Шымкент келбеті

Шымкенттіктерді ауызсусыз қалдырмас үшін күндіз-түні еңбек ететін мекеме – «Су ресурстары – Маркетинг ЖШС. Мұндағы мамандар тәулік бойы қызмет көрсетеді. Әсіресе, кәсіпорынның апаттық-диспетчерлік қызметінде тыным жоқ. Жұмысшылар ауа райының ыстық-суығына қарамайды. Жарылған су құбырларын, кәріздік желілерді жөндеп, дамыл таппайды. Десе де кейбір тұрғындар үйдегі краннан суды тұтынбайды. Сапасына сенбей, дүкендерден сатып алады. Ал ауызсудың сапасы қаншалықты таза? Қалалықтар су қадірін біле ме? Тіршіліктің негізгі тетігі саналатын су төңірегінде алуан мәселелер бар.

Суды қайдан аламыз?

Қала халқы тұтынып отырған ауызсу «Ақбай-Қарасу» су қабылдағышынан алынады. Мұнан соң су тазарту стансасына келіп құйылады. Ол жерден Данияның атақты Грундфос компаниясының «Selcoperm-500» деп аталатын қондырғысынан толық залалсыздандырылады. Сонан соң тұтынушыларға жеткізіледі. Алайда, бас директордың маркетинг жөніндегі орынбасары Жанатбек Тұрдалиев тұрғындардың ауызсуға жаны ашымайтынын, талапқа сай қолданбайтынын айтады. Әсіресе, қаладағы автокөлік нысандарынан үлкен зардап келуде. Заң талаптары бойынша мұндай нысандардың базасында суды тазартып қайта пайдаланатын қондырғы болуы керек. Бірақ оны жасап отырған адам жоқ. Көлік жуатын орындар тұрғындарға келетін ауызсуды пайдаланады. Су ресурстары Маркетинг ЖШС-нің бас директоры Анарбек Орманның айтуынша, қалалықтар сапасы жоғары суды тұтынады. Зертханада мамандар күн сайын судан сараптама алады. Бүгінде ауызсудың толық жеткізілуін қадағалайтын 94 бақылау нүктесі жұмыс істейді. Тағы айта кететін жәйт, бұған дейін суды тазарту үшін өте қауіпті сұйық хлор пайдаланылған. Ал қазір арнайы зарарсыздандыру қондырғысында су сапалы аз тұзынан дайындалатын хлорды алмастыратын өте қауіпсіз ерітінді қолданады. Облыстық санитарлық бақылау органы бекіткен кестеге сәйкес ауызсу алынатын жерасты ұңғымалардан айына бір сынама алынады екен. 1 жылда тұрғындар мен басқа да тұтынушылар 40 млн текше метрден астам су пайдаланады. Тәулігіне орта есеппен күн сайын қала тұрғындарына 120 мың текше метр су жеткізіледі екен. 

Бүгінде су құбырлары желілерінің ұзындығы 1853 шақырымды құрайды. Еуропалық қайта құру және даму банкінен несие алынып, 800 шақырым ескі су құбырлары ауыстырылған. Қалған құбырларды «Қазақсуарнажоба» АҚ жобалау институты дайындаған, мемлекеттік сараптамадан өткен Инвестициялық негіздемеге сәйкес 2025 жылға дейін қалыпқа келтіріледі деп жоспарланған.

Жаңа технология жұмысты жеңілдетті

«Су ресурстары Маркетинг ЖШС» мекемесінің жұмысы толықтай автоматтандырылған. Берілетін су мөлшері компьютер арқылы басқарылады. Мониторингтің арқасында құбырлардағы судың қажеттілік мөлшері қала ішіндегі негізгі 36 тораптарда бақыланады. Мәселен, бір ауданда су қысымы төмендесе немесе мөлшерден тыс көтеріліп кетсе, орнатылған есептегіш тетік ақпаратты диспетчерлік торапқа жөнелтеді. Негізінде суға сұраныс таңертең және кешкі мезгіл шамасында артады. Сол себепті, қатты қысымнан су құбырларының жарылуы қауіптілігіне байланысты мамандар су мөлшерінің деңгейін үнемі бақылауда ұстайды. Жанатбек Турдалиевтің айтуынша, жаңа аппараттардың арқасында құбыр апаттары азайған. Тұтынушыларды сапалы ауызсумен тәулік бойы тоқтаусыз қамтамасыз ету, тұтынушылардан шыққан шайынды суларды тасымалдап, оларды қалалық арнайы қондырғыларда тазарту үшін өндіріске әлемге танымал озық техникалар мен технологиялар ендірілген. 

