Шымкент келбеті

Шымкент – шағын кәсіпкерлік дамыған шаһар. Қалада соңғы жылдары өндіріс орындарының саны артып, жұмыссыздардың қатары азайып келеді. Оған қоса, қаланың туристік әлеуеті де зор.

Шаһарда азаматтарды жұмыспен қамту, бұқаралық спортты дамыту, жол салу жұмыстарына да көңіл бөлінуде. 2017 жылы да қалада индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы шеңберінде бірқатар кәсіпорындар ашылды.

Жалпы, 2017 жылдың қаңтар-қараша айларында Шымкент қаласында жалпы тіркелген бизнес субъектілердің саны 75 988 бірлікке жеткен. Шағын және орта бизнес саласында жұмыспен қамтылған жұмысшылардың саны – 139712 адам.

Қалада 498 өнеркәсіп кәсіпорны жұмыс істейді. Қаңтар-қараша айында Шымкент қаласының өнеркәсіп кәсіпорындарында қолданыстағы бағамен 368 299,3 млн теңгенің өнімі өндірілді, немесе өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда нақты көлем индексі 102,1%-ға артқан. 

Индустриялық-инновациялық дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы шеңберінде Шымкентте 2017 жылы 10 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарланған еді. 11 айдың қорытындысы бойынша бірқатар өндірістер іске қосылды. Мәселен, «Рахат-Шымкент» ЖШС (вафельді түтікшелерді шығару), «Корпорация Сити-Строй» ЖШС (заманауи асфальт-бетон зауыты), «Бумпром» ЖШС (Қағаз-картон өндірісі), «Шымкай» ЖШС-і (жиһаз жасау өнеркәсібі), «ДезФумекс» ЖШС-і (асфальтбетон өндіру зауыты) жұмысын бастап кетті. 

«Оңтүстік» аймақтық инвестициялық орталығы» ЖШС және «ЫРЫС» МҚҰ арқылы қала бойынша 2017 жылы қаңтар – қазан айларында 1 103,0 млн теңгеге 121 жоба мақұлданып, оның ішінде 117 жоба 766,1 млн теңгеге қаржыландырылған. 

Бүгінде Шымкентке туристерді тарту бойынша да бірқатар жұмыстар қолға алынған. Өңірдің ішкі туризмін дамыту, туристік іс-шаралар ұйымдастыруға көңіл бөлінуде. Деректерді сөйлетсек, 2017 жылдың 11 айында қалаға шетелден 27 700 адам қонақ болып келген. Ал ішкі туризм көресткіші 76 100 адамға жеткен. 

Жалпы, «ONTUSTIK» Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығының көмегі бойынша биыл облыста 2 мыңнан астам кәсіпкер жеке кәсібін бастады. Орталықтан кәсіпкерлерге 3 мыңға жуық рұқсат құжат алынуына көмек көрсетілген. 

Биыл кәсіпкерлік негіздері курсын аяқтаған 705 кәсіпкер 2,5 млрд теңге көлемінде қаржы алып, өз бизнестерін дамытуға кіріскен. 

Көшелер жөнделіп, аяқжолдар салынды

2017 жылы Шымкент қаласының көлік инфрақұрылымын дамыту мақсатында 13,32 млрд теңге қаржы қаралды. Оның ішінде 91 көшені орташа жөндеу (64,32км) және 12 көшеге аяқ жол салу (19,122 км) жұмыстарына 1 229,324 млн теңге қаржы бөлінген. 

2017 жылы аяқталған құрылыстарды айта кетелік. Қалада Жібек жолы көшесін қайта құру (Пазиков көшесінен Кіші айналма жолына дейін), кіші айналма жолды қайта құру (Жібек жолы көшесінен қалалық қоқыс орнына дейін ПК 63+00-ПК 107+00), Әл-Фараби көшесін қайта құру (Темірлан тас жолынан А-2 автом. тас жолына дейін), Б.Момышұлы көшесін қайта құру (Сүлейменов көшесінен Қожанов көшесіне дейін) құрылыс жұмыстары аяқталды. 

Сонымен қатар, ішкі орам көшелеріндегі күрделі жөндеу нәтижесінде Жиделі шағынауданындағы Бекназар, Тұрдалиев, Беркімбаев көшелері, Ақниет шағынадуданындағы Шұғыла, Асқартау көшелері, Жайлау шағынауданындағы 5-ші көшеге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді. 

Сондай-ақ, биыл Рысқұлов көшесіндегі «Самал» базарының аумағында жер асты жаяу жүргіншілер өткелі салынып, пайдалануға берілді. 

2017 жылы 8 нысанға жалпы сомасы 1 785,026 млрд теңгеге ішкі орам көшелерін қайта құру және күрделі жөндеу жұмыстарын атқару көзделген. 

Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мамандарының айтуынша, 2018 жылы 173 көшені күрделі жөндеу, орташа жөндеу, аяқ жол салу, ағымдағы жөндеу және ішкі орам көшелерге шағал тас төсеу және 3 көпірдің құрылыс жұмыстарына 11 006,099 млн теңгеге бюджеттік өтінім беріліпті.

12942 азамат жұмысқа орналасты

Қалада азаматтарды жұмыспен қамту – өзекті мәселенің бірі. Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің 11 айында атқарған жұмыстарын айта кетейік. Осы уақыт аралығында Шымкент қаласы әкімдігінің «Халықты жұмыспен қамту орталығына» 17950 азамат жұмыс іздеп келсе, соның ішінде 12942 азамат (72,1%) жұмысқа орналастырылды. 

Оның ішінде: ашылған жаңа жұмыс орындарына 1833, бос жұмыс орындарына 7445, қоғамдық жұмысқа 1571, әлеуметтік жұмыс орындарына 1970, жастар практикасына 1694, қысқа мерзімді кәсіптік оқытуға 3424 азамат жолданды. 28 адамға шағын несие берілді.

31 177 сәби дүниеге келген

Оңтүстік – алтын құрсақты аймақ екені мәлім. 2017 жылдың 9 айдың қорытындысы бойынша Шымкент халқының саны 940 072 адамға жетті. Бұл – ресми дерек. 1 қаңтар мен 20 желтоқсан аралығында Шымкентте 31 177 сәби дүние есігін ашыпты. 

Өңірімізде әлеуметтік саланы дамытуға айрықша көңіл бөлінуде. Жыл бойы жүзеге асқан жұмыстар да ауқымды. Облыстық құрылыс басқармасы мамандарының мәліметіне сәйкес, биыл әлеуметтік сала бойынша өңірде 134 нысанның құрылысы жүргізілуде. Оның ішінде 82-сі жаңа білім беру ұйымдары болса, 39 денсаулық сақтау, 7-уі мәдениет және спорт, өзгеде 6 нысан құрылысы. Сала мамандарының айтуынша, жоғарыда аталған білім ошақтарының 79-ы жаңа мектеп, ал қалған 3-уі кәсіптік білім беру ұйымдары. Осы нысандардың 27-нің құрылысы өткен жылы басталған екен. 

«Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы мен республикалық, облыстық бюджет қаржысынан жүргізілген білім нысандарының 32-сі биыл ел игілігіне берілсе, қалған 50 білім беру ғимараты келер жылы тапсырылады деп жоспарлануда.

Қорыта айтқанда биыл облыста 32 мектеп пен 34 денсаулық сақтау нысаны, 2 мәдениет үйі мен өзгеде 2 нысан пайдалануға берілді.

Еңбегі сіңген спорт шеберлері дайындалды

Шымкентте салауатты өмір салтын ұстанушылар да артып келеді. Тоғыз айдың қорытындысы бойынша, қалада спортпен 237, 8 мың адам шұғылданады. Бұл – қала халқының 25,6 пайызы. 

Жалпы, өңір спортшылары 2017 жылды жемісті аяқтады. Жерлестеріміз Ел чемпионаттары мен біріншіліктеріне қатысып, 400 алтын, 396 күміс, 393 қола медальға қол жеткізсе, Азия чемпионаттарында 78 алтын, 53 күміс және 42 қола медальға ие болды.

2017 жылғы ЖИТС-қа қарсы күрес 
Дүниежүзілік кампаниясы

2017 жылы бүкіләлемдік ЖИТС-қа қарсы кампания «Денсаулыққа құқық» ұранымен 10 қараша мен 10 желтоқсан аралығында науқан өтеді.

Өткізіліп жатқан науқанның мақсаты: қоғамның, әлеуметтік саяси, діни және басқа да басшылардың назарын аудару, АИТВ/ЖИТС проблемасына әсер ету мақсатында.

Оңтүстік Қазақстан облысында АИТВ-инфекциясы 1993 жылы анықталды. 2017 жылдың 1 қарашада АИТВ инфекциясы өсімінің қорытындысына сай (1993 жылдан) – 3145 жағдай тіркелген. АИТВ - жұқтырғандардың жас топтарына қарай жұқтырудың жоғары деңгейі 15-49 жас аралығында – 83,7%. АИТВ инфекциясының тіркелуі Кентау қаласы, Мақтаарал, Сайрам, Сарыағаш, Төлеби аудандарында жоғары, басым көпшілігі Шымкент қаласында тіркелуде.

Қазақстан Республикасын алғанда, АИТВ инфекциясы бойынша 01.10.2017 жылы 31767 жағдай тіркелген. АИТВ инфекциясының таралуы 100 мың. халыққа шаққанда Республика бойынша Оңтүстік Қазақстан облысы 9-шы орында. АИТВ инфекциясының жұғу жолдарының жаңа жағдайына талдау жасағанда гетеросексуалдық қатынастың жыныстық қатынас арқылы жолы басымдау екені анықталды – 83,0%, қан арқылы жұғу жолына – 8,8%. АИТВ-жұқтырған ерлердің үлесі 55,0%, ал әйелдер 45,0% -ды құрайды.

Оңтүстік Қазақстан облысында жыл сайын 370-380 мың. адам тексерілуден өтеді. 1 қараша – 394907 адам тексерілді.

Бүгінгі таңда ретровирусқа қарсы терапияны 1189 АИТВ мен өмір сүретін адам ем алып жатыр.

Антиретровирусты терапиясының қол жетімділігінің кеңейтілуі арқасында АИТВ инфекциясынан өлім және науқастану жағдайлары азаюда. АРТ қабылдаушылардан вирус жұғу қаупі төмендейді. АИТВ-на тестілеу АИТВ статусын білуге және терапияны алуға мүмкіндік береді, АИТВ инфекциясына тестілеу және емделу тегін жүргізіледі. Жүкті әйелдерде АИТВ жұқпасын уақтылы анықтауға және анадан балаға берілу жолдарын алдын алуға көмегін тигізуде.Жалпы алғанда Облыс бойнша АИТВ-позитивті жүкті әйелдер арасында 487 бала туылды, оның ішінде 471 бала дені сау.

Бүгінгі таңда алдын алу іс-шараларымен медицина қызметкерлері, студенттері мен оқытушылары, бизнес-құрылымдар мен ғана емес халықтың осал топтары инемен есірткі тұтынушылар 6741 адамдар және секс қызметкерлері- 1638 адам, бас бостандығынан айрылғандар – 3926.

«Облыстық СПИД-тің
алдын алу және онымен күресу орталығы» МКҚК

Ел аумағында тұмауға қарсы екпе жүргізілуде

Әдетте, күз мезгілдерінде суықтың алғашқы ызғары білінгенде денсаулығымыз сыр беріп, дәрігерлердің көмегіне зәру болып жатамыз. Мұрын бітіп, қызу көтерілгенде аурухана табалдырығын тоздыратынымыз жасырын емес. Бұл ретте, денсаулық сақтау саласының мамандары тұмауға қарсы күресудің ең тиімді құралы – тұмауға қарсы егу шаралын жүргізу екендігін айтады.

Иммунитеті әлсіз, аурушаң жандар қыс бойы бір емес, бірнеше рет тұмауға шалдығады. Көп ұзамай жұқпалы тұмау кең етек алып, сіздің де ауырып қалу мүмкіндігіңіз еселеп жоғарыламақ. Ауруды өткеруді жеңілдетіп, тұмаудан сақтап қалуда екпенің көмегі қандай болмақ? Осы мәселенің төңірегінде біз сала мамандарынан арнайы кеңес алғанды жөн көрген едік.

Қазан айының алғашқы жұлдызынан бастап ел аумағында тұмауға қарсы екпе шаралары жүргізілуде. Бұл ретте, тұмауға қарсы үш түрлі вакцина ресми тіркелген. Олар: «Ваксигрип», «Инфлювак» және «Гриппол плюс». Шымкент қалалық орталық емханасының СӨСҚ дәрігері Әсем Ділданованың айтуынша, емханада Ресейден шығарылған «Гриппол плюс» екпесі егілуде. Яғни, бір жасқа толмаған балалар, жүкті әйелдер және созылмалы ауруға шалдыққан науқастар мен алпыс бес жастан асқан зейнеткерлерге тегін екпе егіледі. 

