Мемлекет басшысы Н.Назарбаев «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауында биылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттің, жұмыс берушілердің, азаматтардың ортақ жауапкершілігіне негізделген міндетті медициналық сақтандыру жүйесі (ММСЖ) енгізілетінін мәлімдеген болатын. Қазір еліміздің барлық өңіріндегі мемлекеттік және жеке меншік медицина мекемелері осы бағытта ауқымды іс-шаралар жүргізуде. Осыған орай, «№11 Шымкент қалалық емханасы» МКҚК-ның жай-күйімен танысып, мекеменің бас дәрігері Бахытжан Мырзагелдиевпен аз-кем әңгімелескен едік.
– Бахытжан Мырзалиұлы, өзіңізге мәлім, қазір Елбасының Жолдауына сәйкес барлық емханалар міндетті медициналық сақтандыру жүйесіне (ММСЖ) өтуді бастап кетті. Ал сіздердің емханаларыңызда бұл бағытта қандай жұмыстар атқарылуда?
– Біздің емханамызға 52 160 адам тіркелген. Қазір адамдарды санатқа бөліп, сол бойынша үйлердің барлығын аралап біттік. Олардың 18 475-і – балалар. Ал алтын, күміс алқасы бар көпбалалы аналар саны – 440. Жалпы, мемлекет 14 санат бойынша кепілдендірілген медициналық көмекті ұсынады. Бұл Медициналық сақтандыру халыққа медициналық қызмет көрсетудің жаңа үлгісі, жаңа сапасы болады деп ойлаймын. Бұрындары қандай емханаға барсаң да тегін қызмет көрсету түрлерін ұсынбайтын. Өйткені олардың статусы жекеменшік. Ал осы міндетті медициналық сақтандыру аясында жекеменшік ауруханалар да аталған мемлекеттік бағдарламаға қатысады.
– Оған қалай қатысады? Осы туралы толығырақ айта кетсеңіз...
– Лицензиясы бар, білікті мамандары толық емханалар болса, мемлекет барлығына бірдей мүмкіндік береді. Мысалы, сіздің тұрғылықты үйіңізге жақын жердегі осы бағдарламаға қатысқан кез келген жекеменшік емханаға тегін қарала аласыз. Емхананы, дәрігерді таңдау – емделушінің құқығы. Қазір «Емханаға тіркел, өз статусыңды анықта!» деген науқан жүріп жатыр. Жобаға қатысып жатқан кез келген емханаға жеке куәлігіңізді алып барып, өтініш жазып тіркеле аласыз.
Елбасы айқындаған «100 нақты қадамның» 81-82 қадамында осы міндетті медициналық сақтандыруға өту жоспарланған. Бұның айтылып келе жатқанына 2-3 жыл болды. Бұрын барлығы мемлекеттік бюджетке байланысты болатын. Енді ондайға жол жоқ. ММСЖ-де жұмыс беруші жұмысы үшін міндетті жарна аударып отырады. Ол жарнаны емделуші қолданбай, бірнеше жылдар бойы жинала беруі де мүмкін. Бірақ, кейін арнайы пакеттер бойынша тегін қарала аласыз.
– ММСЖ-нің қандай тиімділігі бар?
– Бұрын науқас үшін мемлекет немесе дәрігер жауап беретін. Қазір енді науқас үшін үш жақты жауапкершілік болады. Бұл ММСЖ-нің тағы бір тиімді жағы. Мәселен, сіз ауырып қалсаңыз, өз денсаулығыңызға өзіңіз де жауапты боласыз. Емделу барысында дәрігерлер барлық ем-дом шараларын жасаса, бірақ сіз берілген кеңестерді орындамай, темекі шегіп, ішімдік ішсеңіз, салауатты өмір салтын сақтамасыңыз үш жақты келісімшарт бұзылады.
– Емханаларыңызда тәжірибелі мамандар жеткілікті ме?
– Осы уақытқа дейін емханада бар болғаны төрт қана салалық маман бар еді. Хирург, акушер-гинеколог, стоматолог және лор дәрігері. Қазіргі таңда бұлардан бөлек 7-8 маманды жұмысқа қабылдадық. Уролог, лор, эндокринолог, офтальмолог, реабилитолог, профпатолог және жаңа стоматолог алдық. Қосымша травматологиялық, стоматологиалық, урологиялық, отбасын жоспарлау кабинеттерін аштық. Бұл мамандықтар осыған дейін мүлдем болған емес. Бір ауысымда 500 адам қабылдай алады. Кешкі 19:00-ге дейін адам үзілмейді. Дәл қазір әкімшілік қызметкерлерін есептемегенде 75 дәрігер, 138 медбике жұмыс істейді. Жақында «Дені сау бала бөлмесі» де ашылған.
– Ол қандай бөлме?
– Онда мезгілге қарай балаларды тексеріп, кеңес беріледі. Одан бөлек кесте бойынша екпеге шақырамыз. Ол бөлмеде екпені салғанда бала оны қалай қабылдайды, оны да тексереміз. Одан басқа аймақтардағы қызметкерлердің саны 75. Оларда әлемдік денсаулық сақтау ұйымы қолданатын бағдарлама бар. Онда «бала ауырған кезде бірінші кімге қаралады?», «Анасына не айтады?», «Қандай уақытта қайта қаралу керек?», «Ана бала ауырғанда алғашқы белгілерін қалай біледі?» деген секілді сұрақтарға жауап ала аласыз. Сонымен қатар, емханамызда тіркеу бөлмесінің алдында қойылған телефон нөміріне хабарласып, үйіңізге шақыра аласыз.
