Көліктің жыры мен халықтың мұңы
оны шешудің жолы қайсы?
Шымкентте жолаушылар тасымалдайтын компаниялардың жұмысына көңілі толмайтын тұрғындардың шағымы азаяр емес. Қалалық әкімдіктің WhatsApp желісіне, қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөліміне келіп түскен шағымдардың басым бөлігін автобустардың кешкі мезгілде жүрмейтіндігі туралы арыз-шағымдар құрайды екен. Ал тасымалдаушылар бұл мәселеге мән беруге неге құлықсыз? Бұл сауалға сала мамандарымен бірлесе жасаған рейдтік шарада жауап іздеп көрдік.
«Планды» орындап, тойға кетеді
Забадам елдімекенінде 10 мыңға жуық халық тұрады. Тұрғындардың дені қала орталығында жұмыс істейтіндіктен қоғамдық көліктің уақытымен жүруі маңызды. Бірақ, бұл бағытқа қатынайтын қоғамдық көліктердің қызмет көрсету сапасы сын көтермейді.
«Автобустар уақытында жүрсе» дейтін қалалықтардың бірі – Забадам елдімекенінің тұрғыны Абзал Пулатов. Ол «№116 автобустың мәселесімен бас ауыртып жүргеніме жылдан асты», – дейді.
– №116 автобус кестеде бекітілген уақытымен жүрмейді. Аралық уақыты кейде 40 минутқа жетеді. Қалаға бір автобуспен қатынайтындықтан амалсыздан күтіп отырамын. Бұл бағыттағы көлікті бейсенбі, жұма күндері тіпті таппайсың. Тиісті мекемеге осы жағдайды айтып шағымдандық, сосын «Автоимпульс» ЖШС-нің (тасымалдаушы компания) басшылығына телефон арқылы шығып, жағдайды айттық. «Қадағалаймыз» деген уәделерінің орындалуын күткенімізге жылдан асса да ешқандай нәтиже көргеніміз жоқ, – дейді А. Пулатов.
Абзал Пулатов №116 автобустың кешігіп жүруімен тұрмай, көшелерді 15-20 метр сайын аялдамаға айналдырып алғандығын ашына жеткізді. – Көлік жүргізушілеріне «межелі жерімізге уақытында жетейік, неге көрінген жерге тоқтай бересіңдер» дегенімізбен оған құлақ асатын ешбірін көрмедік. Онсыз да сирек жүретін автобустарды «желкелеумен» жүйкеміз тозады. Қатынап жүргендерінің өзі шағын және әбден тозығы жеткен. Егер жолаушыларға сапалы қызмет көрсете алмаса, мұндай міндетті неменеге мойындарына алатынын түсінбеймін.
№116 автобусқа Забадам елдімекені ішінде мектептен қашық тұратын оқушылар да отырады. Ал ата-аналар мен №13 мектептің ұстаздар қауымы көліктердің оқушыларды мінгізбей кететіне талай мәрте куә болғандығын жеткізді.
– «Самал -3» шағынауданынан қатынап жұмыс істеймін. «Колос» аялдамасына дейін №9, 87 маршрутпен келіп, бері қарай мектептің алдындағы аялдамадан түсу үшін №116-ға ауысуым қажет болады. Бұл автобус өте сирек жүретіндіктен №22 автобусқа мініп, бір көше жаяу келемін. Автобустарды кешкі сағат 6:30-дан кейін мүлдем көрмейсің. Қоғамдық көліктің кондукторлары кішкентай балалар ақша төлемесе, аялдамаға тоқтамай өтіп кетеді. Бұл мәселе бойынша жүргізушімен де, кондуктормен де талай сөзге келдік, – дейді № 13 мектептің мұғалімі Ақмарал Шуренова.
Тойшыбай Исламов болса, мектептің қасынан өтетін көшеде оқушылардың қауіпсіздігі үшін алаңдайды.
– №13 мектептің жанындағы көше бойында №116 мен №86 автобус бір-бірімен жарысады, кейде тротуарға дейін шығып кетеді. Қанша рет ескерткенімізбен тыңдар құлақ жоқ. Жүргізушілердің көбісі – Забадам елдімекенінің тұрғындары. «Неге кешкі сағат 19:00-20:00-ге дейін жүрмейсіңдер» десек, «Планды орындап қойдық» дейді. Автобустардың ерте тоқтайтын бір себебі – кешкі сағат алты-жетіден кейін олар қосымша ақша табу үшін тойға баруға көлік жалдайтындардан тапсырыс алып, өздерінің жеке тірліктерімен жүреді, – дейді Тойшыбай ақсақал.
Жарты жолда қалдырмасын...
Қала тұрғыны Г. Турдиева қоғамдық тасымалдаушы компанияларға осындай өтініш айтады. Өйтпеске амалы жоқ. «Самал-3»-те тұратын ол «Асар» шағынауданындағы қалалық балалар ауруханасына қатынап жұмыс істейді. Оның айтуынша, осы аралыққа қатынайтын №9А газель көлігі кестеде белгілінген маршруттан ауытқып, кешкі уақытта жолаушыларды сан мәрте жарты жолдан қалдырып кеткен.
– Газельдің соңғысы 18.45-де өтеді. Аптығып, асығып келеді, сосын жолақысын жинап алады да, белгіленген кестемен жүрмей, біздерді қыста күн райына қарамастан қоқыс полигоны жанына тастап, төте жолмен Алаш базарына өтіп кетеді. Кеш қалсақ, таксимен қайтуға тура келеді. Оған күн сайын жағдайымыз келе бермейді, – дейді Г. Турдиева.
Жалпы «Самал-3» шағынауданында 11 мыңға жуық халық қоныстанған. Бұл аймақтың тұрғындары үшін де қоғамдық көлік мәселесі өзекті. Мәселен, самалдықтар №93 автобус (тасымалдаушы компания – КиУ-ға тиесілі) бұрынғы жүру кесетесіне қайта оралса екен дейді.
– Бұрын әл-Фараби көшесімен қоқыс палигоны жақтан келіп, Алпамыс батыр көшесімен 6 емханамен айналма жол жасайтын. Қазір №6 емханадан қайтып кетеді. Енді 2 шақырым емхана маңындағы аялдамаға жаяулатып келеміз. Таңертеңгілік уақытта балалардың балабақшаға, мектепке баруы қиындап кетті. Орталыққа келіп жұмыс істейтіндер бар. Сондықтан №93 автобус бұрынғы кестесімен жүрсе деген тілегіміз бар, – дейді «Самал-3» шағынауданының тұрғыны Досалы Оразов.
Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі Наурыз Сүгірәлиев келіп түскен шағымдардың барлығы ескерусіз қалмайтындығын айтты. Бұған дейін де №116, №№93 автобустардың жүргізушілеріне жүру кестесін сақтау бойынша ескертулер берілген.
