Тұрмысы өркендеген, өндірісі өрлеген өңір
Шымкент – шағын кәсіпкерлік дамыған шаһар. Қалада соңғы жылдары өндіріс орындарының саны артып, жұмыссыздардың қатары азайып келеді. Оған қоса, қаланың туристік әлеуеті де зор.
Шаһарда азаматтарды жұмыспен қамту, бұқаралық спортты дамыту, жол салу жұмыстарына да көңіл бөлінуде. 2017 жылы да қалада индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы шеңберінде бірқатар кәсіпорындар ашылды.
Жалпы, 2017 жылдың қаңтар-қараша айларында Шымкент қаласында жалпы тіркелген бизнес субъектілердің саны 75 988 бірлікке жеткен. Шағын және орта бизнес саласында жұмыспен қамтылған жұмысшылардың саны – 139712 адам.
Қалада 498 өнеркәсіп кәсіпорны жұмыс істейді. Қаңтар-қараша айында Шымкент қаласының өнеркәсіп кәсіпорындарында қолданыстағы бағамен 368 299,3 млн теңгенің өнімі өндірілді, немесе өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 102,1%-ға артқан.
Индустриялық-инновациялық дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы шеңберінде Шымкентте 2017 жылы 10 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған еді. 11 айдың қорытындысы бойынша бірқатар өндірістер іске қосылды. Мәселен, «Рахат-Шымкент» ЖШС (вафельді түтікшелерді шығару), «Корпорация Сити-Строй» ЖШС (заманауи асфальт-бетон зауыты), «Бумпром» ЖШС (Қағаз-картон өндірісі), «Шымкай» ЖШС-і (жиһаз жасау өнеркәсібі), «ДезФумекс» ЖШС-і (асфальтбетон өндіру зауыты) жұмысын бастап кетті.
«Оңтүстік» аймақтық инвестициялық орталығы» ЖШС және «ЫРЫС» МҚҰ арқылы қала бойынша 2017 жылы қаңтар – қазан айларында 1 103,0 млн теңгеге 121 жоба мақұлданып, оның ішінде 117 жоба 766,1 млн теңгеге қаржыландырылған.
Бүгінде Шымкентке туристерді тарту бойынша да бірқатар жұмыстар қолға алынған. Өңірдің ішкі туризмін дамыту, туристік іс-шаралар ұйымдастыруға көңіл бөлінуде. Деректерді сөйлетсек, 2017 жылдың 11 айында қалаға шетелден 27 700 адам қонақ болып келген. Ал ішкі туризм көресткіші 76 100 адамға жеткен.
Жалпы, «ONTUSTIK» Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығының көмегі бойынша биыл облыста 2 мыңнан астам кәсіпкер жеке кәсібін бастады. Орталықтан кәсіпкерлерге 3 мыңға жуық рұқсат құжат алынуына көмек көрсетілген.
Биыл кәсіпкерлік негіздері курсын аяқтаған 705 кәсіпкер 2,5 млрд теңге көлемінде қаржы алып, өз бизнестерін дамытуға кіріскен.
Көшелер жөнделіп, аяқжолдар салынды
2017 жылы Шымкент қаласының көлік инфрақұрылымын дамыту мақсатында 13,32 млрд теңге қаржы қаралды. Оның ішінде 91 көшені орташа жөндеу (64,32км) және 12 көшеге аяқ жол салу (19,122 км) жұмыстарына 1 229,324 млн теңге қаржы бөлінген.
2017 жылы аяқталған құрылыстарды айта кетелік. Қалада Жібек жолы көшесін қайта құру (Пазиков көшесінен Кіші айналма жолына дейін), кіші айналма жолды қайта құру (Жібек жолы көшесінен қалалық қоқыс орнына дейін ПК 63+00-ПК 107+00), Әл-Фараби көшесін қайта құру (Темірлан тас жолынан А-2 автом. тас жолына дейін), Б.Момышұлы көшесін қайта құру (Сүлейменов көшесінен Қожанов көшесіне дейін) құрылыс жұмыстары аяқталды.
Сонымен қатар, ішкі орам көшелеріндегі күрделі жөндеу нәтижесінде Жиделі шағынауданындағы Бекназар, Тұрдалиев, Беркімбаев көшелері, Ақниет шағынадуданындағы Шұғыла, Асқартау көшелері, Жайлау шағынауданындағы 5-ші көшеге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Сондай-ақ, биыл Рысқұлов көшесіндегі «Самал» базарының аумағында жер асты жаяу жүргіншілер өткелі салынып, пайдалануға берілді.
