Қант диабетінің екі түрі бар. 1-типті қант диабеті (бұрын инсулинге тәуелді немесе баланың диабеті ретінде белгілі) инсулин өндірісінің жетіспеушілігімен сипатталады. 2-типті қант диабеті (бұрын инсулинге тәуелді емес немесе ересек диабет деп аталатын) ағзаның инсулинді тиімсіз қолдануы нәтижесінде дамиды. Көбінесе бұл артық салмақ пен физикалық белсенділіктің болмауынан пайда болады. Қант диабетінің таралуы табысы орташа және төмен елдерде тез болып келеді. Қант диабеті соқырлықтың, бүйрек жеткіліксіздігінің, инфаркт, инсульт және аяқ ампутацияларының негізгі себептерінің бірі.

Дерт 40 жастан асқан адамдарда жиі ұшырасады. Қарт адамдарда қант диабетінің ерекшеліктері: оның ағымдары тұрақты және жеңіл емес. Бірақ ауруға тән белгісі – бұл зейнеткерлердің басым көпшілігінде кездесетін артық салмақ.

Қартайған кезде денсаулықтың көптеген проблемалары болғандықтан, семіздікке аз көңіл бөлінеді. Алайда, аурудың ұзақ және жасырын ағымына қарамастан, оның салдары өлімге әкелуі мүмкін. Қарт адамдарда қант диабетін диагностикалау өте қиын. Бұл қандағы глюкозаның мөлшері жоғары болғанда да, зәрінде қант мүлдем болмауы мүмкін.

Сондықтан егде жастағы адамдарды жыл сайын тексеруге міндеттейді, әсіресе, атеросклероз, гипертония, ЖИА, нефропатия және терінің іріңді аурулары мазаласа. Гипергликемияның болуын белгілеуге 6.1 – 6.9 ммоль/л көрсеткіштер мүмкіндік береді, ал глюкоза төзімділігінің бұзылуына 7.8-11.1 ммоль/л нәтижелерін көрсетеді.

Қант диабетінің алдын алу шараларсы дұрыс тамақтану.

Егде жастағы қант диабеті белгілі бір рационды сақтауды талап етеді. Диетаның басты міндеті – арықтау. Ағзаға майлардың түсуін азайту үшін адам төмен калориялы тамақтануға көшуі керек.

Сонымен, науқас рационды жаңа піскен көкөністер, жемістер, ет пен балықтың майсыз сұрыптары, қышқыл сүт өнімдері, жармалармен байытқан жөн. Олар тәтті, бәліш, сары май, тұзды тағамдар, ысталған өнімдер, алкоголь және тәтті газдалған сусындардан бас тартуы керек.

А.ДЖОРАБАЕВ,

Шымкент қалалық салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығы