Орталық жұмысын қалай реттеуге болады?
Пятница, 15 Февраль 2019 04:28Шымкентте автокөлік құралдарын тіркеу және жүргізуші куәліктерін беруге бағытталған мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығы күніне 300-ге дейін көлік құралын тіркеп, 100-ден астам жүргізуші куәліктерін беруге ғана қауқарлы. Ал миллионнан астам тұрғыны бар Шымкент қаласы үшін бұл жеткіліксіз.
«Нұр Отан» париясының Шымкент қалалық филиалына түскен шағымдардың басым бөлігін осы саланың жұмысына көңілі толмайтындар құрап отыр. Партия филиалы басшылығы орталық жұмысымен танысып, проблемалық мәселелерді шешуді аудан әкімі және мекеме басшыларымен бірлесе талқылады.
Шымкент қалалық мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығының бөлім басшысы Дәулет Дүйсенбековтың айтуынша, өткен жылы мекемеде 100073 көлік құралын тіркеу куәлігі, 32130 жүргізуші куәліктері беріліп, 83483 көлік құралы есептен шыққан, 104114 мемлекеттік нөмір тіркеу белгісі берілген.
– Мемлекеттік қызмет көрсету стандартына сәйкес әрбір қызмет белгіленген уақытта көрсетілуі тиіс. Алайда, қызмет алушылардың саны көп болғандықтан, қызмет көрсету уақыты ұзаққа созылады, – деп проблеманың жайын түсіндірді Д.Дүйсенбеков. Мәселені тыңдаған Нұр Отан» партиясы қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Бахадыр Нарымбетов өз ұсынысын айтты.
–Бұл жерде бірнеше проблемалық мәселелер бар. Біріншіден, мемлекеттік қызмет көрсету уақыты 1 жарым сағат болуы керек. Орталыққа келушілер үшін кезек күту үлкен мәселе. Екінші мәселе, сырттағы автокөліктердің кептелісі көп орын алады. Сондықтан автотұрақ мәселесі тез арада шешілуі тиіс, - деді.
Кездесу барысында қызметкерлерге артылған жүктемені азайту, ескі автокөліктерді тіркеуден шығару, сондай-ақ, түйіні шешілмеген мәселе – мекемеге дейін қатынайтын қоғамдық көлік алдағы уақытта қарастырылатын болды. Осы мәселелерді жоғары деңгейде шешу үшін қалалық филиалда арнайы жиын өтетін болды.
Қайтарымды қаржымен шатырды жөндеп, үйді жаңалауға болады
Среда, 13 Февраль 2019 04:09Шымкентте мыңға жуық ескірген үйлер жөндеу жұмыстарын қажет етеді. Тұрғын үйді жаңғырту бағдарламасы аясында қалада 136 көпқабатты тұрғын үй жөнделсе, дәл қазіргі уақытта 4 үйдің шатырын жаңарту жұмыстары жүріп жатыр.
Бұл жұмыстардың барлығы қайтарымды қаражат есебінен жүргізіледі. Мемлекет ұсынған бағдарламаның тиімділігі қандай? Шатырдан су кетіп, мазаласа кімнен көмек сұрауға болады? Қайтарымды қаражаттың мөлшері қандай, оны қайтармағандарға қандай шара көріледі? Сауалдарға жауап іздеп көрсек.
Елімізде осыдан сегіз жыл бұрын көпқабатты үйлердің шатырынан бастап, су, жылу құбырлары мен кәріз желілерінен жеделсатысына дейін жаңартуға қол ұшын беретін «2011-2020 жылдарға арналған тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту» бағдарламасы бекітілген болатын.
Мұндағы басты мақсат – тұрғындардың тұрмыстық жағдайын жақсартып, тұрғын үйлердің жайлылық деңгейін көтеру еді. Бағдарламада көрсетілгендей бұл мақсатқа бюджеттен қомақты қаражат жұмсалып, ал жөндеуге кеткен ақшаны тұрғындар 15 жыл ішінде мемлекетке толығымен қайтаруы тиіс-тін. Ал Шымкентте бұл жұмыстарды үйлестіру «Тұрғын үй Шымкент» мекемесіне жүктелген.
– Бағдарлама басталғаннан бері бұл мақсатқа республикалық бюджеттен 1 млрд 277 млн теңге бөлінген. Қайтарымды қаржы тамыз айына дейін 155 млн теңге болса, одан бері 210 млн теңге қаржы түсті. Шымкентте бағдарлама аясында 136 үй жөндеуден өтті.Қазіргі таңда, тұрғын үй иелерінен жөндеу жұмыстарына жұмсалған қаржыны қайтару жұмыстары қарқынды жүруде.
Осыған дейін айына 2-2,5 млн теңге түсіп жатса, қазір оны 6 млн теңгеге жеткізуге қол жеткіздік. Егер қайтарымды қаржы уақытында түссе, қаладағы тозығы жетіп тұрған өзге көпқабатты тұрғын үйлер жөнделер еді, – дейді мекеменің басшысы Аятай Бекжігітов.