2017 жылы 8 нысанға жалпы сомасы 1 785,026 млрд теңгеге ішкі орам көшелерін қайта құру және күрделі жөндеу жұмыстарын атқару көзделген.
Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мамандарының айтуынша, 2018 жылы 173 көшені күрделі жөндеу, орташа жөндеу, аяқ жол салу, ағымдағы жөндеу және ішкі орам көшелерге шағал тас төсеу және 3 көпірдің құрылыс жұмыстарына 11 006,099 млн теңгеге бюджеттік өтінім беріліпті.
12942 азамат жұмысқа орналасты
Қалада азаматтарды жұмыспен қамту – өзекті мәселенің бірі. Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің 11 айында атқарған жұмыстарын айта кетейік. Осы уақыт аралығында Шымкент қаласы әкімдігінің «Халықты жұмыспен қамту орталығына» 17950 азамат жұмыс іздеп келсе, соның ішінде 12942 азамат (72,1%) жұмысқа орналастырылды.
Оның ішінде: ашылған жаңа жұмыс орындарына 1833, бос жұмыс орындарына 7445, қоғамдық жұмысқа 1571, әлеуметтік жұмыс орындарына 1970, жастар практикасына 1694, қысқа мерзімді кәсіптік оқытуға 3424 азамат жолданды. 28 адамға шағын несие берілді.
31 177 сәби дүниеге келген
Оңтүстік – алтын құрсақты аймақ екені мәлім. 2017 жылдың 9 айдың қорытындысы бойынша Шымкент халқының саны 940 072 адамға жетті. Бұл – ресми дерек. 1 қаңтар мен 20 желтоқсан аралығында Шымкентте 31 177 сәби дүние есігін ашыпты.
Өңірімізде әлеуметтік саланы дамытуға айрықша көңіл бөлінуде. Жыл бойы жүзеге асқан жұмыстар да ауқымды. Облыстық құрылыс басқармасы мамандарының мәліметіне сәйкес, биыл әлеуметтік сала бойынша өңірде 134 нысанның құрылысы жүргізілуде. Оның ішінде 82-сі жаңа білім беру ұйымдары болса, 39 денсаулық сақтау, 7-уі мәдениет және спорт, өзгеде 6 нысан құрылысы. Сала мамандарының айтуынша, жоғарыда аталған білім ошақтарының 79-ы жаңа мектеп, ал қалған 3-уі кәсіптік білім беру ұйымдары. Осы нысандардың 27-нің құрылысы өткен жылы басталған екен.
«Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы мен республикалық, облыстық бюджет қаржысынан жүргізілген білім нысандарының 32-сі биыл ел игілігіне берілсе, қалған 50 білім беру ғимараты келер жылы тапсырылады деп жоспарлануда.
Қорыта айтқанда биыл облыста 32 мектеп пен 34 денсаулық сақтау нысаны, 2 мәдениет үйі мен өзгеде 2 нысан пайдалануға берілді.
Еңбегі сіңген спорт шеберлері дайындалды
Шымкентте салауатты өмір салтын ұстанушылар да артып келеді. Тоғыз айдың қорытындысы бойынша, қалада спортпен 237, 8 мың адам шұғылданады. Бұл – қала халқының 25,6 пайызы.
Жалпы, өңір спортшылары 2017 жылды жемісті аяқтады. Жерлестеріміз Ел чемпионаттары мен біріншіліктеріне қатысып, 400 алтын, 396 күміс, 393 қола медальға қол жеткізсе, Азия чемпионаттарында 78 алтын, 53 күміс және 42 қола медальға ие болды.
Жерасты өткелі салынуда
Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов Рысқұлов
көшесі бойындағы жерасты өткелінің құрылысын тексерді.
Рысқұлов көшесінің бойындағы «Самал» базары маңындағы қозғалыс қазан айының соңында қалпына келтіріліп, қараша айында жерасты өткелі ашылады. Мердігер компания «ХМСУ Шымкентмелиорация» ЖШС жетекшісі қала әкімінің алдында осылай деп уәде берді.