Бұл рейдтік шарада автобустардың бүгінгі жағдайына шағымданған санаулы азаматтармен ғана тілдесе алдық. Ал Шымкентте күніне 500 мыңға жуық тұрғын қоғамдық көлікті пайдаланатындығын ескерсек, ірі мегаполисті қалада қоғамдық көліктің мәселесін шешу әлі де өзекті болып қалмақ.
Наурыз СҮГІРӘЛИЕВ,
Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль
жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі:
Келісімшартта бәрі көрсетілген
– Автобустардың санитарлық тазалағының төмендігін, жүргізушілер мен кондукторлардың дөрекілігін және автобустардың кешкі уақытта жүрмейтіндігін айтып шағымданатындар көп. Сондықтан осы үш мәселені оңтайлы шешу бағытында жұмыс істеп жатырмыз.
Автобустардың кешкі уақытта жүруін талап етуіміз орынды. Ал тасымалдаушы компаниялар бұл талаптарымызға « жауапты бөлім жұмыс істеуімізге кедергі келтіріп жатыр» деп даурығуда.
Негізінде бұл жұмыс осы кезге дейін заң жүзінде былайша реттелген болатын: Тасымалдаушы компаниялар келісімшартқа сәйкес, қоғамдық көліктердің бір айдағы қатынау жиілігі туралы мәлімет береді. Егер оның жиілігі 70 пайыздан асса, жұмысы жақсы деп бағаланады. Мәселен, таңғы сағат 07.00-ден кешкі 21.00 аралығында осы 70 пайызды орындауға міндеттелген. Онда кешкі уақыт бөліп көрсетілген.
Енді, тасымалдаушылар келісімшарттың осы бөлігін алып тастауды талап етуде. Ол дегеніміз жүргізуші күніне 10 рейс жасайтын болса, кешкі алтыға дейін жетеуін жасайды. Белгіленген жоспарды орындайды да, одан әрі 21.00-ге дейін жүруге тиіс 3 рейсті орындуы міндетті болмай қалады.
Ал келісімшарттың бұл бөлігі халықты кешке қарай қоғамдық көлікпен қамтамасыз ету үшін енгізілген.
Халықтың талабы бизнестің қалауынан жоғары
Ал көлік компаниялары неге наразы?
Күні кеше ОҚО кәсіпкерлер палатасының кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңесінің кезекті көшпелі отырысы өтті. Кеңесте қаладағы жолаушылар тасымалы саласында туындайтын әкімшілік кедергілер жайы қызу пікірталас тудырды.
Кейбір көлік компанияларының басшылары қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің жұмысына наразы. Олардың ойынша, аталған бөлім шаһардағы қоғамдық көлік бағыттарын конкурсқа салғанда әділетсіздікке жол беріледі деп есептейді.
Тасымалдаушы компаниялардың өкілдері тарапынан қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің қызметі мен бөлім жетекшісі Қуатжан Жұматаевтың жұмысына сын айтылды. Бөлім басшысы бұл сындарға жауап беруге тырысып баққанымен, оған толыққанды түсіндіруге мұрша берілген жоқ. Біз дауға айналған осы ауқымды проблеманы кеңінен талқылауды жөн көрдік.
Типтік келісім-шарт
«Южавтотранс» қауымдастығының төрағасы Дархан Қаюпов жиналыста қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мен жолаушы тасымалдаушы компаниялар арасында түзілетін типтік келісім-шартқа қатысты сынын жеткізген болатын.
– Бұл жолаушы тасымалдаушы компаниялар о баста жасалған типтік келісім-шарттың кейбір пунктерін заңға қайшы деп санайды, – дейді бөлім бастығы Қуатжан Жұматаев. – Кезінде компания өкілдерінің шағымымен жұмыс тобы құрылып, оған жолаушы тасымалдаушылармен қоса барлық мүдделі орган өкілдері енді. 19 пунктен тұратын іс-шаралар жоспары да жасалды. Жолаушы тасымалдаушылар өздерімен келісім-шартты 10 жылға түзу кепілдігін талап етіп отыр. Бірақ, ондай жағдайда біз көлік бағытында қызмет ету талаптарын бұзғандарға ешқандай шара көре алмай қаламыз. Ал бұл жолаушылардың қауіпсіздігіне кері әсерін тигізбесіне кім кепіл?
Кепілдік мәселесін жұмыс тобымен бірге қалалық әкімдіктің заңгерлері де талқылады. Одан шыққан қорытынды – қалалық әкімдік жолаушы тасымалдаушы компаниялардың банктерден автобус сатып алу үшін алған несиелері толық жабылғанша кепілдік бере алмайды. Дегенмен, көлік компанияларының өкілдері өз талаптарынан қайтар емес.
– Біз типтік келісім-шартты жасап, барлық компанияларға таратып бердік, – деп сөзін жалғастырды Қуатжан Жұматаев. – Әр компаниямен жеке жұмыс істедік. Осы тұста айта кетейік, жолаушы тасымалдайтын компаниялар өздерінің көліктерінің құрамын жылына 20%-ға жаңартып отыруы тиіс. Бұл талапты кейбір компаниялар орындамауда.
Жауапты мамандар көлік тасымалдаушыларға жеңілдіктер жасағанын да алға тартады. Мысалы, кешкі уақыттағы көлік қозғалысы жиілігін сақтамаған компанияларға салынатын айыппұл көлемі 30 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейін төмендетілген. Бұған қоса көлік компаниялары өздерімен келісім-шарттың 3 жылға түзілгенін азсынған соң оның мерзімі 5 жылға ұзартылған. Ал түрлі тәртіп бұзушылықтар үшін салынатын 5 АЕК айыппұлды тіпті алып тастадық, дейді жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы.
Ұмыт қалған бағыт...
Жоғарыда аталған жиналыста көлік компаниялары қалада жаңадан ашылған №1 бағытқа қатысты да сын айтты. – Ал бұл бағытты кезінде жолаушы тасымалдаушылардың өздері тиімсіз санап, елеусіз қалдырған еді, енді сол бағытты қайта ашқан соң бәріне қажет бола қалды, – дейді бөлім басшысы.
– №1 бағытты Азат шағынауданы тұрғындарының көптеген шағымынан соң қайта аштық, – дейді Қуатжан Жұматаев. – Ондағы халық өздеріне №82 бағыттағы автобуспен қоса Қырғы базарға дейін баратын көлік сұраған. Ондай талап-тілектер әкімдердің есебінде де, қалалық әкімдікке келіп түскен шағым-хаттарда да көтерілген. Сондықтан ол бағытты қайта ашып, жақында конкурсқа қоямыз. Ал бағыттарды көлік компанияларынан «тартып алуға» келсек, барлық даулы бағыттарға байланысты мәселе сотта қаралып, іс біздің бөлімнің пайдасына шешілді. Біз ешқандай бағытты басқа компаниялардың немесе «Green Bus» компаниясының пайдасына деп бөлмейміз. Енді алдағы конкурс наурыз айында электронды түрде өтеді деп күтілуде.
