Ұлттық құндылықтар – олардың тарихи өзіндік ерекшелігі Отан, тіл, тарих, өнер, әдебиет және тағы басқалар сияқты көрініс тапқан қандай да бір этностық қауымдастық өкілдерінің рухани идеалдарының жиынтығы.Әр ұлттың дүниетанымы, ойлау түрі, темпераменті, ұлттық санасы және т. б. белгілі бір жолмен үйлеседі. Жалпыадамзаттық құндылықтар ұлттық құндылықтарға да тән орнықтылық және тұрақтылықпен сипатталады. Ұлтқа және жеке тұлғаға қатысты менталитет бастапқыда әдеттегі-эмоционалды түрге ие болды деп айтуға болады, тек экономикалық, әлеуметтік, мәдени дамуға негізделген құндылықтардың пайда болуымен ғана ол көп қырлы дүниетанымдық сипатқа ие болады. Ұлттық менталитет адамның рухани және материалдық құндылықтарын тарихи іріктеу нәтижесінде қоршаған әлемге қарым-қатынас жүйесінде көрініс табады.
Ал рухани адамгершік тәрбие – белгілі бір мақсатқа қол жеткізе білетін мақсатты, жүйелі, ұлттық көзқарасты, сенімді, парасатты, мінез- құлықтағы адами тәртіп пен рухани дағдыны қалыптастыратын жалпы азамзаттық тәрбиенің құрамдас бөлігі. Адамгершілік тәрбиенің бүкіл жүйесі гуманистік мазмұнға толы, рухани негізде жеке адамның жан- жақты дамып жетілуіне бағытталған.Бабаларымыздың қастер тұтып, атадан балаға аманаттап, жүрекке дарытып келген асыл қасиеттері көп. Халқымыз сырт көзбен емес, жүрекпен ұғатын адамгершілік құндылықтарды жоғары дәріптеген. Иман-қазақ халқының рухани дүниетанымындағы парасат пайымымен сабақтасып жататын өте кең өлшемді ұғым.
Халқымызда «Жиғаныңа сенбе – иманыңа сен»; «Иманды адам – арлы адам, Имансыз адам – сорлы адам»; «Имандылық қастерлі қасиет»; «Имандылық – ізгілік негізі» деген секілді тұрақты сөз тіркестері мен мәтел сөздер жетерлік.Жан тазалығына, ар тазалығына негізделген, сыртқы көріністегі емес, жүректегі иманды қасиет тұтқан ұлттық рухани құндылықтарымызға қайта оралу және оларды кеңінен насихаттау арқылы біз бүгін жалған, жат діни ағымдарға тосқауыл қоя аламыз.Ислам дінінің өркендеуіне өлшеусіз үлес қосқан халық, ең ақыры өз діні мен дәстүріне күмәндана қарайтын кездерге де жетті.
Өркениет адам ұлттық, оның рухани құндылықтарын, көркемдік, психологиялық күштерінің маңызды көрінісі, әлем халқының дамуын бейнелейді деген шығарма. Басқаша айтқанда, өркениет адамның рухани құндылықтары жүйесі болып саналады және адамның гуманизация процесін бейнелейді.
Мәдениет жүйесі мәдениеттің негізі болып саналады: ол қоғамдағы адамның мінез-құлқын, оның көзқарастарын және мемлекеттік өзіндік ерекшеліктерін анықтайды. құндылықтарды Тек жүйесі немесе өркениеттің кез келген басқа түріне жабдығының мәдениетін анықтайды «, ғылыми-техникалық шығармашылық саласындағы, сондай-ақ этникалық топтардың, өркениеттер арасындағы өзара іс-қимыл жұмыс, әлеуметтік және саяси салаларда, жұмыс орнында жағдайға, отбасында ерлер істерін анықтайды, елдер, өркениеттер.
Бұл жолы, мәдениет негізінде өтірік құндылықтар, сол немесе басқа мемлекеттік, қоғам, отбасы және әрбір жеке этикалық, моральдық, білімді көрінісін анықтайды. Адамдардың жалпы бірлестігін біріктіретін жалпы адами құндылықтар әлемнің бірлігін, жекелеген мемлекеттер мен облыстардың үйлесімді өмір сүруіне ықпал етеді.Дегенмен қазіргі заманғы үрдістерді байқамау мүмкін емес — озық жаһанданған қоғамның моральдық негіздерін жою және рухани және адамгершілік құндылықтарды жоғалту. Сондықтан, прогрессивті сипатталады қоғам: жұмыс істеу үшін тарту сәттік сезімтал рахат құны мен білім, отбасы және рулық қарым-қатынастар құру туралы орнату жоғалту, соңғы даралық, ешқандай тиісті жауапкершілік иісі жоқ, мүмкіндік береді өмір оқшауланған түрін өндіруге прогрессивті жастар тарту. Тұтынушылар психологиясы ең жоғары рухани және азаматтық құндылықтарды 2, тіпті үшінші жобаға дейін итермеледі.
білім мен өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылатын, жанашыр, түсіністікті көрсету, жанашырлық танытуға, ынтымақтасуға мүмкіндігі иісі баж, адал болуы — қоғамдық сананың барлық осы ерекшеліктері ғылым мен техниканың нақты қалыптастыру алыс тұлғасының этикалық қасиеттері мен қасиеттерін қалыптастыруға асып фактісі басшылыққа алады.
Біздің заманымыз — ғылыми және технологиялық прогрестің бұрын-соңды болмаған дәуірінің дәуірі. ғылыми және ғылыми-техникалық прогресс жоқ, адам өмірінің нақты жағында жоғары сапалы жетілдіруінсіз әлемдегі халық саны, алайда ешқандай-қауіп poprisutstvuesh өмірі болуы мүмкін, бірақ әлемдегі халықтың барлық ауыртпалығын мүмкін емес, ең алдымен, мүмкін емес, рухани жаңғыру жоқ. әлеуметтік-мәдени жүйенің өзегі ретінде адами құндылықтарды Тек рухани жүйесі, мәдениеттер мен өркениеттер түрін анықтайды, және топырақ олардың арасындағы диалог болып саналады.
Бізді еліміз бен жеріміздің тыныштығы мен болашағы, тәуелсіздігіміздің баяндылығы мен халқымыздың ынтымағы, асыл дініміздің бірлігі мен көркеюі – әрқашан да ойландырады да толғандырады, сол үшін бәріміз «бір атаның баласындай, бір қолдың саласындай» атсалысып, аянбай еңбек етейік
Есентаева Айжан Амангельдиевна,
М.Әуезов атындағы ОҚУ Менеджмент және маркетинг кафедрасының магистр оқытушысы Джетибаева Айнур Бимурзаевна, PhD, доцент