Аятай Бекжігітов көппәтерлі үйлерді жөндеудің екі механизмі: күрделі және ағымдағы болып бөлінетінін айтады. Күрделіге қаржы республикалық бюджеттен бөлінеді де, шатыр мен жертөле жаңартылады, су, жылу, газ, кәріз жүйелері жаңасымен ауыстырылады. Ал ағымдағы жөндеуге қаржы жергілікті бюжеттен қарастырылып, тек тұрғын үйдің шатырын ауыстыруға мүмкіндік бар.
– Қазір күрделі жөндеуді қажет ететін 100 үйдің жобалық-сметалық құжатын дайындап жатырмыз. 50 үйдің құжаттары өткізіліп, 30-ының құжаты сараптамадан өтті. Аудан әкімдіктерімен бірлесе жасаған зерттеу-зерделеу жұмыстары нәтижесінде 40 көпқабатты тұрғын үй ағымдағы жөндеуді қажет ететінін анықтап, тізімін жасадық. Қазір төрт үйде ағымдағы жөндеу жұмыстары жүріп жатыр Олар – 100 пәтерлі Қарасу шағынауданы №110 үй (3 411 755 млн теңге), Уәлиханов көшесіндегі №190а (20 499 140 теңге), Қаратөбе №38 (17 663 452 теңге), Күншығыс шағынауданындағы №95 үй (19 592 436 теңге), – деді жауапты басшы.
Сапаны бақылай аласыз...
Иә, мемлекеттік бағдарлама арқылы шатырды ауыстырып, шіріген құбырларды жаңартуға болады. Ол үшін әрбір тұрғын үйдің шаршы метріне 24 теңгеден төлейді. Сонда төлем айына кемінде шамамен 1000-2000 теңгені құрайды. Төлем коммуналды түбертекпен келеді. Осы себепті, сала мамандары жөндеу кезінде құрылыс материалдары мен жұмыс сапасын әрбір тұрғынның бақылауда ұстауға құқы бар екенін айтады.
– Мемлекет 15 жылға қайтарымды негізде қаржыландырады. Пайызсыз, оған артық бір теңге де қосылмайды. Жөндеу жұмысы жүргізілетін тұрғын үйдің үй төрайымдары және тұрғындардан комисссия құруды тапсырдық. Олар жөндеу жұмыстарының басы-қасында жүріп, сапасын бақылауда ұстайды, – дейді А. Бекжігітов.
Ағымдағы жөндеу жұмыстары жүріп жатқан көпқабатты тұрғын үйдің бірі – Уәлиханов көшесіндегі 100 пәтерлі №190а үй. Үй басқарушысы Жақсыкүл Сыздықованың айтуынша шатырдан өткен судың бірінші-екінші қабатқа жетіп, тұрғындар әбден мезі болған. Сосын пәтер иелерімен сөйлесіп, қайтарымды қаражат арқылы шатырды ауыстыруға келіскен.
– Шатырды ауыстырып, су ағарларды жаңалайды. Бәрін есептей келе тұрғындардың қалтасына айтарлықтай салмақ түспейтінін ұқтық. Мәселен, 1 бөлмелі пәтерге – 780 теңге, 2 бөлмеге – 1080 теңге, 3 бөлмеге – 1440 теңгеден түсті. Комиссия құрамына осы үйде тұратын екі-үш тұрғынды сайладық. Өзім де бар. Құрылыс материалдарының сапасына, жұмыс барысына бақылау жасап отырамыз, – деді үй басқарушысы.
Құрылыс жұмысын жүргізіп жатқан «Южказстройдор» ЖШС-і. Мекеменің бас инженері М.Қаныбеков: «Наурызда шатырды толық ауыстырып бітеміз. Заманға лайық темір жабынмен жабылады. Қазір ағаштарды қатыру жұмыстары жүруде. Пайдаланып жатқан құрылыс материалдары сапалы отандық өнімдер. 10 жылға кепілдік береміз», деп уәде беріп отыр.
Қаратөбе тас жолы бойындағы №38 үйдің шатырын жөндеу кезек күттірмейтін болғандықтан тізімге енген. Ағымдағы жөндеуге бюджеттен 17 663 452 теңге қарастырылған. Тұрғын үйдің жартысы қоныс калониясына тиесілі болғанына қарамастан тұрғындардың өтініші ескерілген. Мердігер компания бұл үйдің шатырын наурыздың алғашқы аптасында жаңалап бітеміз деп отыр.
36 тұрғын үй қаржыны қайтармаған
Ескі үйлерді жаңалауға мемлекет берген қаржы айналымда жүреді. Яғни, қайтарылған қаржы келесі үйлерді жөндеуге жұмсалады. Дегенмен Шымшаһарда бұл жұмыстар баяу жүруде. 36 көпқабатты тұрғын үйдің пәтер иелері қаржыны қайтаруға асықпайтын көрінеді.
