Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекет өз азаматтарының әл-ауқатын жақсартуға баса назар аударуы тиіс екенін әрқашан айтып келеді. Әсіресе, ерекше күтімді қажет ететін адамдар мен аға буын өкілдерінің жағдайы – қоғам дамуының өлшемі. Президенттің ұстанымы қазір Шымкенттегі әлеуметтік саясаттың өзегіне айналған.
Соңғы екі жылда қала әкімі Ғабит Сыздықбековтің бастамасымен әлеуметтік салада талай істің басы қайрылды. Талай іс дегенде, қазынаның қаржысын игеру немесе жоғарыға әп-әдемі етіп есеп беру үшін ғана істелетін жалпылама жұмыстар жайлы емес, тұтас әлеуметтік топтарды жарылқайтын, тағдыр тауқыметін тартып жүрген жандардың ауырын жеңілдетіп, күнделікті өмірін жақсартатын нақты істер туралы айтпақпыз.
Иә, әкімдіктің ондай істері баршылық. Басқасын айтпағанда, қала әкімі қызметке кіріскелі бері ерекше күтімді қажет ететін балалардың жағдайына ерекше назар аударып келеді. Олардың толық емделіп, тәуір тұрмыс кешуіне жағдай жасап бағуда.
Осы тұрғыда қаламызда ерекше күтімді қажет ететін балаларға қамқорлық пен жылулық сыйлайтын бірегей мекеме бар. Ол – Шымкент қаласы жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасының «№6 балалар арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» мекемесі. Бұл орталық 1967 жылдан бері психоневрологиялық ауытқулары бар балаларға арнаулы әлеуметтік қызмет көрсетіп келеді. Қазіргі таңда мекеме 240 орынға арналған. Соның ішінде 140 орын стационарлық, ал 100 орын жартылай стационарлық жағдайда қызмет көрсетеді. Мұнда балалар тек күтім мен ем алып қана қоймай, өмірге деген сенімін қайта табады, өз мүмкіндіктерін ашуға талпынады.
Орталықта қазір балаларға 8 бағыт бойынша әлеуметтік қызмет түрлері көрсетіледі. Соның ішінде ең маңызды бағыттардың бірі – әлеуметтік-медициналық қызмет. Бағыт айрықша күшейтіліп, заманауи медициналық құрылғылармен жабдықталған «Механотерапия» кабинеті ашылды. Бұл кабинет қозғалыс қабілеті шектеулі балалардың қимыл-қозғалысын дамытуға, жүру дағдыларын қалыптастыруға зор мүмкіндік береді. Мұнда ДЦП, бұлшықет атрофиясы, парез, эпилепсия, аяқтың параличі және басқа да диагнозы бар балалардың оңалту ем-шаралары өткізіледі. Балалардың физикалық дамуына көмектесетін жеті бірдей жаңа құрылғы алынып, бүгінде толық қуатта жұмыс істеп тұр. Атап айтқанда, «ROBACTIV» locomotor жүйесі – бұлшықет дистрофиясы бар балалардың аяқтарын тік ұстауға, қозғалысын реттеуге және бұлшықеттерін нығайтуға арналған ерекше құрылғы. Ол автоматтандырылған жүйемен жабдықталған, баланы оңай бекітіп, тік тұрғызуға мүмкіндік береді. Ем кезінде балалар жалықпас үшін, құрылғы орнатылған бөлме үлкен экранмен жабдықталған – балалар өздерінің сүйікті мультфильмдерін тамашалай отырып, ем қабылдайды.
Сонымен қатар, «STEP» модульді сатысы, «Шагун» жүруді имитациялайтын аппарат, «Reha» салмақты компенсациялайтын аспалы жүйе, «Кенгуру» мобильді вертикализаторы, «Ванька-встанька» вертикализаторы, HC-TM-C9000-2700 қауіпсіз жүгіру жолы, сондай-ақ FISIOTEK HP2 иық, шынтақ және білезік буынын дамытатын аппарат сынды құралдар жүйелі түрде қолданылуда. Бұл құрылғылардың арқасында балалардың қозғалыс белсенділігі артып, оң өзгерістер күн сайын байқалуда.