Субсидия қажет пе?
Шымкенттегі жолаушыларды тасымалдайтын компаниялар өздерінің азаматтардың кейбір санаттарын тегін тасымалдап жүргендерін айтып, субсидия сұрайды.
– Заң бойынша біз шығынға ұшырайтын көлік компанияларына субсидия беруге тиіспіз. Мұны жоққа шығармаймыз, – дейді Қуатжан Жұматаев. – Бірақ, бұл үшін сол компаниялар өздерінің есеп-қисаптарын бізге көрсетуі тиіс. Яғни, кіріс-шығыстары туралы мәлімет ашық көрсетілуі керек. Ол үшін біз, тіпті, автобустарға электронды билет жүйесін де орнатуды ұсындық. Сонда көлік компанияларының күнделікті қанша табыс тауып немесе шығынға ұшырап жатқаны анық көрінетін. Дегенмен, көлік компанияларының көбісі мұндай есеп бермек түгілі жолаушыларға билет те таратпайды. Ал мұндай жағдайда біздің субсидиялауға заңды негізіміз жоқ.
Кәсіпкердің қалтасы ма, халықтың талабы ма?
– Бір қызығы, аталған жиналыста шағымданған компаниялардың басшылары халықтың талап-тілегін әкімшілік кедергі деп есептейді, – дейді Қуатжан Жұматаев. – Ал қоғамдық көлік қозғалысының сапасын жақсартуды талап ету – біздің міндетіміз. Себебі, халық қызмет сапасын бізден талап етеді. Және ол орынды да. Ал көлік компаниялары бұл талаптарды орындауға асығар емес. Олар тек өздерінің пайдасын ғана ойлап қана қоймай, күнделікті сабағы мен жұмысына автобуспен қатынайтын халықпен де санасса дейміз. Ал қоғамдық көлік қызметінің сапасын талап ете бастасақ, мұны жеке кәсіпкерліктің аясын тарылту деп есептейтіндер, өкінішке қарай, табылады. Қызмет сапасы дегеннен шығады, бізге түсетін шағымдардың көбісі осы қоғамдық көлікке байланысты. Сөзім жалаң болмас үшін айта кетер болсам, шаһардағы Шаңырақ шағынауданына қатынайтын №116, Тассай елдімекеніне баратын №44 және 65, Бозарық алабына қатынайтын №71, Хамза шағынауданына қатынайтын №52 және Жаңалатап шағынауданына жүретін №80 және 125 бағыттарға сыйымдылығы тар шағын автобустар қатынайды. Ал тәртіп бойынша ол бағыттардағы көлікті үлкен автобустарға ауыстыру керек. Жергілікті халықтың күнделікті сұрап отырғаны да сол. Мұндай жағдайды басқасы-басқа, Шымкент қаласы әкімінің штаттан тыс кеңесшісі болып саналатын «Санжар Моторс» ЖШС-нің басшысы Елікбай Тоқбергеновтың түсінбегені өкінішті. Ал біз дәл осы «Санжар-Моторст» ЖШС-і өздерінің көліктерін жаңартуды міндетіне алған соң келісім-шартты 10 жылға түздік. Дегенмен, жоғарыда аталған жиналыста компания өкілі бұл туралы тіс жарған жоқ. Бұған қоса сол басқосуда «Санжар Моторс» ЖШС басшысы №78 бағытта ескі автобустар жүреді деп, негізсіз мәлімет берді. Ал ол бағытта шын мәнінде жаңа автобустар қатынайды.
P.S. Жасыратыны жоқ, шаһардағы қоғамдық көлік ең күрделі әрі өзекті мәселенің бірі. Қаланың аумағы кеңіп, жаңадан елдімекендер қосылғаннан кейін бұл мәселе одан да күрделене түсті Ал ірі мегаполистің халқы үшін мұндай проблема болмауы тиіс. Айта кетейік, ресми мәлімет бойынша қалада орта есеппен 500 мыңға жуық жолаушы қоғамдық көлікті күнделікті пайдаланады. Ал оларға 1700-ге жуық автобус қызмет көрсетеді. Дегенмен, солардың 70%-ның пайдалану мерзімі 7 жылдан асып кеткен. Арасында әбден тозығы жеткен 300-ге жуық автобус та бар.
Кез келген салада ашық бәсеке болуы – нарық талабы. Сол секілді қоғамдық көлік саласы да бәсекелестік ортаға берілген. Сондықтан бәсекелестік жағдайына төтеп бере алатын көлік компаниялары ғана нарықта өз орнын алады. Ал ең басты міндет – халыққа сапалы қызмет көрсету.
Марат МЕДЕУОВ,
«МиР и Со» ЖШС директоры:
– Мен 12 жылдан бері «Южавтотранс» қауымдастығының мүшесімін. 1996 жылдан бері осы салада қызмет істеймін. Расын айтқанда, бұл жиынның өтетінінен бейхабар болдық. Әйтпегенде, біз де қатысып, ойымызды айтар едік. Мен Дархан Каюпов мырзаның бұл әрекетін түсінбедім. Олардың айтқан сөздерін интернеттен көрдім. Олар өзі 4-5 адамды ғана жинап мәлімдепті. Бірақ олардың сөздері қауымдастықтың бәрінің сөзі емес қой.
Мен қалалық жұмыс комиссиясының ішінде де бармын. Қай мекеме болса да көлікті жаңалататын сыңай танытса, оған жағдай жасалары анық. Мәселен, 2017 жылдың наурыз айында мен келісім-шартты өзгерттім. Менің жаңа көлік алып келуге ниетім бар деп қалалық әкімдікке арыз жаздым. Маған 10 жылға келісім-шартты ұзартып берді. Мен қазір қаладағы №102 бағытта 5 көлік әкелдім. Бәрі де отандық көліктер. Мүмкіндігінше одан әрі де көліктерімді жаңарта бермекпін. Тағы екеуін алмақшымын.
Қалада 20 жылдан астам уақыттан бері жұмыс істейміз. Көлік компанияларына ешқандай кедергі жоқ. Біз бірлесіп жұмыс істеуіміз керек. Жұдырықтай жұмыла білгенде ғана бұл салада даму болары анық.
Жолаушыларға қызмет көрсетудің жауапкершілігі мол
Шымкент қаласының ауқымы жыл өткен сайын кеңейіп, халық саны артып келеді. Миллиондардың мекеніне айналу мүмкіндігі жоғары мегаполисте жолаушылар тасымалы да жоғары деңгейде болуы керек. Ал қоғамдық көліктің қызметі кондуктордың мәдениетімен өлшенетіні рас. Осы орайда Green bus Company» ЖШС-нің 74, 84 бағыттарында болып, жұмысымен танысып қайтқан едік.