– Егер қайтарымды қаражаттан айына 7-8 млн теңгеден түсіп тұрса, бір жылда сол қаржымен 10 үйді жөндеуге мүмкіндік бар. Өкінішке орай, 2012-2014 жылдары шатыры жөнделген тұрғын үйлердің пәтер иелері қаражатты мүлдем қайтармаған. Өткен жылы ғана Ілияев көшесіндегі №69 көпқабатты үй жаңғырту бағдарламасымен жөнделді. Олар да төлемеген. Тұрғындармен сөйлессек, жөндеу жұмыстарының сапасыз жүргізілгенін алға тартты. Қайта комиссия жасақтап, сараптама жасаттық. Оған да әжептәуір шығын кетті. Бірақ бәрі дұрыс жасалған – деді А.Бекжігітов.
Мекеменің заңгері Нұрғали Амиралиев мемлекеттің қайтарымды қаражатын қайтармағандармен түсіндіру жұмыстары жүріп жатқанын айтып өтті. Жауапты мекеме әзірге сотқа жүгінбеген, тұрғындармен келісімге келуді көздейді.
– Қазір заң талабы бойынша жұмыс істеп жатырмыз. Алдымен хабарлама жібереміз. Он күнде нәтиже шықпаса, сотқа жүгінуге мәжбүрміз. Дегенмен түсіндіру жұмыстары нәтижесінде тұрғындар өз кемшілігін түсініп, төлем кестесін қайта жасап жатырмыз,– дейді заңгер.
Сала мамандары Шымкентте тұрғын үйді жаңғырту бағдарламасы аясында жөнделген үйлерге қайта сараптама жасауды жоспарлап отыр. Өйткені қайтарымды қаражатты қайтармауға асықпағандардың біразы жөндеу жұмысына көңілдері толмайтынын айтып шағымданған. Мамандар кемшіліктер анықталса, қайта қалпына келтіруге дайын. Оның үстіне, мердігер мекемелердің жұмысына бақылау күшейеді.
Шымқалада ескі үйлер аз емес. Жаңбыр жауса болды шатырынан өткен су пәтерлерге сорғалайды. Шіріген құбырлардан аққан сулар көл-көсір болады, жылу дұрыс келмейді. Мамандар осындай тізімге 150 көпқабатты тұрғын үйді кіргізді. Ал оларды мәселесін шешу үшін жөндеуден өткен үйлер мемлекет берген қаржыны уақытында қайтаруы қажет...
Өзін жұмыспен қамтығандарға сақтандыруда жеңілдік бар
Пятница, 08 Февраль 2019 04:30«Емханыңды таңда!» акциясы бойынша өткен жылы Шымкентте тіркеу құқығын 114 мың тұрғын пайдаланған. Қалалықтар бұл тұрғыда белсенділік танытып, республикада алдыңғы қатардан көрінген.
Бұл туралы әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Шымкент қаласы филиалының бөлім басшысы Ахмет Беденнің қалалық қан орталығының дәрігерлерімен кездесуінде айтылды.
– Елімізде міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап толық қолданысқа енеді. Жаңа жүйенің тиімділігін білім, медицина, сауда орындары мен базарларда тұрғындарға түсіндіріп келеміз. Дегенмен, халық бұл туралы көбінесе дәрігерлерден сұрап жатады. Оның үстіне биылғы қаңтардан бастап бірыңғай жиынтық төлем енгізілді. Жаңалықтар мен өзгерістер жайында дәрігерлерді хабардар етіп тұрумыз қажет, - дейді А.Беден.
Жауапты маман жыл басында салық және арнайы төлемдер туралы кодекске енгізілген өзгеріске де тоқталды.
– Бірыңғай жиынтық төлем әлеуметтік қорғалуыңызды қамтамасыз ететін қызметті тіркеудің оңтайландырған режимі. Оның мөлшері қалалықтар үшін 2525 теңге, ауыл тұрғындары үшін 1263 теңгені құрайды.
Бұл төлем жеке табыс салығын, әлеуметтік және медициналық сақтандыру қорларына, сондай-ақ бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударымдар жасауға қолайлы, - деп түсіндірді маман.
Түсіндіру жұмыстары жалғасуда
Среда, 06 Февраль 2019 04:29Қаратау ауданына қарасты шағынаудандар мен тұрғын алаптардағы халық арасында улы газ және өрт қауіпсіздігінің алдын алу бойынша түсіндіру жұмыстары жалғасуда.
Шымкент қалалық төтенше жағдайлар департаменті мен аудан әкімдігінің мамандарынан құрылған арнайы топ қаңтар айында 24 елдімекенде тұрғындармен кездескен.
Апта басында сала мамандары Қайнарбұлақ тұрғын алабында түсіндіру жұмысына кірісті. Қаладан шалғай орналасқан елдімекен тұрғындары үйлерін көмірмен жылытады. Мамандар әрбір тұрғынға үйді газ және пешпен жылыту кезіндегі өрт қауіпсіздігінің қағидаларын түсіндіріп, оларды үйді қараусыз қалдырмауды ескертті.
