Шымкент келбеті

Шымкент қаласында тазалық жұмыстары жүргізілетін көшелер саны соңғы 5 жылда 58-ге артқан болатын. Көктем маусымына қарсы қаланы қызғалдақпен гүлдендірген мекеме бүгінгі таңда петуния, тагетис жаздық гүл көшеттерін егуді бастап жіберді. Қала тұрғындары мен қонақтары Темірлан тас жолының бойымен, Тәуке хан даңғылымен, Төлеметов және Желтоқсан көшесімен жүріп өтсе, жаздық гүлдердің жайнап тұрғанын көреді. Алда гүлге оранатын көшелер мен даңғылдар, орталық алаңдар көп-ақ.

Шымкент қаласының тұрғын үй шаруашылық-коммуналдық бөлімінің басшысы Талғат Қасымбеков мегаполисті көркейту тек гүл егумен шектелмейтінін айтты.

– Қала аумағындағы көшелердің бойына, шатқалдарға, саябақтар мен гүлзарларға 49 800 дана ағаш көшеттері мен көпжылдық бұтақтар отырғызу жоспарланған. Бүгінде қала аумағындағы көшелер мен «Асар», «Нұрсәт» шағынаудандарында, Ақтас елдімекеніндегі №6506 әскери бөлімінің далалық оқу-жаттығу орталығына және «Шымсая», «Самал», «Юнус Эмре» шатқалдарында ағаш отырғызу жұмыстары жүргізілуде, – дейді Талғат Нәбиұлы.

Бөлім басшысының айтуынша, Қонаев даңғылына 7 295 дана боз арша, 140 дана шынар, Темірлан тас жолына 1 000 боз арша, 3 000 қара ағаш, 24 аққайың, 148 емен, 140 шынар, 121 талшын, 400 райхан көшеттерін отырғызу жоспарланған. Ал «Асар» шағынауданына 100 айлант көшеті мен 50 дана үйеңкі, №6506 әскери бөлімінің далалық оқу-жаттығу орталығына 6 750 дана қара ағаш көшеттері бөлінген.

Сондай-ақ, Шымқала «шатқалдарында» алдағы уақытта емен, қытай шағаны, үйеңкі, шаған, боз арша, жылауық тал, аққайың, қарағай, қара ағаш, сән ағаш, терек көшеттері көктейді. Тіпті, шатқалдағы саябақтардың кейбірінде жеміс ағаштары да болады деген жоспар бар. 

Жоспардағы 33 376 дана көпжылдық ағаш көшеттерімен раушан гүлдері егу жұмыстарынан кейін де көп күтімді қажет етеді. 

– Шатқалдарды абаттандыру жоспарының бірінші кезеңі Қ.Төлеметов көшесінің бойындағы жалпы алаңы 38 гектарды құрайтын «Самал» саябағында бастау алды. Бұл кезеңде «Нұртас» шағынауданы тұсындағы 25 га «Шымсая», Әкімшілік іскерлік орталығы тұсындағы 25 га «Юнус Эмре» және «Қасірет» мемориалы тұсындағы 13 га шатқалдарын абаттандыру жұмыстары да қамтылуда, – дейді Т.Қасымбеков. 

Қазір бұл шатқалдардың жобалық-сметалық құжаттары әзірленуде. Ал «Шымсая» шатқалының жобасы дайын, бүгінде облыстық бюджетке қаржыландыруға ұсынылған. Жалпы алаңы 125 гектарды құрайтын тағы 12 шатқалды абаттандыру жұмыстары екінші кезеңге жоспарланып, демеушілер қаланы көріктендіруді бастап үлгерген. 

Қала аумағында түнгі жарықшам желілерінің ұзындығы – 416,4 шақырым. Бұл 139 орталық көшелер мен 6 саябақ, 30 гүлзарда және жаяу жүргіншілерге арналған аяқжол бойында іске қосылған. Түнгі жарықтандыру жұмыстары бойынша «Ақсемсерстройсервис» және «Стройсервис Ernur-K» ЖШС-і қызмет көрсетуде. 

Биыл тағы 23 көшені жарықтандыру, 4 көшенің жарықтандыру желісін қайта құру жұмыстары басталған. Соңғы 5 жылдағы көрсеткіштерге сүйенсек, қаладағы жарықтандырылған көшелер саны 98-ден 162-ге, яғни, 59,4 %-ға артқан. Дегенмен, қаланы көркейту мекеменің жұмысымен шектелмейді. 

Шымкент қаласында орналасқан «Абай», «Тәуелсіздік», «Жеңіс», «Орталық», «Металлургтер», «Нұрсат», «Этно-тарихи» саябақтары және «Шәмші әлемі», «Хан тәңірі», «Отбасы» аллеялары мен гүлзарлардың жалпы алаңы 116 гектар. 1 мамыр мерекесі мен жаз маусымының басталуына орай қала орталығындағы 21 субұрқақ іске қосылды. 46 ескерткіш, монумент, мемориалдар бар. Жанға жайлы мекендер Шымқалада әлі де арта түседі. Бұрынғы қоқыс полигонының орнына түскен 37 га аумақтағы саябақ құрылысы мен «Наурыз», «Мәртөбе» тарихи саялы бақтарында да құрылыс жұмыстары жалғасуда.

«Шымсаяға» 1 мың түп ағаш отырғызылды

Шымкент қаласының Бас жоспарына сәйкес қала аумағына жаңадан елдімекендер қосылып, халықтың саны артты. Сондықтан қаланың экологиялық ахуалы мен ішкі туризмін жақсарту және қараусыз жатқан сайларды саябаққа айналдыру мақсатында өңірде «Шатқал» бағдарламасы әзірленді.

Өңір басшысы Ж.Түймебаевтың қатысуымен бағдарлама аясында жаңа демалыс орнының капсуласы салынды. Келешекте халқымыз тынығып, серуендейтін саялы баққа «Шымсая» деген атау берілді.

«Тассай» тұрғын үй алабының маңында орналасқан 25 гектар шатқалды көгалдандыру мақсатында құрылған демалыс аймағында 1 мың түп ағаш отырғызылды.

Көгалдандыру жұмысына өңір басшысымен бірлесе сол елді мекеннің тұрғындары, жастар, жоғарғы оқу орнының студенттері мен ұстаздары және БАҚ өкілдері боз арша, талшын шаған, емен, катальпа, аққайың ағаштарын егіп, қаламыздың гүлденіп, көркейуіне өз үлестерін қосты.

– Алдағы уақытта демалыс аймағына 6 мың түп ағаш көшеттері отырғызылып, балалар алаңшасы, шахмат және дойбы алаңы, вело жолдар мен театралдық сахна, полиция бөлімшесі, спорттық жаттығу алаңдары салынып, халық игілігіне беріледі. Бұдан бөлек биыл қалада тағы осы сынды 4 жер абаттандырылып, саябаққа айналдырылады. Сонымен қатар, «Шатқал» бағдарламасы аясында 16 мың гектардан астам алқапты құрайтын қаланың жасыл белдеуін қалыптастыруды жоспарлап отырмыз, – деді Ж.Түймебаев.

Саябақта серуендеп қана қоймай, мәдени кештер ұйымдастырылып, ашық аспан астындағы амфитеатр қойылады.

Облыс әкімінің бастамасымен қолға алынған тың жоба бойынша алдағы уақытта қалада 600 гектар шатқалды демалыс орындарына айналдыру жоспарлануда. Осы жылы бірінші кезеңдік жұмыстар шеңберінде қолға алынатын 5 шатқалдың (97 гектар жерді құрайды) біреуі бюджет қаржысы есебінен көгалдандырылып, сая жерлерге айналдырылса, қалғаны демеушілер есебінен жүзеге асырылатын болады. Осы іспеттес абаттандыру жұмыстары қаладағы «Самал-3», «Нұрсәт», «Достық» (оң жақ және сол жақ) шағынаудандарында жүргізіледі.

Көзі қарақты көпшілік біледі, Шымкенттегі «Жаңа талап» спорттық-туристік агенттігі 2016 жылдың үздік туристік ұйымы атанған болатын. 2010 жылы компанияның құрылуынан бастап атына сай «жаңа талапты» игере отырып, туристік сала нарығындағы жаңа стандартты қызмет көрсетудің озық үлгісін ұсынуда. Агенттік алты жыл ішінде өздерін сенімді серіктес, кең ауқымды қызмет түрін көрсетуші ретінде таныта білді. Оның жеңісінің құпиясы неде? Бұл жөнінде өз ойымен бөліскен «Жаңа талап» спорттық-туристік агенттігінің директоры Денис Жарменов мекеменің атқарылған істері мен болашағы жайлы баяндап берді.

– «Жаңа талап» – еліміздегі жалғыз спорттық-туристік агенттік – дейді Денис Қасымұлы. – Біздер спорт пен туризмді бір арнаға тоғыстырып, күш біріктіре білдік. Тұжырымдаманы жасауда негізгі күшті белсенді демалыс пен экстремалды спорт түріне бағыттай отыра, облысымызға туристерді тартып, ішкі туризмді дамытамыз. Бірақ, әрине сыртқы туризмге де қызмет көрсетеміз. Бүгінгі таңда агенттік қызметкерлерінің көмегімен әлемнің түкпір-түкпіріне баруға мүмкіндік туып отыр. Бүкіл әлем бойынша кең ауқымды турлар ұйымдастырамыз, оның ішінде: фитнес-тур, емдік-айықтыру турлары, тарихи-қажылық турлар, шоптур, экологиялық тур, сондай-ақ тау-шаңғы және жағажай турлары. Еліміздің спорт жанкүйерлерін ірі халықаралық жарыстарға жібереміз. Сонымен қатар, әуе және теміржол билеттерін алуда, қонақүй бөлмесін брондауда, шетелдіктердің күтіп алуына, қиындықта виза рәсімдеуге көмектесіп, кез келген көлік түрімен тасымалдау қызметін ұсынамыз. 

