Версия для печати

«Сыбайлас жемқорлықпен күрес мәселесіне қатысты жаңалықтар мен оң өзгерістер» («100 НАҚТЫ ҚАДАМ»ұлттық идеясы аясында)

Среда, 13 Март 2019 05:09 Автор  Опубликовано в Заң Прочитано 2579 раз
Оцените материал
(0 голосов)

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың мақсаты қоғамда сыбайлас жемқорлықты жою болып табылады. Сөйтіп, қазір мемлекеттің сыбайлас жем­қорлықпен аяусыз күрес жүргізу жөнінде бірқатар батыл әрекеттер жасап жатқаны белгілі. Міне, осы бағыт аясында қылмыстың алдын алу жөніндегі заңдылықтар жетілдіріліп, оған жаңа нормалар қосылуда. Бұл нормаларда сыбайлас жемқорлыққа қатысты жауапкершілік арттырылған. Сонымен қатар, жаңа түсініктемелер берілген.

Мемлекет басшысы  Нұрсұлтан Назарбаев  «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған «Ұлт Жоспары – қазақстандық арманға бастайтын жол» атты мақаласында сыбайлас жемқорлықпен күрес мәселесіне ерекше мән берді. «Қазір қазақстандық мемлекеттік қызметті дамытудың жаңа кезеңі бастау алды. Менің Жарлығыммен Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі министрлік, оның құрылымында – Жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың ұлттық бюросы құрылды. Осылайша, тек мемлекеттік қызмет жүйесі ғана емес, сондай-ақ, жемқорлыққа қарсы іс-қимыл танытатын, яғни жемқорлық көріністерінің барынша алдын алуға бағдарланған жүйе де жаңғыртылып отыр. Бұл жерде жемқорлықпен күрестің өзі барынша дәйекті бола түседі және жүйелі сипатқа ие болады», - деп атап көрсетті.

2015ж. 18 қараша күні «100  НАҚТЫ ҚАДАМ» бес институционалды реформаларды жүзеге асыру бойынша Ұлт жоспары аясында және мемлекеттік аппаратты кәсіби жетілдіру мақсатында Елбасы  ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» № 410-V   Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Аталмыш заң  жемқорлыққа қарсы әрекет жасау саласындағы қоғамдық қарым-қатынастарды реттеп, Қазақстанның жемқорлыққа қарсы саясаттың іске асырылуына бағытталған. Заңмен жемқорлық қылмыстардың жаңа көрінісі енгізілуде, мемлекеттің  сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты  іске асыру саласында, сонымен бірге сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл   субъект қызметін үйлестіру бойынша   уәкілетті орган белгіленді.

Заңның жаңалығы ретінде оның жемқорлық превенциясына бағытталғанын айтуға болады. Халықаралық тәжірибеге сүйенсек, жемқорлық қауіпті  анықтау және жою өзекті институт болып табылады. Қазақстанда бұл жүйенің негіздері  Заңнның 7 және 8 баптарында көрініс тапты. 

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жасау жүйесінің элементі -жемқорлық қатерлерді талдау болып есептеледі. Осылайша, жемқорлық қатерлерді және жемқорлыққа қарсы мониторингті  талдау түсініктеріне заңнама деңгейінде алғаш рет  регламент  белгіленді. Жемқорлыққа қарсы мониторинг жемқорлық деңгейін бағалау мақсатында жемқорлыққа қарсы әрекет етудің  белгілі бір саласында ақпаратты бағалау және алдын ала жинақтауды  білдіреді.  Жемқорлыққа қарсы мониторинг нәтижелері жемқорлық қатерлерді талдауды өткізудің негіздерінің бірі болып табылады.

Жемқорлық қатерлерді талдау дегеніміз – жемқорлық құқықбұзушылықтарды жасауға итермелейтін жағдайлар мен себептерін анықтау және зерттеу. Сөйтіп, жемқорлық қатерін  талдау дискрециялық нормаларды, заңнама актілердегі қайшылықтарды, әкімшілік барьерлерді, заңнаманы бұзу фактілерді және тағы басқаларды анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, талдау нәтижелері бойынша қабылданатын шаралар талданатын органдардың қызметінде жемқорлық қатерін  минимумға шығаруға мүмкіндік беріп, сонымен бірге қоғамда жемқорлыққа қарсы мәдениетті  қалыптастыруға ықпал етеді.

Заңмен жемқорлыққа қарсы әрекет ету шаралардың бірі қаржы бақылау күшейе түсті, жеке тұлғалар өз мүліктері, активтері мен міндеттемелері жайында декларация тапсырып ұсынады. Қазақстан Президенті еліміздің қолданыстағы заңнамасын «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» жаңа Заңына сәйкестендіруге бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет ету мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтыруларды енгізу туралы» Заңына қол қойды.

Қолданыстағы заңнама   бойынша мемлекет қызметкері дегеніміз оған қатысты қызметтік тәуелділікке тұрмаған заң бойынша бұйрық беру өкілеттігіне ие тұлға болып табылады. Оның қатарына құқық қорғау органдарының немесе арнаулы мемлекеттік органның, әскери полицияның қызметкерлері, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысушы әскери қызметкер кіреді.

Сондай-ақ, коммерциялық немесе басқа да ұйымдарда басқару қызметін атқарушының кім болып табылатындығы, кімнің жауапты тұлға және кімнің мемлекеттік қызметті орындауда өкілдік етуші тұлға екендігіне түсініктемелер берілген. Сондай-ақ, пара алу мен беруге және осы істе делдалдық етушіге жаңа жаза тағайындалған. Ол алынған немесе берілген пара көлемінен еселеп артатындай айып төлеу жазасы болып табылады.

 

Шымкент қаласының Әділет

департаментінің бас маманы

«Қазақстан заңгерлерінің одағы»

РҚБ-нің мүшесі

М.Маматаева

Редакция

Қалалық «Шымкент келбеті» «Панорама Шымкента» газеттері 1990 жылдың 21 шілдесінен бастап шығады. Басылымның құрылтайшысы - Шымкент қаласы әкімдігі. Шығарушы - «Шымкент ақпарат орталығы» ЖШС-і. Қоғамдық-саяси газет қаланың тыныс-тіршілігін сипаттап, жаңалықтармен хабардар етеді.