– Екпе жұмыстары тек емдеу мекемелерінде жасалады. Оның жоғары температураға сезімтал болуына байланысты, дәріханаларда сатуға рұқсат етілмейді. Сонымен қатар, бір мекемеден алынған екпені екінші мекемеге барып салуға рұқсат жоқ. Себебі, ол қоршаған ортаға сезімтал болғандықтан, 1-1,5 сағатта тиімділігі төмендеп немесе кері әсерін беріп, ағзаға нұқсан келтіруі мүмкін, – дейді Әсем Ділданова. – Ескере кететін жайт, екпе егілгеннен кейін 2 аптадан соң күшіне енеді, оның қорғаныш белсенділігі 6-12 ай аралығына дейін созылады. Жалпы, қазіргі күнде бізде тұмау бойынша эпидемиологиялық жағдай тұрақты. Яғни, екпенің кері салдарын айтып шағымданған тұрғын жоқ. 

Ақ халат иелерінің айтуынша, алдағы қыс айларында тұмаудың А және В вирустары кең таралуы мүмкін. Жұқпалы дерттен сақтанбасаңыз, оның арты өкпенің қабынуы мен көкжөтел дертіне апарады. Бастысы, дәрігерлер ауырып ем іздегенше ауырмайтын жолды іздеуге кеңес береді.

Тұмауға қарсы екпе егу жұмыстары қараша айының 15 жұлдызына дейін жалғасады. Қазіргі таңда, емхана қарауында екпе шараларын қабылдауы тиіс 7 мың тұрғын бар. Оның 92 пайызы тиісті алдын алу емін қабылдап, жағдайы тұрақты бақылауға алынған. Жергілікті тұрғындар арасында екпені қабылдаудың тиімділігі жөнінде түсіндіру шаралары да жүргізілуде.

Мамандардың мәліметінше, биыл екпе жеткілікті әрі сапасы да жоғары. Жыл сайын жүзеге асырылатын шараның нәтижесінде, тұмауға шалдығатындар саны біраз төмендеген. Екпе жұмыстарымен алдымен балалар үйінің тәрбиеленушілері және жүкті әйелдер қамтылуда.

Соңғы жылдары емхана қызметінде оба, күйдiргi, тырысқақ, конго-қырым қанды безгегі, полиомиелит сынды аса қауiптi жұқпалы дерттер тіркелмеген. Сондай-ақ, қызамық, көкжөтел, дифтерия, эпидемиялық паротит секілді аурулардың көрсеткіші де біршама азайған. Жоғары жетістіктерге жетуде арнайы екпе қабылдаудың маңызы ерекше.

Көп ретте тұрғындар екпе жасатуға бейжайлық танытып жатады. Яғни, олар бұл шараның көмегі аз деп ойлайды. Екпе салдырғандар да жиі тұмауратып жататынын дәлел етеді. Мамандардың айтуынша, екпе ауруды мүлдем болдырмайды емес, ол тек аурудың жеңіл өтуін қамтамасыз етіп, асқынудан сақтайды. Тұмау вирусының алдын алу үшін жыл сайын екпе салдырудың маңызы бар. Себебі, тұмаудың айлакер вирусы маусым сайын өзгеріп отырады. Демек, былтырғы салынған екпе сізді биыл мүлдем қорғай алмауы мүмкін. Сонымен қатар, тұмаудың екпесі әсерін 3-4 ай ғана сақтайды. Дегенмен, жұмыртқа ақуызына аллергияңыз болса, ауру асқынып тұрғанда, температура көтерілгенде, бұған дейінгі тұмауға қарсы шаралар кері әсерін тигізген болса сізге екпе салынбайды. Әрине, мүмкіндігіңіз болып, екпе салдыруды ойға алған жағдайда келесі деректерді білгеніңіз жөн: екпе эпидемия басталғанға дейін салынады, вакцина салдырғанға дейін және салдырғаннан соң антигистаминді дәрі қабылдау керек (аллергия қоздырмау үшін), егу жұмыстарынан кейін адамның қызуы көтеріледі (яғни, ағзамен әсерге түскендігін білдіреді).

Шындығында, екпе – тұмаудан қорғап, жұқпалы инфекцияның алын алудың тиімді тәсілі. Осы орайда, дәрігерлер тұрғындарды тұмау және өткір респираторлық вирустық инфекциялардан қорғау мақсатында егу шарасы кезінде белсенді болуға шақырады.

Демек, екпе егу қазіргі уақытта инфекциялық аурулардың таралуымен күресудің бірден-бір тиімді тәсілі болып табылады. Сондықтан, препаратты қабылдаған кездегі өтпелі реакцияға бола егуден бас тартудың соңы қатерлі ауруға әкеліп соғатындығын әрбір тұрғын ескере жүруі тиіс.

Керек кеңес:

Егу нәтижесі аллергияға ұласып кетпес
үшін алдын ала анализ тапсыру керек пе?

Бір миллион адамға жасалған екпенің ішінде тек біреуі аллергиялық реакция береді. Әлемнің көптеген елдерінде вакцинацияға аллергиялық анализдер жасалмайды. Ал балада екпеден кейін аллергия басталса, дәрігер дереу қажетті ем береді.

Бір балада екпеден кейін
бөртпе шыққанын естісеңіз...

Көптеген ата-аналар мен біліктілігі төмен дәрігерлер алдын алу шаралары мен одан кейін пайда болған ауруларды өзара байланыстырып жатады. Жалпы кішкентай сәбиге екпеден басқа медициналық әрекеттер жасалмайтынын ескерер болсақ, бұл теория рас көрінеді. Алайда зерттеулер дәлелдегендей, бұл аурулар екпе жасалмаса да шығатыны белгілі болды.

Сәбилер үшін екпе жасауға
тыйым салынатын жағдайлар

Бұндай жағдайлар тым аз. Мысалы, сәби тұмауратып, қызуы жоғары болса, аталмыш жұмыстарды кейінге шегеруге болады. Себебі екпеден кейін қызу не себепті көтеріліп жатқанын анықтау қиынға соғады: ол ұзаққа созылған тұмаудан ба, әлде екпенің салдары ма. Келесі бір себеп – егер бұған дейін жасалған екпедегі дәрілік құрамға аллергия басталған болса, одан бас тартуға болады. Ал, егер балаңыз антибиотиктер ішіп жүрген болса, немесе инфекциялық аурудан енді жазылған болса, екпе салдыра беруге болады.

Балаға екпе салдырмаса не болады?

Біріншіден, бұл шешім бала өміріне екпе салдырғаннан гөрі әлдеқайда көп қауіп төндіреді. Екіншіден, бұндай жағдайлар бала өліміне әкелген кездер болды. 2017 жылдың бірінші жартыжылдығында Еуропада бірнеше мың адам қызылша ауруына шалдығып, кейбіреуі соның салдарынан көз жұмды. ДДСҰ-ның мәлімдеуінше, науқастардың 96,6 пайызы алдын алу шараларынан өтпеген.

Екпені қаншалықты жиі салдыру керек?