Бастапқы жобаға сәйкес, жерасты өткелінің құрылысы 2018 жылы аяқталуы тиіс болатын. Дегенмен, мердігер нысанның құрылысын мерзімінен бұрын аяқтауда. Қазір әрлеу жұмыстары атқарылып жатыр.
Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов жерасты өткелінің айналасы жабайы саудаға айналып кетпесі үшін сол маңайға бөгет орнатуды ұсынды. Сондай-ақ бөгет қойылған соң ол жерге көгалдандыру жұмыстарын жүргізу керектігін айтты.
Өткел маңында полиция бекеті де ашылады. Бұл, бір жағынан, жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігін қамтамасыз етсе, екінші жағынан жабайы сауданың алдын алуы тиіс.
Тұрғын үй – 90%, бюджеттік мекеме – 100%
Шымкент қаласында орталықтандырылған жылу жүйесіне 1 811 көпқабатты тұрғын үй қосылды. Оның 1 610-ы жылу маусымына дайын. Тағы 260 көпқабатты тұрғын үйде дайындық жұмыстары аяқталуға жақын.
2017-2018 жылдар аралығындағы жылу маусымына бөлінген қаражаттың 91%-ы игерілген. Қаражаттың 80%-ы орталық қазандықтар мен қондырғыларды жөндеуге жұмсалған. Жоспардағы 1,1 шақырымдық жылу жүйесін қымтау жұмыстары 52 пайызға аяқталған. Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Б. Жанбосыновтың мәлімдеуінше, энерго өндіруші және тасымалдаушы мекемелердің қарыздары толығымен өтелген.
– Қаланың оңтүстік бөлігіндегі диаметрі 1000 мм жылу жүйесі толығымен суға толтырылған. Енді оңтүстік бөлігіндегі магистралдық және ішкі орамдық жылу жүйелерін сумен толтыру жұмыстары 26 қыркүйекте басталады. Ал қаланың солтүстік бөлігіндегі жылу жүйелеріне аталған жұмыстар 1 қазаннан бастап жүргізіледі. Сыртқы ауа температурасының орташа көрсеткіші 5 тәулік бойы +8°С және одан төмен болған жағдайда жылыту маусымын бастау туралы шешім қабылданады, – дейді Бейсенбек Керімбекұлы.
Қалада орталық жылу жүйесіне қосылған 2 000-ға жуық көпқабатты тұрғын үйден бөлек, 352 бюджеттік нысан бар. Мектеп, балабақша, емхана, басқа да бюджеттік мекемелер көмір және сұйық отынмен толық қамтылды. Сондай-ақ, «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында Байтұрсынов – Сапарбаев – Рысқұлов көшелері бойындағы магистральді жылу жүйелерін қайта құру құрылысы да 100% аяқталды. 5,2 шақырымдық жүйені қалпына келтіру жұмыстары 1 қазанға дейін жоспарланған. Аталған көшелерде қазір асфальт төселуде.
Қала инфрақұрылымын дамыту – маңызды міндет
Биыл Шымкент қаласының 284 ішкі орамдық көше жолдарында ағымдағы және орта жөндеу жұмыстары жүргізілген. Нәтижесінде, асфальтты-бетонды төсенішпен қамтылған қала жолдарының үлесі 52,2 пайызға артса, шағал тас төсеніштерінің үлесі 41,8 пайызды құрады.
Бұл жөнінде қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың төрағалығымен өткен мәжілісте баяндама жасаған қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуатжан Жұматаев мәлім етті.
Баяндамашының айтуынша, қазіргі таңда қала инфрақұрылымын дамыту бағдарламасының аясында 17 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда. Бұл қатарда 4 жол айырығы мен 42 ішкі орамдық көше жолдарын ағымдағы жөндеу жұмыстары, 7 магистральді көше жолының және 2 көпірдің құрылысы жүргізілмек.
Күн тәртібінде сондай-ақ, коммуналдық меншікті тиімді пайдалану жайы кеңінен талқыланды. Биыл Шымкент қаласында 42 әлеуметтік нысан ғимараты пайдалануға беріліпті. Сондай-ақ, 3 нысан жеке меншік иелігіне өтіп, нәтижесінде, қала бюджеті 134 миллион теңгеге толықтырылған.
Қалалық экономика және қаржы бөлімінің басшысы Кенжебек Жанбосыновтың айтуынша, бүгінде қала аумағында 280 коммуналдық заңды нысан бар. Тек биылдың өзінде 58 коммуналдық нысан мемлекет меншігі ретінде қабылданған.