Шымкенттік «Green bus Company» ЖШС-нің жұмысы таңғы 6-да басталады. Ал 7.30-да бағыт бойынша жүретін көліктерге жолаушылар лық толады. Бізді компания автоколоннасының басшысы Әбдібек Архабайұлы алып жүрді. Алдымен №74 маршуртқа отырдық. Таңертеңгі уақыт болғандықтан, салонда жолаушылар көп. Қоғамдық көлік тізгінінде – Таңат Мұсаев. Компания ашылғалы жүргізуші болып қызмет етеді. Автобусты жақсы жүргізеді екен. Өзгелердей жылдамдықты арттырып, көліктермен жарыспайды.
– Қала аумағы үлкейіп келеді. Сонымен бірге жолдағы қозғалыс та көбейді. Тәжірибесіз жүргізушіні кептеліс кезінде бірден танисың, – дейді ол.
«Green Bus Company» компаниясының 74 бағытқа қатынайтын қоғамдық көлігіне жолаушылар көп мінеді. Бүгінде компанияда 300 жүргізуші мен 300 кондуктор жұмыс істейді. Кондукторға қойылатын ең басты талап – халыққа мәдениетті қызмет көрсету. Сондықтан бір де бір шағым басшылардың назарынан тыс қалмайды.
74 автобус тоқтағанымен адам саны азаяр емес. Ал жолаушылардың мінездері тіптен қызық. 10 адамның біреуі кондукторға ескерту айтуға дайын тұрады. Ал кондуктор Мадина Әлімханова сабырлы көрінді. Бұл салада 10 жылдан астам тәжірибесі бар.
Дегенмен кондуктор болу оңай емес. Олар күн ұясынан шықпастан автобусқа мінгеннен кеш қарайғанша түспейді. Сырт көзге олардың қызметі жеңіл көрінгенімен, жауапкершілігі ауыр.
– Алғашқыда адамдардың алуан түрлі мінездеріне бойымды үйрете алмай, қатты қиналдым. Әр күн сайын кондукторлық қызметімді қоямын деп, ертеңіне жұмысқа шығып кетемін. Кейде абайсызда ауыр сөздер естіп қаламын. Ондай сәттерде үндемеймін. Себебі, жұмыстың оңайы жоқ. Қоғамдық көлікте аялдамаларды ұмытып қалатын қариялар, қаланы жақсы білмейтін адамдар көп кездеседі. Оларды діттеген жеріне жеткізу – біздің міндетіміз. Қазіргі автобустар өте ыңғайлы, тұрғындар көңілінен шығуда. Жаңа көліктің жайлылығы жұмысқа деген ынта-жігерді арттырады, – дейді Мадина Әлімханова.
Бізбен бірге қоғамдық көлікке мінген Арман есімді қонақтың пікірі таңғалдырды.
– Мен мұнда іссапармен жиі келемін. Астанада жұмыс істеймін. Өткен жолы Шымкентке АҚШ-тан келген әріптестеріммен баруға жол түсті. Шымкент оларға өзінің тазалығымен, заманауи көркімен және халқының қонақжайлылығымен ұнады, – дейді қонақ жігіт.
 |
– Компанияның кез келген жұмысшысы өз ұсыныстарын білдіре алады. Компания жетекшісі Бақыт Бертаев бізді әрдайым қолдап отырады. Мұнда ескірген орындықтар мен терезе жапқыштарын көрмейсіз. |
Неге екені белгісіз, көптеген қалалықтар билетті ұнатпайды. Жол ақысын төлеп, «Ой, керек емес, қажеті жоқ» дейді. Ал бірақ компания автоколоннасының басшысы Әбдібек Үкібаев: «Жолаушылар билет алуы тиіс және осыған бейімделе беруі керек. Келешекте автобустарға электронды билет алу жүйесі енгізіледі. Билет тексерушілердің орнына ревизорлар болады. Бұл жүйе жолаушылар ағынын анықтайды және көлеңкелі жайттарды болдырмайды, – дейді ол.
Бұл, әрине, керемет! Бұл кәсіп иесінің мейірімділігі, кеңпейілділігі шымкенттіктерге ғана тән мінез екеніне шүбә келтірмейсіз.
74 бағыттағы автобус күніне қаланы 10 рет айналып шығады. Жүру кестесі бойынша 48 аялдамаға тоқтайды. Біздің барлық аялдаманы қамтып жүруге уақытымыз аз болғандықтан, 84 автобусқа ауыстық.
Бұл бағытта түс мезгілі таяп қалғандықтан адамдар қатары аз болмады. Кондуктор Елмұрат ұзын бойлы келген біртоға жігіт екен. Біз сырттай оның қызметін бақыладық.
 |
Бүгінде қала ішінде компанияның 200 автобусы жұмыс істейді. Жаңа жылға дейін 150 жаңа қоғамдық көлік алу жоспарда бар. Оларды қалада жаңадан салынған шағынаудандарға жөнелтпекпіз. |
Түсінгеніміз, көлік ішіндегі ахуал кондукторға байланысты екен. Кей автобустың үйлестірушілері өзінен-өзі ашуланып, дөрекі сөйлеп жататынын көпшілік жақсы біледі. Тіпті біреулер билетті өздері сұрап алып жатады. Ал
Елмұрат Назармухаммедов тек жолақысын ғана жинамайды. Қолындағы билетті де үлестіріп, автобустағы жағдайды да назарға ұстайды. Ол кезекті аялдама келгенде екі тілде бірдей хабарлап, қарт кісілерге орын ұсынуға да үлгеріп жатқанына риза болдық.
– Кондуктордың жұмысы – жолаушыларға билет сату. Бірақ таң атпай сағат 5-те тұру, әрқилы мінезді адамдармен жұмыс істеу – оңай емес. Күйбең тіршілікте өз-өзімді ұмытпауға тырысам. Кейде қарияларда жол ақысын төлеуге ақшасы болмай қалады. Мұндайда тегін жүруіне рұқсат беремін, – дейді ол.
Арасында киімін киіп, билет таратып көрдік. Күнделікті қоғамдық көлікке міну бір бөлек, ал жолаушыларға қызмет көрсету мүлдем бөлек екен.
Автобус жүріп келе жатқан Тәуке хан даңғылы жолы тақтайдай тегіс. Бірақ жақын арада болған жөндеу жұмыстарының салдарынан автобус бірер минуттай тоқтап тұрады. Осы уақытты пайдаланып Әбдібек Архабайұлы компания туралы баяндады.
– Бүгінде қала ішінде компанияның 200 автобусы жұмыс істейді. Жаңа жылға дейін 150 жаңа автобус алу жоспарда бар. Оларды қалада жаңадан салынған шағынаудандарға жөнелтпекпіз. Ол жақта жолаушы тасымалы – өзекті мәселелердің бірі.