Екпенің негізгі бөлігі 14 жасқа дейінгі балаларға жасалады. Бұдан соң 18 жасқа дейін жылына бір рет тұмауға қарсы алдын алу емін алып тұрса жарайды. Ал егер Азия, Африка секілді экзотикалық елдерге жол жүретін болсаңыз, алдын ала дайындалып, қосымша екпе салдырған абзал.

Шымкенттік дәрігерлер «Облыстық клиникалық ауруханасында» ангиографиялық жүйе арқылы ота жасай бастады.

«Philips Allura Xper FD20/15» деп аталатын жартылай робот құрылғысы арқылы тромбоэкстракция, ангиопластика стенттеу, эмболизация оталары және коронарография, ұйқы артериялары және перифериялық қан тамырлар зерттеулері жасалады.

Сондай-ақ, аталған құрылғының көмегімен науқастарға сәулелік жүктемені орта есеппен 75%-ға төмендетуге, шолу аумағын үлкейтуге, суреттің және визуализациялаудың сапасын жоғарылатуға болады.

Шымкентте қала мектептерінде дұрыс тамақтанудың маңыздылығын түсіндіретін денсаулық бұрыштары жасалды. Оның алғашқы үлгісі №45 мектеп-гимназиясында өткізілген «ОҚО мектеп медицинасын жетілдіру» атты баспасөз-конференцияда таныстырылды. Денсаулық сақтау және білім саласы мамандары бірлесіп жасаған бұрыштамада балалардың ішіп-жейтін тағамдарының құрамы талдап көрсетілген. Осы арқылы мамандар оқушыларды дұрыс тамақтануға дағдыландырып, денсаулығын жақсартуды қолға алмақ.

Емханаларға майтабанды анықтайтын аппарат қойылады

Мамандар тайға таңба басқандай етіп көрсеткен тізімде бутерброд, чипсы, кириешки, шоколад, түрлі сусындар бар. Бұлар мектеп жасындағы оқушылардың күнделікті талғажау ететін азығына айналғаны қашан? Мектеп асханасы не болмаса көшедегі дүкен-дүңгіршектердің саудасын қыздыратын да осы тағамдар. 

– Көше тағамдары асқазанды уақытша алдағанымен уақыт өте келе денсаулыққа келтірер залалы орасан. Атауы әдемі фаст-фудтар ағзаның жетіліп, қалыптасуына кері әсерін тигізеді. Осының салдарынан бүгінде балалардың денсаулығы төмендеп барады. Әсіресе, омыртқаның қисаюы, көздің көру қабілетінің нашарлауы, майтабан аурулары жиі кездеседі. Осының алдын алу жұмыстарын біз елімізде алғашқы болып, биылдан бастап білім саласынан денсаулық сақтау жүйесіне берілген мектеп медицинасын жетілдіруден бастап отырмыз», – деді басқосу барысында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Мұқан Егізбаев. 

Айта кетерлігі, өткен жылы елімізде мектеп оқушыларын профилактикалық тексеруден өткізгенде олардың 25%-ы асқазан-ішек жолдарының кеселіне шалдыққаны анықталды. 16,2%-ын көз аурулары мен тыныс алу, қан жүйесі аурулар мазаласа, 15%-ы семіздікке ұшыраған. 

Дұрыс тамақтанбау және көшеде лезде дайындалатын тағамдарға құштарлықтың соңы ұрпақтың саулығын осы жағдайға жеткізген. 

– Көше тағамдары мен түрлі сусындар құрамына көп мөлшерде қант қосылады. Ол уақыт өте келе ағзада созылмалы ауруларды туындатады. Олардың зияндылығын ауызша айтқанмен балалар тыңдамайды. Арнайы стендте тізім жасап, құрамындағы зиянды заттарды мөлшерімен көрсетсек, күнделікті назар салып, көретін болса, көмегі тиетініне сенімдіміз, – дейді облыстық денаулық сақтау басқармасының бөлім басшысы Инна Глазебная. 

Мектеп медицинасын жетілдіруде мамандар тек дұрыс тамақтану мәселесін көтеріп отырған жоқ. Жиында омыртқа мәселесін болдырмауда оқушыларды дұрыс отыруға үйрететін, дене шынықтыру жаттығуларын күнделікті жасауға дағдыландыруға мұғалімдердің көмегі қажет екендігі баса айтылды. Өйткені, қимыл-қозғалыстың аздығы, компьютер, ұялы телефонды шектен тыс пайдаланудан сүйек пен көз ауруларымен ауыратындар саны артқан. 

Облыстың бас дәрігері жыл соңына дейін майтабанды анықтап, алдын алуға көмектесетін «Плоскостоп» аппараты аудан, қалалардағы емханалардың бәріне қойылатындығын жеткізді. Мектептегі медициналық кабинеттер өзіне қарасты емханалардағы аппаратттың көмегімен жасөспірімдерді тексеруден өткізетін болады. 

Шымкент қалалық білім бөлімінің берген мәліметіне сүйенсек, мектеп асханаларында аталған зиянды тағамдарды сатуға тыйым салынған. Айталық, майға қуырылған өнімдер, кремдік заттар, газы бар сусындар, холестерині жоғары шоколадттар, тіс, ерінге залал келтіретін тәттілер мен сағыздарды сатуға болмайды. 

Шымкент қаласы білім бөліміне қарасты 128 жалпы білім беретін мекеменің 109-да типтік асхана бар. 14-де буфет жұмыс істесе, аталған мектеп асханаларында 1-4, 5-11 сынып аралығындағы 114 207 оқушыға тамақ беріледі. «Міндетті білім қорынан» бөлінетін қаражат есебінен 11 058 оқушы тегін ыстық тамақпен қамтылса, мектеп асханаларын, буфеттерін жалға алушы есебінен 10 347 оқушы ыстық тамақпен қамтылды. 

– Мектептің асханаларында, буфеттерінде күнделікті ыстық тамақтың апталық, күнделікті мәзірі, буфеттің тазалығы, тыйым салған заттардың сатылуын мектеп әкімшілігі қатаң бақылайды, – дейді Шымкент қалалық білім бөлімінің өкілі Айгүл Текебаева.

Шымкентте 109 типтік асхана бар

Облыстық салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының атқарушы директоры Фарида Байзақова: «Шараны ұйымдастырудың мақсаты айқын. Оған дәрігерлер, ұстаздар ғана емес, ата-аналар да атсалысса дейміз. Мүмкіндігінше өздері балаларына пайдалы тағамды ішіп-жеуді үйретіп, зияндыларын жиі айтып отырса, бұл шарадан нәтиже шығады», – дейді.

Шынтуайтында, мектеп оқушыларының сапалы тамақтануына ата-аналардың көмегі қажет. Жұмысбастылықтан кейде ата-ана уақыт үнемдеп гамбургер, пицца, коко-коланы үйге тапсырыспен алдыртатыны жасырын емес. Зиянды деп балаларға үнемі айтатын азықтар бүгінде отбасылық дастарханның мәзіріне айналған. 