«Абырой – ақшадан қымбат» деген ұстанымда қызмет ету біздердің жеңісіміздің құпиясы болса керек. Әрбір тұтынушыға өзіндік ерекше назар аударамыз. Тіпті ең «қытымыр» туристің өзі бізге разы болып кетіп жатады. Сондықтан да, біз үшін ең алдымен қызмет көрсету деңгейі – басты назарда. Біздегі мамандар біліктілігін жоғарылату мақсатында үнемі семинар мен мастер-класқа, ақпараттық турларға қатысып тұрады. 

Бізге сенім білдірген қазақ-стандықтардың артуына орай, биылғы жылы «Жаңа талап» туристік агенттігінің Астана қаласында филиалын ашпақпыз. Осылайша облысымызға келетін туристер ағынын ұлғайтуға тырысамыз.

Елімізде туризмнің тұрақты дамуы үшін табиғат русурстары мен таптырмас мүмкіндік бар екенін айта кету керек. Бұл сала аймақтың гүлденуінің бастауы екенін түсініп, қолдау көрсетуші жергілікті биліктің болуы да үлкен рөл атқарады. Тиімді туристік орталық құру үшін мемлекет тарапынан, сонымен бірге отандық және шетелдік инвесторлар тұрғысынан да қаржылық салымдар қажет. 

Облыс әкімі Жансейіт Түймебаев бүгінде туризм саласын жұмысының маңызды бағытына айналдырды. Бұл ретте Қазақстан Республикасында 2020 жылға дейін туризм саласын дамыту бағдарламасына сәйкес, Оңтүстік Қазақстан «Ұлы Жібек жолының жүрегі» ретінде танылады.

Біздің облысымыздың туристік бағыты тамаша табиғат көріністерімен, көшпелілер тирихы мен мәдениетін, тарихи қала тынысын таныстыруды ұйымдастырады. Қазір туризмнің даму бағыты облыс әкімінің қолдауының арқасында дұрыс жолға қойылуда. Олар – Түркістан және Отырар аудандарындағы тарихи-мәдени туризм орталығы, Сарыағаш ауданында – емдеу-сауықтыру туризмі, Түлкібас пен Төлеби (Қасқасу) аудандарында, Шардарада экологиялық, тау-шаңғы және жағажай турлары бар. Жалпы алғанда, облыс басшылығымен атқарылып жатқан жұмыстар ОҚО-ның туристік әлеуетін көтеруге жол ашатынына сенемін. Облыстық кәсіпкерлік палатасы, Марат Қарабаевтың басқаруындағы индустриалды-инновациялық даму және туризм ұйымы, «ОҚО туристік индустриялық даму орталығы» Ассоциациясы (жетекшісі Гүлмира Ахбердиева), «Ontustik Tourism Center» туристік-ақпараттық орталық (директоры Жасұлан Тулебеков) біздерге үлкен көмегін көрсетуде. Осы ұйымдармен бірлесе «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесі туристерінің бағытын жасауға қатысамыз. Әрине, бұл іс-шара еліміздің беделін асқақтатуға зор үлесін қосады. Оның қатарына 29 қаңтарда Алматы қаласында бастау алатын ХХVІІ қысқы Бүкіләлемдік Универсиада да кіреді. Әлемнің әр түкпірінен келген туристерге қазыналы Оңтүстікті таныстыруда мол мүмкіндік берері сөзсіз. 

ОҚО-да спорттық туризмді, оның ішінде белсенді демалыстың барлық түрін дамыту керек деп ойлаймын. Биыл біз Алматыда өтетін ірі халықаралық көрмеге қатысып, «ОҚО-ның су әлемі» деп аталатын жобасымен таныстырамыз. Түрлі мемлекеттен келген қонақтарға облысымыздың су жүйесінің дамуы мен бағыттарының барлық мүмкіндіктері көрсетілетін болады. Сондай-ақ, оның базасында қолдануға болатын белсенді демалыс ұйымдастыру көрсетіледі. Атап айтсақ, өзенге серуен, балық аулау, су шаңғысы, дайвинг, т.б. Бұған облысымызда өзен мен көлдер жеткілікті деп айтуға болады. 

«ШК» АНЫҚТАМА

Денис Қасымұлы Жарменов – байдарка мен каноэ есуден Қазақстан Республикасының спорт шебері, ҚР Еңбек сіңірген жаттықтырушысы, байдарка мен каноэ есуден ОҚО федерациясының президенті, «Жаңа талап» спорт-туристігінің директоры.
2012 және 2014 жыл қорытындысымен облыстың үздік жаттықтырушысы болып танылған. Олимпиада қозғалысына қосқан үлесі үшін ҚР Ұлттық Олимпиада комитетінің дипломымен марапатталған.

Белгілі сәулетші Бақытжан Әшірбаевпен бірлесе отырып облыс басшылығына Оңтүстіктің ғана емес, бүкіл Қазақстанның басты қаруына айналатын ОҚО-дағы есу арнасының құрылысының жобасын ұсынбақпыз. Жоба эскизі дайын. Бұл еліміздегі алғашқы есу арнасы болмақ. 