Польшаның технологиясы ендірілген қалалық тазарту қондырғылары еліміздегі ең алдыңғы қатардағы кешен екені елміздің мамандары мойындап отыр. Су құбырларын алмастыруда «Шеврон» компаниясының өнімдері пайдаланылса, су көлемін есептеуде Израилдің, Францияның, Германияның және тағы басқа елдердің автоматтандырылған су өлшеуіш құралдары қолданылады.

– Қала бойынша жеке тұрғын үйлер секторындағы көшелік және тұрғын үй су құбырларының 95 пайызы темір құбырға қарағанда қызмет көрсету мерзімі екі есе жоғары полиэтилен құбырларға ауыстырылған. Бүгінгі таңдағы күрделі проблемалардың бастысы, ол көпқабатты үйлердің ескірген су құбырлары болып отыр. 2 мыңға жуық көпқабатты үйдің 400-інде үйішілік су құбырлары ауыстырылды. Қазір тұрғын үйлерде су жетіспеушілігі, су қысымы, су ұрлығы, орынсыз су ысырабы мәселелері жоқ. Сондықтан, қалған көпқабатты үйлердің ескірген су құбырларын ауыстыру жұмыстарын қаладағы мемлекеттік органдар мен тұрғынүй инспекциясы ұйымдастыруы керек, – дейді Жанатбек Тұрдалиев. (суретте)

Операторлар хабарламаны қалт жібермейді

Апаттық-диспетчерлік қызметінің бастығы Бақыт Жолдаров бізді диспетчерлердің операторлардың жұмысымен таныстырды. Қала тұрғындарының қоңырауларын осы бөлім қабылдайды екен. Жалпы бұл қызметте 25 адам жұмыс істейді. Күніне операторлар 30-ға жуық қоңырауларға жауап береді. Сондай-ақ бөлімде қаланың картасы тұр. Геомедиялық картада Шымкенттің коммунациялық жүйелері мен инженерлік желілерінің сызбасы берілген. Бір қызығы мұнда жұмыс істейтін операторлардың жүйкесі темірдей ме деп қаласың. Олар қайта-қайта соғылған қоңырауға жауап береді. Мұнда екі оператор су құбырларына жауапты болса, кәріздік желілерде болған апатты тіркеп алатын қызметкерлер бөлек екен. Жас болса да Гүлмира Алдакабылованың еңбегіне сүйсіндік. Ал су қысымын реттеу бойынша Арман Болатбековтің еңбегі өз алдына. Инженер Мамыр Рустемовке тіпті таңғалмау мүмкін емес. Су жүйелерін бес саусақтай жатқа біледі екен. 

Мұнан соң, су жүйелерін тиімді пайдалану жөніндегі бөлімге бас сұқтық. Бас директордың орынбасары Бауыржан Ділдәбеков жылы қарсы алды. Су құбыры жарылса, қалпына келтіруге көп адамның еңбек күші кететінін жасырған жоқ. Ал жөндеу жұмыстарына тағы қосымша уақыт кетеді. Өйткені жер астында қаншама электр желілері бар. Сондықтан анықталмай жұмыс істеуге болмайтынын түсіндірді. Яғни ауыр еңбек осы бригаданікі десек те болады. Бір жұмыстың өзіне жүк артатын, жүк тиейтін, сорғыш машиналары, экскаватор, бульдозер, КаМаз сынды техникалар жұмылдырылады. Әрине, айтуға оңай, жазуға жеңіл. Техникалық себептерге байланысты жұмыс кейде біраз уақытқа созылады. Бірақ, бригада жұмысты тиянақты аяқтамай қайтпайды.

Сусыз бір күн отыра алмайтынымыз бәріне аян. Тұрғындарды сумен қамтуда мамандардың еңбегін бағалағанымыз жөн. Олар суға үнемшіл. Ал ауызсу мәселесі қашанда өзекті. Қала бойынша 121 мың жеке үй бар. Оның 88 мыңы кәріз жүйесіне қосылмаған. Шымкенттің аумағы ұлғайған сайын ауызсу маңызды мәселе болып тұр. Тұрғындар суды орнымен пайдалануы тиіс. Көлік жуатын орындар ауызсуды ысырап етпей, техникалық суды пайдалануы қажет дейді мамандар.

Суреттерді түсірген Д. ҚОЖАБЕК

Шымкентте жас кәсіпкер, «Жақсылық жаса» клубының мүшесі Замира Туғанбекова бес баласы бар жалғызбасты анаға өз қаржысына салынған тұрғын үйдің кілтін табыс етті.