Бұған ата-аналардың көзқарасы қандай? Айман Мұхамедова екі баланың анасы. Ол үлкен ұлының асқазан-ішек жолдары ауырып, мазасыз жүретіндігін айтады. «Алғашқы баламыз болған соң талғап-таңдамай барлығын әперетінбіз. Дүкенге барсақ құр қайтпаймыз. Кириешки, чипсы, қораптағы шырындарды күнде аламыз. Оның зардабын қазір тартып жатырмыз. Кіп-кішкентай баламыз диетамен жүреді. Ұйқы безі, асқазанын емдетудеміз», дейді ол. 

«Күн сайын қыздарыма ыстық тамақ ішуге 200-300 теңгеден беремін. Кешкілік сұрасам «Пепси іштім, гамбургер жедім» дейді. Олардың зиян екендігін айтып, интернеттен түрлі роликтер көрсетіп, әзер түсіндірдім. Қазір асханадан компот ішіп үйренді. Айта кетерлігі, асханаларда бала ағзасына пайдалы деген азықтарды сатпайды. Мәселен, коко-кола алған ақшаға, бір дана алма немесе банан сатып алса кәнекей? Әлі күнге дейін асханаларда жеміс-жидектер тұрғандығын байқамадым», дейді екі қыздың анасы Венера Нұрғалиқызы.

Мектеп медицинасы жуырда денсаулық сақтау саласына өтті. Бұл - бала денсаулығын жақсартуға арналған шараның алғашқысы. Енді, денсаулық бұрыштары қаладағы барлық білім ордаларына қойылады. Оның қандай нәтиже көрсететінін уақыт еншісіне қалдырамыз.

«Дәрілік өсімдіктерді сақтайық». Осындай атаумен Оңтүстік Қазақстан облыстық прокуратурасының ұйымдастыруымен дәрілік өсімдіктердің проблемалық мәселелері бойынша форум өтті. Оған Парламент мәжілісі мен қалалық мәслихаттың депутаттары, орталық мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың өкілдері және кәсіпкерлер қатысты.

Табыс көзіне айнала бастаған

Қазақстан түрлі қазба байлықтарға, табиғи ресурстарға өте бай. Дегенмен, жер ананың жемісін тиімді пайдалануда шешімін таппаған мәселелер көп. Мәселен, елімізде дәрілік өсімдіктердің 1500-ге жуық түрі бар. Оның 1037 түрі Оңтүстік өңірінде кездеседі. Шымкент қаласының аумағында атап айтсақ, Отырар, Түркістан, Шардара секілді аудандарда әлемнің ешбір елінде кездеспейтін дәрілік шөптер бар. 16-сы Қызыл кітапқа енген. Олардың басым бөлігі медицинада, өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында қолданылады. Прокурорлар қазіргі таңда орман қоры және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардан тыс орналасқан жерлерде дәрілік флораларды жинау заңмен реттелмегенін айтуда. Осындай ретсіздіктердің салдарынан жыл сайын ірі көлемдегі дәрілік шөптер шетел асып жатыр. Аталған мәселе бірнеше жиындардан бері шешімін таппай келеді.   

–  Бұл жердегі басты мәселе қарапайым халықтың дәрілік шөптерді дұрыс жинамауы. Олар қазып алған жерден 10-12 жылға дейін емдік өсімдіктер шықпай қалады. Мысалы, жыл сайын үлкен көлемде шетелге шығарылатын мия тамырын бақылаусыз жинау, басты мәселеге айналып отыр. Оны жинайтын адамдар пайда табу мақсатында оның ерекшелігі мен технологиясын ескермейді. Соның салдарынан, оларды жояды, жануарлар зардап шегіп, жер бүлінеді. Біз дәрілік шөптерді пайдалануға шектеу қоюды көздемейміз, керісінше осы саланы жоғары деңгейде дамыту үшін, заң жүзінде реттелуін қалаймыз, – дейді ОҚО прокуроры Ибраһим Иманов.

Шикізат күйінде шетел асып кете бере ме?

Дәрілік шөптердің ішінде әсіресе мия тамырын алып-сату өте көп кездеседі. Өйткені, оның косметалогияда бет әжімдері мен тері дақтарын және химиялық заттардың иісін кетіру үшін қолданылады. Түрлі сусындар мен тамақта пайдаланады. Қытай, Жапония, Оңтүстік Корея секілді елдерде ем-домның атасы саналады. Тибетте кәрілікке қарсы бірден-бір шипа шөп болып есептеледі.  

Бірақ өкініштісі, осы мия тамыры заңсыз тасымалдануда. Қарапайым халық оларды ешқандай рұқсат қағазсыз және ешқандай ережені сақтамай алып, болар-болмас бағада шетел асырады. Оның құнын дұрыс есептей алмайды. Мәселен, бізде бір тонна мия тамырын 50 мың теңгеге сатса, ол шетелде 160 мың теңге тұрады. Ал негізгі бағасы 600 доллар. Былтыр 15 тоннадан астам мия шетелге шығарылған.

 –  Мия тамыры тек медицина мен ауыл шаруашылығында ғана емес, одан бөлек кетчуп, халуа, сода, сағыз кола, пиво, темекі секілді заттарды дайындауда көп қолданылады. Бұларды әсіресе АҚШ, Қытай, Жапония секілді елдер көп алдырады. Біз өз байлығымызды дұрыс қолдана алмай жатырмыз. Мәселен, Өзбекстанда бір ғана зауыттың өзінен тонналап өнім алынады. Бізде де мияны өңдейтін зауыттар бар. Бірақ Қазақстандағы 30 зауыттың қазір 28-і істемей тұр, – дейді Шымкент қалалық мәслихатының депутаты Евгений Хван.

Кәсіпкерлерді қолдау керек

 Форумда дәрілік шөптерді тек табиғаттан дайын күйінде ғана алмай, оны арнайы жерге өсіріп, өңдеп, дәрі шығару жолдары қарастырылды. Біле білгенге осы саланың өзінен ел экономикасына талай пайда алып келуге болады. Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын тиімді басқару және шикізат секторынан түсетін табысты пайдалану тұжырымдамасын бекіту туралы құжаттың кіріспесінде «Табиғи ресурстарды басқару, оларды есепке алу, қорғау, жалпы мүдделерде пайдалану мемлекеттік басқаруды дамытудың жалпы бағыттарына сәйкес, сол сияқты озық халықаралық практикаларды, әлемдік және өңірлік талаптарды ескере отырып, тиімді жүзеге асырылуы тиіс» делінген.