Айта кету керек, екі жыл бұрын Бадам су қоймасында әмбебап есу кешені ашылған. Бұл оқиғаны оңтүстікқазақстандық спортшылар 20 жыл күткен болатын. Рио-де-Жанейрода өткен Олимпиада ойынына оңтүстікқазақстандық ескекшілер ең көп лицензияны жеңіп алғанын да ескеру қажет. Инчхонда өткен Азия ойындарында ОҚО өкілдері бес алтын жүлдені олжалады. Қазақстандағы жалғыз жастар арасында әлемнің бес дүркін жеңімпаздары ағайынды Емеляновтар екенін ерекше айтып өткеніміз жөн. 

Өсіп келе жатқан ескекшілердің бұдан да жоғары жетістіктерге жетуі үшін арнаны құру қажет. Бұл жерде Әлем кубогі, Азия чемпионаттарын өткізуге де болады. Бізге әлемнің спортшылары мен жанкүйерлері келіп, спорттық доданың көрігін қыздыруға қолайлы жағдай жасалады. Бұл жоба нәтижесінде облысымыздың туризмі қарқынды дамып, облысымызды жан-жақты насихаттауға болады. 2,5 шақырымға созылатын жарыс алаңымен қатар, волейбол ойнауға арналған алаң, кіші футбол, велосипед пен жүгіру кілемі, аквапарк, демалыс аймағына айналатын инфрақұрылымы жоғары деңгейдегі арна салынбақ. Жағажай аймағында суда мотоциклмен жүру, катамаран, скутер, су шаңғысы, парасейлинг секілді танымал суда демалу түрлері ұйымдастырылады. Аталған жоба инвестиция тартуға өте қолайлы. Жоба тек спортшыларға ғана емес, облысымыздың мыңдаған тұрғындары денешынықтыру және спортпен айналысып, тамаша демалыс сыйлауға жол ашады.

«Zhana Talap» спорттық-туристік агенттігі

Мекен-жайы: Шымкент қаласы, Жангельдин көшесі 8/48
Тел.: 8 7252 390 445, 8 7252 56 11 83, 8778 146 25 25
website: www.zhana-talap.com

Жұмыс уақыты: дүйсенбі-жұма: 09:00 - 19:00, сенбі: 09:00 - 15:00
e-mail: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.
instagram: @turfirma_zhana_talap

Шымкентте қызғалдақ гүлін егу жұмыстары аяқталды. «ЛТД Тұрмыс» ЖШС-нің жұмысшылары гүлдің 450 мың тұқымын жерге отырғызды. Сала мамандарының айтуынша, қызғалдақтар ерте көктемде қалалықтарға қуаныш сыйлайды.

Гүлдерді көптеп өсірудің пайдасы мол. Гүл – сұлулықтың, мейірім мен нәзіктіктің қайнар көзі. Өкініштісі, бүгінде қаланың келбетіне жасөспірімдер арасында жанашырлықтың төмендігі байқалады. Бұған алаңдаған мамандар, жас ұрпақты қоршаған ортаны қорғауға, табиғатты аялауға, гүл өсіріп, сұлулықты сүйе білуге шақырады. 

– Гүл егу, оны күту – оңай емес. Гүлдердің өсуі үшін біз қыс бойы еңбек етіп, жұмыс істейміз. Мамыр айында қызғалдақ гүлдерінің түптері жиналып, орнына жаздық гүлдер егіледі – дейді «ЛТД Тұрмыс» ЖШС-нің көгалдандыру бөлімінің басшысы Сұлтанхан Ахметов.

Өңіріміздегі этномәдени бірлестіктер төрағалары мен белсенді мүшелері облыс әкімі Жансейіт Түймебаевтың «Оңтүстікті жасыл желекке айналдыру» туралы бастамасын қолдау ретінде Шымкент қаласындағы «Қазына» этно-тарихи кешені аумағына көшет отырғызды.

Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналған игі шараға облыстық ассамблея хатшылығының меңгерушісі М.Қалмұратов, ОҚО ҚХА жанындағы Қоғамдық келісім кеңесінің төрағасы О.Рахманбердиев қатысып, Ұлт жоспарындағы 86-қадамда көрсетілген өңірлік мәдени-туристік кластерін құруды бүгінгі іс-шарамен тығыз байланыстырды.

Іс-шара барысында ассамблея мүшелері этносаябақтың өздері көшет отырғызған аймағын «Достық аллеясы» деп атау жөнінде ұсыныс білдірді. 

Белсенді топ отырғызған елу түп ағаш келешекте қаламыздың келбетін ашып, тұрғындардың тынысын кеңейтері сөзсіз. 

Этностарды қоғамдық бастамаларға ұйыстыру, қазақстандық біртектілік пен бірлікті нығайту, патриотизмді дамыту, халқымыздың рухани-мәдени ортақтығы негiзiнде қоғамдық келiсiмдi қамтамасыз етуді мақсат еткен игі шара алдағы уақытта да жалғасын таппақ.

