Шымкент келбеті

ЭКСПО-2017 көрмесі қарсаңында Көкшетау мен Шымкент арасында жаңа әуе қатынасы іске қосылды. Бір бағытқа жол жүру бағасы – 20 мың теңге, канадалық CRJ-2006 ұшағы 50 орынға арналған.

Алғашқы рейспен Оңтүстік Қазақстанға Ақмола облысының әкімі бастаған делегация Шымкент әуежайына табан тіреді. Екі өңірдің басшылығы әріптестікті арттыру жайлы арнайы меморандумға қол қойды.

Делегаттарды күтіп алған облыс әкімі Жансейіт Түймебаев жаңа бағыттың екі облыстың сауда-экономикалық қатынастарының нығаюына, туризм саласының қарқынды дамуына септігін тигізетіндігін атап өтті.

– Еліміздің Оңтүстігі мен Солтүстігін жалғайтын әуе кеңістігінде алтын көпір орнатылып отыр. Енді аптасына 2 рет – жұма, жексенбі күндері «Шымкент-Көкшетау» әуе бағытымен қатынас болады. Еліміздің мақтанышы саналатын Көкшедегі Бурабай демалыс аймағына шетелдіктердің де қызығушылығы жоғары. Бұдан былай Оңтүстік Қазақстан облысының тұрғындары Бурабайға «Шымкент-Көкшетау» әуе бағытымен баруына үлкен мүмкіндік туды, – деді Жансейіт Қансейітұлы.

Сонымен қатар, облысымыздың Түркістан, Отырар, Сайрам, Қазығұрт, Қасқасу сияқты туристік аймақтарына Ақмола облысынан туристердің әуе бағыты арқылы келуіне мүмкіндік туып отыр. Жалпы, «Шымкент-Көкшетау» әуе бағыты 2 облыстың алдағы уақытта қарыштап дамуына өз септігін тигізбек. Оның дәлелі, көкшетаулық делегация Оңтүстікке іссапары барысында Оңтүстік Қазақстан облысының әкімдігімен екіжақты ынтымақтастықты арттыру жөнінде келіссөздерге отырып, меморандумға қол қойылды.

Сапар аясында, сондай-ақ Шымкент пен Көкшетау қалалары арасында байланыс орнату және «Шымкент» ӘКК ҰҚ мен «Есіл» ӘКК ҰҚ арасындағы ынтымақтастықты күшейту туралы, «ENKI»ЖШС мен ОҚО құрылыс басқармасы өзара меморандум түзді. Мәселен «Көкшетау минералды су» АҚ мен Шымкенттік «Азамат» ЖШС өңіраралық кооперация аясында 2 млрд теңгенің өнімін тасымалдау туралы меморандумға қол қойды.

Бұдан соң Ақмола облысынан келген делегация мүшелері Шымкенттегі «Халықтық кеңсе» («Фронт Офис») мен «Оңтүстік» кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығын, «Шымкент» ӘКК» АҚ және «Оңтүстік» индустриалды аймағы мен еркін экономикалық аймағы сынды нысандарды аралап, олардың тыныс-тіршілігімен танысты.

Елбасы тапсырмасына сай, Оңтүстік тұрғындарының еліміздегі жұмыс көзі көп аймақтарға қоныс аудару шарасы қарқынды түрде жүзеге асырылуда. Осы ретте өткен аптада Сайрам, Қазығұрт, Сарыағаш, Мақтарал аудандары мен Шымкент қаласынан 37 отбасы Солтүстік Қазақстан облысына қоныс аударды.

Екі автобуспен жолға шыққан көштің алғашқы тобын «Нұр Отан» ОҚО филиалы төрағасының бірінші орынбасары Әлімжан Құртаев, облыс әкімінің орынбасары Ербол Садыр бастаған жергілікті билік өкілдері «көш көлікті болсын» деп шығарып салды.