Осыған орай, жиын барысында ел қазынасын тиімді пайдаланып, осы салада кәсіп жасаймын деген азаматтарға қолдау көрсету мәселесі талқыланды. Мысалы, Ордабасы ауданында «Сейтбек әулеті» ЖШС қызыл мия дәрілік өсімдігінің тамырын жоғары технологияда өңдеп шығарады. Зауыт басшысының айтуынша, бұл дәрілік шөптерге әсіресе Қытайда сұраныс өте көп.      

– Менің бұл салада 30 жылдық тәжірибем бар. Талай жылдан бері еліміздің көптеген аймақтарын аралап, дәрілік өсімдіктерді зерттеймін. Емдік шөптер Қазақстаннан бөлек Ресей, Ауғанстан, Үндістан, Корея секілді елдерде де кездеседі. Бірақ олар өңдегендіктен көп пайда табады. Біз көбіне шикізат түрінде шығарғандықтан ұтыламыз. Сондықтан, еліміздің мол мүмкіндігін барынша тиімді пайдалану керек. Мен де бұл сала заңмен реттеліп, бір жолға түссе екен деймін, – дейді «Сейтбек әулеті» ЖШС директоры Әбдірахым Жұмабеков.

Шара соңында осы сала бойынша жауапты органды анықтау, ерекше қорғалатын жерлерді реттеу, ақша төлеу, жаза дайындау мәселелері бойынша ұсыныстар айтылды. Ол бойынша алдағы уақытта еліміздегі дәрілік шөптерді заң жүзінде реттеу қолға алынатын болады.   

Сапарғали Қанат

Шымкентте «Химфарм» зауытында жылына 200 миллион таблетка шағаратын жаңа цех іске қосылды. SANTO зауытының 135 жылдығы аясында іске қосылған цехтың ашылу салтанатына облыс әкімі Жансейіт Түймебаев, Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов, сондай-ақ, ҚР ИДМ Инвестициялар комитетінің төрағасы Сапарбек Тұяқбаев, Польша мемлекетінің Экономикалық даму вице-министрі Тадеуш Костинский, ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің Фармация комитетінің төрайымы Людмила Бюробековалар қатысты. 

Жаңа цехтың жобасы Polpharm тобы мамандарының қолдауымен жүзеге асырылып отыр. Польшалық компания фармацевтикалық өнімдердің жаңа түрлерін жаңғырту және өндіру мақсатында «Химфарм» АҚ-на 100 млн АҚШ долларынан астам инвестиция құйған. Қазіргі уақытта компания отандық дәрі-дәрмектер нарығының 40%-ын, ал еліміздегі жалпы дәрі-дәрмектер нарығының 4%-ын қамтып отыр.

Салтанатты шарада сөз алған облыс әкімі Ж.Түймебаев зауыт тарихына тоқталып, кәсіпорынның ел экономикасының дамуына қосар үлесі көп екендігін алға тартып, зауыт басшылығы мен жұмысшыларының істеріне сәттілік тіледі.

Жаңа цех фармацевтикалық өнімдерге қойылатын GMP талаптарына сай салынған. Қатты дәрі шығаратын өндіріс цехы заманауи құрылғылармен жабдықталған. Мұнда 72 адам жұмыспен қамтылса, олардың басым бөлігі арнайы барып Polpharma тобының үздік өндіріс орындарында оқып келген. Шымкенттегі инвестициялық жобаның маңызды бөлігі болып табылатын аталмыш өндірістің құны 13,5 АҚШ долларын құрайды. 

«Химфарм» зауытының өндіріс қоржынында терапияның түрлі салаларындағы ауруларды емдеуге арналған 12 фарамацевтикалық топқа жататын генериктік және түпнұсқалық 200-ден астам дәрі-дәрмек бар. Компания өз өнімдерінің 90% ішкі нарыққа жеткізсе, 10%-ын Ресей, Қырғызстан, Тәжікстан, Моңғолия және Түрікменстанға экспорттайды. 

Айта кетейік, «Химфарм» 1882 жылы құрылған республикадағы ескі фармацевтикалық кәсіпорындардың бірі. Аталған кәсіпорынға 135 жыл толып отыр. 2011 жылдың тамыз айынан кәсіпорынның серіктесі еуропалық «Polpharmagroup» компаниясы болып келеді.

Сұлтанғали Маутайұлы Сарыбай – 1971 жылы 18 қыркүйекте Оңтүстік Қазақстан облысы, Төлеби ауданы, Қаратөбе ауылында дүниеге келген.
1988 жылы Төлеби ауданындағы Совет орта мектебін бітіріп, 1993 жылы Шымкент Мемлекеттік медицина институтында білімін шыңдаған.
Медицина саласындағы еңбек жолын 2000 жылы облыстық балалар ауруханасында балалар хирургі болып бастаған. С. Сарыбай 2014 жылдан бері №1 Шымкент қалалық балалар ауруханасында бас дәрігердің хирургия ісі бойынша орынбасары қызметін атқаруда. Дәрігермен балалар хирургиясы тақырыбында өрбіген сұхбатты назарларыңызға ұсынамыз.

Бір жылда 1000-нан астам ота жасалған

– Сұлтанғали Маутайұлы, өзіңіз қызмет ететін аурухананың бүгінгі тыныс-тіршілігі жөнінде баяндасаңыз.

– №1 Шымкент қалалық балалар ауруханасы өз қызметін бастағанына 4 жыл болды. Бұл – Елбасының тапсырмасына сәйкес «100 аурухана, 100 мектеп» бағдарламасы аясында жүзеге асқан жоба болатын. Бұған дейін 0-15 жас аралығындағы қала тұрғындары облыстық балалар ауруханасына қаралатын. Бүгінде бұл жастағы балалар саны 300 мыңға жетіп отыр. Гауһар Үкібаева басқаратын №1 Шымкент қалалық балалар ауруханасы қаладағы 300 мың балаға қызмет етеді. Мұнда 9 салалы бөлімше сапалы медициналық құрал-жабдықпен қамтылған. Білікті мамандар қызмет етеді. Гауһар Сапартайқызы педиатр-дәрігер болғанымен, балалардың нағыз жанашыры ретінде олардың денсаулығын да жан-жақты ойлай біледі. Осы аурухананың ішінен 30 орындық хирургия саласын ашуда оның көп еңбегі сіңді. Мұнда жарақат бекеті бар және 16 орындық травмотология-ортопедия бөлімі де балаларға қызмет етуде.

– Тақырыпты өзіңіз басқарып отырған хирургия саласына бұрайықшы. Ауруханада ота жасау көрсеткіші қандай?