Суретті түсірген Д. ҚОЖАБЕКОВ

Өңір басшысының тапсырмасына орай Шымкентті жасыл желекке айналдыру жұмыстары бұрынғыдан да жандана түсті. Шымкент қаласы, Жандарбеков көшесінің бойындағы гүлзар қайта жөндеуден өтіп, ел игілігіне берілді. Жаңа нысанның ашылуына қатысқан облыс әкімі Жансейіт Түймебаев, қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов тұрғындардын қуанышына ортақтасып, шырша, емен ағашын отырғызды.

Нысанның құрылысы тамыз айында басталып, межелі мерзімде аяқталып отыр. Жалпы аумағы 1 гектардан асатын демалыс орнының құрылыс-жөндеу жұмыстарына 58,4 млн теңге бөлінген. Мұнда жолаяқтарды жөндеу, қоқыс жəшіктерін, жарықтандыру бағаналарын орнату, көгал төсеу, ағаштар отырғызу жұмыстары жүргізілді. Сонымен бірге, субұрқақтар да қайта іске қосылды. 

ҚР Тәуелсіздігінің 25 жылдығы қарсаңында өткен іс-шарада өңір басшысы жақсы бастама көтерді: Мерейлі мерекеге дейін әрбір қала тұрғыны бір көшеттен отырғызса, оны күтіп-баптап, қамқорлық танытса...

Расында, әрбіріміз туған қаламызды көркейтуге үлес қосуымыз керек. 

– Осы бастамамен жұмыс істейік. Әрбір үйдің тұрғындары өз аулаларын абаттандыруға көңіл бөлсін. 25 жылдық мерекеге дейін әрқайсысы бір ағаш отырғызуға уақыт табады деп ойлаймын. Үлкендер жастарға тазалық жөнінде үнемі айтып отыруы керек. Шетелдегі жағдайды өзімізде жасайық, – деді Ж. Түймебаев. 

67 жастағы Бегімжан Нысанбеков 18 жылдан бері осы шағынауданда тұрады. Облыс, қала басшыларының игілікті ісіне өз ризашылығын білдірді. Күні-түні немерелерін ертіп, осы маңда серуендейді. Түнде гүлзар аумағы сүттей жарық. «Қаланың көркін арттырған гүлзарды күтіп ұстау өзімізге байланысты. Тәуелсіздіктің 25 жылдығы мерекесіне жақсы сый болды. Өңір басшысының ұсынысын қолдаймыз» дейді өзі. 

Іс-шара барысында қосымша 17 қарағай және 2 емен ағашы отырғызылды.

Қала аумағында 77 мыңнан астам күздік көшет отырғызылмақ

Еліміздегі үшінші мегаполисті жасыл қалаға айналдыру – басты назарда. Бұл орайда облыс әкімдігінде аймақ басшысы Жансейіт Түймебаевтың төрағалығымен күзгі маусымда Шымкент қаласында отырғызылатын ағаш көшеттері бойынша жиын өтті. Отырысқа Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов пен салаға қатысты жауапты жетекшілер қатысты.

Жиында шаһар басшысы қаланы көріктендіру бойынша атқарылып жатқан жұмыстарды баяндап, жоспарларымен бөлісті. Ғ. Рахматоллаұлының мәлімдеуінше, қаладағы 4 аудан әкімдігіне қарасты саябақтар мен гүлзарларға, сонымен бірге, елдімекендерді қосатын жол бойлары, мектептер мен балабақшаларға, ауруханаларға және І санатты орталық көшелерге алдағы кезде 77 мың түптен астам жасыл желекті отырғызу жұмыстары екі кезеңмен жүргізілмек. Атап айтсақ, көлемі 22,5 га болатын саябақтар мен гүлзарларға 8 мың түптен астам қырым қарағайы мен шынар, липа отырғызылса, Абай, Әл-Фараби, Еңбекші және Қаратау аудандарына қарасты аумақтарға 22 мың түптен астам қарағаш отырғызылады. Жұмыстарды «Шымкент – жасыл қала» мемлекеттік мекемесі жүргізетін болады.

Күздік көшеттерді отырғызу жұмыстары, сондай-ақ Шымкенттегі орталық даңғылдар мен көшелерде де қолға алынбақ. Яғни, қаладағы Темірлан тас жолы, Арғынбеков көшесі, Қонаев және Бәйдібек би даңғылы сынды 21 орталық көшеге 47 мың түпке жуық жасыл желек егіледі. Шаһардың көркіне көрік қосатын мұндағы ағаштар – туя (боз арша), легуструм, қарағаш, қырым қарағайы, каштан, терек, форзиция, үйеңкі сынды көшеттер.