Жиында қала әкімі бұл саладағы жұмыстарға көңілі толмайтынын жеткізді. Бұл қатарда, сала мамандарына Сайрам, Төлеби, Түлкібас аудандарынан қала аумағына жаңадан қосылған елді мекендеріндегі ауыз су жүйесі мемлекет меншігіне алуды қатаң түрде тапсырды.
– Сайрам ауданынан қосылған елдімекендер аумағында әлі күнге 34 нысан мемлекеттік тіркеуден өтпеген. Бұл саладағы жұмыстарға бей-жайлық қарекет танытқаны үшін жауапты сала мамандарына арнайы шара көрілуі тиіс, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы.
Сондай-ақ, жиында қала әкімі тұрғындарды коммуналдық қызметпен қамтып отырған монополистердің қамсыз тірлігін сынға алды.
– Қандай да бір қажеттілікпен асфальт орнын шұңқырға айналдырған жауапты мекемелер жол қауіпсіздігін сақтау үшін жарқырауық шамдар қызметін пайдаланып, ескерту белгілерін орнатсын және қазылған орынды дер кезінде қайта қалпына келтіретіндей болсын. Егер де аталмыш жұмыстар сапасыз орындалар болса, қатаң шара қолданылады, – деді қала әкімі.
Жиынды қорытындылаған қала әкімі күн тәртібіндегі мәселелердің өзектілігіне тоқталып, сала мамандарына нақты міндеттер жүктеді.
Жолаушылар қиындықсыз қатынайды
Қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов "Көмеш бұлақ" базары маңына барып, осындағы такси тұрағын ұйымдастыру жұмысын тексердi. Бұл туралы қала әкімдігінің баспасөз қызметі хабарлады.
Айта кетерлігі, қала әкімінің тапсырмасымен Республика даңғылы мен Ә.Молдағұлова көшесінің қиылысында "13 аймақ" таксопаркінің күшімен көлік тұрағы салынған болатын. Онда қаладан Өзбекстан бағытына және Қазығұрт, Сарыағаш, Мақтарал, Шардара аудандарына сапар шегетін жеңіл көліктер үшін арнайы орын ашылған.
Қазір бес көлік сыятын бұл тұраққа таксилер кезегімен келіп, жолаушыларды жинайды. Осының нәтижесінде жерасты өткелі алдындағы көлік тығынының мәселесі шешілді. Енді Қазығұрт бағыты мен Громов көшесінің бағыты біршама ашылып қалған. Ал жолаушы тасымалдаушылар бұл тәртіп ең алдымен өздері үшін тиімді.
– Арамызда бәсекелестік бұрыннан бар. Бірақ, өз кезегімізбен келіп, орын аламыз, адам жинаған соң жолға шығамыз. Бұған жолаушылар да риза, – дейді жолаушы тасымалдаушылар.
Шағынаудан көшелеріне жол салынуда
Қаладағы «Қазығұрт» және «Сәуле» шағынаудандарында қазіргі таңда көшелерді жөндеу жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Осы орайда қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов жөндеу жұмыстарының барысын бақылап қайтты.
Қала әкімдігі баспасөз қызметінің мәлімдеуінше, бүгінде «Қазығұрт» шағынауданында Ғабдуллин, Арыстанбаб, Жібек жолы, Жұбанов, Қаратас көшелері жөнделуде. Бұған қоса «Сәуле» шағынауданында Баянауыл, Мұратбаев көшелері мен Абай көшесіндегі №8 балабақшаға апарар жолдың жұмысы қарқын алған. Мұндағы жолдардың жалпы ұзындығы – 11,224 шақырым. Ал жобаның жалпы құны – 605,506 млн теңге. Жұмыс 2016 жылдың маусым айында басталған. Енді 2017 жылдың желтоқсан айында аяқталады деп жоспарлануда. Шымкент әкімі жөнделіп жатқан әр учаскеге қатысты ұсыныстар айтты.
«Қазығұрт» шағынауданының тұрғындары мұндай сапалы жөндеу жұмыстары ауылдарында ұзақ уақыттан бері болмағанын айтады. Жұбанов көшесінің тұрғыны, ардагер Берік Қалдыбековтың айтуынша, бұл маңда жол апаты жиі болатын көрінеді.
