Тәуелсіз еліміздің әлеуметтік-экономикалық және ішкі-сыртқы саясатта бүгінгідей табыстарға жетуіне, сонымен бірге, демократиялық, құқықтық мемлекет болып қалыптасуына Парламент Сенатының зор ықпалы болды. Жоғары палата депутаттары елдің саяси элитасының негізі ретінде саяси биліктегі кадрлар құрамын қалыптастырады. Тәуелсіздік алғалы бері егемен мемлекеттің негізін қалауда, оны нығайтуда, кәсіби парламентаризмнің қалыптасуында, Қазақстанды әлемдік қоғамдастыққа танытуда Сенат депутаттарының атқарған қызметі мен жұмсаған күш-жігері аз болған жоқ.
Жақында Сенат Төрағасы Мәулен Әшімбаев палатаның үшінші сессиядағы жұмысын қорытындылай келе, осы кезеңде сенаторлар Мемлекет басшысының бастамасымен қолға алынған реформаларды заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін кешенді жұмыс атқарғанын атап өтті. Жалпы, бұл сессияда 89 заң қаралған. Оның 75-і мақұлданса, 14-і жекелеген баптардың жаңа редакциясымен Мәжіліске қайтарылыпты.
«Сессия барысында Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың тапсырмаларын заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін ауқымды жұмыс атқарылды. Атап айтқанда, Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасымен әзірленген жаңа Бюджет және Салық кодекстері қабылданды. Сондай-ақ, қабылданған жаңа Су кодексі су ресурстарын тиімді пайдалануға заңнамалық негіз қалыптастырды. Бүгінгі отырыста міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру саласындағы мәселелерді шешуге арналған түзетулер топтамасын қарадық. Сонымен қатар, қылмыстық заңнама нормалары оңтайландырылды. Алдағы уақытта бұл заңдар Президентіміздің реформаларын тиімді іске асыруға ықпал етеді деп сенеміз», – деді Мәулен Әшімбаев.
Осылайша кезекті сессияны оң нәтижелермен қорытындылаған Парламент Сенатының депутаттары өңірлерге аттанып, осы күндері жер-жерлерде атқарылып жатқан жұмыстармен танысып, сайлаушылармен кездесіп, тұрғындардың өзекті мәселелерін тыңдап жүр. Депутаттардың халықпен осылай бетпе-бет кездесуі жергілікті жердегі шешімін күткен мәселелердің Парламент мінберінен қозғалуына, сөйтіп, проблемалардың дер кезінде шешімін табуына ықпал ететіні сөзсіз.
Қоғам мен билік арасындағы алтын көпір
Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаттары Нұрлан Бекназаров пен Айгүл Қапбарова Шымкент қаласы қоғамдық кеңес мүшелері және мәслихат депутаттарымен кездесіп, жыл бойына атқарылған жұмыстардың қорытындысын ұсынды. Сенаторлар Мемлекет басшысы айқындаған ел дамуының негізгі басымдықтары және биылғы Парламент қабырғасында қаралған заңдардың басты нормалары мен олардың орындалуы туралы айтып берді.
Кездесу барысында депутаттар қоғам мен билік арасындағы байланысты нығайтудағы қоғамдық кеңестердің маңызына ерекше тоқталды.
– Қоғамдық кеңестер – халық пен билік арасындағы тиімді диалог алаңы екені белгілі. Бүгінгі таңда қоғамдық кеңестер көптеген бастамалар мен ұсыныстардың нақты шешімге айналуына себепкер болып отыр, – деді Н.Бекназаров.
Сонымен қатар, Нұрлан Құдиярұлы Конституцияның 30 жылдығына орай Мәжілісте қаралып жатқан жаңа амнистия заңы бойынша 15 мың адам, оның ішінде кәмелетке толмай жатып сотталған 34 баланы қамтитынын айта келе, өңірде 774 адамға рақымшылық қолданылатынын атап өтті. Оның 747-нің жаза мерзімі азайтылса, 25-і толықтай еркіндікке шығады екен.
– Тағы бір айта кететін норма – есірткі таратушылардың жазасын жеңілдетіп, ал, есірткі зертханаларын, интернет-дүкендерді ұйымдастырушыларға керісінше жазаны қатаңдатуға бағытталған баптар. Мысалы, бұрын есірткі тасымалдаушы 10 жылдан 15 жылға дейін бас бостандығынан айырылса, бүгінде оны 5 жылдан 8 жылға дейін азайттық, – дейді сенат депутаты.