Орталықтың тарихында биылғы жыл ерекше. Қала әкімінің бастамасымен 2024 жылы алғаш рет күрделі жөндеу жұмыстары басталып, жақында толық аяқталды. 1,3 миллиард теңге бөлінген бұл жұмыс нәтижесінде ғимарат жаңаша кейіпке еніп, заманауи талаптарға сай жұмысын бастап кетті. Жаңарған орталық – жай ғана ғимарат емес, бұл – ерекше балалардың үмітін оятатын, ата-аналарға сенім ұялататын жылулық пен мейірім ордасы. Мұнда қызмет алушылардың өмір сапасын арттыру, әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ету, ең бастысы – әр баланың жеке мүмкіндігін ашуға бағытталған жүйелі жұмыс жүргізіледі.
– «№6 балалар арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» – қоғамдағы ең әлсіз топ саналатын балаларға қолдау көрсететін, олардың өмірін жақсартуға атсалысатын маңызды әлеуметтік институт. Бұл орталықтың қызметі – тек емдеу емес, адамгершілік пен ізгілікке тәрбиелеу, қоғамды мейірім мен жауапкершілікке үндейтін іс. Ерекше балалардың күлкісі мен қуанышы – орталық қызметкерлерінің ең үлкен жетістігі. Олар үшін әр баланың жүрегіне жылу ұялату – ең қымбат марапат. Міне, осылайша №6 балалар арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы – Шымкент қаласындағы ең мейірімді мекендердің бірі болып қала береді. Мұнда әр баланың үміті мен болашағы бар, – дейді Шымкент қаласы жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасының басшысы Жанат Өтебаева.
Ал №5 «Аялы Алақан» арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығында да айтарлықтай жаңару бар. Мұнда 116 балаға жартылай стационарлық қызмет көрсетіледі.
Қала әкімінің 2024 жылғы қаулысына сәйкес, іргелес жатқан 0,14 га бос жер меншікке алынды, демеушілердің қолдауымен ойын алаңының шатыры жабылды. Алдағы уақытта бұл аумақ жасыл желекке айналып, ерекше балалар тыныстайтын шағын саябаққа айналмақ.
Белсенді ұзақ өмірорталықтары
шымкенттік қарттарға жаңа тыныс сыйлады
Шымкент – тек жастар қаласы емес, бұл – қарттарға құрмет пен қамқорлықтың қаласы. Соңғы жылдары қалада аға буын өкілдерінің өмір сапасын арттыруға бағытталған бірқатар әлеуметтік жобалар жүзеге асып келеді. Солардың ең тиімдісі әрі көпшілік сүйіспеншілігіне бөленгені – «Белсенді ұзақ өмір» орталықтарының желісі.
Қала бойынша бүгінде орталықтар тұрақты жұмыс істеп тұр. Мұнда зейнеткерлер өз қатарларымен араласып, уақыттарын тиімді өткізіп қана қоймай, денсаулықтарын нығайтып, өмірге деген құлшынысын арттыруда. Орталықтар күніне екі ауысыммен 560 зейнеткерге дейін қызмет көрсетеді. Жуырда бұл жүйе тағы бір маңызды жаңалықпен толықты. 2024 жылы Нұрсәт шағынауданында «Белсенді ұзақ өмір» орталығының төртінші бөлімшесі ашылды. Жаңа орталық Астана шағынауданы, 107 мекенжайында орналасқан. Бұл Нұрсәт және оған іргелес жатқан шағынаудандардың тұрғындары үшін ерекше қуанышты жаңалық болды.
Бұрын орталыққа бару үшін қала орталығына қатынауға мәжбүр болған Нұрсәттің зейнеткерлері енді емін-еркін, өз үйлерінен жаяу қатынап, қажетті қызметтерді пайдалана алады. Мұнда барлығы ыңғайлы етіп жасалған: кең әрі жарық бөлмелер, тынығу және спорт аймақтары, кітап оқу бұрышы, үстел ойындары мен шығармашылық сабақтарға арналған кабинеттер бар.