– Көптеген пештерді білікті мамандар емес, өз бетімен үйренген адамдар қалайды, олар пеш, мұржа құрылысын салған кезде өрт қауіпсіздігінің талаптарын сақтамайды. Осының салдарынан пеш пен мұржа жұмысында өрт қауіпсіздігі талаптары сақталмайды. Бұл өрттің туындау қаупі мен адамдардың зардап шегу қаупін туындатады, - дейді мамандар.
Мамандар түсіндіру жұмысы барысында улы газ бен өрт қауіпсіздігінің алдын алуда пайдалы ақпарат жазылған парақшаларды таратты.
Архив ісін дамытудың жаңа кезеңіне көшеміз
Среда, 06 Февраль 2019 04:17Шымкент қалалық мемлекеттік архивінде 160 мыңнан аса құжат бар. Ең көне құжат 1921 жылдың тарихынан сыр шертеді. Сол жылдардан қаланың дамып-өркендеуіде үлес қосқан әрбір мекеменің қатталған тарихының ізі архивтегі сары қағаздарда сайрап жатыр.
Мамандар Елбасының «Ұлы даланың жеті қыры» бағдарламалық мақаласы аясында басталып, 7 жылға бағытталатын «Архив-2025» бағдарламасы архив ісіне үлкен сілкініс алып келетінін айтуда. Соның алғашқысы – биыл шаһарда архив құжаттарын сандық таңбаға ауыстыру жұмыстары басталады. Мекеме басшысы Айпар Амангелдиевамен сұхбатымыз былай өрбіді.
– Айпар Шажалықызы, Елбасы Н.Назарбаев «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында архив деректері қолжетімді болу үшін цифрлы форматқа көшіруді тапсырды. Қалалық архивте бұл жұмыстар қалай жүруде?
– Шымкент қалалық мемлекеттік архивінде 367 қор бар, онда шаһарға қатысты 160 600 құжат сақталған. Мұнда жылына 8000-ға жуық адам құжаттарға сұраным береді. Елбасы «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласында архив деректерін тек жинақтап қана қоймай, барлық мүдделі зерттеушілер мен қалың жұртшылыққа қолжетімді болу үшін оларды белсенді түрде цифрлы форматқа көшіруді тапсырды. Қаланың архиві тұңғыш рет қор құжаттарын сандық жүйеге өткізу жұмыстарын қолға алды. Биыл қалалық бюджет есебінен бұл мақсатқа 86 млн теңге бөлінді, оған құжаттарды цифрлы таңбаға көшіруге қажетті құрал-жабдықтар сатып алынады.
Біздер архив ісін дамытудың жаңа кезеңіне көшкелі отырмыз. Цифрландыру жүйесінің архив саласында мамандарға уақыт үнемдеуге, құжаттарды сақтауға, сұраным берушілерге қолжетімділікті арттыруда тигізетін пайдасы зор. Мәселен, бір құжат күніне 5-6 рет сұранымға түсетін уақыттар болады. Ол кезде архивист кітапты сөгіп, арасындағы құжатты алып, көшірмесін жасап, қайта қорға өткізеді.
Қаншама жылдан бері сақтауда тұрған құжаттарды күнделікті ақтара бергесін тозады, мәтіні өшеді, тіпті қағаздың күйреп кететіні де бар. Осы екі ортада маманның еңбегі инемен құдық қазғандай. Ал сандық жүйеге қосылған соң ең соңғы үлгідегі технологияларды қолданғанда кітапты сөгіп әуре болмайды, 1 минутта 150-180 парақты цифрлы көшіріп беруге болады.
– Қордағы құжаттар 100 пайыз сандық таңбаға ауыстырыла ма? Бұл қанша уақытты алады?
– Жоқ, барлық құжатты бір-екі жылдың көлемінде сандық таңбаға ауыстыру мүмкін емес. Мамандармен мұны болжаммен есептегенде бұған 72 жыл кететінін анықтадық. Сондықтан алдымен сұранымға ие құжаттарды өткізуге басымдылық беріледі (сұранымға түспейтін құжаттар да бар). Айталық, олардың қатарында кеңес дәуірінде негізі қаланып, қазіргі күні жұмысын тоқтатқан қорғасын, фосфор, темір-бетон, май зауыты мен «Восход» фабрикасының құжаттары бар. Содан соң қала әкімінің шешімдері, қаулыларына сұраным көп. Қалғандары кезең-кезеңімен жүзеге аса береді. Дегенмен қағаз күйіндегі құжаттар да баламалы түрде жүретінін атап өткім келеді.
– Сөзіңізде Қазақстанда мемлекеттік архивтер арасында бірыңғай электрондық база құрылатын айтып қалдыңыз...