Ашық форматтағы кездесуде қалалық мәслихат депутаттары, қоғамдық белсенділер мен тұрғындар әлеуметтік саладағы бірқатар түйткілді мәселелерді ортаға салды. Атап айтқанда, қаладағы жеке мектептерді қаржыландыру жүйесі, әлеуметтік төлемдерге қатысты өзгерістер, сондай-ақ, М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан зерттеу университетіне «ұлттық» мәртебе беру қажеттілігі туралы сауалдар көтерілді.
Кездесу барысында көтерілген ұсыныстар мен өтініштерді мұқият тыңдаған Нұрлан Бекназаров бұл мәселелердің барлығын жан-жақты зерделеп, Сенат қабырғасында қарастыруға ықпал ететінін жеткізді.
– Әрбір ұсыныс – қоғамның сұранысы. Біз үшін халықпен тікелей кездесіп, олардың нақты мәселесін білу маңызды. Бұл өз кезегінде заңнамалық бастамаларға негіз болады. Сондықтан көтерілген барлық мәселе назарға алынады, – деді сенатор
Айгүл Қапбарова да азаматтардың белсенділігі мен қоғамдық диалогтың жаңа деңгейге шыққанын атап өтіп, бұл үрдісті одан әрі дамыту қажеттігін жеткізді. Кездесу соңында қатысушылар ашық пікір алмасып, ел дамуына, халықтың әлеуметтік жағдайының артуына бағытталған ұсыныстардың алдағы уақытта нақты нәтижесін көруге сенім білдірді. «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» қағидатын басшылыққа алған Сенат депутаттарының мұндай кездесулері азаматтық қоғамның дамуына, билік пен халық арасындағы сенімді диалогтың орнығуына зор үлес қосып отыр.
Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін күшейту – бүгінгі күннің басты талабы
Сенат депутаттары сапар барысында Мемлекет басшысының бастамасымен жарияланған Жұмысшы мамандықтар жылы аясында атқарылып жатқан жұмыстармен де танысып, жастардың техникалық және кәсіптік білім алуына қатысты мәселелерді талқылауға қатысты. Атап айтқанда, сенаторлар Шымкент қаласындағы Жеңіл өнеркәсіп және сервис колледжіне арнайы ат басын бұрып, оқу орнының тыныс-тіршілігімен танысты. Колледж – жұмысшы мамандықтарын дайындауда өңірдегі жетекші оқу орындарының бірі. Мұнда студенттер шетелдік және отандық бәсекелерде жоғары жетістіктерге жетіп, халықаралық деңгейдегі кәсіби жарыстарда жүлделі орындарды иеленіп жүр.
«Биыл елімізде жұмысшы мамандықтары жылы деп жарияланды. Бұл – үлкен еңбек нарығына қажетті, сұранысқа ие мамандықтарды меңгерген жастардың қатарын көбейтуге бағытталған маңызды қадам. Қазір цифрландыру, жасанды интеллект өмірімізге дендеп еніп жатыр. Көптеген дәстүрлі мамандықтардың жойылып кету қаупі бар. Осындай сын-қатерлерге дайын болу үшін жастарымыз жаңа заман талаптарына сай бейімделуі қажет», – деді сенатор Нұрлан Бекназаров.
Сенаторлар колледждің материалдық-техникалық базасымен танысып, оқытушылар құрамымен және студенттермен кездесті. Кездесу барысында техникалық мамандықтарға қолдау көрсету, еңбек нарығына бағдар беру және жұмыссыздық деңгейін төмендетуге бағытталған мемлекеттік бағдарламалардың маңызы ерекше атап өтілді.
«Шымкент қаласында өзін-өзі жұмыспен қамту деңгейі жоғары. Азаматтар еңбекқорлықпен және өз мүмкіндігін тиімді пайдалану арқылы табыс тауып отыр. Алайда, заманауи білім мен кәсіби дайындықсыз еңбек нарығында бәсекеге қабілетті болу қиын. Сондықтан техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін күшейту – бүгінгі күннің басты талабы», – деді сенатор Айгүл Жарылқасынқызы.