– Бұл ауруханаға қызмет ауыстырғаныма 2 жылдан астам уақыт өтті. Мұнда травматология-ортопедия бөлімінің меңгерушісі Еркебай Бектаев пен хирургия бөлімінің меңгерушісі Қалдыбай Тәжібаев сынды білікті медицина мамандары бар. Біз бүгінгі жетістіктің бәріне бірлесе атқарған жұмыстардың нәтижесінде қол жеткізіп отырмыз. 2015 жылдан бері жаңа технологиямен инновациялық тәсілде ота жасауға көштік. Салыстырмалы түрде айтсақ, қалалық балалар ауруханасында 2016 жылы, яғни бір жылда түрлі деңгейдегі 1000-нан астам ота жасалды. Ал қазір тұрғындар саны күннен күнге артып жатыр. Оның үстіне, қала аумағына енген 40-тан астам жаңа елдімекен тұрғындары да халық санының артуына септігін тигізді. Халық саны артқан сайын біздің көмегімізге жүгінетін емделушілер саны да өсуде.

– Балалардың отадан кейінгі жағдайы қандай?

– Бізде жасалған отаның 80-90%-ы кішіинвазивті. Яғни, бала тәніндегі хирургиялық дертті кішкентай ғана саңылаулар арқылы жеңеміз. Мұндай жеңіл отадан кейін балалар небәрі үш күнде жағдайы жақсарып, орнынан тұрып, ел қатарлы тамақтана алады. Отадан кейін бұрынғыдай ауруханада сарғайып ұзақ жатпайды, денсаулығы жақсарып 2-3 күнде үйлеріне шығады.
Кішіинвазивті хирургия – жаңа туған нәресте

– Жаңа технологиялық мүмкіндіктің болғаны жақсы әрине. Дегенмен, мұндай ем қымбатқа түспей ме?

– Қымбатқа бағаланады. Есесіне, жаңа технология дәрі-дәрмекке жұмсалатын қаражатпен бірге науқастың қажыр-қайратын, ерік-жігерін де үнемдейді. Науқас отаның орнындағы ауруды сездірмейтін дәрі ішіп, оның жазылуын ұзақ күтіп, асқынып кетуден сақтанып түрлі дәрі-дәрмек қабылдап, төсекке таңылып әбігерге түспейді. Бұрын лапароскопиялық (іш-құрсақ қуысына жасалатын оталар) отаны дәстүрлі медицина жолымен жасағанда асқыну, іріңдеп кету, ішек жұмыстарының бұзылуы, жабысқақтық жиі қайталанатын. Жай ғана соқыр ішек отасынан кейін науқас кемінде бір апта ауруханада жатып, үйіне шыққан соң бір айға дейін ерекше күтімді қажет ететін. Медицинаның бұрынғысы мен бүгінгісінде айырмашылық жер мен көктей. Жаңа технология арқылы жасалатын кішіинвазивтік оталарда дәрі-дәрмек, антибиотиктер аз қолданылады және оңалту кезеңі 2-3 күнге созылады. Ал отаның одан да асқыну жағдайы мүлде тіркелген жоқ.

– Отаның күрделі түрлеріне де тоқталыңызшы.

– 2015 жылы Беларусь мемлекетінің астанасы Минск қаласында анестезиологиялық реанимация және хирургтардың бригадасы болып тәжірибе алмасып қайттық. Ондағы мақсатымыз осы кішіинвазивті хирургиялық тәсілді жаңа туған нәрестелерге қолдану болатын. Қазір жаңа туған нәрестелерде туа біткен диафрагма патологиясы (кеуде қуысындағы көкет ахауы) тіркелуде. Нәрестелерде көкеттегі жарық арқылы ішкі ағзалар кеуде қуысына қарай ығысып, баланың тыныс алуын қиындатады. Соның нәтижесінде шақалақтың шетінеп қалу жағдайы орын алады. Міне, осы диафрагма жарығына ота жасауды 2017 жылдың сәуір айында Денсаулық сақтау басқармасының бұйрығымен қолға алдық. Бүгінге дейін қалалық балалар ауруханасында жаңа туған 4 нәрестеге диафрагма ахауына қарсы ота жасалды. Дәрігерлер жақсы нәтиже көрсетті. Қазір балалардың жағдайы қалыпты. Жалпы, нәрестедегі диафрагма патологиясын жүктілік кезінде анықтауға болады. Егер ол дер кезінде анықталып, анасы перинатальдық орталықта босанып, содан кейін біздің хирургия бөліміне ауыстырылса, балалардың өмір сүру мүмкіндігі өте жоғары болар еді.

Санкт-Петербург дәрігерлерімен тәжірибе алмасамыз

– Жаңа технология балалар ауруханасына әжептеуір серпін беріпті. Бұл жетістіктің шыңы ма әлде аурухана қызметкерлері әлі де медициналық білімін арттыруды көздейді ме?

– Бұл – бүгінгі жетістік. Ал болашаққа біз әрқашан жоспар құрып отырамыз. Басқарма басшысы Мұхан Кеңесбекұлының қолдауымен бүгінде Алматыдағы «Педиатрия және хирургия» ғылыми орталығы мен Астанадағы «Ана мен бала» ұлттық ғылыми орталығымен тығыз байланыс орнаттық. Біз сол орталықтарға барып шеберлік сағаттарына қатысамыз. Ал аса күрделі оталар кезінде ол жақтан мамандар шақыртамыз. Диагностикалық сұрақтарға орай телемедицина, электронды пошта көмегін жиі пайдаланамыз. Сондай-ақ, жақында жаңа туған нәрестелерге қалай көмек көрсету, отадан кейінгі жағдайын бақылау, травмотология-ортопедия саласын жетілдіру мақсатында Санкт-Петербургтің үлкен ғылыми орталықтарына баруды көздеп отырмыз.

– Дәрігерліктің ең қиын жолын таңдапсыз, осы салада сізге жетекші бола білген хирургия саласының мамандарынан кімдерді атар едіңіз?

– Профессор Ағабек Қарабеков, Әбдішүкір Егізбаев, Қайрат Ізбасов сынды елге қызмет еткен ағалардан мол тәжірибе алдым. Хирургия саласындағы әрбір жетістігімде осы кісілерден алған білім мен тәжірибенің үлесі бар. «Бала өмірдің гүлі, көздің нұры» демекші, осы жас ғұмыр үшін еңбек етіп жүрген әріптестерімнің еңбегі әрқашан бағаланса деймін. Медицина саласында қызмет етіп жүрген дәрігерлерге жетістік тілеймін.

– Әңгімеңізге рахмет!

Облыс әкімі Жансейіт Түймебаев медицина қызметкерлері күні мерекесі қарсаңында Шымкентте денсаулық сақтау саласының бірқатар ардагерлерін қабылдап, «Облысқа сіңірген еңбегі үшін» медалімен марапаттады.