– Бұған дейін қоныс аударғандар азаматтардың 70 пайызы жұмыспен қамтылып отыр. Олар өз мамандықтары бойынша жұмысқа орналасумен қатар ауыл шаруашылығы саласында мал, егін шаруашылығымен айналысуға 7 мың гектардан астам жер алып, бірнеше ауыл коопреративтерін құрып, жеке кәсіпкерлік ашып, істерін дөңгелетіп отыр, – деді облыс әкімінің орынбасары Ербол Садыр. 

Солтүстікке көшкен отандастарымыздың дені ауыл шаруашылығымен айналысуды жоспарлап отыр. Енді аталған отбасылар солтүстіктің Айыртау, Ақжар, Жұмабаев, Есіл және Уәлиханов аудандарына барып қоныстанады. Айта кетерлігі, қоныс аударған отбасының әрбір мүшесіне 35 айлық есептік көрсеткіш көлемінде, яғни шамамен 80 мың теңге бір реттік көмек беріледі. Сонымен қатар, бір жылға дейін тұратын үйдің жалдау ақысы мен коммуналдық төлемдері өтелетін болады.

Бүгінде 700-ге жуық отбасы солтүстікке қоныс аударуға ниет білдіріп отыр. Облыстан өткен жылы 146 отбасы немесе 572 адам Қазақстанның өзге өңірлеріне қоныс аударған. Оның ішінде 125 отбасы Солтүстік Қазақстан облысына, қалғандары Қостанай және Шығыс Қазақстан облыстарына көшіп барған.

Кеше Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Оңтүстік Қазақстан облысына екі күндік жұмыс сапарымен келді. Алдымен, Елбасы облыс орталығындағы бірқатар әлеуметтік нысандарды аралап, «Қазақстан халқы Ассамблеясы» ғимаратының алдынан бой көтерген «Қазақ еліне мың алғыс!» монументінің ашылу рәсіміне қатысты.

«ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ МЫҢ АЛҒЫС!» МОНУМЕНТІ АШЫЛДЫ

Бүгінде өңірдегі қоғамдық келісім мен саяси тұрақтылықты қалыптастырған Ассамблея құрамына 20 этномәдени бірлестік енеді. Аталмыш бірлестіктердің бастамасымен салынған монумент түрлі ұлттардың қазақ халқына деген алғысы мен адал ниетінің нышаны болып саналады. ҚР Президенті салтанатты жиында түрлі ұлттар мен ұлыс өкілдерінің татулығы Тәуелсіз Қазақстанның басты байлығы екенін атап өтті.

– Әр уақытта біз өзімізді Қазақстан азаматы екенімізді қуанышпен айта аламыз. Себебі, Тәуелсіз жылдар ішінде өзіндік даму жүйесі қалыптасқан қазақ халқын, Қазақстан елін дүние жүзі толық танып-білді. Өзге мемлекеттермен тереземіз тең жағдайда жарқын келешекке нық басып келеміз. Мұның барлығы да, елдегі тұрақтылықтың, этносаралық келісімнің нәтижесінде жүзеге асып келеді. Мемлекеттің ішкі дамуы үшін бізге дәл осы құндылықтар қажет еді, – деді Нұрсұлтан Әбішұлы.

Монументтің биіктігі 7,5 метрді құрайды. Нысан еліміздегі барлық этностарға ортақ Отанымызды қос алақанымен көкке көтеріп тұрғандай күн бейнесін сипаттайтын шаңырақтан, іргеміздің берік болуын көрсететін керегеден және болашаққа басқан әрбір қадамымыздың нық болуын әспеттейтін таға іспеттес жарты шеңберден жасалған. Жарты шеңберге «Тағдыр тәлкегімен қазақ жеріне қоныстанған барлық этностар атынан ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ мың алғыс!» деген жазу бар.

Кезінде солақай саясаттың салдарынан ата-бабалары Қазақстанға күштеп қоныстанған этностардың өсіп-өнген ұрпақтары бүгінгі бейбітшіл, берекелі заманға аман-есен жетуін, Қазақстандағы жергілікті халықтың бауырмалдығының арқасы деп біледі. Осы орайда, аталмыш монумент – өңірдегі түрлі ұлт пен ұлыстың қазақ еліне деген кіршіксіз ризалығы мен шынайы алғысының символикалық көрінісі іспетті. 