– Ия, елімізде бірыңғай электрондық құжаттардың архивінің ақпараттық жүйесі құрылады. Үш жыл ішінде республикадағы мемлекеттік архивтер осы жүйеге толық көшеді. Өткен жылдың қарашасында Астана қаласында «Архивті цифрландыру. Дамудың жаңа траекториясы» атты республикалық ғылыми-практикалық конференцияда өтіп, онда архивистерге жаңа жобаны таныстырды. Алда мекемелер сандық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген соң ақпараттық жүйеге қосылуға мүмкіндік бар.
Жаңа жүйенің артықшылығы базадағы деректер ашық болады. Осы жылдарға дейін еліміздегі архивтер арасында байланыс болмай, әр мекеме қазақ тарихына қатысты деректерді көрші мемлекеттердің архивінен өздері ізденіп, алып келіп жатты. Мысалы, Қызылорда, Шымкент, Жамбылдың архиві алыс-жақын елдерге іс-сапармен барып бір құжатты алады, үшеуі де қаражат жұмсайды. Бұл, әрине, дұрыс емес. Алдағы уақытта шет мемлекеттерден осы уақытта дейін әкелінген деректердің тізімі жасалады да аталған базада сақталып, ортақ қолдануға қол жеткіземіз. Ал болашақта шетелдердің архивінен әкелетін құжаттардың тізімі жасақталып, мамандар бір-бірінің жұмыстарын біліп отырады. Мұндай шара архивистер ізденісінде бір-бірін қайталамауына әрі қаржы үнемдеуге септігін тигізеді.
«Архив- 2025» жеті жылдық бағдарламасы 2004 жылы қабылданып, табысты жүзеге асқан «Мәдени мұраның»жалғасы деп айта аламыз. Елбасы Н.Назарбаевтың «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласы ұлтымыздың тарихын тереңінен зерттеп, бабалармыздың өмірі мен ғажап өркениеті жөніндегі деректі құжаттар, ғылыми айналымға түспегені бар, отандық және шетелдік мұрағаттардағы елеулі дүниелерге зерттеу жүргізуге бағдар берді. Тарихты жаңаша зерттеп, насихаттауда негізделген бағдарлама қалай өрбиді, оның аясында қандай жұмыстар атқарылады – мұны бүгінде мамандар саралау үстінде. Жалпы бұл саладағы мамандарды 7 жылда қыруар жұмыс күтіп тұр.
Қазір республика көлемінде арнайы құрылған комиссия бағдарлама жобасын талқылап, ғалым, тарихшы, архивистердің ұсыныстарын жинақтауда. Біз өз тарапымыздан шет мемлекеттердің архивінен құжат іздеу, алдыру жұмыстарына тарихшылардың қатысқаны дұрыс деген ұсыныс беріп отырмыз. Себебі архивистердің мақсаты – құжаттарды реттеп, сақтап, халықтың игілігіне ұсыну. Сол себепті, алыс-жақын шетелдерге архив қызметкерлері мұрағат деректерін жинақтауға шыққанда тарихшыларды тарту қажет. Олар құнды дүниелердің маңызын білетіндіктен, нақты бағыт-бағдар береді әрі ол құжаттар ғалыми айналымға түсер еді.
– Шымкент қаласы туралы тарихи деректерді іздестіру жоспарда бар ма?
– Санкт Петербург мемлекеттік архивінде 2200 жылдық тарихы бар Шымкент қаласы туралы деректер сақталған. Кезінде орыс ғалымдары қазақтың мәдениетін, салт-дәстүрін, әдеп-ғұрыптарын, тұрмыс-тіршілігін ауыл-ауылдарға шығып зерттегенін білесіздер. 1870 жылдан бергі қазақтың тарихы, ұлт зиялылары жайындағы мәліметтер Өзбекстанның архивінде көп сақталған. Шымкент қаласы республикадағы маңызы бар үшінші қала мәртебесін алғасын шаһарға қатысты зерттеу-зерделеу жұмыстары біздің салаға үлкен міндет жүктеп отыр. Осы мақсатта қазір шет мемлекеттердің архивіне шығу мәселесі көтеріліп, қандай мәліметтер қажет екені зерделенуде. Екіншіден, қалалық архив қала аумағындағы мекемелердің құжаттарын 75 жыл сақталуына лайықталған. Шаһардың саяси-мәдени, экономикалық-әлеуметтік тарихына қатысты құжаттар облыстық (қазіргі Түркістан облысы) архив қорында сақталатын. Алдағы уақытта оларды қала меншігіне қайтару жұмыстары күтіп тұр.
– «Ұлттық архив қоры және архив туралы» Заңның қабылданғанына 20 жыл толыпты. Өткен жылы заңда толықтырулар мен өзгерістер болды? Өзгерістердің тиімді тұстарын атап өтсеңіз...
