Трихинеллез – адам мен жануарларға ортақ, табиғи-ошақты гельминтоз. Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы трихинеллез бойынша эпизоотиялық жағдай, анықталған ошақтар, бақылау шаралары мен тәуекел факторлары қарастырылады. Эпидемиологиялық шолулар мен соңғы жылдардағы зерттеулерге сүйене отырып, індеттің таралу ерекшеліктері мен алдын алу қажеттілігі негізделеді.
Трихинеллез – Trichinella туысына жататын дөңгелек құрттар арқылы таралатын паразиттік ауру. Аурудың қоздырғышы, негізінен, жабайы және үй жануарларының бұлшық етінде тіршілік етеді. Адамдарға трихинеллез дұрыс термиялық өңделмеген ет (әсіресе, қабан еті) арқылы жұғады.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ІНДЕТТІК ЖАҒДАЙ
Қазақстанда трихинеллез сирек кездесетін, бірақ эпидемиологиялық тұрғыдан маңызды ауру болып табылады. Ресми деректерге сәйкес, ауру көбіне Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарында тіркеліп отыр.
Негізгі ошақтар:
— Шығыс Қазақстан облысында жабайы қабандар мен аюлар арасында трихинеллез тасымалдаушылығы анықталған.
— Қостанай облысында аңшылық аудандарда қауіптілік жоғары.
— Атырау мен Батыс Қазақстан аймақтарында бірлі-жарым оқиғалар тіркелген.
Трихинелла паразитінің ет талшығында орналасуы
ІНДЕТТІҢ ТАРАЛУ ФАКТОРЛАРЫ
— Аңшылық шаруашылықтарының дамуы
— Жабайы жануарлармен қарым-қатынас
— Ет өнімдерін тиісті ветеринариялық бақылаудан өткізбей тұтыну
— Халықтың трихинеллез туралы сауаттылығының төмендігі
АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ ШАРАЛАРЫ
— Аңшылық жануарлар етін зертханалық тексеруден өткізу
— Ветеринариялық бақылауды күшейту
— Халық арасында санитариялық-ағартушылық жұмыстар жүргізу
— Ет өнімдерін өңдеу және сақтау талаптарын сақтау
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстандағы трихинеллез жағдайы біркелкі емес. Кейбір аймақтарда табиғи ошақтардың сақталуына байланысты эпидемиологиялық тәуекел жоғары. Аурудың алдын алу мақсатында кешенді ветеринариялық және санитариялық шараларды жетілдіру қажет.
Қарабасова А.С., PhD, ЖШС «ҚазҒЗВИ», Алматы қ.
Ақылбай А., «ҚазҒЗВИ» ЖШС кіші ғылыми қызметкері
Туркеев М.К., «ҚазҒЗВИ» ЖШС кіші ғылыми қызметкері
Кулмаганбетова Н.Ж., «ҚазҒЗВИ» ЖШС ғылыми қызметкері
Жантелиева Л.О., аға ғылыми қызметкер
Жапбар А.П. «ҚазҒЗВИ» ЖШС аға лаборанты
