Азамат Исақұлов (52 келі), Бекдәулет Ибрагимов (64 келі), Абылайхан Жүсіпов (69 келі), Әбілхан Аманқұл (75 келі), Ерік Әлжанов (81 келі) және Қамшыбек Қоңқабаев (аса ауыр салмақ) алғаш рет құрлықтық чемпионатта жүлде алды. Қайрат Ерәлиев екі жыл бұрынғы нәтижесін қайталаса, Жомарт Ержан (49 келі) мен Әділет Құрметов (60 келі) жүлдесіз қалды. 

Жалпы Ташкент шаршы алаңында 13 елдің спортшылары жүлдегер атанды: Үндістан, Моңғолия құрамаларынан – 4, Қытай, Оңтүстік Кореядан – 3, Филиппин мен Сирияның 2, ал Иран, Қырғызстан, Иордания, Тәжікстан, Түрікменстанның бір боксшысы жүлдеге жетті. Сонымен қоса, Германияға жол тартатын 60 боксшының есімі анықталды.

Үзілмеген үміт...

Ташкентке жол түсіп, тартысты жекпе-жектерді трибунадан тамашалап қайттық. Бұл жолы да «қазақ-өзбек дербиі» ширек финалдан бастап қыза түсті. Ширек финалға он оғланымыз шыққан. Жартылай финалға оның сегізі ғана өтті. Ең жеңіл салмақтағы Жомарт Ержан Дусматовтай дүлей боксшыға тап келіп, жарыстан шығып қалды. Жарыс қожайыны, әрі Олимпиада чемпионы оңайлықпен иіле салмасы белгілі еді. Бұл жігіт өзбек боксының жұлдызды спортшысы қазір. Василий Левит қана өзбек боксшысынан айласын асырды. Тұрсыновты екпіндете соққылап, өзбек жанкүйерлерінің құтын қашырғандай. 19 жасар Тұрсыновтың да жаны сірі екен. Үш раунд бойы Левиттей сақаға шыдап берді сабаз. Жарақат деген бір сәтте. Әттеген-айы, ел чемпионы Әділет Құрметов сәтсіздікке тап болды. Рио ойындарының қола жүлдегері, моңғолиялық қарсыласы баспен соғып жіберіп, жекпе-жек бірінші раундта-ақ аяқталды. Әйтпегенде, Құрметов жарысты ширақ бастаған-тұғын. Абырой болғанда жолдама үшін таласта қарсыласынан жеңісті жұлып алды.

Ширек финалда қазақ-өзбек текетіресі 1:1 есебімен тең тұрған. Жартылай финалда қатарымыз біршама селдіреді. Исақұлов, Ибрагимов, Аманқұл қарсыластарына жол беріп қойды. Тіпті, финалдық сында да Абылайхан Жүсіпов, Ерік Әлжанов пен Қамшыбек Қоңқабаев «өзбек синдромынан» өте алған жоқ. Бұл жағдай сабақ болса игі енді. Алда қорытынды шығару ғана қалып тұр.

«Қазақ салмағының» жүгі ауыр

Азия біріншілігінде көзге түскен жастың бірі – тараздық Әбілхан Аманқұл (75 келі). Бокстасу мәнеріне, ерік-жігеріне риза болғанымызды несіне жасырайық. Соққысы сойылдай, қаймығу деген жоқ. Бокс мамандарының көзқарасы оң бұл жігітке. Бапкері Нұрлан Сәкенұлына ризашылығын білдіріп жатқандар аз емес.

Жас дарын Абылайхан Жүсіпов те әлем чемпионатының қола жүлдегері қытайлық қарсыласын жолдан ығыстырып тастағаны тәнті етті. «Қазақтың салмағы» атанып кеткен 69 келінің жүгі ауыр екенін өзі де түсінеді. Абылайхан шешуші сында Рио Олимпиадасының күміс жүлдегері Шахрам Гиясовпен қолғап түйістіріп, оған лайықты қарсылық көрсете білді. 

Азия чемпионаты араға он сегіз жыл салып Ташкентке қайта оралғанынан хабардарсыздар. Он сегіз жыл бұрын 12 салмақтың он бірінде жүлде алғанбыз: екі алтын, бес күміс, төрт қола. Қоңсы ағайындар жеті алтын, екі қоламен көш бастаған. Мұның бәрі естен кетпес тарих. Бұл жолы Өзбекстан құрамасы 9 алтын жүлдеге ие болып, рекордты жаңартты. Қазір қоңсы елдің боксшылары өрлеу кезеңін бастан кешуде. 

Байқағанымыз, өзбек жанкүйерлерінің қазақстандық спортшыларға деген құрметі зор. Кім мықты соған жанкүйер. Жігіттерге қолдау көрсетуге қоңсы елге біздің елден де біршама жанкүйер барыпты. Жанкүйерлік етудің де өз мәдениеті болатынын бағамдайсыз. Оған да айла, еп керек. Маңғыстаулық Әбу Жолдас, Шымкенттен Әбдімәжит Сыздықбеков те арнайы келіп, қолдау көрсетті. Әбу ағамыз қолында дауылпазымен ұрандатады. Жанындағы серігіне туды ұстатып қойған. Оған «Қазақстан, Қазақстан» деген ұран қосылады. Екі жыл бұрын Бангкокқа, Катардағы әлем чемпионатына да барып қайтқан. Әбдімәжит Саттарұлы да бокс десе, делебесі қозып, өз жерлестеріне әрдайым қолдау көрсетіп қайтатынын көпшілік біледі. Ташкентте де осындай азаматтардың жанашырлығына куә болдық.