Елбасы қайта жөндеуден өткен «Қазақстан халқы Ассамблеясының» (бұрынғы «Қазақстан» кинотеатры) ғимаратын аралады. Облыстық бюджет есебінен жөндеуден өткен үш қабатты нысанда «Қоғамдық келісім» мекемесінің қызметкерлері мен өңірдегі этномәдени бірлестіктердің кеңселері орналасқан. Ғимараттың 800 орынға арналған көрермен залы бар. Мұнда түрлі үйірмелер мен жексенбілік мектептердің тұрақты әрекет етуіне жағдай жасалған. Алдағы уақытта бұл ғимаратта Оңтүстік жұртшылығын берекелі бірлік пен ырысты ынтымаққа үндейтін іс-шаралар жүйелі түрде ұйымдастырылмақ.

Мемлекет басшысының назарына этномәдени бірлестіктер өкілдерінің орындауындағы «Бірлігіміз жарасқан» деп аталатын музыкалық композиция ұсынылды.

МЕМЛЕКЕТ ҚОЛДАУЫ – КӘСІПКЕРЛІККЕ СЕРПІН

Елбасы облыс орталығындағы терезе шығаруға арналған алюминий профильдерін әзірлейтін «Gold Aluminum» ЖШС-нің жұмыс барысымен танысты. Ондағы ақпараттық стендтер мен экспозициялық макеттерді көріп, алдағы жоспарларына қанықты. 

2014 жылы индустриаландыру картасы аясында іске қосылған зауытта 70 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. «GOLD Aluminum» брендімен профильдер шығаратын кәсіпорын түрік инвесторларының қатысуымен құрылған.

Серіктестік өткен жылы 750 тонна алюмин профильдерін шығарса, оның 20 пайызы Ресей, Украина, Қырғызстан, Тәжікстан және Түрікменстанға экспортталған. Елімізде 2010 жылдан бері жүзеге аса бастаған индустриаландыру картасының аясында өңірде 159 жоба жүзеге асып, 100,9 млрд. теңгенің өнімі шығарылған. Оның өңдеу өнеркәсібіндегі үлесі 21 пайызды құрайды.

Бұдан соң Елбасы қарқынды бау өсіру және жеміс-жидектерді сақтаумен айналысатын «DALA-FRUIT.KZ» ЖШС-нің жұмысымен танысты. Онда Президентке облыстың әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері баяндалып, ауыл шаруашылық өнімдерінің көрмесі ұсынылды. Мемлекеттік индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясында іске қосылған серіктестікке бастапқыда 83 адам тұрақты жұмыспен қамтылып, компания жұмысын бастаған үш жылда оның саны 277 адамға жеткен. «Агробизнес-2020» және «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламалары арқылы жеңілдетілген несиенің есебінен 400 млн теңге алған қожалық басшылығы бүгінгі таңда ел қазынасына 607 млн теңге салық түсірген. 

Жалпы көлемі 106,5 гектар болатын «DALA-FRUIT.KZ» ЖШС-нің бауына 215 мың түптен астам жеміс ағаштары егілген. Мұнда алманың «Гренни», «Смит», «Фуджи», «Голден делишес», «Гала», «Айдаред» алхоры мен шиенің «Стенлей» атты шетелдік сұрыптарын кездестіруге болады. Заманауи техникамен жабдықталған бау тамшылатып суару жүйесі арқылы жұмыс істейді. 

Сапар барысында облыс әкімі Жансейіт Түймебаев пен қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов Мемлекет басшысына Шымкент шаһарының бүгінгі даму жоспарын таныстырып, жаңадан бой көтеріп жатқан «Шымкент Сити» іскерлік және тұрғын үй кешенінің құрылыс жұмыстары жөнінде баяндады. Сонымен қатар, Мемлекет басшысы аталған бау шаруашылығының ғимаратында өңірдің зиялы қауым өкілдерімен және жергілікті кәсіпкерлермен кездесіп, елімізде қызу қолдауға ие болған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы жайында әңгімелесті. 