– Мезгілдік екпе жұмыстары қалай жүріп жатыр?
– Көктем, жазға қарай шаң, тозаң болып ағаштар гүлдегенде көп кісілерді аллергия мазалайды. Емханамызда екі дәрігер тек осы бағытта жұмыс істейді. Оның үстіне кененің де уақыты басталды. Қазірге дейін 4 науқас тіркелген. Халықты ақпараттандыру үшін дүкендердің есігіне 52 плакат ілінді. 4007 парақша тараттық. 2016 жылы кене шаққандар саны – 117. Одан бөлек конго қырым-қанды безгегі ауруы бар. Мұрын, құлақ, көзден қан кетеді. Соған қарсы 900-ден аса ревоверин таблеткасын алып, қор жасақтап қойдық. Жалпы емханаға қарасты 13 040 аула бар. Соларды бірнеше рет аралап шықтық. Аулаларға барған кезде тек кене ғана емес, құтыру, обаның белгілері, сібір жарасы деген секілді ауруларды да тексереміз. Ағымдағы жыл басынан бері ит тістеген науқастар саны 76-ны көрсетіп отыр. Ал 2016 жылы 316 ит тістеу оқиғасы тіркелген болатын.
– Ғимараттарыңыздың жай-күйі қалай? Құрал-жабдықтармен толық қамтамасыз етілген бе?
– Біздің емхана 2014 жылы облыс әкімінің қала аумағын кеңейтуінің нәтижесінде құрылған. Бұл алғашқыда қалалық амбулаториялық ауруханасы болған. Қазір №11 Шымкент қалалық емханасы МКҚК. Дәрігерлік амбулаторияда салалық мамандар болмайды. Қазір бізді емхана етіп бекітіп берді. Бірақ дәрігерлік амбулатория да біздің қасымызда. Ал ғимаратымыз сол баяғы күйінде қалды. Дегенмен, салалық мамандарды көбейту үшін тағы да екі ғимарат қостық. Қазір емханамыздағы тіркелім порталында 52 160 адам тұр. Бұларға 25 жалпы тәжірибелік дәрігер бірнеше учаскеге бөлінген. 17 тәжірибелік дәрігер бас ғимаратта отырады. 5 учаскелік дәрігер 10 мыңға жуық халқы бар «Сәуле» шағынауданында, 2 дәрігер «Ақжар» елдімекенінде, 1 учаскелік дәрігер 3 медбикесімен «Ақтас» елдімекенінде отырады.
Жағымды жаңалығыммен бөлісе кетейін, емханамызға қосымша жер телімі бөлініп жатыр. Негізі бұл емхана 10 мың тұрғынға ғана арналған. Ал 10-15 мың адамнан асса жаңа аурухана салынуы керек. Қазір бізде 52 мың тұрғын тіркелген. 2018 жылы жаңа емхананың ғимаратын салу жоспарланып отыр. Бірақ біз емхана ендігі жылы салынады екен деп күтіп отырған жоқпыз. Жаңа мамандардың барлығына кабинет бөліп, тағы ғимарат салып бердік. Оған мердігерлер, демеушілер, жеке кәсіпкерлердің көмегімен бірнеше арнайы бөлмелер аштық. Оның үстіне облыстық туберкулез диспансерінде отырған мамандар осы жаққа көшіп келді. Негізі толық емхана болуы үшін тағы физиокабинет ашылуы керек. Қыздыратын, массаж жасайтын, көз, құлақ және тағы басқа түрлі аппараттар бар. Соларды алсақ дейміз. Осы жердегі халықты ешқандай емханаға жібермеуге тырысамыз. Сол үшін қазір 2 кардиолог, 2 лор дәрігері, 2 тіс дәрігері секілді көптеген мамандарды жұмысқа алып жатырмыз. Біреуі таңғы 8:00-ден 14:00-ге дейін, екіншісі 14:00-ден кешкі 20:00-ге дейін істейтін болады.
– Емханада шетел азаматтары қарала ала ма?
– Биыл құжаттардың барлығын облыс әкімдігіне тапсырып қойдық. Біз де шаруашылық жүргізу құқығына ие мекемелердің қатарына ауысқалы жатырмыз. Оның тиімділігі қандай десеңіз, біз қазіргі жасап жатқан жұмысымызды жалғастыра береміз, бірақ енді ақылы қызметті де қоссақ деген жоспарымыз бар. Мысалы, шетелден бір адам келіп, куәлігін алмаса да, тұрғын үй құжатымен көмектесе береміз. Өзге мемлекеттерден келгендерге негізгі көмекті көрсетеміз. Бірақ олар «Біз тағы да қосымша емделгіміз келеді» дейді. Ал ол үшін куәліктерінде біздегідей ЖСН болуы тиіс. Сол себепті медициналық көмек көрсетілетін қызметтердің ақылы түрін де енгізсек деген жоспарымыз бар.
– Әңгімеңізге рахмет!