– Көлік иелері жолдағы шұңқырды айналып өтеміз деп, кейде жол апатына ұшырап жатады. Кейде түн ішінде тарсыл-гүрсілден далаға атып шығамыз. Жолды білетін өзіміз де көліктерімізді жөндеуден шаршадық. Енді сонша жылдан бері біздің жолдарға назар аударылып отыр. Қала басшылығына алғысымыз шексіз, – дейді ақсақал.
Еске сала кетсек, келесі жылы «Қазығұрт» және «Сәуле» шағынаудандарында 12 көше толық жөнделеді. Олар: Кәсіподақ, Ш.Айманов, Шуақты, Орал, Ақан сері, Бақытты, Біржан сал, Нұрлы, Жұлдыз, Әулие ата, Торайғыров көшелері. Қазір бюджеттен осы қажеттіліктердің жобалық-сметалық құжатын жасауға қаржы бөлінуде.
Мұқағали САҒЫНТАЙ: «Мақсатым – Шымкентте цифрлы технологияны дамыту»
«…Біз цифрлық технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл — маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлық қызмет көрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын және басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бұл индустриялар қазірдің өзінде дамыған елдердің экономикаларының құрылымын өзгертіп, дәстүрлі салаларға жаңа сапа дарытты. Осыған орай, Үкіметке «Цифрлық Қазақстан» жеке бағдарламасын әзірлеуді және қабылдауды тапсырамын».
(Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауынан)
Мемлекет басшысы Н.Назарбаев «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауында «Бірінші басымдық – экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыртылуы. Біз цифрлық технологияны қолдану арқылы құрылатын жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлық қызмет көрсету... және басқа да перспективалы салаларды дамыту керек» деген болатын.
Жолдаудан кейін көпшілік көкейінде «Елбасы Жолдаудың бірінші басымдығында көрсеткен «3D-принтинг» деген не?» деген сұрақ туындады. Расында да бұрындары тек атын ғана естіп, затын көрмеген бұл не нәрсе? Ол қалай жұмыс істейді? Елімізде бұл сала қаншалықты дамыған? Қазіргі таңда 3D-принтердің қыр-сырын жетік меңгеріп, оны кәсібіне айналдырған шымкенттік Мұқағали Сағынтайды әңгімеге тартқан едік.
– Мұқағали, саған мұндай идея қашан келді?
– Алматыдағы Политехникалық университетте оқып жүргенде ұстаздармен, группаластармен көптеген жобалар жасап жүрдік. Сол кездерде осы 3D-принтерге қызығушылығым арта бастады. Алғашқыда үйде әуесқой құрылғыны қолданып жүрдім. Cұраныс көбейе бастаған соң, биыл кеңсемді ашып, екі кәсіби құрылғы сатып алдым.
– Бұл құрылғылардың қызметі қандай және оларды қайдан аласың?
– Мен қолданатын 3D-принтерлер пластик, пластмассадан кез келген бұйымдарды жасайды. Мәселен сіздің пластмассадан жасалған сүйікті затыңыз сынып қалса. Және ол желімдеуге келмесе біз дәл сондай етіп оның жаңасын жасап береміз. Қазір көпшілігі тұрмыста пайдаланатын заттарды жиі жасатады. Өйткені зауыттарда өзіңнің ойыңдағы бұйымдарды арнайы шығарып бермейді. Ал біз істей береміз. Алдымен компьютерде үшөлшемді моделін жасап, принтерге басуға жібереміз. Мұндай 3D-принтерлерді Қытайдан алдырамын. Бағасы 200-300 доллардан басталады. Екі әуесқой және екі кәсіби құрылғым бар. Дәл қазір осылармен көзі көрмейтін адамдарға арналған мүсіндер жасап жатырмын.
– 3D-принтерлердің болашақтағы мүмкіндіктерін қалай бағалайсың?