Кездесу соңында сенаторлар колледж ұжымына алғысын білдіріп, студенттерге сапалы білім алып, болашақта ел экономикасына өз үлесін қосатын маман болатынына сенім білдірді.
Тұрғындардың сауалы жауапсыз қалмауы тиіс
Сенат депутаттары Нұрлан Бекназаров пен Айгүл Қапбарова қала тұрғындарымен кездесті. Кездесудің негізгі мақсаты – Қазақстан Республикасы Парламенті Сенаты қабылдаған заңдарды түсіндіру және жергілікті деңгейдегі инфрақұрылымдық түйткілдерді шешу жолдарын талқылау болды.
Жиынға Абай ауданының белсенді азаматтары мен қоғам қайраткерлері, ақсақалдар мен жастар қатысты. Тұрғындар өз аумағындағы нақты мәселелерді көтеріп, заң шығарушы билік өкілдеріне тікелей сауал жолдады.
Кездесу барысында азаматтар жолдардың жағдайы, көшелерді жарықтандыру және қаланың тазалығына қатысты мәселелерді қозғады. Сонымен қатар, тұрғындар бұқаралық спортты дамытуға қажетті нысандар салу туралы ұсыныстарын ортаға салды. Сондай-ақ, жұмыспен қамту, жер телімдерін бөлу, заңсыз құрылысқа жол бермеу сияқты маңызды мәселелер де кеңінен талқыланды. Тұрғындар бұл түйткілдер тек жеке адамдардың емес, тұтас ауданның тыныс-тіршілігіне әсер ететінін тілге тиек етті.
– Халықтың нақты сұрағына нақты жауап берілуі – басты міндет. Тұрғындар тарапынан көтерілген мәселенің бәрі біздің күн тәртібімізде тұрады. Заң шығарушы орган ретінде біздің жұмысымыз – тек заң қабылдау емес, сол заңдардың өңірлерде орындалуын бақылау, – деді Нұрлан Құдиярұлы.
Кездесуді ұйымдастырушылар әрбір ұсыныс пен шағымның назардан тыс қалмайтынын, айтылған мәселелер тиісті органдарға жолданып, шешімін табуға күш салынатынын жеткізді.
Жаңа теміржол өткелі көлік қатынасын жақсартып, қауіпсіздікті нығайтады
Мұнан кейін Сенат депутаттары Шымкент қаласындағы Тіленшин және Момынов көшелеріндегі темір жол өткелдерінің құрылыс барысымен танысты. Сапар барысында олар қала әкімдігі мен мердігер компания өкілдерінен жобаның іске асу кезеңдері туралы толық ақпарат алып, нысандағы жұмыстың сапасын бақылап шықты.
Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына қарасты автомобиль бөлімінің басшысы Нұрбол Лесовтің айтуынша, Момынов көшесіндегі темір жол өткелі — қала үшін стратегиялық маңызы бар нысан. Себебі, бұл көше қаланың орталық бөлігін шығыс аймақпен байланыстырып тұрған көлік қозғалысының маңызды арнасы саналады.
«Бұрын бұл жерде пойыздар өткен кезде кептеліс болатын еді. Аталған мәселені шешу мақсатында 2024 жылдың қараша-желтоқсан айларында темір жол өткелінің құрылысы басталды. Қазіргі таңда тіреуіш темірбетон конструкциялар мен көпір балкалары орнатылып, құрылыс жұмыстары кестеге сай жүріп жатыр. Жоспар бойынша, нысанды 2025 жылдың соңына дейін пайдалануға беру көзделіп отыр, – деді Нұрбол Лесов.
Жалпы жобаның құны – 7,3 миллиард теңге. Оның ішінде 2025 жылға жоспарланған 3,5 миллиард теңге қаржы бөлінген. Құрылыс жұмыстарын «Береке-А» ЖШС-і мердігер компаниясы жүргізуде. Нысанға жеті жылдық кепілдік мерзімі қарастырылған. Жоба шеңберінде инженерлік желілерді ауыстыру, жергілікті инфрақұрылымды бейімдеу, құрылыс алаңын жабдықтау сынды кешенді жұмыстар атқарылуда.