Жиынды қорытындылаған Жансейіт Қансейітұлы Шымкенттегі жасыл желектердің өңір климатына сай болуы керектігіне назар аударып, аптап ыстықта сая болатын қылқанжапырақты ағаштарды көптеп егуді тапсырды. Көшеттердің басым бөлігін Қазығұрт ауданындағы «Жасыл желек» тұқымбағынан алуға нұсқау берген аймақ басшысы әр аптадағы сенбілік кезінде жоспардағы күздік көшеттерді отырғызып үлгеру керектігін баса айтты.

Қалада абаттандыру жұмыстары, тазалық шаралары жыл бойы жүргізіледі. Сенбілік  шаралары да жиі өтіп тұрады. Күз маусымында да атқарар жұмыс көп. Яғни, түскен жапырақтарды жинау, көшені тазалау жұмыстарынан бөлек, қазір күзгі ағаш отырғызу науқанына дайындық басталып кетті.

КӨШЕЛЕР КӨРКЕЙТІЛУДЕ

Бүгінде Арғынбеков, Өтегенов көшесі мен Темірлан даңғылында, «Нұрсәт» шағынауданында көшет отырғызуға дайындық жұмыстары атқарылып жатыр. Облыс әкімі көшелерді қайта құру, қаланың сәнін келтіруге тапсырма берген болатын. 10-15 күннен кейін ерен, үйеңкі, қырым қарағайы отырғызылмақ. Яғни, қазір «ЛТД Тұрмыс» ЖШС-нің қызметкерлері жаздық гүлдерді жұлып, орнына тыңайтқыш сеуіп, жерді дайындау жұмыстарына қызу кіріскен. Қызғалдақ егілмек. Мекеменің агрономы Ержан Жантасов жұмыс барысымен таныстырды.
Біз тазалық қызметкерлердің Айбергенов көшесінде роза гүлдерін қырқып, көміп, қысқа дайындап жатқандарына куә болдық. Одан бөлек, ағаштарды санитарлық бұталау шаралары жүргізілуде.
– Қазір қаланың барлық ауданында осы жұмыстар қыза түсті. Біз қаланың 70 пайызға жуық аумағында осы жұмыстарды атқарамыз. Ағаштарды желтоқсанның 10-15-не дейін отырғызуымыз керек. Бір ай уақытымыз бар. Одан соң көктемгі дайындыққа кірісеміз. Ал ағашты қырқу жұмыстары жыл бойы жүргізіледі, – дейді агроном. Желтоқсанның 10-15-не қарай шыршалар қырқылады.

БАРЛЫҚ АУДАНДАРДА КОНТЕЙНЕРЛЕР ҚОЙЫЛҒАН

Бәрі де қала тұрғындары үшін. Үй аулаларында тәртіптің болуы мақсатында қолға алынып отыр. Көпқабатты үйлердің аулаларына контейнерлер орнату жұмыстары қаланың барлық ауданында да іске асты. Негізінен, бұл бағыттағы жұмыстар әр аудандық әкімдіктерге жүктелген.
Еңбекші аудандық әкімдігінің инфрақұрылым және көріктендіру бөлімінің басшысы Бақтияр Тұрабековтың айтуынша, былтыр аудан аумағына 600-ден астам контейнер алаңдары орнатылыпты. Бұл мақсатта 60 млн теңге бөлінген. Әзірге, тек елдімекендер ғана қалып тұр. 2018 жылы ол аумақтардың да тұрғындарының жаңа контейнерге қолы жетпек. Бұдан бөлек, екі ай бұрын көпқабатты үй аулаларына қоқыс жәшіктерін орнату басталды. Еуропалық үлгідегі урналар қараша айының соңына дейін орнатылып бітпек.
Экологиялық мақсаттағы контейнерлер Ресейден әкелінген. Әттеген-айы, тұрғындар тарапынан дөңгелектерді ұрлау, өртену жағдайлары да болыпты. Бөлім басшысы осылай дейді.
Әл-Фараби ауданындағы көпқабатты үй аулаларына қойылған контейнерлердің саны – 602. Мұны бізге аудан әкімінің орынбасары Бақыт Мелдебеков мәлім етті.
Сондай-ақ, Орталық көшелердің бойымен жүрген тұрғындардың тазалыққа үндейтін орындықтарға көз түсер. Қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі тарапынан жүзеге асқан орындықтардың әрбіріне «Туған қаламызды бірігіп таза етейік!», «Тазалыққа үлес қос!», т.с.с. экологиялық нақыл сөздер жазылған. Мұндай орындықтардың жалпы саны – 50-ге жуық.