– 3D-принтерлер Америкада сексенінші жылдары шыққанымен, оны 2000 жылдардың басында қолдана бастады. Қазақстанға ең алғаш рет 2005 жылы келді. Ол СЛФ технологиясы бойынша жұмыс жасаған. Оның ерекшелігі, пластиктерді шаңның тозаңындай етіп ұсақтап құйып, лазермен кесетін. Арада көп уақыт өтпей дәл осы тәсілмен металдан жасалған заттарды да дайындай бастады. Бұл өте үлкен жетістік болды. Өйткені, бір талшық шаштың көлемі 70-75 микрон болса, осы 3D-принтер темірді, тіпті титанның өзін 10 микронға дейін ұсақтай алатын еді. Мұндай металды өңдейтін құрылғы елімізде аэрокосмостық және қорғаныс саласында қолданылады. Бұдан бөлек тіс, жақ сүйектерін басып шығара алады. Алдымен сұйық күйінде керекті формаға келтіріліп, ультра фиолетпен қатырылады. Жылдан жылға принтерлердің шығару жылдамдығы, сапасы артып, толықтырылып келе жатыр. Сондай 3D-принтердің бірі Алматыда бар. Ол гипстен жасалатын адамның немесе жануардың қасын қара, шашын қоңыр, ернін қызыл етіп жасап бере алады. Келешекте бұдан да сапалы нәрселер жасайтын принтерлер шығады. Сондықтан, технологияны әрқашан дамытып, жетілдіріп отырмасаң, бірнеше жыл бір қалыпта жұмыс жасау өте қиын.
– Алдағы жоспарың қандай? Пластиктен басқа материалға көшесің бе?
– Жалпы менің ойым, 3D-принтер жасап, оны сату. Өйткені, бірнеше жылдың ішінде мұндай құрылғылар өзінің маңыздылығын жояды. Бағасы арзандап, қазіргідей табыс бермейді. Көпшілікке қолжетімді болып қалады. Қазірдің өзінде компьютерді талап етпей-ақ, ұялы телефон арқылы да басып шағаратын 3D-принтерлер пайда болды. 2-3 жылдан кейін сатылымға шыға бастайды. Алғашқы бағасы 200 доллар болады деп күтілуде.
Қазір елімізде 3D-принтер жасап шығаратын бір-ақ компания бар. Оның артықшылығы, көп нәрселерін Қазақстанда жасайды. Халық аузында «3D-принтер 3D-принтерді жасайды» деген әзіл-шыны аралас сөз бар ғой, сол рас. Ресейде жылына 3D-принтер жасайтын 2-3 компания шығып жатыр. Барлығы сапалы әрі арзан бағада жасауға ұмтылуда. Бәсекелестік жоғары. Мәселен қазір «Назарбаев мектептерінде» де кеңінен қолданылып жатыр. Ал мен оқыған Политехникалық университетте ТМД елдерінде жоқ 3D-принтер бар. Ол тек пластик қана емес резеңке, эластиктермен де дайындайды. Жасанды адамның терісін жұмсақ, сүйегін қатты, қан тамылардын қызыл, көздерін қара әрі жұмсақ етіп жасай алады.
– Жаңалығың мен қызықты әңгімең үшін рахмет!
Сұхбаттасқан
Сапарғали ҚАНАТ
Қысқа-нұсқа:
Ирригациялық жүйелер жаңартылуда
Аяқжолдар, веложолдар мен ирригациялық жүйелерді заман талабына сай қайта құрылымдау қажет. Саладағы жоспарлы жұмыстардың жай-күйі қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың төрағалығымен өткен әкімдік мәжілісінде кеңінен талқыланды.
Қалалық тұрғын үй коммуналдық-шаруашылық бөлімінің басшысы Талғат Қасымбековтің айтуынша, күні бүгінге дейін қала тұрғындарын әбігерге салып келген ирригациялық жүйелерді қалпына келтіру жұмыстары дендеп қолға алынуда. Яғни, су басудың алдын алу мақсатында жалпы ұзындығы 9,8 шақырымды құрайтын 32 мекенжайда тұйық ирригация жүйесі жүргізілген. Сонымен қатар, 21 мекенжайда тұйық ирригация жүйесін ретке келтіру жұмыстарының құжаттары әзірленуде.
– Қазіргі таңда көпқабатты тұрғын үйлердің аулалары толығымен жарықтандырылды, – деді Ғабидолла Рахматоллаұлы. – Дегенмен, салада өзге де өзекті мәселелер жетерлік. Ирригация жүйелері биыл толығымен ретке келтірілуі тиіс. Сондай-ақ, қала көшелерінде қосымша веложолдар жолағы сызылып, велотұрақтар салу қажет. Мұның барлығы, өз кезегінде, қала тұрғындарының жайлы әрі қауіпсіз өмір сүруіне мүмкіндік беретіні сөзсіз.