Бір сөзбен айтқанда, компания жолаушылардың бар жағдайын жасаған. Кейде жолаушылар автобуста бағалы заттарын, сөмкесін, құжаттарын, азық-түліктерін ұмытып тастап кеткен жағдайлар кездеседі. Олар жоғалтқан заттарын автопарктен тауып, қуанып жатады. Бұл да автопарктің беделін арттырады – дейді Әбдібек.
Біздің жұмыс күніміз де аяқталды. Жүргізуші мен кондуктор жұмысының оңай емес екеніне көз жеткіздік. Олар өздерінің білікті маман екендерін тағы да бір дәлелдеді. Күні бойы тыным тапқан жоқ. Ал кешке қарай жолаушылардың саны күрт көбейеді. Бұл сәт кондуктор үшін жұмыстың қызған шағы. Біз Green bus Company» ЖШС-нің қызметкерлерінің арқасында уақыт құнының алтыннан да қымбат екенін сезіндік.
Қоғамдық көлiктерде кiмдер тегiн жүредi?
Мамырдың 1-жұлдызынан бері Шымкент қаласындағы қоғамдық көліктерде жол жүру ақысы 70 теңге болды. Бұл өзгерісті қала тұрғындары әртүрлі қабылдауда. Редакцияға хабарласып түрлі сұрақтарын жолдап жатқан оқырмандарымыз да бар. Осыған орай біраз сұрақтарға Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі басшысының орынбасары Жарқын Байдуллаевтан нақты жауап алған едік.
– Жарқын Мұстафинұлы, қоғамдық көліктердегі бүгінгі тарифті түсіндіріп беріңізші.
– Жолақысы 7 жасқа дейінгі балаларға тегін. 7 жастан 15 жасқа дейін 50%, яғни, 35 теңге. 15 жастан жоғары қарай 70 теңгеден. «Южавтотранс» және «ОңтүстікТрансҚұлагер» ассоциацияларымен құрған келісім бойынша автобустарда ҰОС ардагерлері мен мен тыл еңбеккерлері, алтын, күміс алқалы аналар, 1-топтағы зағип жандар мен оны ертіп жүретін бір адам және алғаш рет «Шымкент қаласының Құрметті азаматтары» да тегін жүре алады. Сондай-ақ, студенттік билетінде тиісті мөр қойылған студенттер жолақысына 50 теңге төлейді. Бірақ, осы аталған жеңілдіктердің 13-15 орындық шағын автобустарға (газель) қатысы жоқ.
– Алтын, күміс алқалы аналар тегін жүретіні айтылды. Ал 4-5 баласы бар аналарға жеңілдіктер қарастырылған ба?
– Жоқ, ондай мүмкіндіктер әзірге қарастырылған жоқ.
– Оңтүстік Қазақстан облысының Құрметті азаматтары тегін жүру жеңілдігін пайдалана ала ма?
– Жоқ. Тек «Шымкент қаласының Құрметті азаматтары» ғана қоғамдық көлікте тегін жүре алады. Әр әкімдіктің өз жеңілдіктері, жұмыс жүргізу жобалары бар, бұл соның бір көрінісі.
– Жол ақысының қымбаттау себебі не?
– 2015 жылғы теңгенің құнсыздануынан кейін орын алған қымбатшылық қоғамдық көлік компанияларын да айналып өткен жоқ. Біздегі автобустардың қосалқы бөлшектерінің бәрі шетелден келеді. Оған қыс-жаз маусымдарындағы дөңгелек ауыстыру шығынын қосыңыз. Бұдан бөлек, біздің мекеменің талабы бойынша көлік компаниялары автобус сапасын жыл сайын 20%-ға жаңартып отыруы тиіс. Қоғамдық көліктердің жүру бағыттары ғана мемлекет меншігінде. Ал жолаушыларды тасымалдау қызметін мемлекеттік тапсырыс арқылы ұтып алған көлік компаниялары жүргізеді.
– Жол бойындағы «секундомерлер» қай жақтың «қызметкерлері»?
– «Секундомер» деген заңсыз әрекетке барып жүргендер. Барынша бұған тиым салып жатырмыз. Алайда, біз тексере бастағаннан-ақ бір-біріне хабарласып, тап-тұйнақтай бола қалады. Сол «мамандар» түрлі бағытта қозғалатын маршруттардың уақытын есептеп, бірінің қашан кеткенін екіншісіне хабарлап тұрады. Нәтижесінде ішіне адамды толтырып алған қоғамдық көліктер арасында жарыс басталады. Бұдан кейін тәртіп бұзылады, жолаушылардан шағым түсе бастайды. Көбіне, қала тұрғындары «секундомерге» үйренген. Кез келген жолаушы дәлелді, дәйекті түрде шағым жасаса, алдағы уақытта қала көшелерін «секундомерлерден» тазарта аламыз.
– «Көлік сапасы талапқа сай емес» деген шағымдарды да жиі естиміз...
– Иә, айтылады. Бірақ, әзірге «мына автобустың сапасы төмен, мына жері нашар» деп суретке немесе бейнетаспаға түсіріп әкеліп, арыз жазған бірде бір жолаушы жоқ. Біз құжаттармен жұмыс жасайтын маманбыз. Сондықтан әрқашан дәлел керек-ақ. Мәселен, күнде таңертең автобус техбайқаудан, жүргізуші медициналық тексеруден (алькоголдік ішкені, жүрек, қан қысымы т.б.) өтеді. Автобустан түтін шығуының белгілі бір өлшемі бар. Егер одан асып, жолаушылардың мазасын алған жағдайда жергілікті полицияға хабарласуына болады. Бұл мәселе сонда қаралады.
Сұхбаттасқан
Ақмарал МОЛДИЯРҚЫЗЫ
Қоғамдық көлiк: жаңару және сапалы қызметке бетбұрыс
Көлiкпен жүрдiк, не бiлдiк?
Күн ұзағында қала тұрғындарына сапалы қызметін ұсынып жүрген №69 бағытындағы автобустардың біріне отырып, «саяхат» жасауды жөн көрдік. Қаланың үлгілі бағыты бойынша қызмет көрсететін автобус шын мәнінде кеңдігімен әрі жайлылығымен ерекшеленеді. Аралық 8 минуттық интервалды сақтай жүретіндіктен жолаушылар да іздегенін көп күте қоймайды әрі сыйымдылығы үлкен автобустарда отыруға орын қашанда табылады.
Арнайы көк түсті форма киген кондукторға өзімді таныстырып, әңгімеге тарттым.