– Мен таяуда жариялаған мақаламда заманға сәйкес жаңғыру, оның ішінде рухани жаңғыру мәселесін жан-жақты баяндаған болатынмын. Біздің бүгінгі ең басты мақсатымыз – елімізді дамыған 30 елдің қатарына қосу. Оңтүстік өңірі бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан өсіп, өркендеп келеді. Облыс орталығы Шымкент қаласының дамуына да мемлекет тарапынан жоғары деңгейде көңіл бөлінуде. Үшінші мегаполистің халқы биыл миллионға жетеді деп жоспарланып отыр, – деді Мемлекет басшысы. 

Жиында сөз алған жазушы-журналист Мархабат Байғұт пен белгілі кәсіпкер, «САУТС-ОЙЛ» ЖШС-нің бас директоры Серікжан Сейітжанов Елбасы мақаласының маңыздылығына тоқталып, онда айтылған мәселелердің елдің әлеуетін нығайтуға зор септігін тигізетінін жеткізді. Сондай-ақ Оңтүстік жастары атынан Елбасыға ізгі лебізін білдірген Облыстық жастар ресурстық орталығының директоры Береке Дүйсебеков бүгінгі таңда жастардың білім алуына және кәсіпті меңгеруге үлкен қолдау бар екенін айтып өтті. 

Мемлекет басшысы Н. Назарбаев кездесу соңында Оңтүстікте мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы өз деңгейінде екенін тілге тиек ете келе, атқарылып жатқан жұмыстарға оң бағасын берді. Президент өз сөзінде ірі табысқа жетуде қоғамның рухани жаңғыруы қажет екендігін, бұл жолда жаңа міндеттерді іске асыратын білімді де, білікті мамандар екенін ерекше қадап айтты. 

– Оңтүстік – еліміз үшін ерекше маңызы бар аймақ. Мұнда 800-ге жуық тарихи ескерткіш бар. Өңірдің туризмнің ордасы болуға да мүмкіндігі мол. Ендігі ретте облыста шағын кәсіптің одан әрі қарқынды дамуына қолайлы жағдай жасалуы тиіс. Кәсіпкерлік – экономиканың басты тірегі. Мен мұны үнемі айтып келе жатырмын. Мәселен, Германия бюджетінің 80 пайызы шағын кәсіптен түсіп отыр. Оңтүстік халқы еңбекқор, шаруаның көзін таба біледі. Мемлекет тарапынан жасалып жатқан қолдауды игілікке пайдаланып, осы саланы барынша жандандыру қажет, – деді Елбасы қорытынды сөзінде.

Сәбит ТАСТАНБЕК
Жеңiсбек СЕРІКҰЛЫ

Баба Түкті Шашты Әзіз, Ысқақ бап, Қарабура кесенелері бар киелі мекен, кезінде мәдениеттер өркениеті тоғысқан, облыстың үштен бір бөлігін алып жатқан шежірелі Созақтың тарихы тереңде жатыр. Оған Теріскейлі қарт Қаратау куә. Талай ақын-жазушылардың, ғалым-зерттеушілердің еңбектеріне арқау болған қазыналы өңірдің бүгінгі келбетімен таяуда облыс журналистері танысып қайтты.

«Дархан-ас» тұз шығаратын зауыты

Мемлекет басшысы жыл сайынғы Жолдауында орта және шағын кәсіпкерлікке кеңінен тоқталып, әсіресе аграрлық өнеркәсіпті дамытуға мейілінше баса назар аудару керектігін айтып келеді. Сондай-ақ осы бағытта кәсіп ашып, жұмыс істеймін деген азаматтарға барынша мол мүмкіндік беруді тапсырған болатын. Елбасының тапсырмасына сәйкес бүгінгі таңда Созақ ауданының тұрғындары 47 мемлекеттік бағдарламаның игілігін көріп отыр. 