Айта кетейік, өткен жылы қала аумағындағы көшелерді жарықтандыруға 840 миллион теңге бөлінген. Бұл қатарда, 13 көшедегі 2110 дана жарықшам көзі светодиодты шамдарға ауыстырылды. Аталған жарықшам көздері пайдаланылған электр энергиясын 40 пайызға үнемдеуге мүмкіндік береді.
Жиынды қорытындылаған қала әкімі Ғ. Әбдірахымов күн тәртібіндегі мәселелердің өзектілігіне тоқталып, сала мамандарына нақты міндеттер жүктеді. Берілген тапсырмалардың орындалу барысын өз қадағалауына алатынын жеткізді.
Шымкент – ең жайлы қала
Ел аумағындағы ірі 20 қаланың ішінде тұрғындардың өмір сүру сапасы, инфрақұрылымдық даму көрсеткіші, тазалығы мен қонақжайлық деңгейі бойынша мамандар арнайы сараптама жасады. OLX сервисі ұйымдастырған «Үздік қала» сауалнамасының нәтижесінде ең үздік көрсеткішке 43,3 балл жинаған Шымкент қаласы ие болды. Шымкентті ел тұрғындары «Жылы қала», «Жайсаң жандар мекені» ретінде бағалаған.
Ел аумағындағы ірі 20 қаланың ішінде тұрғындардың өмір сүру сапасы, инфрақұрылымдық даму көрсеткіші, тазалығы мен қонақжайлылығының деңгейі бойынша мамандар арнайы сараптама жасаған. Яғни, OLX сервисі ұйымдастырған «Үздік қала» сауалнамасына қатысушылар өз бағасын берді.
Сауалнамаға қатысушылар қалалардың бүгінгі ахуалын 1-ден 7-ге дейінгі шкала бойынша бағалады. Ең үздік көрсеткішке 43,3 балл көрсеткішін жинаған Шымкент қаласы ие болды. Шымкентті ел тұрғындары «Жылы қала», «Жайсаң жандар мекені» ретінде бағалаған.
Екінші және үшінші орындарды өзара бөліскен Талдықорған мен Орал қалалары тиісінше, 42,2 балдық көрсеткіш нәтижесіне ие болды. Ал ел астанасы 40,8 балмен алтыншы көрсеткішке ие.
Қоғамдық зерттеудің ең негізгі критерийлері ретінде дүкендердің жақын орналасуы, демалыс пен спортқа арналған орындардың болуы, сондай-ақ балаларға арналған инфрақұрылымдардың лайықты жабдықталуы сынды 10 фактор басты назарға алынған.
2 электр станциясы салынуда
Оңтүстікте электр энергиясының тапшылығы өзекті мәселелердің бірі. Бүгінде бұл бағытта өңірімізде ірі жобалар қолға алынып жатыр. Қазір Шымкентте 2 электр станциясының құрылысы жүруде.
Облыс тұрғындарын сапалы электр қуатымен қамтуда өткен жылы атқарылған айтарлықтай істер бар. Мәселен, 2016 жылы облыстық бюджеттен 5,534 млрд теңге бөлініп, 22 нысанның құрылысы жүргізілген. Нәтижесінде, 585,8 шақырым электр желілері мен 233 дана КТП орнатылып, 72 мың тұрғын тұрақты және сапалы электр қуатымен қамтылған.
– Шымкент қаласының солтүстік бөлігінде 350 мың халық пен әлеуметтік нысандарды сапалы электр қуатымен қамту мақсатында құны 6,7 млрд теңгені құрайтын 220 киловольттық «Бозарық» қосалқы станциясының құрылысы жүргізілуде. Сонымен қатар, 2016 жылы Шымкент қаласында 80 мың халықты қамтитын 110 киловольттық «Астана-1,2» қосалқы станциясының құрылысы басталды, – деді ОҚО Аймақтық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы М. Марайым.
Мәліметтерге сүйенсек, «Оңтүстік Жарық Транзит» ЖШС-нің инвестициясы есебінен 4,86 млрд теңгеге 610,9 шақырым электр желілері мен 108 дана қондырғыларға қайта құру және жаңарту жұмыстары жүргізілген. Осылайша, электр жүйелерінің тозығы жетуі 57,5 пайыздан 55 пайызға төмендеп отыр.