– Заңдағы өзгерістер мемлекетік архивтердің ақылы қызмет көрсетуіне құқық берді. Одан түскен қаражат мекеменің материалдық-техникалық базасын және өзге де қажеттіліктеріне жаратылады. Тағы бір маңыздысы, мекемелер бүгінге дейін өздеріндегі құжаттардың сақталуына немқұрайлы қарап келді. Енді заңда талаптар күшейтіліп мекемелерде іс жүргізу және архив ісін жүргізу қадағаланып, құжатқа қырын қарағандарға шара көріледі.
Ал электрондық қызмет көрсетуге көшкенде жүйеге енгізілген арнайы бағдарламамен мекемелерден нормативтік құқықтық актілерді интернет арқылы жіберуге мүмкіндік болады. Біздер жаңа форматтағы қызметпен методикалық, әдістемелік көмек бере аламыз. Бұл қаладан шалғайда жатқан мекемелер үшін тиімді болмақ.
– Әңгімеңізге рахмет!
Елдімекендердегі жол мәселесі – басты назарда
Среда, 30 Январь 2019 04:52Шымкенттегі Нұртас, Тұран, Бозарық, Қайнарбұлақ, Нұрсәт шағынаудандарының тұрғындары алдында Қаратау ауданының әкімі И.Қантөреев қорытынды есептік кездесуін өткізді.
Жиынға Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов, қалалық мәслихаттың хатшысы Ғани Ташқараев, басқарма басшылары мен құқық қорғау органдарының өкілдері қатысты. Аудан әкімі аймақта тұрғындар үшін маңызды саналатын жол, көгілдір отын, жарық, ауыз сумен қамту, абаттандыру, көгалдандыру бойынша нақты атқарылған жұмыстарын баяндады.
– Ауданда 1,110 шақырымды құрайтын 1 272 көше бар. Былтыр Қайнарбұлақ шағынауданында №125 мектепке баратын жол, Достық шағынауданында – 10, Тассайда бір көше күрделі жөндеуден өтіп, пайдалануға берілді. Одан бөлек Достық, Тассай, Мирас, Мәртөбе, Нұртас, Сайрам, Қызылсу, Исфиджаб тұрғын алаптарында 18 көше жөнделді. 97 көшені жөндеудің жобалық-сметалық есептері әзірленіп, ұсынылды, - деді аудан әкімі.
Баяндамадан соң тұрғындардың талап-тілектері тыңдалды. Шымкент қалалық мәслихатының депутаты М.Тоғызбаев жұмыстарға оң бағасын беріп, ауданға жаңадан қосылған елдімекендердегі өзекті мәселелерді бірлесіп шешсек, деген ұсыныс білдірді.
– Асар-2 шағынауданында топырақ жолдардың 90 пайызына тас төселді. Жарық, таза су, кәріз жүйесі орнатылып, халықтың игілігіне берілді. Енді Сайрам тұрғын алабында төрт күре жолға бағдаршам, жол белгілері мен бақылау жүйелерінің қойылуына назар аударсаңыздар, - деді депутат.
Қаратаулықтар назарға ұсынған мәселесінің бірі - туризмді дамыту. Сайрам тұрғын алабында туристерді қызықтыратын Қарашаш ана, Ибраһим ата, Қызыр, Ләтіп ата кесенелері бар. Тұрғындардың ұсынысын қала әкімі қолдады.
– Бұл мәселе біздің тікелей бақылауымызда. Қазір кәсіпкерлермен кесенені жөндеу, жолдарды дұрыстау, демалыс орындары, аллея ашу секілді жұмыстарды жүзеге асыруға келісімдер жүруде, - деді қала әкімі.
Бозарық шағынауданының тұрғыны У.Юсупов 1500 бала білім алатын жаңа №131 мектептің жанынан аула клубы ашылса деген тілекпен келіпті.
– Қаладан шалғай орналасқан елдімекендегі балалардың орталыққа жетуі оңай емес. Оның үстіне қоғамдық көлік жүрмейді. Балалар бос уақытын текке өткізбей, үйірмелерге қатысса деймін. Сонымен бірге, мектебімізде бес айдан бері директор жоқ. Басшылық болмағасын, білім мен тәрбие жұмысы төмендеп барады. Осыны өз назарыңызға алсаңыз, - деді У.Юсупов.
Шымкент қаласының әкімі қалалық білім басқармасына бұл жағдайды тез арада шешуді тапсырды. Жалпы, қала әкімі аудан тұрғындарының мектеп, спорт кешендерін салу, жол және қоғамдық көлік бойынша өтініштерінің барлығының орындалуын өз бақылауына алатынын жеткізді.
Сот саласындағы жаңа формат
Среда, 30 Январь 2019 04:47Шымкент қалалық соты азаматтарды қабылдаудың жаңа форматына көшті. Сот ғимаратындағы «Тұрғындарды қабылдау» орталығының ашылу салтанатына Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов қатысты. Қала әкіміне қалалық соттың төрағасы Е.Рахымбеков алдымен жаңа орталықтың жұмысын таныстырды.
