2022 жылы жеңілдік санатындағы бір адамға мемлекет ай сайын 3 621 теңге жарна төлейді. Сонымен, МӘМС-ке жарна төлеуден кімдер босатылған және жеңілдікке ие 15 санаттың қатарына кіру үшін қайда жүгіну керек? Осы және өзге де сұрақтарға жауап берсек.
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналар мен аударымдар Ұлттық банктің арнайы шотына түседі. Сол себепті олар «сақтандырылған» мәртебесіне ие және МӘМС тізіміне кіретін медициналық қызметтердің барлық спектрін ала алады.
Мемлекет есебінен МӘМС жарналары келесі тұлғалар үшін төленеді:
1) 18 жасқа дейінгі балалар. Балаға туу туралы куәлігі табысталған яғни жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСН) берілген уақыттан бастап «сақтандырылған» болып саналады.
2) Жұмыссыз ретінде ресми тіркелген тұлғалар. Мұндай мәртебе алу үшін Халықты жұмыспен қамту орталығына барып, жұмыссыз ретінде тіркелу қажет.
3) Жұмыс істемейтін жүкті әйелдер. Аталған жеңілдік санатына ену үшін әйел тіркелген емханада жүктілігі бойынша уақтылы есепке тұруы тиіс.
4) Үш жасқа толмаған бала тәрбиесімен айналысатын жұмыс істемейтін тұлға. Бұл санаттағылар автоматты түрде «сақтандырылған» мәртебесіне ие болады, бірақ ресми түрде жұмыс істемеу және де олардың атына соңғы 2 айда зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдар жасалмаған болуы керек.
5) Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы асырап алуға байланысты, сондай-ақ бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты демалыстағы тұлға. Олар демалысқа ресми түрде шыққан кезде «сақтандырылған» мәртебесін алады.
6) Мүгедек баланы күтіп-бағуды жүзеге асыратын жұмыс істемейтін адамдар. Баланың тиісті құжаттарын дайындаған кезде күтім жасайтын тұлғаның мәліметтері базаға енгізіледі. Кейін автоматты түрде «сақтандырылған» мәртебесін иеленеді.
7) Бірінші топтағы мүгедекке күтімді жүзеге асыратын жұмыс істемейтін адам. Мүмкіндігі шектеулі жанның тиісті құжаттарын дайындаған кезде күтім жасайтын тұлғаның мәліметтері базаға енгізіледі. Ізінше «сақтандырылған» мәртебесі автоматты түрде беріледі.
8) Зейнетақы төлемдерін алушылар, оның ішінде Ұлы Отан соғысының ардагерлері. Бұл жерде мемлекеттен сақтандырылғандардың тізіміне Қазақстанның Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы алатындардың ғана енгізілгенін атап өту қажет. Зейнетақыны әлі ресми түрде рәсімдемеген адамдар және басқа мемлекеттерден зейнетақы алатын адамдар жеңілдік мәртебесін ала алмайды. Зейнеткерлік жасқа жеткендерге жеңілдік мәртебесі берілмейді, бірақ зейнетақының орнына асыраушысынан айырылу бойынша жәрдемақы ала алады.
9) Қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі еңбектерінде сот үкімі бойша жазасын өтеп жүрген адамдар. Бұл жеңілдік санатына ену үшін қамаудағы мекеменің жауапты қызметкері жазасын өтеуші адамның деректерін ақпараттық жүйеге енгізуі қажет.
10) Тергеу изоляторларындағы адамдар, сондай-ақ үйқамақ түріндегі бұлтартпау шарасы қолданылған жұмыс істемейтін адамдар. Бұл санаттағы жандар туралы мәліметті уәкілетті органның қызметкерлері жүйеге енгізеді.
11) Жұмыс істемейтін қандастар. «Қандас» куәлігін алған соң, соңғы екі айда МӘМС үшін төлем жасалмаған болу керек. Сонда автоматты түрде жеңілдік санатына енгізіледі.
12) «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын «Батыр Ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградталған көп балалы аналар. Автоматты түрде «сақтандырылған» мәртебесіне ие болады.
13) Мүгедектер. Ресми құжаты шыққан кезде, мәртебе автоматты түрде беріледі.
14) Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беру, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында білім алатын адамдар. Қазақстанда оқитын студенттер жеңілдетілген санатқа автоматты түрде қосылады.
15) Жұмыс істемейтін мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алушылар. Әлеуметтік төлем тағайындалған кезде «сақтандырылған» мәртебесі автоматты түрде беріледі.
С. Құралбек, «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры»
Шымкент қаласы бойынша филиалының директоры,
Ж. Пулатова, Шымкент қалалық №5 емхананың ЖТД