Тоқтар Тәжібеков – мемлекеттік бағдарлама бойынша несие алып, мал шаруашылығымен айналысып жүрген кәсіпкерлердің бірі. Оның «Құрманәлі» шаруа қожалығында 1530 қой бар. Қазір қойдың қазақы және қылшық жүнді түрлерін будандастырып, бір қойдан 80 келі ет алып отыр. Алдағы уақытта ұсақ малды шетелге экспорттауды мақсат еткен. 2016 жылы ауданнан 2688 ұсақ мал Біріккен Араб Әмірліктеріне экспортқа шығарылған болатын. Биылғы жылы нарыққа 10 мыңнан аса мал сату жоспарланған. 

– Созақ жері мал асырауға өте қолайлы. Ал табиғи, құнарлы шөптерді жеп өскен малдардың еті де жақсы болады. Сондықтан да шетелге экспорттауға тиімді. Осыны ескеріп алғашқыда «Созақ несиеден» 3 миллион алып, жүз шақты қой асырай бастадық. Кейіннен басқа да малдарға біртіндеп көштік. Қазір мемлекет кәсіп бастаймын деген азаматтарға көп мүмкіндік беріп отыр. Жалпы өкіметтен 10 миллион теңге көлемінде субсидия алдым, – дейді «Құрманәлі» шаруа қожалығының басшысы Тоқтар Тәжібеков.

«Аруана» қымыран цехы

Үш отбасы жұмысқа тартылған шаруа қожалықта қойдан бөлек 61 сиыр, 121 бас жылқы және 345 түйе бар. Сүт пен қымызды қоспағанның өзінде кооперативке күніне 30 литрден 100 литрға дейін қымыран тапсырады. Ал бұл өткізілген түйе сүтін қабылдап, оны өңдейтін «Аруана» өндірістік кооперативі Созақ ауданының орталығы Шолаққорған ауыл округінде орналасқан.

– Цехтың ғимаратын жөндеп, түйе сүтін өңдеп шығаратын құрылғыны алу үшін «Ырыс» несиеден 12 миллион теңге несие алдық, – дейді «Аруана» ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативінің төрағасы Жанболат Әдишов. 

Күніне 1 тонна сүт өндіретін кәсіпорында 15 адам жұмыс істейді. Келешекте бұл көрсеткішті 5 тоннаға дейін жеткізуді мақсат етіп отыр. Қазір мұнда қымыраннан бөлек, айран, иогурт, кілегей секілді өнімдер де шығарылуда. 

– Қазіргі дәрігер-ғалымдар уран өндірілетін аумақтағы тұрғындарға күніне жарты литр қымыран ішіп тұруға кеңес береді. Өйткені, мұндай жерлердегі адамдар туберкулез және түрлі ісік ауруларына шалдығуы мүмкін. Ал қымыранның осы дерттерге қарсы емдік қасиеті бар, – дейді «Аруана» кооперативінің инженер-технологы Көшбаев Сәрсен. 

Созақ – уран мен алтыннан бөлек тұз өндіруге де қолайлы аймақ. Мәселен, аудандағы «Бақыт таңы» тұз кені қазірде бүкіл өңірді ас тұзымен қамтамасыз етіп отыр. «Дархан-Ас» деп аталатын өндіріс кәсіпорны сағатына 5 тоннаға дейін иодталған ас тұзын өңдеуге қауқарлы. Қазір онда бас-аяғы 30 адам қызмет етуде. Дайын өнімнің аудан дүкендеріндегі 1 келі бағасы 20 теңге. 

– «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы бойынша несие алып, осы өндіріс орнын аштық. Зауыт толықтай автоматтандырылған. Алдымен бізге келген тұз жуылып, кептіріледі. Сосын иодталып, қорапқа салынып, сатылымға жіберіледі, – дейді кәсіпорын басшысы Мұрат Сапаров.