Ұзақ жылдар бойы тұрмыс тауқыметін тартқан М. Ходжаеваға арнап үй салу Замира Туғанбекова үшін үлкен тәуекелді шешім еді. Алғашқыда кәсіпкердің қолында бар болғаны 400 мың теңге ғана болды. Сол себептен ол, қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың қолдауымен, мұқтаж адамдарға жәрдем көрсету мақсатында құрылған «Жақсылық жаса» клубының мүшелерімен кеңесуге бекінеді.
– Жанында көмек қолын созар жанашыр-жақыны жоқ, өзі көпбалалы, әрі мүгедек баласы бар жалғызбасты ананың жұпыны тұрмыс-тіршілігімен танысқан едім. Туыстарым мен таныстарымды қолдау көрсетуге шақырып, жоқшылықтың зардабын тартқан жанұяға қандай да бір жәрдем беруді ғана ойладым, – дейді кәсіпкер.
«Жақсылық жаса» клубы мүшелерінің іске белсенді араласуы нәтижесінде, мұқтаж отбасыға арналған үй пайдалануға берілді. Алдағы уақытта ғимараттың ішкі-сыртқы әрлеу-сырлау жұмыстары жалғасын таппақ.

Депутаттық мандатын алған халық қалаулыларының қызметін хабардар ету үшін әрі сайлаушыларымен байланысын нығайтып, бірқатар мәселелердің шешімін табуға сеп болу мақсатында газетімізде «Депутат дидары» атты жаңа айдар ашып отырмыз. Өз ісіне үлкен жауапкершілікпен қарайтын, ел алдында орны бөлек, ұлттық спорттың жанашыры Ғани Ахметбаевты жаңа айдардың алғашқы кейіпкері ретінде таңдадық.

Шағынаудандағы оң өзгерістер

Ғани Ахметбаев – 12 сайлау округінен дауыс беруге қатыса алатын 11 мыңнан астам халықтың 8869-ы сенім артқан депутат. Бұған дейін екі рет депутаттық жауапкершілігін абыроймен атқарған.
№12 сайлау округіне қарасты «Таскен», «Ақжайық», «Қайтпас», «Достық-1», «Достық-2» шағынаудандары бар. Тұрғындары қаумалай қоныстанып, көптеген жаңа үйлер түсіп жатқан бұл аумақта атқарылатын инфрақұрылымдық жұмыстар көп-ақ.
– Тұрғындардың артқан сенімі бізге жауапкершілікті жүктейді. Сондықтан биылдан бастап-ақ бюджеттен бөлінген қаражаттарға осы аймақта атқарылатын бірқатар жұмыстар енгізілді. Шағынаудандардың негізгі көшелеріне асфальт төсеу және бірқатар көшелерде жөндеу, тас төсеу жұмыстары қолға алынды. «Ақжайық» шағынауданында бұрынғы 300 орындық №59 жалпы орта мектепке қосымша 600 орындық жаңа ғимарат бой көтеріп жатыр. Бұған 900 млн шамасында қомақты қаржы жұмсалуда. Ал «Достық-1» шағынауданында «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында 1200 орындық мектептің құрылысы қарқынды жүріп жатыр. Құрылыс барысын біз жиі қадағалаймыз. Бұл екі мектеп те 2017 жылы пайдалануға беріледі деген жоспар бар. «Таскен» тұрғын алабында келесі жылы жаңа мектептің қазығы қағылып, құрылыстың басталуы кезекте тұр, – дейді қалалық мәслихаттың депутаты Ғани Ахметбаев.

«Таскендегі» тұрғындар өтініші

Қала аумағына қосылған елдімекендердің қатарында «Таскен» тұрғын алабы да болған. Бірақ, қала картасына ауыл толық енбей, екіге бөлінген. Соған байланысты «Таскеннің» тыныс-тіршілігіне қатысты барлық бағытта сұрақтар туындап, құжаттарды рәсімдеу жұмыстарында да бұл жағдайлар көрініс тапқан. Қалаға Таскен ауылының ескі бөлігі енген. Ондағы әлеуметтік нысандардың қызметін пайдалануды ретке келтіру қажет. Мектептің әбден тозығы жеткен, оқушылар үш ауысымда оқиды. Бұл жағдаймен қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов арнайы танысып, тұрғындармен кездескен. Нәтижесінде, жаңа мектеп құрылысына ыңғайлы жер телімі бөлініп, жобалық-сметалық құжаттар рәсімделе бастапты.
Халық қалаулысының айтуынша, «Қайтпас» шағынауданында кәріз жүйесін орталықтандыру жұмыстары жүріп жатыр. Осы магистральді жобалардың жүзеге асуы депутаттық ұсыныстармен кезекке қойылған бірқатар көше, жол құрылыстарын тоқтатуға себеп болып отыр. Өйткені, жаңа асфальт төселгенге дейін жерасты құбырларының жұмысын аяқтау қажет.
Шағынаудандарда балабақша мәселесі де назардан тыс қалмаған. Қажеттілігіне қарай бұл да алдағы жылдардың еншісіне кезекке қойылған.
Сол сияқты, «Достық», «Ақжайық», «Таскен» шағынаудандарында жаңадан қоныстанып жатқан тұрғындардың көптігіне байланысты ауыз су, табиғи газ, сапалы электр жарығын тарту, аяқжол, түнгі жарық мәселесі де жиі туындайды. Кәріз жүйесіне байланысты да тұрғындардан көптеген арыз-шағымдар түскен. Депутат халықтың сұранысын негізге ала отырып, қала әкіміне ұсыныс жолдағанын және ол туралы тиісті мамандарға тапсырма берілгенін атап өтті.