– Елбасы Н.Назарбаев «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Жолдауында сот жүйесін одан әрі жаңғыртуда нақты тапсырмалар берді. Оны бастысы дауларды сотқа жеткізбей бітімгерлік жолмен шешудің баламалы түрін дамыту мәселесі де бар. Тараптардың дауын сотқа жеткізбей реттеуде орталықтың маңызы зор. Онда сот алқаларының төрағалары, сот әкімшісінің басшысы, әдеп жөніндегі комиссия төрағасы азаматтарды демалыс, мереке күндерінен басқа уақыттың бәрінде қабылдайды, – деді Е.Рахымбеков.
Қалалық соттың берген мәліметтеріне сүйенсек, миллионды қалада өткен жылы 29 мыңға жуық азаматтық іс қаралған. Сот жүйесінде медиация институтын дамытуда осы кезге дейін татуластыру кабинеттері, ардагерлер кеңесінің қолдауымен билер кеңесі де құрылған. Мемлекеттік органдарда әлі де медиациялық кабинеттер ашу мен кәсіби медиаторлардың санын көбейту мәселесі тұр. Осы жұмыстарды жандандыруда қалалық сот пен Шымкент қаласы әкімдігі арасында өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.
– Қаладағы мекемелерде медиациялық кабинеттер ашу бойынша бірлесе жұмыс істейміз. Ұйымдастыру жағынан көмек қолын созуға дайынбыз, – деді қала әкімі Ғ.Әбдірахымов.
Жаңа орталық ашық қызмет көрсетуде барлық жағдай қарастырылған. Татуластыру бөлмесінде тараптардың өзін жайлы және психологиялық тұрғыдан еркін сезінуіне мүмкіндік жасалған.
Мектептерге тіс дәрігерлері ҚАЖЕТ
Среда, 30 Январь 2019 04:07Еліміздің дәрігерлері тіс жегісімен ауырған балалардың саны артып барады деп дабыл қағуда. Келтірілген статистикалық мәліметке сүйенсек, республикада тіс жегісімен балалардың 76%-ы ауырса, ауыл-аймақтарда олардың үлесі 98%-ы жеткен. Ал Шымкентте өткен жылы тісі құрттаған 80 мыңға жуық бала дәрігердің көмегіне жүгініпті. Дерттің дендеуіне не себеп? Тістің құрттауы несімен қауіпті? Осы сауалдарға маманмен бірге жауап іздеп көрсек.
«Балалар стоматологиясынан айрылып қалмайық»
Еліміздегі бірыңғай Қазақстан стоматологтары қауымдастығы тіс дәрігерінің қызметіне жүргізген талдауда балалар арасында тіс жегінің дендеп бара жатқанын көрсеткен. Өзекті мәселені көтерген Парламент Мәжілісінің депутаты Дархан Мыңбай денсаулық сақтау министріне сауал жолдап, бірқатар кемшіліктерді атап өтті.
Депутат бұл салада мамандардың жетіспеуімен қатар білім ордаларында тіс емдейтін кабинеттердің болмауынан, әсіресе, шалғайдағы ауыл балаларының жағдайы қиын екенін алға тартты. Өйткені республикада 800-ден асатын мектепте ғана стоматологиялық кабинет бар, бұл мектеп оқушыларының үштен бірін ғана құрайды. Сондықтан халық қалаулысы білім ұйымдарында стоматологиялық және жылжымалы кабинет ашудың бағдарламасын дамытуды ұсынды. Ол өз сөзінде республикада 1 121 мемлекеттік мекеменің 12-сі ғана балалар емханасы екенін, олардың дені қазіргі уақытта жекенің меншігіне өткенін атап өтті. Дархан Мыңбай депутаттық сауалында балалар стоматологиясынан бір кездегі педиатрия секілді айрылып қалмайық, деді.
Жыл сайын бала саны өсіп, мектептер салынып жатқан мегаполис қалада бұл тұрғыдағы жағдайдың қалай екенін саралап көрдік.
16 мектепте ғана тіс емдейді
Шымкент қалалық тіс дәрігерлік емханасының бөлім басшысы Сәуле Оспанованың айтуынша, Шымкенттегі 146 мектептің 16-да ғана стоматологиялық кабинет жұмыс істейді.
– Білім ошақтарындағы тіс емдейтін кабинеттерде мамандар оқушыларды алдын ала тексереді. Ем-дом жүргізіп, күрделі жағдайда ғана емханаға жібереді. Кабинеттер медициналық құрал-жабдықтар және дәрі-дәрмекпен толық қамтамасыз етілген. Жалпы бала саны 800-ден асқан мектептерде бір стоматологиялық кабинет болуы тиіс. Дегенмен, бүгінде артық кабинеттердің болмауынан және мамандардың жетіспеуінен бұған қол жеткізе алмай отырмыз, - дейді С.Оспанова.