ЗАУЫТ ЖҰМЫСЫ ТОҚТАП ТҰР

Бүгінде қаладан шығып жатқан тұрмыс қалдықтары «Ақтастағы» қоқыс полигонына жөнелтіледі. Ол жерде тұрғындарға ешқандай зияны жоқ. Өйткені, елдімекеннен 2-3 шақырым, алыс қашықтықта орналасқан.
«Технология 21» ЖШС-і былтыр қоқыс өңдейтін зауытты іске қосқан еді. Қазір оның жұмысы тоқтап тұр. Қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі басшысының орынбасары
Ерлан Есіркепов бізге мән-жайды түсіндіріп берді.
– Кәсіпорынның тоқтап тұруының нақты себебін білмедік. Қашан іске қосылатыны да беймәлім. Өздерімен сөйлессек, «1-2 айда қосыламыз, күте тұрыңыздар» деп уәде берумен келеді. Одан бері 1 жыл 1 ай өтті. Не себеп екенін өзіміз де білмейміз: шығындары көп пе, әлде өңдеген өнімдерін сата алмай жатыр ма, нақтысы белгісіз. Яғни, «қашан қосылады» деген мәселе де жауапсыз қалып тұр, – дейді ол.
Бұдан бөлек, Е. Есіркепов
қаланы таза ұстау тұрғындардың өзіне байланысты деген уәжін жеткізді. «Бұрынғымен салыстырғанда қазір жағдай мүлдем бөлек. Қаржы бөлініп, жұмыс істелініп жатыр. 10 жыл бұрынғымен қазіргі кезді салыстырып қарасаңыз, көп жағдайды ұғынар едіңіз. Енді тазалыққа деген мәдениетті жетілдіру қалып тұр» дейді ол.

ТҰРҒЫНДАР ТАЛАБЫ ОҢ

Соңғы кездері осы бір қуанышты жайттың куәсі болып жүрміз. Қала тұрғындарының талабы оң. Қала әкімдігі тарапынан ұйымдастырылатын жалпықалалық сенбілік сайын қала тұрғындарының өздері бастама көтеріп, тазалыққа үлес қосып келеді.
Барлық ауданда тазалыққа деген құлшыныс бар. Бұл – құптарлық. Мәселен, соңғы сенбілік шараларына Әл-Фараби ауданындағы Бейбітшілік көшесінің тұрғындары жақсы істің жаршысындай белсене үлес қосты: үйлерінің ауласын шаң-тозаңнан тазартты, ағаштарды әктеп, бұталарды қырықты. Бейбітшілік көшесі 2 үйдің үй комитетінің төрайымы Нәзира Тіллаева «Қаламыздың тазалығы өзімізге байланысты. Әр сенбілік сайын үлес қосуға әрекет етеміз» дейді.
Бастамалары баянды болса дейміз. Одан бөлек, аудандағы Б. Момышұлы көшесінің тұрғындары да игі істе жұдырықтай жұмыла білді. Осы дәстүр одан әрі жалғасын таба берсе...

КАЛГАРИДЕН ҮЛГІ АЛСАҚ...

Біз неге рейд немесе сенбілік іс-шараларымен ғана шектелеміз? Науқаншылыққа бой үйретіп алмадық па? Расында, тазалық әрбір тұрғынның үлес қосар дағдысы болуы керек. Бізде әлі де болса жол бойына қоқыс төгу, темекі тұқылын тастау, қоғамдық орындарды бүлдіру әрекеттер тыйылмай тұр. Қоқысты үйінің ауласындағы контейнерге жеткізуге ерініп, терезеден лақтыра салатындарды да байқадық. Ондай жағдайға өзіміз де куә болған оқиғаны жазып едік.
Бұл орайда өзгелерден үлгі алатын жайттар баршылық. АҚШ-тың «Mercer Human» аналитикалық ұйымы 2015 жылы әлемдегі ең таза қалалардың рейтингін түзіпті. Көшбасында – Канаданың Калгари қаласы. Әлемдегі ең таза қалада 1,16 миллион адам тұрады. Қала жасыл желекке оранған, электр қуатын балама энергия көздерi арқылы өндiредi. Сондай-ақ, санитарлық-гигеналық және экологиялық бағыттағы ұзақ жылғы бағдарламаларымен танымал. 2007 жылдан бері қоқыс қалдықтарының көлемін азайтуға мән беріп отыр.
«Тазалық тазалаған жерде емес, таза ұстаған жерде болады». Дұрыс-ақ. Ендеше, бізге тазалыққа деген көзқарасты өзгерту керектігі туындап тұр.

Алдағы уақытта Шымкент қаласының орталық 26 көшесіне биіктігі 2,5 метрден асатын қылқан жапырақты және декоративті ағаштардың сұрыптары отырғызылады.

Қазығұрт ауданындағы «Жасыл желек» мемлекеттік мекемесінің жұмысымен танысқан облыс әкімі Жансейіт Түймебаев сала мамандарына осындай тапсырма жүктеді.

– Өздеріңіз білесіздер, халқы көп Шымкент қаласында тиісінше, автокөліктердің саны да тығыз. Сондықтан экологияны сақтап, табиғи балансты реттеу үшін Шымкентті жасыл қалаға айналдырып, атына лайықты ету маңызды. Шаһардың көркіне сән беретін түрлі декоративті ағаштардың санын көбейту үшін осы тұқымбаққа жаңа көшеттерді егу керек, – деді Жансейіт Қансейітұлы.

Шымкенттің көгалдандыру жұмыстарына ерекше мән берген аймақ басшысы бұл мәселені жеке бақылауына алатынын айтып, алдағы уақытта қалада бірнеше гүлзарлар салынатынын жеткізді.