Айта кетейік, елімізде былтырғы жылдың өзінде «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы аясында 740 миллиард теңгенің өнімі өндірілген. Алғашқы жартыжылдықта оған 9500-ден аса адам қатысып, 15 мың жұмыс орны ашылған. 

Сапар барысында Созақ ауданының орталығы Шолаққорғанның орталық кітапханасында да болдық. Шолаққорғанның Оңтүстік Қазақстан облысындағы аудан, қалалар арасында кітап қоры жағынан көш бастап тұрғанын да айта кеткен жөн. 

– Кітапханада 385 мыңнан астам кітап бар. Олардың 8500-і сирек кездесетін құнды кітаптар. Сондай-ақ, бізде әлемдік әдебиеттің 280 томдығы және көне кітаптардан «Манас», «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» жырлары өте жақсы сақталған,–дейді орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің директоры Зылиха Мыңжасарова.

Кітапханада бұдан бөлек соңғы 32 жылдан бері «Егемен Қазақстан» («Социалистік Қазақстан»), «Оңтүстік Қазақстан», «Казахстанская правда», «Жас Алаш», «Молшылық үшін», «Теріскей», «Созақ үні» секілді газеттердің мұрағаты сақталған.
Кезінде «Оңтүстікте Созақ деген ел бар. Бұл шалғай жатқан, өзіне Қыдыр қонған ел» деп Шерхан Мұртаза айтып өткен Созақ ауданы Оңтүстік Қазақстан облысының 7 ауданында құрылған индустриалды аймақтың бірі.

– Созақ ауданы облыс орталығынан шалғай орналасқан. Бізде теміржол жоқ. Сондықтан кәсіпкерлікті дамытып, «ҚазАтомПром» мекемелеріне қатысты өнімдер шығаруға басымдық берілген. Сосын ауылшаруашылық саласына да ерекше көңіл бөлінуде. Жылына 10 млрд теңгенің өнімін өндіреді. 830-дан астам шаруа қожалық бар. Ал аудан бойынша 250 мың ұсақ мал, 9000-нан астам түйе, 25 мыңнан астам мүйізді ірі қара, 11 мыңнан астам жылқы бар,  –  деді аудан әкімі
Мақсат Исаев облыс журналистерінің Созақ өңіріне жасаған сапары кезінде.

Сапарғали ҚАНАТ,
Шымкент – Шолаққорған – Шымкент

Іскерлік климатты қалыптастыруда оңтүстікқазақстандық кәсіпкерлердің белсенділігі жоғары. Яғни, ел аумағында үздік үштікке енеді. Шымкент қаласына келген Қазақстанның кәсіпкерлер құқығын қорғау бойынша өкілі Болат Палымбетов осындай баға берді. Облыс әкімі Жансейіт Түймебаевтың қатысуымен өткен кеңейтілген жиында кәсіпкерлік саласындағы өзге де өзекті мәселелер талқыланып, алдағы жоба-жоспарлар қаралды.

Жиында өңірдің іскерлік климатын қалыптастыру, көлеңкелі экономика мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес, салық төлеу, жер телімдерінің берілуі сияқты өзекті мәселелер жөнінде сөз қозғалды. Республика бойынша «Атамекен» кәсіпкерлер палатасына шағын, орта және ірі бизнеске қатысты түскен арыз-шағымдардың басым бөлігі де осы мәселелер жөнінде тіркеледі. Өңір басшысы аймақта кәсіпкерлікке қажетті жер телімдеріне деген тапшылық туындап отырғанын жеткізді. 

– Оңтүстік Қазақстан облысында бос жатқан бірде-бір жер телімі жоқ. Облыс орталығындағы барлық коммерциялық жерлердің сатылып кеткенін жасыруға болмас. Сондықтан біз құрылысы ұзақ жылдар бойы тоқтап тұрған жер телімдерін анықтап, қадағалауымыз қажет. Бұл ретте аудан-қалалардағы барлық жер телімдері тексеруден өтіп, олардың тиімділігін арттыру жолдарын ойластырған абзал, – деді Жансейіт Қансейітұлы. 