Қабылдау күніндегі қайырымдылық

«Халық сұранысы» демекші, сол күні «Достық» шағынауданының тұрғындары Ғ.Ахметбаевтың қабылдауында болды. Көбіне әлеуметтік жағдайын айта келген тұрғындардың талап-арызын депутатпен бірге біз де тыңдадық.
Көше комитетінің төрайымы Сайдынгүл Түзелқызы «Достық» шағынауданына қарасты коттедждердің бүгінгі жай-күйін баяндап, жолдың оқушыларды автобуспен алып кететін тұсына тас төсеу қажеттігін айтты. Осы кезде біз сайлаушыларын мұқият тыңдаған Ғ. Молдабекұлының
іскерлігі мен жауапкершілігіне ғана емес, қайырымдылығына да куә болдық. Сол сәтте-ақ аталған көшенің жағдайымен танысып, кезек күттірмейтін жағдайда тұрған екі көшеге тас түсіріп беруге және А. Байғазиева мен Г. Серқұлованың тұрмыстық қажеттілігіне жұмсалатын шығынды өтеуге көмектесетінін айтты. Ал Н. Тайбағарова, О. Жаманбекова, М. Әлібаеваның жұмыссыздық мәселесіне байланысты сұрақтарын назарға ала отырып, нақты жауап беретінін жеткізді.
Қабылдауға келгендер Ғ. Ахметбаевтың бұған дейін де жасаған қайырымдылығын тілге тиек етіп, осы жазда отыз ұлды сүндетке отырғызып бергенін атап өтті. Десе де, халық қалаулысы жұртқа жасаған жақсылығын айтып, мақтанғысы келмеді. Аға буын әріптесі Абай Көмекбаевпен бірге «Қайтпастағы» мешітті салуға Ғ. Молдабекұлының атсалысқанын көпшіліктің біле бермейтіні де сондықтан болар.
– Қазақта «қыбырлаған қыр асады» деген жақсы сөз бар. Зор жетістіктер тек қарқынды еңбекпен келеді. Уайымдамаңыздар. Қиындыққа кезіккенде жігерлілік танытсаңыздар бәрі жақсы болады, – деген халық қалаулысының сөзі сайлаушыларына күш-жігер сыйлағанына куә болдық.

Қоғамға қамқорлық 

Ғ. Молдабекұлымен бірге атшабарға бардық. Ондағы жұмысының жай-күйімен танысу үшін. Мұнда жаттықтырушылар В. Рудер мен Ш. Намазов және бірнеше ат баптаушылар дауна синдромымен дүниеге келген, қимыл-тірек аппараты бұзылған және жарымжан балалармен жұмыс істеп жатыр екен.

– Бұл жаттығудың қаншалықты пайдалы екеніне өз тәжірибеммен көз жеткізгенмін. Қызым дауна синдромымен дүниеге келген еді. Дәрігерлер «ұзақ өмір сүрмейді», «бала сүймейді» деген. Бірақ, спорт саласында жүргендіктен «кез келген дерттен спорттың көмегімен арылуға болады» деп ойлайтынмын. Медицина көмектесе алмаған қызымның денсаулығына осы ат спорты көмектесті. Қазір қызым шетелде тұрады, бес баланың анасы, – деген Валентина Рудер өзі күрескен дертті өзгелердің жеңуіне қалай көмектесіп жүргенін түсіндіріп өтті.
– Жасы қаншаға келсе де өз бетінше әрекет жасауға қорқатын науқас балаларды атқа отырғызғанда бойында ерекше күш пайда болады. Ол өзін ешкім ұстамай-ақ биікте отырғанын түсінеді. Содан қолын жан-жаққа жаюды үйретеміз. Атпен жүріп деміккенде мұрнымен тыныс алуды ұғады. Мұнда 10 бала бар, аптасына үш рет әр баламен екі сағат жұмыс жасаймыз. Сондай жұмыстардан кейін аттың бабын жасау керек. Олардың жем-шөбінен бөлек, атты баптайтын қызметкерлерге қосымша жұмыс ақысы бар. Осы орайда, «бұған артық қаражат бөлінген жоқ, болмайды» деп қарсылық танытпай, атты да, атшабарды да пайдалануға берген Ғани мырзаға алғысымыз зор. Үш жылдан бері емдеу-жаттығуларына қатысып жүрген балалардың жағдайы бүгінде жақсарып қалған.