Қарт кісілер үшін мұндай орталықтар – тек уақыт өткізу орны емес, рухани демалыс пен екінші жастықтың мекені. Әр күн осында келетін ардагерлер түрлі шеберлік сабақтарына қатысады, спортпен шұғылданады, би үйренеді, ән салып, шығармашылық кештер ұйымдастырады. Ең бастысы — бір-бірімен араласып, жалғыздықты ұмытады.
«Белсенді ұзақ өмір» орталығы – қалалық әкімдік пен әлеуметтік қорғау басқармасының қарттарға көрсетіп отырған ерекше қамқорлығының көрінісі. Мұндай орталықтардың ашылуы — тек зейнеткерлердің өмірін жеңілдетіп қана қоймай, қоғамдағы рухани байланыстарды күшейтеді, ұрпақтар сабақтастығын нығайтады.
Нұрсәттегі жаңа бөлімше — қала қарттарының қуанышы мен сенімінің символына айналды. Қарттар үшін жақын, көңілді ортада уақыт өткізу олардың өмір сапасын арттырып қана қоймай, жан тыныштығын сақтауға да үлкен септігін тигізеді. Шымкент қаласы әкімдігі қолға алған мұндай бастамалар қоғамдағы үлкенге құрметтің, ұрпаққа үлгі болар ізгіліктің айғағы.
«Белсенді ұзақ өмір» орталықтары – қарттарымыздың өміріне жаңа тыныс беріп, әрбір күніңді мәнді өткізуге мүмкіндік сыйлайтын мейірім мекені. Мұндай игі бастамалар Шымкентті тек заманауи қала емес, адам жанына жылулық сыйлайтын шаһар ретінде де айшықтайды.
Ал «Ізетті зейнеткер» орталығы бүгінде Шымкенттің әлеуметтік қамқорлық нышанына айналды. 2023 жылдың қарашасында ашылған бұл мекеме 2025 жылы жаңа, кең ғимаратқа көшірілді. Бұрын 70 адамды қабылдаса, енді 120 зейнеткерге қызмет көрсетеді. Жылына 3500-ге жуық қарияның демалып, сауығуына мүмкіндік бар.
Жаңа ғимараттың аумағы 3 699,9 шаршы метр. Мұнда физиотерапия, фитобочка, тұзды шахта, тренажер залы, массаж, музыка терапиясы және төрт мезгіл ыстық тағам қарастырылған. Қариялардың психологиялық демалысы мен рухани сергіп, қоғаммен белсенді байланыста болуына барлық жағдай жасалған.
Жолдамалар Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасы арқылы беріледі.
– Орталықта зейнеткерлерге ыңғайлы жағдайлар жасалған. Төрт мезгіл ыстық тамақ, медициналық тексеру және ем-дом шаралары, физиотерапия, сумен және шөппен емдеу, массаж, дене шынықтыру, мәдени және сауықтыру бағдарламалары, концерттер, үстел ойындары, музыка терапиясы және жеке тазалық пен тұрмыстық қажеттіліктер толық қамтамасыз етіледі. Зейнеткерлерді қабылдау және бөлмелерге орналастыру кезінде олардың жасы мен денсаулығы ескеріледі. Салауатты өмір салтын ұстануға барлық жағдай жасалған. Таңертеңгілік емдік дене шынықтыру, фитнес құралдары, физиотерапия мен сумен емдеу сынды қызметтер ұсынылады. Арнайы кабинеттерде массаж, ингаляция, электрофорез, парафин, тұзды шахта және инфрақызыл сауна секілді ем-дом түрлері қолжетімді. Сонымен қатар, демалушыларға дәрілік шөп тұнбалары мен магнитті терапия ұсынылады. Кітапхана бөлімшесімен бірлескен іс-шаралар мен мәдени бағдарламалар тұрақты өткізіліп тұрады. Демалушылардың жас ерекшеліктері мен қызығушылықтары ескеріліп, бос уақытын тиімді өткізуге жағдай жасалған, – дейді басқарма басшысы Жанат Өтебаева.