Көше бойында аспан түстес форма киген, гүл баптап, суарып, топырақ қопсытып жүрген жастарды көзіңіз шалған болар. Бұлар еңбекқор студенттер. Жаз бойы үйде жатып алмай немесе басқа шаруаға бет бұрмай қаланың гүлденіп, көркеюіне үлес қосуға шешім қабылдап, «Жасыл елде» еңбектеніп жүр.

«Жасыл ел» жасақтары құрылған осы 11 жыл ішінде республика бойынша 250 мыңға жуық жас 100 гектар жерді абаттандырып, 50 млн-дай ағаш еккен. Биыл бұл көрсеткіш тағы да еселенбек. Өйткені облыс бойынша 1700 студент «Жасыл елде» жаз бойы жұмыс істеуге ниет білдіріпті.

Бір топ жасты Шымкенттегі Төлеген Айбергенов атындағы көшеден кездестірдік. Аптап ыстыққа қарамастан өздеріне бөлінген аумақты гүлдендіруге кіріскен, өздері көңілді. Жақындап барып, сөзге тартқанымызда бір университеттің, бір факультеттің студенттері екенін білдік.

– Бірінші курсты жақсы көңіл күймен, үздік бағалармен қорытындыладық. Сосын группадағы қыз-жігіттермен ақылдасып, «Жасыл елде» жұмыс істейтін болып шештік. Маусымның бірінен бастап, гүлдерді күтіп-баптауға кірістік. Шыны керек, бұрын гүл баптап жүрген жұмысшыларға қарап, ең оңай жұмыс осы шығар деп ойлайтынмын. Сөйтсем, оның да өзіндік қиындықтары, қыр-сыры бар екен. Бірте-бірте көз жеткізіп, үйреніп келеміз, – дейді М. Әуезов атындағы ОҚМУ-дің ауылшаруашылығы ғылымдары жоғары мектебінің 1-курс студенті Қаракөз Асылова.

Содан кейін группаласы Жеңіс әңгімеге араласты. Ауыл баласы кішкентайынан әке-ағаларымен бірге бау өсіріп, жеміс-жидек жинап өскен. 

– Бір жағынан ақша тауып, үйдегілерге қолқабыс етсек, екінші жағынан қаланың жасыл-желекке айналуына өз үлесімізді қосып жүрміз. Бұл біз үшін үлкен мақтаныш. Әрине, жазғы демалыста даяшы, көлік жуушы, тағы басқа жұмыстарды істеп, ақша табуға болады. Бірақ, онда тек өзіңнің қалтаңа ғана үлес қосасың. Ал біз қазір үлкен мақсат жолында еңбектеніп жатырмыз. Еңбекке деген алғашқы қадамым дәл осы «Жасыл елде» басталғанына шын жүрегіммен қуаныштымын, – дейді Жеңіс Шымкентбай жүзін жуған ащы терді сілкіп тастап.

Ми қайнатар Шымкенттің ыстығында таңнан кешке дейін көше кезіп, еңбек ету де оңай емес. «Жасыл ел» еңбеккерлерінің жұмысы таңғы 9.00-ден басталып, кешкі 17.00-де аяқталады. Түскі асқа бір сағат уақыт бөлінген. Ал оларға «Жасыл ел» еңбек жасақтарының республикалық бюджетінен 50 пайыз, ал жұмыс беруші мекеме қалған 50 пайыз жалақы төлейді. Сонда әрбір студент ай соңында 30-35 мың теңге көлемінде еңбек -ақы алады.

– 2015 жылы облысымызда 1000 жас «Жасыл ел» бағдарламасы бойынша жұмысқа тартылды. Оның ішінде 584-і Шымкент қаласындағы «ЛТД-Тұрмыс», «ЛБ Бәйтерек», «Автоматика» және «Жасыл желек» сынды 4 мердігер мекемеде, «Абай», «Жеңіс», «Орталық» саябақтарында, «Нұрсәт» шағынауданындағы гүлзарларда, Бәйдібек би ескерткішінің маңында, Д. Қонаев, Тәуке хан, Бейбітшілік, Бәйдібек би даңғылдары мен Т. Рысқұлов көшесінің бойында жұмыс істеген болатын. Ал биыл олардың қатары 700-ге артып отыр, – дейді облыстық жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқармасының бөлім басшысы Мұхтар Сейітжапбаров. – «Жасыл ел» бағдарламасында еңбек ететін жастар негізінен орман шаруашылықтарында, қалалар мен ауылдардағы орталық көшелерді, гүлзарларды саябақтар мен Дендросаябақты көгалдандыру, көріктендіру жұмыстарына жұмылдырылады.
Қайта айналып келмес студенттік кезенің әрбір сәтін тиімді пайдаланып, еңбекке араласқан «Жасыл елдіктерге» сәттілік тілейміз. Ал олардың қатарын жақында «Студенттік құрылыс жасағында» жұмыс істеуге ниет білдірген студенттер толықтырады.