«Қала – баршамызға ортақ» деп білетін депутат қай шағынауданның тұрғыны болмасын мұң-мұқтажын айта келсе, тыңдауға әзірлігін байқатты. Сайлауға №12 округтен түскенімен қалалық мәслихаттың депутаты болғандықтан әкімдікте көтерілген мәселенің барлығына үн қосу – халық қалаулыларының міндеті. «Shymkent City» жобасынан бастап, «Құрсайдағы» жағдайға дейін, қала көлеміндегі жаңа мектептердің құрылысы, жол жөндеу жұмыстары қазіргі таңда қарқынды жүріп жатыр. Сонымен қатар, Ғани Молдабекұлы «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында қала көлемінде салынып жатқан мектептердің қаражатты дұрыс игеруін бақылайтын комиссияның төрағасы және қала әкімдігі жанындағы кәмелетке толмаған жастар мен жасөспірімдердің құқығын қорғау комиссиясының мүшесі. 

Шағынаудандарда жол салу кезінде мердігерлер маңызы бар көшеге ғана дұрыс мән береді де, әр шағынауданда ішкі көшелер сол күйі қалып қояды. Ал жол салу жұмыстары рет-ретімен кезекке қойылып, тәртіппен жалғасқаны дұрыс. Ғ.Ахметбаев депутаттардың алқалы жиынында осы мәселеге көңіл бөлуді алға тартқан ұсыныс хатын қала әкімінің орынбасары Гүлжан Мамытқызы хаттамаға қосқанын айтты.
Ғани Молдабекұлы – депутат ретінде халыққа қызмет етсе, «Ұлттық спорт түрлері бойынша ЖЖБСМ» директоры ретінде атқарған жұмыстарынан ләззат алатынын жасырмады. Ол бізбен болған сұхбатын «Спорт – адамның ой-өрісін кеңейтіп, сергектігін қалыптастырады. Сондықтан, адам қай салада жүрсе де спортпен шұғылдануы тиіс» деп түйіндеді. Ойы сергек адамның қай істе де алда болатыны анық.

Белгілі тележурналист, қоғам белсендісі, «Болашақ» халықаралық стипендиясының иегері Қанат Әуесбай Шымкенттегі сапары кезінде қаланы велосипедпен аралап, өз әсерімен бөлісті.

– Бұл жолғы Шымкентке сапарымда «Astana Bike» картасын осында тіркету арқылы шуақты қала көшелерін «Shymkent Bike» велосипедімен аралап шықтым. Велосеруен кезінде үшінші мегаполистің күн өткен сайын гүлденіп, құлпырып келе жатқандығына куә болдым, – дейді астаналық мейман.

Сондай-ақ, блогер Астанада автокөліктен бас тартып, қазіргі таңда «Astana Bike» велосипедімен тұрақты түрде жүретінін, Шымкентте де веломәдениеттің қарқынды дамып келе жатқанын айтады.

– Шымкентте бір жақсысы, велосипедті жыл бойына тебуге болады. Денсаулыққа пайдалы, экологиялық зиянсыз көлікпен Шымқаланы шаршағанша шарладық. Байқауымша, қалада қазір велосипед тек серуендеу, сергу құралы ғана емес, үй мен жұмыс арасындағы қатынау құралына да айналып келеді. Сол қуантады, – деп жазба қалдырыпты блогер Facebook-тегі жеке парақшасында.

Естеріңізге сала кетейік, «Shymkent Bike» автоматтандырылған стансалар жүйесі «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының қолдауымен Астана қаласынан кейін екінші болып Шымшаһарда жүзеге асырылған болатын. Қала тұрғындарына сапалы қызмет етіп жатқан велостансалардың саны бүгінде 32-ге жетті. Жылдың соңына дейін 40 станса толық орнатылатын болады. Сондай-ақ тұрғындардың қауіпсіздігі үшін арнайы веложолдар салынуда.