Қаладағы ең ірі әлеуметтік мекемелердің бірі – «№1 арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі. Бұл орталық 225 жатын орынға есептелген және психоневрологиялық аурулары бар, 18 жастан асқан мүгедектігі бар азаматтарға арнаулы әлеуметтік қызмет көрсетеді.
Мұндағы мамандар қызмет алушыларға тек күтім мен медициналық көмек қана емес, рухани және психологиялық қолдау көрсетеді. Әр адамға жеке оңалту бағдарламасы әзірленіп, өмір сапасын арттыруға бағытталған жұмыстар жүргізіледі. Осы жерде қалалық әкімдіктің шарапатын тағы айтпасқа болмас. Қала әкімінің тапсырмасы негізінде қазіргі таңда орталыққа қосымша 50 орындық жаңа ғимараттың құрылысы қолға алынған. Бұл мақсатқа 1,9 миллиард теңге бөлініп, құрылыс жұмыстарын «Риголит» ЖШС жүргізуде. Нысанның пайдалануға берілу мерзімі – осы жылдың желтоқсан айы дейді тиісті мамандар.
– Жаңа ғимарат іске қосылған соң орталықтағы орын саны артып, көмекке мұқтаж азаматтардың көбірек қамтылуына мүмкіндік туады. Сонымен қатар, мекеменің ескі ғимаратына күрделі жөндеу жүргізу жоспары да бар. Қазіргі таңда құрылыс басқармасына қажетті техникалық құжаттар ұсынылып, тиісті рәсімдер жасалып жатыр, – дейді Жанат Өмірсейітқызы.
Тағы бір жағымды жаңалық, ерекше күтімді қажет ететін жандардың өмір сапасын арттыру мақсатында Бозарық шағынауданында ірі әлеуметтік нысанның құрылысы жүріп жатырғандығы. 5 гектар аумақта бой көтеріп жатқан 150 орындық оңалту орталығы – өңірдегі ең заманауи және кешенді емдік-сауықтыру мекемелерінің бірі болмақ.
Жалпы жоба құны – 13 миллиард 871 миллион теңге. Құрылыс «Әлеуметтік қамсыздандыру объектілерін салу және реконструкциялау» бюджеттік бағдарламасы аясында жүзеге асуда. Қаржыландыру жергілікті бюджет пен республикалық трансферттер есебінен қамтамасыз етілген. 2024 жылға нысан құрылысына 5 миллиард 375 миллион теңге бөлініп, оның 291,7 миллион теңгесі игерілді. Қазіргі таңда құрылыс алаңында 75 жұмысшы еңбек етуде, 15 бірлік техника тартылған.
Бұл орталық пайдалануға берілген соң мүмкіндігі шектеулі азаматтарға физиотерапия, емдік массаж, логопедиялық және психологиялық көмек, сондай-ақ қимыл-қозғалысты қалпына келтіру бағыттарында жоғары деңгейдегі қызметтер көрсетілетін болады. Бозарықтағы бұл нысан – ерекше жандардың әлеуметке бейімделуіне, қоғам өміріне белсенді араласуына жол ашатын маңызды орталық болмақ.
Қала әкімдігі мен әлеуметтік қорғау басқармасының бастамасымен қолға алынған бұл жобалар – Шымкенттің әлеуметтік бағыттағы даму стратегиясының айқын көрінісі. Әрбір жаңа ғимарат, әрбір жаңғыртылған мекеме – бұл тек құрылыс нысаны емес, адам өміріне үміт сыйлайтын мейірім мекені. Ерекше күтімді қажет ететін балалар мен ересектерге, ардагерлер мен қарттарға арналған мұндай орталықтар – қоғамдағы ізгіліктің, қамқорлық пен жауапкершіліктің айнасы.
Шымкент қаласы – әлеуметтік бағыттағы ірі жобаларды іске асырып қана қоймай, әрбір тұрғынның өмір сапасын жақсартуға басымдық беріп отырған мейірімді қала. «Қамқорлық бар жерде – қайырымдылық бар» деген қағиданы ұстанған шаһардың әлеуметтік жаңғыруы – ел игілігіне қызмет етудің нақты үлгісі.
Салтанат ЖАМАЛДИНОВА
