Қазіргі таңда ұжымда еңбек дауы орын алса, ең алдымен азаматтар әділдік іздеп БАҚ-қа немесе сотқа жүгінеді. Алайда, бұл дауды сотқа жеткізбей, ұжымда-ақ бітімге келудің механизмі жасалған. Бауыржан Қалжановтың айтуынша, ұжымдық еңбек дауларын шешудің өзіндік реттілігі бар.
– Жұмыс беруші ұжыммен бір мәмілеге келе алмаса, қос тарап өкілдерінен құралған татуластыру комиссиясы түзіледі. Ұжымдық дау мұнымен келісімге келмесе, еңбек төрелігі бойынша арнайы комиссияда қаралады. Бұл комиссияға екі тараптан да өкілдер қатыстырылмай, әкімдік қызметкері, кәсіподақ өкілдері және еңбек инспекторынан құралған үш жақты комиссия жасақталады. Мәселе мұнымен реттелмеген жағдайда, сотқа жүгіне алады. Айта кетерлігі, арнайы түзілген комиссиялар дауды қарау кезінде жұмысшының еңбек ақысы толық сақталады, – дейді Бауыржан Ахметәліұлы.
Елімізде соңғы жылдары ұжымдық еңбек даулары әлеуметтік шиеленіске ұласуда. Мұндай жағдай қоғамның саяси тұрақтылығына кері әсерін берері анық. Ұжымдық еңбек дауына көбіне жұмысшылардың алып отырған еңбекақысына қанағаттанбауы және оның уақытында төленбеуі, тиісті еңбек жағдайдың жасалмауы, еңбек қауіпсіздігі талаптарының сақталмағаны секілді жағдайлар себеп болып отыр.
–Бүгінде кәсіподақтардың араласуымен түсіндірме жұмысын жүргізудің нәтижесінде аталған еңбек даулары уақтылы шешімін табуда. «Шымкент қаласы кәсіподақтар орталығы» аумақтық бірлестігіне 2023 жылдың 8 айында 3 мекемеде еңбек ақы бойынша еңбек дауы тіркелді. Бұл мекемелер – «ТТК» «Радуга» және «Т-Бас» ЖШС-і. Аталған үш мекемедегі дау келісім комиссиясын құру арқылы шешімін тапты. Сонымен қатар, кәсіподақтар орталығында «Заң клиникасы» жұмыс істейді. Осы жылдың 8 айында 49 кәсіподақ мүшесіне тегін консультациялық көмек беріліп, заңгерлердің кеңесі арқылы жұмысшылар дауды өзара шешудің жолын үйренді, – дейді Б.Әлтеев.
Брифинг барысында медиатор Е.Отарбаев та ұжымда дау болған жағдайда жұмысшылар бірінші кезекте сотқа емес, жоғарыда аталған реттілік бойынша шешуге кеңес беретінін айтты. Маман дауды сотсыз шешу – шығынсыз әрі бейбіт келісім екенін алға тартты.
