. Қазақстанда 70 мыңдай адамға осы аурудың диагнозы қойылған, оның 28 мыңы – балалар мен жасөспірімдер болып табылады (Informburo.kz 2020 ж.). Эпилепсия – ең көп таралған неврологиялық аурулардың бірі. Көбінесе эпилепсия табиғатта туа біткен, сондықтан алғашқы ұстамалар балалық шақта (2-10 жас) және жасөспірімде (12-18 жас) пайда болады. Аурудың шыңы ерте балалар мен қарттарда кездеседі. Эпилепсияның генезі туралы ғылыми мәліметтер жинақталған сайын оның шеңбері біртіндеп тарылды. Эпилептикалық симптомдардың себебі мидың фокустық зақымдануы болды: босану және босанғаннан кейінгі жарақаттар, асфиксия, ұрықтың дамуындағы ауытқулар және т. б. алайда, көптеген жағдайларда эпилепсияның себебі түсініксіз болып қалады. Эпилепсия медицинаға ежелден бері белгілі, оны алғаш рет Гиппократ сипаттаған. Эпилепсияға тән конвульсиялық және басқа пароксизмальды жағдайлар орталық жүйке жүйесінің әртүрлі органикалық зақымдануларында кездеседі. Олар эпилепсияның өзінен ерекшеленеді, өйткені эпилепти- формалық көріністер мидың зақымдануының белгілерінің бірі болып табылады және ауру процесінің дамуының осы ауруға тән стереотипін анықтамайды. Эпилепсия мәселесі күрделі және көп қырлы. Бұл аурудың көптеген теориялық аспектілері бүгінгі күнге дейін құпия болып қала береді. Сонымен қатар, дәрі - дәрмекпен емдеу әдістері нақты әзірленген, 70-75% жағдайда ұстамаларды бақылауға (олардың жиілігін тоқтатуға немесе айтарлықтай азайтуға) қол жеткізуге мүмкіндік беретін жеткілікті тиімді препараттар бар. Ерте басталған және дұрыс жүргізілген емдеумен қалпына келтіруге болады. Алайда аурудың ауыр түрлері бар, оларды емдеу қиын немесе тіпті мүмкін емес. Эпилепсияны дұрыс емдеу немесе оған тән қауіп факторлары болған кезде осы аурудың дамуына жол бермеу үшін медицина қызметкері мен пациенттің күш-жігері қажет. Мидың бұзылуы кезінде эктопияға әкелетін дизонтогенезге және нейрондардың денервациялық жоғары сезімталдығына мән беріледі. Жергілікті кортикальды дисплазия аймақтары эпилептогенездің көзі болып табылады. Адам геномында қатерлі неонатальды құрысуды, миоклониялық эпилепсияның кейбір түрлерін, сондай-ақ эпилептикалық ұстамалары бар кейбір ауруларды жүзеге асыратын гендердің локализациясы анықталды
Эпилептикалық ұстамалардың алдын алу ережелері:
- Дәрігерге баруды ұмытпау. Дәрігерге бару тұрақты, уақытымен болуы керек.
- Эпилепсиямен ауыратын науқастар ұстама ұстау күнтізбесін мұқият жүргізуі керек.
- Маңызды қадам – дәрі-дәрмектерді үнемі қабылдау.
- Дозаның кез-келген тәуелсіз, яғни өздігінен өзгертуі және дәрі-дәрмектерді өткізіп жіберуі ұстамалардың ауырлауын тудырады.
- Ұйқы жеткілікті және тұрақты болуы керек.
- Алкогольді ішпеу. Ол эпилепсияға қарсы препараттардың әсерін өзгертеді және ұйқыны нашарлатады.
- Жарқыраған жарық көздерінен аулақ болу.
- Ұстамалардың жиілігіне байланысты мүмкін болған жағдайда автокөлік жүргізбеу
Қазақстан Республикасы Төтенше Жағдайлар Министрлігі
«Апаттар медицинасы орталығы» (Астана қаласы ) ММ-нің Шымкент
қаласы бойынша филиалының «Қазығұрт» трассалық медициналық құтқару пунктінің
фельдшері Ташболатов Л. Р.