Кеңес Одағының батыры Қарақозы Әбдәлиевті еске алуға арналған бокстан 37-ші халықаралық турнир аяқталды.

Жеңіл атлетикалық манежде бір аптаға созылған бәсекенің жеңімпаздары мен жүлдегерлерінің есімі белгілі болды. Әдеттегідей, ОҚО боксшылары 5 алтын, 1 қола жүлде иеленіп, жалпы есепте үздік шықты. Атап айтқанда, Жомарт Ержан (49) Жасұлан Омар (75 келі), Алмас Тәшімбет (81 келі), Нұрлан Нұрсейітов (91) және Нұрлан Сапарбай (+91 келі) жеңімпаз атанды.

Жамбыл облысы спортшылары 2 алтын, 2 күміс, 3 қола жүлдемен екінші орынға тұрақтаса, үздік үшінші орыннан көрінген – Астана қаласының боксшылары.

Жеңімпаздарды спорт ардагері Сейдахмет Қонақбаев, ұлттық құраманың бас бапкері Мырзағали Айтжанов, бокстан әлем чемпионы Біржан Жақыпов, қонақтардан әлем чемпионы Өткірбек Хайдаров (Өзбекстан) т.б азаматтар марапаттап, құрмет көрсетті. 

ОҚО денешынықтыру және спорт басқармасы, Шымкент қалалық денешынықтыру және спорт бөлімі мен ОҚО бокс федерациясы дәстүрлі турнирді жоғары деңгейде өткізді.

Турнирдің үздік боксшысы атағын жерлесіміз Жомарт Ержан (49 келі) иеленді.

Облыс боксшыларының қарқыны қуантып отыр. ОҚО құрамасы ҚР Бокс федерациясы кубогы жолындағы ширек финалдық сыннан сүрінбей өтті. Әл-Фараби алаңында, Атырау облысына қарсы өткен жекпе-жекте «Оңтүстік барыстары» 8:2 есебімен басым түсті. Алда – жартылай финал.

ҚР Бокс федерациясы кубогы бәсекесі биыл VII рет тұсауын кесті. ОҚО құрамасы Атырау, БҚО, Ақмола облысымен бірге Д тобында түскен. Қалған екі команда өкілдері күнгейге келе алған жоқ. Сол себепті, жартылай финалға кім өтетінін бір ғана жекпе-жек анықтады.

Бұл жолғы жекпе-жек ашық аспан астында ұйымдастырылды. Алдымен Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай және «Нұр Отан» партиясының Шымкент қалалық филиалының төрағасы Өмірзақ Мелдеханов құттықтау сөз сөйлеп, турнирдің маңызы жоғары екенін атап өтті.

Одан әрі тартысты жекпе-жектердің куәсі болдық. Жерлестерінің қолдауынан қуат алған боксшыларымыз қарсыластарын ықтырып өтті. Жеңіл салмақтағы өрендеріміз жеңісті жолды бастап берді. Жомарт Ержан (49 келі), Олжас Байниязов (52 келі), Олжас Қалаубек (56 келі) және Сұлтан Зауырбек (60 келі) қарсыластарынан басым түсті. Орта салмақта Бекдәулет Ибрагимов те есепті еселей түсті. Тек құрамадан Бекзат Халметов (69 келі) пен Бекболат Есен (75 келі) ғана жеңілістің кермек дәмін татты. Одан әрі 81 келіде Нұрбол Әлтаев бәсекенің тағдырын шешті. Ауыр салмақтағы алыптарымыз да бокс кешіне тамаша нүкте қойды.

Атыраулықтармен бұған дейін де жолымыз түйіскен. Бәрінде де жеңіс тойын тойладық. Басқа нәтижелерді айта кетсек, А тобынан Алматы, В тобынан Маңғыстау облысы, С тобынан Астана қаласы жартылай финалға шықты. ҚР Бокс федерациясы кубогының жеңімпаз командасына 25 млн теңге сыйақы беріледі. ОҚО құрамасы өткен жылы кубоктың иегері атанған болатын. Алда осы межеден түспеу міндеті тұр.

Шымкент төрінде керілген шаршы алаң еліміздің үздік жас боксшыларын анықтады. Шымкент қаласы әкімінің жүлдесіне арналған Қазақстан Республикасының чемпионаты жоғары деңгейде өтті. Тәуелсіздік тойындағы ел чемпионаты 180-нен аса балғын спортшының басын қосты.

Шымкенттік боксшылар өз шаршы алаңында аянып қалған жоқ. 56 келіде Ерғазы Қуанышбек, 60 келіде Олжас Жарылқасын жеңімпаз атанды. Нартай Ибадулла (49 келі) мен Нұрсұлтан Бекболат (69 келі) күміс жүлдеге ие болды. Қола жүлдені қоржынға салғандар – Еламан Әбдәлі (69 келі), Нұржан Нұрабаев (81 келі) және Ардақ Әлімхан (+ 91 келі).

Жеңімпаздарды марапаттау рәсіміне қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов, Сидней Олимпиадасының жеңімпазы Ермахан Ыбырайымов, әлем чемпионы Біржан Жақыпов қатысып, құттықтау тілегін арнады. Чемпионаттың жеңімпаздары бағалы сыйлықтармен қатар, қала әкімінің грамоталарымен марапатталды.