Өңір басшысының қолынан марапат алғандардың қатарында денсаулық сақтау саласының үздік қызметкерлері болды. Атап айтсақ, осы салада 54 жыл еңбек еткен 81 жастағы Тұрсынбек Оразалиев, дәрігер-диетолог, медицинада 45 жылдық еңбек өтілі бар Роза Қуандықова, педиатрияға 44 жылын арнаған Жұмабай Әденов пен науқастарды емдеуде жаңа техналогоияларды ендіруге атсалысқан Раушан Жылқышиева, зейнетке шықса да өңір медицинасын дамытуға әлі де атсалысып келе жатқан «Шымкент қаласы және Оңтүстік Қазақстан облысы интертич отбасылық-дәрігерлік амбулатория» жеке мекемесінің директоры Мария Әлжанова бар. 

Сондай-ақ, салтанатты жиында аймақ басшысы емдеу-алдын алу мекемелеріне 29 жаңа санитарлық көліктің кілтін салтанатты түрде табыс етті. Айта кетейік, соңғы 5 жылда бюджет есебінен алғашқы медициналық-санитариялық және жедел жәрдем көмегіне 273 дана санитарлық автокөлік, оның ішінде 163 данасы ауылдық жерлерге сатып алынған.

Мына жарық әлемде ананың омырауын жібітіп, алпыс екі тамырын идірген сәбидің қылығына жетер қандай қуаныш бар екен?! Өмірге дені сау, он екі мүшесі бүтін бала әкелу әрбір ананың арманы. Іңгәлаған нәресте, іңкәр сезіммен бөпесін бауырына қысқан ана...Күн сайын бұл орталықта қаншама сәби дүние есігін ашады. Ал нәресте жарық дүниеге келгенде оның кіндігін кесіп, алдымен қолға алатын акушер, гинеколог дәрігерлердің еңбегі тіпті ерен.

Ана мен бала өмірінің сақшылары

Бүгінде №4 облыстық перинаталды орталық аймақтағы заманауи үлгідегі перзентхананың бірі саналады. Бұл жерге жедел дәрігерлік көмек алып, өмірге ұрпақ әкелу үшін қала, облыс аумағынан күн сайын қаншама әйел келіп жатады. Соңғы үлгіде салынған №4 облыстық перинаталды орталық ана мен балаға көмек көрсетудің үшінші деңгейлі сатысына жататын мекеме. Өздігінен табиғи жолмен босана алатындарды қабылдайтын перзентханалар бірінші, екінші деңгейлі болып саналады. Ал, жүктіліктің асқыну қауіптілігі жоғары аналар осы орталыққа жіберіледі. 

Перзентханада замануи УДЗ, рентген аппараттары, босанған аналар мен нәрестелерге көмек көрсететін мамандандырылған заманауи техникалардың барлығы бар. Мұнда халыққа 500-ден астам маман медициналық қызмет көрсетеді. Оның 78-і жоғары санатты дәрігер, 276-дан астамы орта буынды медицина маманы.

Бұл орталықта 2011 жылдан бүгінге дейін 46449 бала дүниеге келіпті. Жыл басынан 3343, ал күніне 25-30 бала туылатынын ескерсек, осы көрсеткіштің өзінен мекеменің ел демографиясына қосып келе жатқан үлесінің қаншалықты қомақты екенін аңғаруға болады.

Гүлбану Сыздықова тек бас дәрігер ғана емес, тәжірибелі акушер-гинеколог. Ол өз қызметінің басты өлшемі – ана мен баланың өмірін сақтау екенін жан-жүрегімен түсінеді. Дәрігерлер үшін мұнда жүкті әйелдер келіп түскеннен бастап, олардың өмірге сәби әкелетін алғашқы минуттары өте маңызды. Себебі баланың өмірге келуі күрделі процесс. Сондай-ақ орталықтың әрбір бөлімшесінде диагностика және емдеу алгоритмі бойынша жұмыс жүргізіледі. Егер жүкті әйел ауыр жағдайда түссе, дәрігерлер шұғыл медициналық көмекке кіріседі. Ең бастысы акушер-гинеколог дәрігер ана мен баланың денсаулығын басты назарда ұстайды. Орталықтың медицина қызметкерлері жыл сайын республиканың және басқа шет мемлекеттердің алдыңғы қатарлы түрлі клиникаларында арнайы және біліктілігін арттыру курстарынан өтеді.

Акушер және ана

Перзентханаға күніне 20-30 әйел жеткізіледі. Әртүрлі диагнозбен түскен аналар паталогиялық жүктілік бөлімшесіне, ал, ай-күні жеткендері босану залына жіберіледі. Мұндағы ортада, әйелдердің көңіл күйі де өзгеше. Іңгәлаған сәби үні... Перзентіне мейірленген жас ананың сәбиін қолына алып, аналық бақыттың балшырын сәтін сезінуі... Әне, жарық дүние есігін ашқан нәресте анасының құшағында тырбаңдап жатыр. Бұл ана мен баланың арасын махаббат сезімінімен жалғаған алғашқы қадам. Сәбидің салмағы мен бойы өлшенеді, денсаулығы тексеріледі. Сосын биркасы толтырылады. Босандыру бөлімінің акушері Паризада Жабаева босанған бала мен ананың жағдайы жақсы екенін айтты. Ал босанған әйелдер 2 сағаттан соң, палатаға ауыстырылады.

Дәрігер, акушер-гинеколог Гүлжан Рысқұлбекованың мәлімдеуінше қажет болған жағдайда физиотерапиялық процедуралар, массаж, сонымен қатар психологиялық көмек те көрсетіледі. Мұндағы жұмыс қарбаласқа толы. Тәулік бойы дамылсыз қызмет бір сәтке де толастамайды. Тіпті кейде дәрігерлердің тапшылығы да байқалады. 140 төсекке арналған орыннан босанатын әйел саны асып та кетеді. Бірақ соған қарамастан ана мен бала өмірінің сақшылары бәріне үлгереді. 

– Өмірге дені сау ұрпақ әкелу бірінші кезекте анаға байланысты. Әйел бақыты ана атану болғанымен, ауру әйелден сау сәбидің тумайтынын да ұмытпаған жөн. Болашақ аналарға айтарым, баланың өмірге келуі – бұл тек қуаныш қана емес, үлкен отбасылық жауапкершілік. Жүктілікті алдын ала тексеруден өтіп, денсаулығын түзеген соң жоспарлаған дұрыс,– дейді акушер-гинеколог Гүлжан Рысқұлбекова. 

Перинаталды орталықтың қызметкерлері үшін тәуліктің әр минут, сағаты қарбалас сәтпен жалғасып жатады. Ол – бақытқа, қуанышқа, нәрестенің үніне, ананың қиналысы шаттыққа ұласқан сәтіне толы тәтті шақтар...