– Жолаушылардың талап-мүддесін орындап, қызмет сапасын жақсарту бағытында біздерге жүктелген жауапкершілік, міндеттер ауқымы артып отыр, – дейді кондуктор қыз Сәуле. – Күнделікті қызмет барысында, жүргізушінің көлік жүргізудегі тиянақтылығы мен мына біздерден, яғни кондукторлардан ибалы мінез талап етіледі. Қаланың мәдениеті мен ішкі тәртібіне тікелей әсер ететін қызметтің ауқымдылығын өзіміз де жете түсінеміз. Бұл тұрғыда, автопарк басшылығы тарапынан да түсіндіру жұмыстары ұдайы, жан-жақты жүргізіледі.
Шынында да, бұл жолғы сапар барысында көлік жүргізушісі мен кондуктордың өз міндетіне сай тиянақтылығына көз жеткіздік. Өз кезегінде, олар да әкімдік тарапынан белгіленген талап-міндеттерді орындауға толығымен дайын екенін айтты. Саланы жетілдіру бағытында қолға алынған ауқымды шаралар өзінің оңтайлы жемісін береріне олар да кәміл сенімді.
Тасымалдаушы мекемелер қызметi жүйеленедi
Қоғамдық көлік қызметін жүйелеу бағытында «Шымкент қаласының 2020 жылдарға дейінгі әлеуметтік және экономикалық даму Тұжырымдамасын» таныстыру барысында қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов қоғамдық көлік мәселесіне де баса назар аударған еді. Онда Астана, Алматы, Қызылорда қалаларының үлгісінде коммуналдық автопарк ашу қажеттігі айтылған болатын. Шымкент қалалық автомобиль жолдары және жолаушылар көлігі бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев осы міндеттің үдесінен көріну мақсатында зерделеу жұмыстары басталып кеткенін мәлім етті. Яғни, муниципальді автопарктың 51 пайыз үлесі қаланың өз меншігіне алынса, өзгесі жеке инвестор мекеменің еншісіне берілмек. Әзірге серіктес мекеме анықтала қойған жоқ. Дегенмен, бұл мәселе жыл соңына дейін толық шешімін табуы тиіс. Муниципальді автопарк қызметі пайдалануға берілер болса, Бас жоспар бойынша қала аумағына жаңа қосылған 40 елді мекеннің тұрғындарын қоғамдық көлікпен қамту мәселесі де біржола оң шешімін таппақ. Яғни, жолаушы тасымалдаушы мекемелерге қаланың әрбір шалғай тұстарына жүйелі түрде автобус жүргізу міндеті жүктеледі. Бұған дейін жолаушыларының аздығын айтып, шағымданумен келген қоғамдық көлік жүргізушілері үшін қажеттіліктің барлығы қала бюджеті есебінен өтелетін болады.
Автобустар 100 пайыз жаңаланады
Қала әкімінің тапсырмасына сәйкес, жолаушыларға қызмет көрсететін автобустар алдағы бірер жылда толығымен жаңалануы тиіс. Бұл бағытта тек жыл басынан бері №69 бағытта қызмет көрсететін «Автоимпульс» ЖШС 10 дана жаңа автобусты пайдалануға берсе, №34 бағытта «Бек Сервис» ЖШС-і 5 дана жаңа автобус жеткізген. Жалпы, автобустарды жаңалау мәселесі соңғы жылдары жүйелі түрде жүзеге асып келеді. Атап айтқанда, тасымалдаушы мекемелер 2013 жылы қолданыстағы 162 автобусты жаңартқан болса, 2014 жылы 55 жаңа автобус сатып алған. Өткен жылы жалпы саны 215 жаңа автобус бағытқа қойылыпты. Сала мамандарының айтуынша, жолаушы тасымалдаушы мекемелермен арада бекітілген келісімге сәйкес, қоғамдық көлік қызметі жыл соңына дейін тағы 100 жаңа автобуспен толықпақ. Қала аумағында әлі де болса, 400-ге таяу қоғамдық көлік жаңалауды қажет етуде.
Айта кетейік, бүгінде Шымкент қаласында қоғамдық жолаушылар тасымалдау саласында 30 көлік компаниясы 78 бағытта, 1145 кестемен қызмет көрсетуде.
Қоғамдық көлік қызметінде жаңашылдық бар
Жауапты мамандардың берген мәліметінше, бүгінде қоғамдық көлік қызметінің 90 пайызы автоматтандырылған жүйемен жабдықталған. Яғни, олардың қай жерде, қай уақытпен кетіп бара жатқанын арнайы GPS қондырғылары арқылы бақылап отыруға болады.
Сондай-ақ, енді таяу арада шымкенттік жолаушылар қоғамдық көлік қызметі үшін арнайы электрондық қондырғы арқылы есеп айырысатын болады. Автобустардың толығымен автоматты жүйеге енгізілуі 100 пайыз инвестор мекеменің есебінен жүзеге асырылады. Яғни, жеке инвестор электрондық қондырғыларды автобустарға орнату мен арнайы жол жүру картасын шығаруды толығымен өз қаражатымен орындамақ. Жоба жүзеге асқан сәттен бастап инвестор тек әр билеттен 10 пайыз үлес алып отырмақ.
Бұл бағытта Шымкент қаласының әкімдігі мен кореялық «Korea Smart cart» кәсіпорнының басшылары арасында қол қойылған екіжақты меморандумның нәтижесінде, еліміздің үшінші мегаполис қаласында осынау заманауи жүйе іс жүзінде жүзеге асырылатын болды. Бұл салада корейлік мекеменің әлемдік аренадағы тәжірибесі мол. Алғашқыда Сеул мэрінің қолдауымен құрылған біздің кәсіпорын қазіргі таңда Моңғолия, Жаңа Зеландия, сол секілді Африканың бірқатар елдерінде табысты қызмет атқарып келеді. Бұл мекеме басшылығы бүгінде Шымкенттегі қоғамдық жолаушылар тасымалының қызмет жүйесін саралап, зерделеу үстінде. Электрондық валидаторлардың қызметін ағымдағы жылдың соңына дейін іске қосу жоспарланған.
Айта кетерлігі, электрондық валидаторлардың бірнеше тиімді тұсы бар. Яғни, қала тұрғындарының әрбіріне жеке төлем карталары берілетін болады. Осы арқылы жолаушылар өзі қалаған сомада карта есеп-шотын толтырып, қоғамдық көліктерде электрондық қызметті пайдаланбақ.
Өз кезегінде, бұл жүйе «Ақылды қала» жобасы аясындағы маңызды қадамдардың бірі болмақ.
Сондай-ақ, Шымкентте қоғамдық көліктерге арналған тың жобаның бірі – қала көшелерінде автобустардың жүруіне арналған сары жолақ пайда болды. Бүгінде Тұрар Рысқұлов даңғылында қанатқақты жоба негізінде қоғамдық көліктерге арналған арнайы сары жолақ сызылған. Белгіленген жолмен тек автобустар ғана жүре алады.