Сенатор Нұрлан Бекназаров жобаның маңыздылығына тоқталып, осындай ірі инфрақұрылым нысандарының қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуына әсері зор екенін атап өтті.
«Темір жол өткелінің салынуы – қала тұрғындары үшін ғана емес, жалпы көлік қатынасы мен қауіпсіздігі үшін маңызды қадам. Көптеген жылдар бойы шешілмей келген бұл мәселе енді нақты іске асып отыр. Құрылыс сапасы, қаржыландыру, инженерлік желілерді көшіру – барлығы да әкімдік пен тиісті органдардың бақылауында. Жыл соңына дейін нысан толық пайдалануға берілсе, көлік кептелістері мен қауіпсіздік мәселелері айтарлықтай шешімін табады», – деді сенатор.
Депутаттар сондай-ақ, қаладағы жол құрылысына қатысты басқа да жобалармен танысты. Атап айтқанда, Дамбовая көшесіне дейін жеткізілген Қонаев даңғылының жалғасы, айналма жолдардың дамуы және республикалық маңызы бар жолдарға бөлінген қаржы көлемі туралы да ақпарат берілді. Көлік инфрақұрылымына байланысты жеке меншіктегі үйлер мен жер телімдерінің мәселесі, инженерлік желілерді көшіру, өтемақы төлеу сынды түйткілдер де рет-ретімен шешіліп келе жатқаны айтылды.
Сенаторлар Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы мен мердігер мекемеге құрылыс жұмыстарын сапалы әрі мерзімінде аяқтау қажеттігін ескертіп, жобаның жүзеге асуын Сенат деңгейінде де назарда ұстайтынын жеткізді.
Сот сараптамасы саласына серпін қажет
ҚР Парламенті Сенатының депутаттары Нұрлан Бекназаров пен Айгүл Қапбарованың Шымкент қаласына жасаған жұмыс сапары аясында Сот сараптамалары институтында да кездесу өтті. Жиын барысында депутаттар аталған мекеменің жұмыс барысымен танысып, сот сараптамасы саласындағы өзекті түйткілдерді көзбен көріп, сарапшы мамандармен пікір алмасты.
Сапар барысында сенаторлар институттың материалдық-техникалық базасын көріп, ғимараттың тозығы жеткенін, қажетті құрал-жабдықтардың заманауи талаптарға сай келмейтінін, кадр тапшылығы да саланың дамуында кері әсер етіп отырған басты мәселелердің бірі екенін көрді.
Сот сараптамалары институты директорының орынбасары Динара Даулеткелдіқызы бұл түйткілдерді растай келе: «Бүгінгі таңда ғимаратымыз жаңғыртуды қажет етеді. Заманауи сараптама жүргізуге қажетті техникалық құрал-жабдықтар жетіспейді. Сонымен қатар, кәсіби мамандардың тапшылығы да қиындық туғызып отыр. Біз бұл мәселелерді тиісті орындарға бірнеше рет жеткіздік. Бүгінгі кездесу арқылы нақты нәтижелерге қол жеткіземіз деген сенімдеміз» деді.
Кездесу соңында сөз алған сенатор Нұрлан Бекназаров сот сараптамасының әділдік пен заңдылықты қамтамасыз етудегі маңызын айрықша атап өтті.
— Құқықтық мемлекет құру үшін сот сараптамасының дәлдігі мен шапшаңдығы аса маңызды. Азаматтардың құқығы мен қауіпсіздігін қорғауда сот сараптамасы маңызды рөл атқарады. Осы салаға көңіл бөлмей, әділетті қоғам құрамыз деу қиын. Мұнда айтылған мәселелер біз үшін өте өзекті. Бұл түйткілдердің шешімін табу үшін Үкімет деңгейінде нақты ұсыныстар енгізіп, сіздердің мәселелеріңізді құзырлы органдарға жеткізіп, шешу жолдарын қарастырамыз, — деді Нұрлан Құдиярұлы.
Бұл кездесу елдегі сот сараптамасы саласын жетілдіруге бағытталды. Сарапшылар мен заң шығарушылар арасындағы тікелей диалогтың нәтижесінде саладағы қордаланған мәселелерге нақты шешімдер табыларына сенім мол.
Салтанат ЖАМАЛДИНОВА,
Гүлжауһар БАЖАҚАЙ