Шымкент қаласында 107 жастағы қария тұрады. Екі ғасырдың куәгеріне айналған Назым Мәмбетәлі жасы жүзден асса да әлі тың. Он ұл-қызынан 31 немере, 19 шөбере сүйіп отыр. Өткен аптада қала әкімі Ғ. Әбдірахымов шежірелі қарт тұрғынды арнайы құттықтады. Теледидар сыйлап, оған зор денсаулық, жанұясына бақыт тіледі. Бейбіт күндерімізді орнатуға үлес қосқан қазыналы қарттарымыздың барлығы ұзақ ғұмыр кешіп, аман болуына тілек білдірді.

Назым әже 1909 жылы Отырар ауданында дүниеге келген. Бізге ананың аппақ жаулығы – ана жүрегінің шексіз мейрімі мен кіршіксіз пейіліндей көрінді. Ал жүзін торлаған әжімдер басынан өткен аумалы-төкпелі тағдырынан хабар бергендей.

– Міне, өздерің көргендей аманмын. Алла денсаулық берсе, тағы осынша жасаймын,-деп әзілдеп қойды. Жүз жеті жасындағы өмірінде аштықты да, соғысты да, ұжымдастыру мен тәркілеуді де көрді. Ес білгеннен бастап еңбек етті.

– Соғыс жылдары тылда еңбек еттім. Қайда жұмсаса сонда бардық. Қолымыздан келгенше жеңісті жақындатуға өз үлесімізді қостық. Қазір Аллаға шүкір, балаларым, немере-шөберелерім қасымда. Ел аман, жұрт тыныш. Не ішемін, не киемін деп уайымдамайсың. Еңбекпен бәрін табуға болады, – деді Назым әжей ағынан жарылып.

Әшір қартпен бірге Назым әжеміз 10 ұл-қыз тәрбиелеп өсірді. Оқытты-тоқытты, бүгінде елдің азаматтары қатарында жүргеніне шүкіршілік етеді. Бүгінде өмірден ерте кеткен ұлының шаңырағындағы келіні Раяның аялы қамқорлығының арқасында ұрпақ рахатын көріп отыр.
Екі ғасыр куәсі болу оңай емес. Соған қарамастан ардақты ана қуатты. Ауырған кезі жоқ. Ол ұзақ жасаудың сырын бірінші кезекте еңбекпен байланыстырады. Сосын, дұрыс тамақтану мен күтімнің арқасы деп біледі.

– Анамыздың денсаулығы жақсы. 107-ге келсе де, бәрін таниды. Немере-шөберелерімен ой бөліседі – дейді қызы Күлсінай Әшірқызы.
Жақсылық пен жамандықты, бейнет пен зейнетті, қиындық пен қуанышты қатар көрген анаға қарап, қарттықтың ешқашан жаспен өлшенбейтініне, көңілдің қартаймайтынына көзіміз жетті. Айналасына шуағын түсіріп, шұғыласын шашып отырған Назым әжемізге біз де мықты денсаулық, немере, шөбере, неменелерінің қызығын көре беруді тіледік.

Бүгінде қалада жасы жүзден асқан 19 адам тұрады.

Қала күні қарсаңында Шымкент қаласының əкімі Ғабидолла Əбдірахымов №4 облыстық перинаталдық орталықта болып, ең жас азаматқа туу туралы куәлігін тапсырды.

«Қазығұрт» шағынауданында тұратын Асанова Ақбота мен Хансейіттің бұл жетінші сəбиі. Əкесі Ербатыр деп есім беріпті. Жыл басынан бері облыстағы 22 300-інші сəби болып дүние есігін ашып отыр.

– Бұған дейін бес қыз, бір ұлымыз бар еді, енді серік болып Ербатырымыз өмірге келді. Бойы 56 см, салмағы 3 келі 800 гр. Сəбиіміз екеуіміздің денсаулығымыз, көңіл күйіміз жақсы. Келіп, арнайы сыйлығын тапсырып, құттықтаған шаһар басшысына алғысым шексіз, – дейді батыр ана.
Қала әкімі нəрестеге ұзақ ғұмыр тілеп, балалар арбасы мен төсек-жабдығын сыйға тартты.

Бұқаралық спорт – қала тұрғындарының сенімді серігі. Шымкентте салауаттылықты насихаттау, ұзаққа қашықтыққа жүгіру іс-шаралары дәстүрге айналған. Тәуелсіздіктің 25 жылдығына орай облыс әкімдігі ұйымдастырған марафонға екі мыңнан астам қала тұрғыны қатысты.