Жолаушылар тасымалымен айналысатын көліктер арнайы жол бөлігімен жүрмеген жағдайда жүргізушінің үстінен әкімшілік тәртiп бұзушылық туралы хаттама толтырылуда.
Жаңа жобаның басты мақсаты – «Қауіпсіз қала» акциясы негізінде шаһар аумағындағы көлік қозғалысын ретке келтіру. Қоғамдық көліктің бәсекелестігін арттырып, жолаушыларға ыңғайлы жағдай жасау.
Айта кету керек, бұл жұмыстар арнайы құрылғының көмегімен әуеден бақыланатын болады. Заң бұзушылық орын алған жағдайда Шымкент қалалық жергілікті полиция қызметі тиісті шара қолданады.
Экологиялық ахуалға да назар аударылады
Шымкентте қоғамдық көліктер алғаш рет метан газымен жүретін болады. Дизель отынымен жүретін автобусты арнайы қондырғымен жарақтау жұмыстары бүгінде басталып та кетті. Мамандар бұл жаңалықтың қаншалықты маңызды, әрі үнемді екенін жан-жақты зерттеп, көз жеткізгенін айтады. Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мамандарының айтуынша, метан газына өткен жағдайда тасымалдаушы компаниялар бұрынғыдай шығынға шаш етектен батпайды және қоршаған ортаға зиян келмейді.
Бүгінде Шымкент қаласына жеткізілген соңғы үлгідегі жаңа автобустар метан газымен қозғалады. Қажеттілігін ескеріп, «Бек сервис» ЖШС өткен жылы Шымкентте метан газын құятын стансаны пайдалануға берген болатын. Әкімдік өкілдерінің айтуынша, метан газының бағасы дизельді отынға қарағанда біршама төмен болмақ.
Қоғамдық көлiкте тегiн жүредi
Заманауи талапқа сәйкес, тәжірибеге жаңа енгізілген жаңа жүйелер мен технологиялар қызметін жандандыру бағытында қаладағы автотранспорт қауымдастығы басшыларының ұсынуымен мамыр айының алғашқы жұлдызынан бастап жолақы құны 70 теңгеге көтерілді. Оған ең алдымен, автобустарға қажетті қосалқы бөлшектер мен жабдықтардың құны айтарлықтай қымбаттағаны себеп болып отыр. Алайда, жолақы құны қымбаттағанмен студенттер үшін бастапқы баға қаз-қалпында сақталады. Сондай-ақ, бірінші топ мүгедектері мен Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне қоғамдық көлік қызметін тегін пайдалануына мүмкіндік бар. Сонымен қатар, 1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ерен еңбегі үшін медалімен марапатталған тыл еңбеккерлері, «Алтын алқа» және «Күміс алқа» белгілерін алған көп балалы аналар, «Қаланың құрметті азаматтары» да тегін жүреді.
Сөз түйiнi
Жолаушы тасымалдаушы қоғамдық көлік қызметін жандандыру бағытында қолға алынған ауқымды шаралар бүгінде өз нәтижесін беріп жатқаны көңіл қуантады. Ең алдымен, қаладағы қоғамдық көлік бағыттарының кешкі уақыттағы жұмысы реттелді. Аудан әкімдерінің өткен жылдың қорытындысы бойынша есеп беру жиналыстарында қала тұрғындары тарапынан қоғамдық көліктердің кешкі уақыттағы жұмысына байланысты айтылған шағымдары айтарлықтай азайғаны байқалды. Бұл ретте, сала мамандары жүргізушілер мен бақылаушылардың қызмет көрсету мәдениетін көтеру мақсатында көлік компаниялары басшылығымен тұрақты түрде бірлескен жұмыстардың атқарылып жатқанын айтады. Өз міндетіне бей-жай қараған бірнеше жолаушы тасымалдаушы мекемелермен екі жақты келісім-шарттың тоқтатылуына байланысты 6 бағыт бойынша ашық конкурстар ұйымдастырылып, нәтижесінде, «Галиев и К», «Автоимпульс», «Асыл» ЖШС-тері жеңімпаз ретінде танылып отыр. Сала қызметін түбегейлі жаңартуға бағытталған жұмыстар ең алдымен, көпшіліктің көңілінен шығуға деген бетбұрыс екені анық.
Полиция беделi: ашықтық және қырағылық
Жаңадан құрылған жергілікті полиция қызметі мамандарының жұмысы қарқын алып келеді. Бекітілген нақты міндеттерді орындау – басты талап. Жол сақшыларының күнделікті құқық бұзушылықты анықтау әрекеттеріне біз де куә болдық. Шымкенттік тәртіп сақшылары алда ауқымды жұмыс атқаруды көздеп отыр.
Тәртiп сақшысына талап ерекше
Полицейлер – қоғам айнасы. Азаматтармен қарым-қатынаста мәмілегершілікті ұстану, тәртіпті сақтауды қадағалау зор жауапкершілік. Үлкен даңғылдардың бойындағы көлік ағынын реттеп, күнделікті тәртіпті қадағалау оңай емес. Көше бойы заулаған көліктер. Жол ережелеріне селқос қарайтын жаяу жүргіншілер де аз емес. Мұндайда жол ережесінің бұзылуы әп-сәтте. Құқық бұзушылыққа қасқайып қарсы тұру, оқиғаны жедел анықтау үшін әуелі қырағылық керек.
Шымкент қаласы Әл-Фараби ауданы жергілікті полиция қызметінің 6-ы рота, 870-і автоэкипаж қызметкерлері Серік Улияров пен Әділет Көрікбаевтың күнделікті атқаратын жұмыс тәртібімен танысудың сәті түсті. Аға сержант шеніндегі тәртіп сақшыларына жүктелген аумақ – А. Байтұрсынов көшесі, Тәуке хан, Д. Қонаев даңғылы бойы. Яғни, қала тіршілігі нағыз «қайнап» жатқан Әл-Фараби ауданына жауапты.
Қос тәртіп сақшысы да жүктелген абыройлы міндетті түсінеді. Оған қоса кеуделерінде барлық жағдайды бақылайтын бейнежетон бар. Кіммен қалай сөйлестің, не істеп, не қойғаның, бәрі жазулы.
Тәртіпті қадағалау барысында полицейлер Тәуке хан даңғылы мен А. Байтұрсынов көшелерінің бойында алдыңғы терезесіне перде ілген жүргізушілерді тоқтатты. Оларға әкімшілік хаттама толтырылды.
Полицейлер көлік басқарып отырып телефонмен сөйлесу, белдік тақпау сынды күніне 7-8 құқық бұзушылық тіркелетінін айтады. Ал көлігінің терезесін күңгірттеп алатындардың саны азайған.
