Міне, еліміздің егемендігі мен тәуелсіздігінің нығаюын бейнелейтін аса маңызды мемлекеттік мереке — Республика күні де жақындап келеді. Бұл күн Қазақстанның бодандық қамытынан шығып, алғаш рет өзінің дербес билік органдары мен құқықтық жүйесін қалыптастыра бастаған, яғни, ел тарихындағы жаңа кезеңнің бастауы болған күн ретінде тарихта қалды. Қазақстан Тәуелсіздігін нығайтып, жылдан жылға халықаралық аренада беделін арттыра түскен сайын 25 қазан — тек тарихи дата ғана емес, мемлекеттік саясат пен ұлттық идеологияның басты тіректерінің біріне айналып келеді. Бұл күн Қазақстанның егемен мемлекет ретіндегі алғашқы қадамын айқындай отырып, бүгінгі ұрпаққа еркіндіктің құнын сезінуге және оны сақтаудың жолдарын ой елегінен өткізуге мүмкіндік береді.
Бұл мереке Қазақстан халқының бостандыққа, тұрақтылық пен өркендеуге деген ұмтылысын көрсетеді. Қазақстандықтардың жас буыны үшін, әсіресе, жоғары оқу орындарының әскери кафедраларында оқитын студенттер үшін Республика күні тек мереке күні ғана емес, сонымен қатар, Отан алдындағы борыш, оның қауіпсіздігі мен дамуы үшін жауапкершілікті еске салатын сәт екені анық.
Бүгінде әлемде қауіпсіздік ұғымы бұрынғыдай тек қарулы күшпен өлшенбейді. Қазіргі заманның соғыстары тек майдан даласында емес, ақпараттық кеңістікте, цифрлық алаңда, деректер мен алгоритмдер әлемінде жүріп жатыр. Сондықтан мемлекеттің тұрақтылығы мен қорғаныс қабілеті енді тек әскери техникамен емес, ақпараттық иммунитетімен, технологиялық әлеуетімен, цифрлық сауатымен айқындалады.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында: «Қазақстанның болашағы — цифрлық технологиялар мен зияткерлік жүйелерде. Біз жасанды интеллектті енгізуде аймақтық көшбасшы болуымыз қажет», — деп атап өтті. Бұл сөздер қорғаныс саласының да жаңа форматқа көшу қажеттігін көрсетеді. Ендігі міндет — шекара күзететін сарбазды ғана емес, кешенді қауіп-қатерді болжай алатын, дронды басқаратын, кибершабуылдарға қарсы тұра алатын, деректер ағынын талдайтын интеллектуалды қорғаушыны тәрбиелеу.
Осы тұрғыдан алғанда еліміздегі жоғары оқу орындарындағы әскери кафедралардың рөлі артып келеді. Солардың ішінде М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің әскери кафедрасы — жаңа буын офицерлер мен сержанттарды даярлауда инновациялық тәсілдерді ұштастыруда. Кафедра студенттері тек нормативтік әскери пәндерді ғана емес, ұшқышсыз ұшу аппараттарын басқару, барлау жүйелерін пайдалану, цифрлық қорғаныс элементтерімен жұмыс істеу, гибридті соғыс тактикасын түсіну сияқты бағыттарды меңгеруде.
Бұл — Қазақстанның қорғаныс философиясы өзгеріп жатқанын көрсететін айқын белгі. Бұрынғыдай майдан тек шекарада орналасқан әскери база емес, ол — әрбір смартфонның экраны, әрбір әлеуметтік желінің лентасы, әрбір сервердің жады. Яғни, елін шын сүйетін патриот тек шекараны күзететін адам ғана емес, ақпараттық шабуылға ермейтін, жалған насихатқа бой алдырмайтын, фейк пен манипуляцияны ажырата алатын саналы тұлға.
М.Әуезов атындағы ОҚУ-дың әскери кафедрасы осыны түсіндіре отырып, білім беруді тек drill-жаттығулармен емес, саналы тәртіп пен жауапкершілік мектебі ретінде ұйымдастыруда. Кафедрадағы әрбір әскери жиын, тактикалық ойын немесе салтанатты шара — патриотизмді ұран ретінде емес, өмірлік ұстаным ретінде сезінуге мүмкіндік береді.
Республика күніне арналған іс-шаралар барысында студенттер тәуелсіздіктің алғашқы жылдарын, еліміздің қалыптасу кезеңіндегі қиындықтарды, армияның тұрақтылық сақтаудағы рөлін нақты тарихи деректер арқылы зерделейді. Бұл мерекеден гөрі идеялық сабақ, ұрпақтар арасындағы сөзсіз келісім: «Біз алған еркіндікті сендер сақтаңдар!»
Әлемдік геосаясат құбылмалы. Көрші аймақтардағы шиеленістер, кибершабуылдардың көбеюі, ақпараттық манипуляциялар — Қазақстанға да қауіпсіздік стратегиясын қайта қарауды талап етеді. Бұл ретте мемлекет бейбітшілікті басты қағида ретінде сақтай отырып, күшті болуы міндетті. Ал, күш дегеніміз — тек қару-жарақтың саны емес, ақыл-ой қуаты, ғылыми әлеует, технологиялық қарым.
Осы мақсатта еліміздің жоғары оқу орындары қорғаныс саласына кадр даярлауды дәстүрлі әдіспен шектемей, цифрлық қорғаныс, роботтандырылған барлау, ақпараттық қауіпсіздік мамандығын да резервтік әскери дайындықпен ұштастыруы қажет. Мұндай тәсіл Қазақстанды тек қауіптен қорғайтын емес, кез келген қауіптің алдын алатын елге айналдырады.
25 қазан — Республика күні — өткенді дәріптеу күні ғана емес, болашақты жоспарлау күні болуы тиіс. Егер ХХ ғасырда тәуелсіздікті қарумен қорғау маңызды болса, ХХІ ғасырда оны ақыл мен ақпарат арқылы қорғау маңызды. Әрбір студент, әрбір офицер, әрбір айлығы аз болса да еңбегі таза азамат — осы идеологияның қорғаушысы болуы тиіс.
Ұлт тағдыры тек шекарада емес, әр жүректе, әр ойда, әр әрекетте қорғалады. Қазақстанға бүгін батыр ғана емес, парасатты жауынгер, технологияны меңгерген патриот керек. Ал, мұндай тұлғаны тәрбиелеу — оқу орындарының, әскери кафедралардың, жалпы қоғамның ортақ міндеті.
Осы орайда М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеттің әскери кафедрасы отанды кез келген жағдайда — дәстүрлі майданнан цифрлық алаңына дейін қорғауға дайын интеллектуалды дамыған және техникалық сауатты запастағы офицерлер мен запастағы сержанттарды даярлауды жалғастырады.
Республика күні — күш-қуат пен бірлікті паш ететін мереке. Бірақ нағыз мерекелік сезім салюттен емес, «Мен елім үшін дайынмын» деген сенімді жүректерден» басталады.
Сәбит СҮЛЕЙМЕНОВ,
М.Әуезов атындағы ОҚЗУ әскери кафедрасының
аға оқытушысы, әскери ғылымдардың
магистрі, запастағы подполковник