«Дені сау ұлт – Тәуелсіздік тұғыры». Осылай ұрандатқан қатысушылар Д. Қонаев даңғылынан «Наурыз алаңына дейін 5 шақырымды лезде жүгіріп өтті.
ҚР Премьер-Министрі, ҚР Президент Əкімшілігінің Басшысы жəне бірқатар Үкімет мүшелері бастаған қайырымдылық мақсаттағы халықаралық марафон эстафетасына Оңтүстіктің жастары да үн қосты. Қала тұрғындары, билік өкілдері мен мыңдаған жастар осындай игілікті істе белсенділік танытты.

Спорттық шара барысында мәре сызығын бірінші қиған жеңімпаздар мен жүлдегерлерді облыс әкімінің бірінші орынбасары Дархан Сатыбалды арнайы сыйлықтармен марапаттады. Ерлер арасында Оңтүстік Қазақстан гуманитарлық институтының студенті Абдулазиз Абдукаюмов мәреге бірінші жетті. Ал қыздар арасында «Болашақ» колледжінің шәкірті Анастасия Автушко жеңімпаз атанды.

Шымкент – салауаттылыққа бет түзеген қала. Бүгінде қалада 200 мыңға жуық адам бұқаралық спортпен шұғылданады. Жалпы шаһарда 871 спорт нысаны тіркелген: 314 спорт алаңы, саябақта 15 спорттық тренажер, 11 спорт кешені, 8 бассейн, 124 мектептің спорт залдары жұмыс істейді.

Әл-Фараби ауданы бойынша «Таза қала» акциясына қатысуға өтініш білдірген аулалар мен көшелерді комиссия құрамы мен бұқаралық ақпарат құралдары өкілдері аралап шықты. Акцияға қатысуға аудан бойынша барлығы 89 өтініш келіп түскен.

«Таза қала» акциясына Әл-Фараби ауданына қарасты 61 ауланың тұрғындары қатысуға бел буыпты. Комиссия мүшелері көріктендірілген және абаттандырылған аулаларды аралау барысында шымкенттіктердің ұйымшылдығы пен ауызбіршілігінің жоғары екенін байқады. Айта кетерлігі, аулаларына аса мән беріп, айнала-төңірегін таза ұстап және көгалдандырып отырғандардың басым бөлігі – зейнеткерлер. Мәселен, Қалдаяқов көшесі, №1/5 үйдің төрағасы Сейдахмет Ходжаев өткен жылдан бастап ауланы көріктендіруге белсене кіріскен. Қарияның бұл бастамасын көрген көршісі Фархат Исмаилов та қолдап, аулаға ескірген доңғалақтардан аққудың бейнесін ойып, жасапты. Сонымен қатар, пластикалық құтыдан жасалған түрлі заттарды көруге болады. Аула тұрғындары биыл 47 ағаш көшетін де отырғызыпты.

Ал Жангельдин көшесі, №22А үйінің тұрғындары биыл екінші рет «Таза қала» акциясына қатыспақ. Өткен жылы тұрғын үйді жаңғырту бағдарламасы бойынша көпқабатты үй жөндеуден өткен. Онда тазалық пен әдемілікті тек ауладан ғана емес, кіре беріс жерден де байқауға болады. Оның іші сырланып, әктелген. Тіпті қабырғаға картиналар, ал терезелерге перде ілінсе, ыдыстағы гүлдер үйдің шырайын аша түскен.

Мұнан соң, комиссия мүшелері Рашидов көшесі, №25 үйдің ауласына да барды. Ондағы шырайлылықты сөзбен айтып жеткізу қиын. Осы бастамаға ұйытқы болып жүрген Наталья Фролова мұның барлығы да көршілердің көмегі арқасында жүзеге асқанын айтады. Комиссия мүшесі, Әл-Фараби аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы М.Омаров разылығын білдіріп, мұндай игі істердің тәрбиелік мәні зор екенін жеткізді.

«Таза қала» акциясының қорытындысы 19 қыркүйекте қала күні мерекесі қарсаңында белгілі болады. Айта кетейік, Әл-Фараби ауданы бойынша «Үздік аула» номинациясына 61 аула және «Үздік көше» номинациясы бойынша 28 көше тұрғындарынан өтініш түскен.

Қала тұрғындары Мырзабек және Роза Шымырбековтер көпқабатты үйде тұрса да, шағын ауласында алма, жүзім, жаңғақ және өрік секілді ағаштарды өсіріп, жемісін көріп отыр. Сондай-ақ, айналасын көріктендіріп, үлкендерге қаланың қым-қуыт тірлігінен бір сәт болса да демалуына және балақайлардың жаздың аптап ыстығында көлеңкеде ойнауы үшін ыңғайластырған.