Жұмыс барысында орталықтан хабар түсіп, қос полицей «Гарант» сауда үйінің алдында қауіпсіздік белдікті тақпаған азаматты ұстады. «КИА» маркалы көлікті тізгіндеген 1994 жылғы азаматқа Әкімшілік-құқық бұзушылық кодексінің 593-1 бабы бойынша әкімшілік айыппұл салынды. Он айлық есептік көрсеткіште. Дегенмен, ол азамат елу пайыздық жеңілдік түбіртегі бойынша жеті күн ішінде 5302 теңге төлеуі тиіс. Егер орындамаған жағдайда он айлық есептік көрсеткіштегі айыппұл өтеуге міндетті.
Бұдан бөлек, қоғамдық көліктерді де қатар бақылау осы азаматтардың құзіретінде. Егер ереже бұзса, автобустың соңғы аялдамасына барып жүргізушіні жауапқа тартады.
А. Байтұрсынов көшесін белгіленбеген орынмен кесіп өтіп бара жатқан елуді еңсерген қала тұрғынына да әкімшілік хаттама толтырылды. Аға сержант Бауыржан Қасымбеков жолды көлденең кесіп өткені үшін оған 5 айлық есептік көрсеткіште айыппұл салды.
Міне, екі сағаттың ішінде осындай құқық бұзушылық оқиғаларымен бетпе-бет келдік. Жалпы қала бойынша орта есеппен күн сайын жол-көлік ережесін бұзған 150 көлік жүргізушісіне хаттама толтырылады. Бір байқағанымыз, полицейлер азаматтармен әдепке сай, мәмілегершілікпен сөйлесті. Өйткені, әрбір азаматқа парасаттылық танытуы тиіс.
– Бейнежетон таққалы бері жүргізушілердің көзқарасы өзгере бастағанын байқап жүрміз. Мұндағы бірден-бір мақсат – қызметті таза, әділ атқаруға, әріптестердің беделін көтеруге бағытталып отыр. Күніне қанша адаммен сөйлесеміз. Ашықтық болғаны жүргізушілерге де, бізге де тиімді. Кезекшілікке қызметкерлердің бәрі де осы жетонмен шығады, – дейді аға сержант Әділет Көрікбаев жаңа жүйенің игілігін түсіндіріп.
Жұмыс одан әрi жандана түседi
Жергілікті полиция қызметі мамандарының мәліметінше, жыл басынан бері полк қызметкерлері жалпы 39851 әкімшілік құқық бұзушылықты анықтаған, оның ішінде 5155 – қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында, 34696 – жол ережесін бұзғаны үшін.
Жолда жүру тәртібіне мойынсұнғысы келмегендерді талдап айтсақ, мас күйде көлік құралын басқарғаны үшін – 198, қарама-қарсы бағытқа шыққаны үшін – 45, ұялы телефон қолданғаны үшін – 5026, жаяу жүргіншіні өткізбегені үшін – 227, жаяу жүргіншінің жол қозғалыс ережесін бұзғаны үшін – 6197, қауіпсіздік белбеуін тақпай көлік басқарғаны үшін – 4823 құқық бұзушылық анықталып отыр.
Сәуір айының 4-6 аралығында өткен «Автобус» іс-шарасы бойынша барлығы 316 әкімшілік хаттама толтырылыпты.
Бүгінде Шымкент қалалық жергілікті полиция қызметіне қарасты Жол патрульдік полиция полкінде 124 автокөлік бар, оның ішінде 5-і автоэвакуатор. Биыл қосымша автокөліктер алу жоспарлануда.
Жол патрульдік полиция полкінің қызметкерлеріне АҚШ-та шығарылған 532 дана бейнежетон сатып алынғаны мәлім. Бейнежетондардың негізгі мақсаты – полиция қызметкерлерінің азаматтармен қарым қатынаста ашықтығын қамтамасыз ету. Полицейлердің қызмет барысындағы бейнежетондағы жазбалары өшірілмейді, ол қызмет аяқталған соң батареяларын зарядтау үшін арнайы бөлімге өткізілгенде автоматты түрде көшіріліп алынады.
Қаладағы саябақтарда велосипедті ерттеп мінген тәртіп сақшыларын көреміз. Бұл да қоғамдық орынның тыныштығын сақтаудағы жаңалықтың бірі. Бұл мақсатта Шымкент қаласының әкімдігімен тиісті қаражат бөлініп, 10 велосипед алынған.
50 бейнекамера алу жоспарда
Қазір Шымкент қаласының аумағын 242 бейнекамера бақылап тұр. 136 бейнекамера жол қиылыстарында орнатылған, 18-і үйлердің аулаларында, ал 88-і қоғамдық орындарда орналасқан. 2016 жылы қаламызға 50 бейнекамера орнату жоспарланып отыр.
Биыл қалада жалпы жаяу жүргіншілерге арналған 20 жолақ орнату назарда тұр. Жыл басынан бері 3 жаяу жүргінші жолағы қойылды.
«Шымкент қауiпсiз қалаға айналады»
«Заң баршаға ортақ» деген қағидаға сүйеніп, іс қылатын сәт туғандай. Жыл сайын әлеуеті артып, дами түскен Шымкенттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету де өзекті бола бермек. Бұл ретте полицейлер алдымен жол патрульдік қызметінің талабына мән беріп отыр.
Қоғамда ішкі істер органы қызметкерлері мен қарапайым тұрғындардың өзара жау сезілетін қасаң қағиданы да жоятын сәт келді. «Адамға әуелі талап, ниет керек» десек, жергілікті полицейлер осы кедергіден арылуға күш салмақ ниетте.
– Ең алдымен қала тұрғындарының қауіпсіздігін сақтауға мән береміз. Біздің қызметкерлер бұл мақсатта күні-түні тыным таппай, дамылсыз жүр. Басты мақсатымыз – Шымкентті қауіпсіз, таза қалаға айналдыру. Біздің бастамамызға қолдау көрсетіп жатқан тұрғындарға айтар алғысым мол. Келешекте де бірлесе жұмыс жасай бермекпіз.
Қала тұрғындары өз кезегінде әлеуметтік желіде жарияланған бейнероликті бөлісіп, тәртіпті нығайту жөніндегі бастамаға қолдау көрсетіп жатыр. Бұл – тұрғындардың тәртіпке, тазалыққа селқос қарамағаны!, – дейді Шымкент қаласының жергілікті полиция қызметінің бастығы, полиция подполковнигі Данияр Мейірхан.
Басшының айтқанындай, алда «Жол ережесін сақта!», «Жол бер!», «Мейірімді бол!», т.с.с. бейнероликтер көбейе бермек.
Ниет әрекетке айналары хақ. Тұрғыны миллионға жуықтаған мегаполисте осалдық таныту әсте болмас. Алда ауқымды міндеттер тұр. «Қайратыңды халқыңа жұмса, Біліміңді жалпыға жұмса» деген халық даналығына салсақ, жергілікті тәртіп сақшылары аянбай еңбек ете бермек.