Өткен жылдың өзінде 72 300 бала қалалық стоматологиялық емханаға тіс жегісін емдеуге жазылған. Ал мамандар ата-аналардың ауру әбден дендеген кезде көмекке келетін айтып, қазірдің өзінде 2-3 жасар сәбилердің тісін пломбомен жамап-жасқап, жұлуға мәжбүр екенін айтады. Бұл өз кезегінде ұрпақ саулығына баса назар аударуды білдіреді.
– Стоматологиялық кабинет жұмыс істейтін мектептерде мамандардың бақылауы болғандықтан, ауру көрсеткіші төмен. Дегенмен, мыңдаған оқушы оқитын білім ордалары кездеседі. Әлеуметтік тұрмыс жағдайы төмен, қоғамдық көліктің қатынауы қиын, қаладан шалғай орналасқан мектептерден оқушылардың көбісі орталықтағы емханаға келмейді. Жылжымалы кабинеттер қызмет көрсеткенімен, ауруды анықтап, емдеуге үлгеру мүмкін емес, - деді әңгіме барысында бөлім басшысы.
Тіс дәрігерлері алты жастан бастап балалардағы тіс ауруларының алдын алуда жылына бір рет тексеріп тұрады. Шымкенттік дәрігерлер қазіргі жекеменшік мектептер мен балабақшалар мәселесі өзекті болып тұрғанын айтады. Бөлім басшысының сөзінше, жекеменшік білім ордалары мамандарды кіргізбейтін көрінеді.
Мамандардың дерт көрсеткішін азайтуда гигиеналық тазалықты сақтауда насихат жұмыстарын күшейтуді қолға алудан басқа амалы жоқ. Арнайы сабақтар өткізіп, тіс тазалау, күтімге алу мен дұрыс тамақтануда парақшалар таратуда. Сондай-ақ, ата-аналарға «ауру» қатарына қоспайтын тіс құрттаудың қауіптілігін айтып түсіндіруде.
Тіс жегісі несімен қауіпті?
Шынтуайтында «кариес» деп атап жүрген кесел несімен қауіпті? Балалардың тісі құрттағанда ауруға санамай, «тісі түсіп, жаңасы шығады» дейтініміз жасырын емес. Стоматологтардың бұл тұрғыдағы пайымы бөлек.
– Тіс жегісінің пайда болуына ауыз қуысындағы стрептококк бактериясы әсер етеді. Бактериядан тістің эмалі үгіледі, содан кейін дентині ойылады. Сосын ас дұрыс шайналмаса, асқазан бұзылады, егер тісті емдемесе, ауру үстіне ауру жамала береді, - дейді стоматолог-дәрігер Эльмира Мырзанова.
Э.Мырзанова О.Жолдасбеков атындағы №9 лицейдегі стоматология кабинетінде 10 жылдан бері еңбек етіп келеді. Біз барғанда дәрігер бірінші сынып оқушыларының тісін тексеріп жатыр екен.
– 3600 оқушы бар. Айына 400-дей оқушыны тексеріп, тісте проблема болса, емдейміз. Ем жасағанда төменгі сынаптағы оқушылардың жанында ата-аналарының болуын міндеттейміз. Өкінішке қарай, бір сыныптағы оқушыларға тексеру жүргізгенде бес-алтауының ғана тісінің сау екенін көреміз. Дақ түскен, эмалі бұзылған, тісі құрттап кеткендер өте көп. Негізінде сүт, азу тістер 12-13 жасында табиғи түрде түсуі қажет. Бірақ бүгінде одан ерте жұлуға мәжбүрміз, - деген маман тіс жегісінің пайда болуына әсер етіп жатқан факторларды да атап өтті.
Тәттілер, көше тамақтары, неше түрлі сусындардың құрамындағы көмірсулар, бояғыштар мен қоспалар, әсіресе, толық дамып-жетілмеген балалардың тісіне өте зиян. Балалар бұрынғыдай қатты алма, сәбізді (олар тісті қақтан тазартып, жақтың бұлшықетінің жұмысына пайдалы) көп жемейді, керісінше, құнарсыз жұмсақ тағамдарды жеуге бейім. Соның салдарынан тістің құрылымы өзгереді, қуыстарына зиянды қалдық жиналып, одан бактариялар көбейеді. Бұдан бөлек, бала түгілі ересектердің біразы тіс күтімінің ережесін ұстанбайды (әр тамақтанғаннан кейін ауыз қуысын шаю қажет).
Бұл – маман айтқан кеңес. Кеңестің тағы бірі – баланың тісінің сау болуы ананың құрсағында жатқаннан басталады екен.
Дәрігер бізбен әңгімелесу кезінде 7-8 баланың тісін тексеріп үлгерді. Өкініштісі, барлығының ата-анасына емдеу қажеттігін айтқан хат жолданды.
... Бүгінгі сау ұрпақ – ертеңгі ел қамын ойлайтын азамат. Бұл ұл-қыз тәрбелеп отырған әрбір ата-ана үшін маңызды болуы шарт. Себебі, дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметіне сенсек, қазір әлемдегі адамдардың жартысынан көбісі 30 жасында жасанды тіспен жүр.
