Кәсіптен несібе терген азаматтарға ендігі жерде «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасы шеңберінде зор қолдау көрсетілгелі отыр. Яғни, агроөнеркәсіп кешенін дамыту бағытында ауыл кәсіпкерлеріне 16 миллион теңгеге дейін жеңілдетілген несие беру қарастырылған. Сондай-ақ, «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамыту» деп аталатын жаңа бағдарлама екі қолға бір күрек таба алмай жүрген жастарды арнайы оқытып, жұмысқа орналастыруға мүмкіндік бермек. Бизнестің әлеуетін көтеру және жұмыспен қамтудың жоспарлы қызметі Шымкент қаласы әкімдігінің халықты жұмыспен қамту орталығы директорының орынбасары Ержан Серікбаевпен сұхбатымыз осы мәселе төңірегінде өрбіді.
– Ержан Жомартұлы, мемлекеттік бағдарлама азаматтарды жұмыспен қамтуда және жұмыссыздық деңгейін төмендетуге қаншалықты мүмкіндік береді?
– Бағдарламаның негізгі мақсаты – халықты нәтижелі жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және азаматтарды кәсіпкерлікке тарту.
Бағдарламаның нысаналы индикаторларына қол жеткізу үшін жұмыс үш бағыт бойынша яғни, бағдарламаға қатысушыларды техникалық және кәсіптік біліммен және қысқа мерзімді кәсіптік оқумен қамтамасыз ету, жаппай кәсіпкерлікті дамыту, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және еңбек ресурстарының ұтқырлығы арқылы еңбек нарығын дамыту аясында жүргізіледі.
Жекелей тоқтала кетсек, бағдарламаға қатысушыларды техникалық және кәсіптік біліммен және қысқа мерзімді кәсіптік оқумен қамтамасыз ету бағыты шеңберінде мынадай міндеттер шешілетін болады: еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техникалық және кәсіптік білімі бар кадрларды даярлау, жұмысшы кадрларды еңбек нарығында сұранысқа ие кәсіптер және дағдылар бойынша қысқа мерзімді кәсіптік оқыту. Бұл тұрғыда, өмірлік қиын жағдайға тап болған және тұрмысы төмен отбасылардың мүшелері қатарындағы орта мектеп түлектері, жоғары білімі жоқ, жұмыс іздеп жүрген адамдар, сондай-ақ азаматтардың өзге санаттары аталмыш бағдарламаға қатыса алады.
Олардың оқу төлемақысы, бір реттік ыстық тамағы, стипендиясы мен жол жүру жеңілдігі мемлекет тарапынан қамтамасыз етіледі. Осы орайда, бағдарлама шеңберінде биыл техникалық және кәсіптік білімі бар кадрларды даярлауға Шымкент қаласы бойынша 1267 азаматты оқыту жоспарлануда.
Кадрларды даярлау білім беру ұйымдарында, оның ішінде, мобильді оқу орталықтары арқылы жүргізіледі. Қысқа мерзімді кәсіптік оқу цифрлық сауаттылық дағдыларына, ағылшын тіліне және кәсіпкерлік негіздеріне оқыту бойынша да өткізіледі. Оқу мерзімі кәсіптің ерекшелігіне қарай бір айдан алты айға дейінгі мерзімді құрайды.
Екінші, жаппай кәсіпкерлікті дамыту шеңберінде бағдарламаға қатысушыларды «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқыту, ауылдағы және қалалардағы кәсіпкерлік бастамаларды қолдау қарастырылған. Оның негізгі мәні, кәсіпкерлік дағдыларына оқытуға, оның ішінде ауыл шаруашылығы кооперативтерін қалыптастыру қағидаттарына, сондай-ақ олардың бизнес жобаларын сүйемелдеуге бағытталған.
Үшінші, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу арқылы еңбек нарығын дамыту және еңбек ресурстарының ұтқырлығы бағыты аясында жұмыссыздарды және өзін-өзі жұмыспен қамтыған адамдарды жұмыспен қамтамасыз етуге жәрдемдесу, еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру, жұмысқа орналастыру бойынша бірыңғай цифрлық алаң құру міндеттері шешімін табуы тиіс.
– Кәсібін ашуды ойға алған азаматтар үшін ұсынылатын микрокредиттеу шартының тиімділігі қандай?
– Микрокредиттер микробизнесті ашу, жұмыс істеп тұрған бизнесті кеңейту, ауыл шаруашылығы кооперативтерін ашу үшін ұсынылады. Микрокредиттер азаматтарға кәсіпкерлік негіздеріне оқыту курстарынан өткеннен кейін не соңғы екі жыл ішінде басқа бағдарламалар шеңберінде кәсіпкерлік негіздеріне оқыту курстарынан өткендігі туралы сертификаты бар болса беріледі.
Микрокредит жұмыс істеп тұрған бизнесті кеңейту және ауыл шаруашылығы кооперативтерін құру үшін жаңа тұрақты жұмыс орындарын құру шартымен ұсынылады. Осы шартқа сәйкес, азаматтардың микрокредитті 16 миллион теңгеге дейін алу мүмкіндігі бар. Айта кетейік, бағдарлама шеңберінде шағын несиелеуге Шымкент қаласы бойынша 296 адамды тарту жоспарланып отыр.
Сондай-ақ, 29 жасқа толмаған азаматтар үшін «Жастар практикасы» бағдарламасы биыл да жалғасын табады. Ондағы ұсынылған жұмыс орындарының саны шектелмейді. Бұл жұмыс уақытша сипатқа ие, яғни, 6 ай уақыт мерзімінен аспайды. Айлық жалақысы бұған дейін 38 мың теңге болса, бүгінгі таңға оның көлемі 56 мың теңгеге дейін көтерілді. Бұл да жұмыс іздеген жастар үшін зор мүмкіндік.
– Жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аудару үшін қандай жеңілдіктер қарастырылған?
– Еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру бағыты бойынша жұмыс күші тапшы өңірлерді жұмыс күшімен қамтамасыз ету, өңірлердегі диспропорция мен демографиялық теңгерімсіздікті жоюға бағдарламада басты басымдық берілген. Қазақстан Республикасының азаматтары, оралмандар және олардың отбасы мүшелері жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аудару бойынша Бағдарламаға қатысушылар болып табылады.
Жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аудару үшін жиырма тоғыз жасқа дейінгі жастар, оның ішінде балалар ауылдарының тәрбиеленушілері мен балалар үйлерінің, он алтыдан жиырма үш жасқа дейінгі жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мектеп интернаттардың түлектері, орта, техникалық және кәсіптік, орта және жоғары білім беру ұйымдарының түлектері, жұмыс берушінің экономикалық жағдайының нашарлауына әкеп соққан өндірістердің және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты жұмыстан босатылған адамдар осы аталған бағдарламаға қатыса алады.
– Әңгімеңізге рахмет!
Сұхбаттасқан
Жеңісбек СЕРІКҰЛЫ