Қос зейнеткер «Нұрсәт» шағынауданындағы №101 үйде тұрады. Олар мұнда осыдан тоғыз жыл бұрын көшіп келіпті. Алғашында құрылыс қарқынды жүріп жатқандықтан, айналада бірде-бір жасыл желек болмаған екен. Содан, ауласына раушан гүл отырғызып, ағаш екті. Сондай-ақ, Мырзабек Шымырбеков өз қолымен еккен жүзім ағаштары үйдің кіре берісіне күннен қорғайтын пана болумен қатар, жемісін де бере бастады.

– Қол қусырып отырмай, үйдің айналасына бір сәт көңіл бөлуге ден қойдым. Алдымен ауланы реттеп, гүл ектік. Ағаштан жасалған үлкен үстел қойдық. Онда осы үйдің тұрғындары, әсіресе өзіміз секілді зейнеткерлер шахмат пен нарды ойнайды. Мақтан тұтар көршіміздің бірі – филология ғылымдарының докторы, профессор Мекемтас Мырзахметов. Жаздыгүні жүзім керемет көлеңке беріп тұрады. Айналамызды жасыл желекпен көмкерейік деген мақсатта жоспарлаған ойларымыз біртіндеп жүзеге аса бастады. Қазір аулаға үш түп жаңғақ ағашын ектім. Күн сайын таңертең тұрып, оларды шелектеп суарамын. Ал үйдің артында үш түп алма мен өрік әжептеуір сая. Олардың жеміс бергеніне үш жыл болды. Дәл қазіргі уақытта алма уылжып пісіп тұр, – дейді зейнеткер.

Шымырбековтер отбасы ауласын көріктендіріп қана қоймай, оның тазалығына да аса мән береді. Үйдің айналасын таза ұстау туралы көршілеріне үнемі ескерту жасап отырады. Олар мұны тек сөз жүзінде ғана емес, іс жүзінде де көрсете білді. Мәселен, үйдің кіре берісіне қоқыс тастайтын жәшік орнатып қойған. Тіпті жас балаға дейін қоқысты сонда тастау керектігін жақсы түсінеді. Қазіргі кезде көпқабатты үйлердің есіктері еріксіз жарнама орнына айналған. Түрлі-түсті қағаздар жабыстырылып, кіре берістің ажарын кетіріп тұр. Ал бұл үйдің есігінен ондай бірде-бір жарнама қағазын көрмейсіз. Бұл мәселені шешу үшін

Мырзабек Шымырбеков есіктің екі жанына арнайы тақта іліп қойған. Жұмыс ұсынып, хабарландыру ілгісі келгендер үшін тақталар керемет мүмкіндік болды.
Мырзабек аға мен Роза апай алдағы уақытта балалар ойнайтын алаңшаны көріктендірсек деп отыр.

Тәуелсіздік жылдары Шымкентте 1500-ге жуық көшенің атаулары өзгертілді. Үшінші мегаполис күннен-күнге ажарланып, аумағы да, халық саны да артқан. Мұны 2002 жылдан бері қала картасының жоспарын жасап келе жатқан тарихшы Владимир Сериков айтады. Картографияның қыр-сырын жетік меңгерген әмбебап маман жақын күндері қаланың жаңа картасын аяқтады.

Осыдан 14 жыл бұрын өз ісінің майталманы Владимир Сериков қоғамдық көліктердің бағыттары бойынша схема сызып, қала картасының алғашқы сұлбасын жасаған болатын. Қаланың о шеті мен бұ шетін «беске» білетін маман бұл жұмысқа 6 ай уақытын арнады. Еңбек еш кеткен жоқ. Баспахана карталары ел арасында үлкен сұранысқа ие.

– Бізге жолаушыларды тасымалдау басқармасының орталығы, түрлі қоғамдық тасымал компаниялары үнемі тапсырыс беріп тұрады. Жыл сайын, біз картаны жаңартып, толықтырып отырамыз. Әлеуметтік маңызы жоғары нысан болса, түсіріп алып, картаға енгіземіз. Жұмысымызды жоғары бағалап жатады, – дейді «ВЕГА» ЖШС-нің бас редакторы Владимир Сериков. 

Бұдан бөлек, мекеме мамандары қала атласын, тарихи карта мен бағыт картасын сызумен айналысады. Туған өлке тарихын зерделеп жүрген ұжым жылдың соңына дейін «Шымкент уақыт ағымында» атты тарихи этно-географиялық кітабының екінші бөлімін жарыққа шығармақ.