Сыбайлас жемқорлық – кез келген елдің даму қарқынын тежейтін, қоғамдағы әділет пен сенімді бұзатын қауіпті құбылыс. Ол – тек заңға қайшы әрекет емес, адамдар арасындағы теңсіздікті, сенімсіздікті арттыратын теріс әлеуметтік көрініс. Сондықтан бұл мәселеге тек құқық қорғау органдары емес, әрбір азамат бейжай қарамауы тиіс.
Жемқорлыққа қарсы көзқарас неге маңызды?
Жемқорлыққа қарсы көзқарас – бұл пара мен таныстықты қалыпты дүние ретінде қабылдамау, заңсыздыққа көз жұма қарамау. Мұндай ұстаным жеке бастың адалдығын ғана емес, тұтас қоғамның денсаулығын көрсетеді. Егер әр адам әділдік пен заңдылықты басты қағида етіп алса, әділетті әрі өркениетті ел құруға болады.
Қоғамда төзбеушілікті қалай қалыптастырамыз?
Адалдық – отбасынан басталады
Балаға кішкентай кезінен бастап адал болу, өз күшіңмен жетістікке жету, парамен емес, еңбектеніп биікке шығу маңызды екенін ұғындыру қажет. Баланың көз алдында ата-анасы заңға бағынса, бұл дағды оның өмірлік ұстанымына айналады.
Құқықтық сауат – басты құрал
Өз құқығын білетін адам артық төлем жасаудан немесе заңсыз әрекеттерге көнуден бас тартады. Қазір мемлекеттік қызметтердің көбісі электронды форматта көрсетіледі. Бұл азаматтар үшін ыңғайлы әрі ашықтықты қамтамасыз етеді. Мұндай жүйелер жемқорлықты азайтады.
Ақпарат – қару
Сыбайлас жемқорлықтың алдын алудың тағы бір тиімді жолы – қоғамға оның зияны туралы үнемі ақпарат беру. Бұқаралық ақпарат құралдары, әлеуметтік желілер және қоғамдық ұйымдар арқылы бұл мәселені кеңінен қозғау керек. Әрбір адам параның ел болашағына қалай әсер ететінін түсінуі тиіс.
Үнсіз қалмау – белсенді болу
Егер бір жерде әділетсіздікке куә болсаңыз, тиісті органдарға хабарласып, өз үлесіңізді қосыңыз. Жемқорлықпен күрестегі ең әлсіз тұс – халықтың үнсіздігі. Ал кез келген белсенді әрекет – оң өзгеріске жол ашады.
Жастар – өзгерістің қозғаушы күші
Қазіргі жастар жаңаша ойлайды, әділеттілікке ұмтылады және парасыз өмір сүруді қалайды. Мектеп пен университет қабырғасында әділ білім алуға ұмтылу, емтихандарды өз білімімен тапсыру – осының бәрі сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттің негізін қалайды. Жастар арасында адалдық құндылықтарын дәріптеу, волонтерлік жобалар арқылы белсенділікке баулу – қоғамның болашағын жарқын етеді.
Бірлік пен ынтымақ – басты күш
Жемқорлықпен күресте әр азаматтың пікірі маңызды. Егер қоғам болып біріксек, параға жол бермей, заңды жоғары қойсақ – әділетті орта қалыптасады. Қызмет бабын асыра пайдалану, туыстықпен жұмысқа алу секілді әдеттерге қарсы тұру – тек заңмен емес, қоғамдық пікірмен де жүзеге асады.
Қорытынды
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – бұл тек мемлекеттің емес, әр адамның ар-намысы мен азаматтық ұстанымына байланысты іс. Әркім өз ісінде адал, әділ, жауапты болуға тырысса, біз жемқорлықсыз, таза болашаққа қадам басамыз. Адал еңбек – құрметтің бастауы. Ал пара мен заңсыздыққа төзбеу – нағыз азаматтық қасиет. Ендеше, бәріміз бірге әділ қоғам құру үшін әрекет етейік.
Самал БАХТЫЯР,
Шымкент қаласы Әділет департаментінің
құқықтық түсіндіру және заңгерлік қызмет
көрсету бөлімінің бас маманы