Сондай-ақ, инвестор тартудағы көшкі-қон заңнамаларының бірқатар заңдылықтары мен мемлекеттік тапсырысты бөлу кезінде туындайтын құжатбастылық мәселелері де жиында тағы бір екшеленді.

Байтақ Қазақ елі үшін Қазығұрт өңірі ыстық мекен. Аңызға тұнып тұрған қасиетті жер. Қасиетті демей не дерсіз, ол туралы аңыз-әпсана, жыр, дастан қаншама. Көнеден жеткен аңыз бойынша, бүкіл әлем су астында қалып, топан су басқанда Қазығұрт тауының жоғарғы шыңына Нұх пайғамбар кемесі келіп тоқтаған деседі. Ғасырлардан ғасырларға жалғасып келе жатқан ескі аңыз осылай дейді. Желмаясына мініп, жерұйық іздеген Асанқайғы бабамыз: «Қазығұрт – Алланың мейірімі түсіп, шапағатын шашқан тау екен, Нұх пайғамбардың кемесі қалып, бар қасиет бойыңнан табылғандай тау екенсің...» деп жырлаған. Тізе берсек, Қазығұрт туралы маңызды дерек көп.

Адамзаттың қазық жұрты

Халқымызда «Қазығұрттың басында кеме қалған, Болмаса ол әулие неге қалған...» деп келетін жыр бар. Бар қазақ мұны естіп өсті. Ежелгі дәуір әдебиетінің інжу-маржаны саналған «Оғызнамада» және араб тілінде жазылған көптеген шығармаларда Қазығұрт тауының аты ерекше аталады екен. Аңыз түбі ақиқат деген, Пайғамбар кемесінің Қазығұртта тоқтағанына сол өңірдегі жер атаулары да нақты дәлел бола алса керек. Мысалы, онда «Пайғамбар тоқтаған», «Пайғамбар саусағы», «Нұх пайғамбардың мешіті», «Әбрахмат бұлағы», «Ғайып ерен, қырық шілтен», «Ата тас пен Ана тас», «Ақбура ата», «Көзді ата», «Кеме қалған» т.б. әулиелі жерлер, үш жүзден астам бұлақ, бірнеше үңгір бар.

Ғалым Қ.Өмірәлиевтың пікірінше, Қазығұртта осылайша аталатын қала б.д.д. бірінші ғасырда болған. Қазығұртта Кемеқалған аталатын жер бар. Сол маңайдан тастан қаланған қосу белгісі бар үлкен доңғалақ табылған. Бұл таңбаның өркениет әлемінде кең тарағаны белгілі.Оны шумерлер udu «Күн құдайы» («бог солнца») деп оқығанын Олжас Сүлейменов атап көрсеткен.

Этнограф ғалым Жағда Бабалықұлының пікірі мынадай: «Орыс ғалымдары Тәжікстанның теңіз деңгейінен 300 метр биігінен акуланың сүйегін тапты. Яғни, 12 мың 680 жыл бұрын Орта Азия топан су тұтқынында болған делінетін ғылыми дерек Нұх пайғамбардың кемесі Қазығұртқа тоқтаған деген аңызды тірілте түседі».

Туристер саны көбейген

Қазығұрт ауданындағы туристік нысандар негізінен туризмнің тарихи-діни мінәжат ету және табиғи-экологиялық түрлеріне бейімделген. Халық арасында аты аңызға айналған тарихи маңызы бар Ысмайыл ата, Ысқақ ата, Ақбура әулие кесенелері секілді көпшілік мінәжәт ететін әулиелі жерлер көптеп кездеседі және «Кеме қалған» («Нұх пайғамбар кемесі») монументі, «Қазығұрт» сауықтыру туристік базасы, «Сайрам-Өгем» ұлттық табиғи паркі аймақтары бар. Облыстық туристік маршруттар тізіміне «Кеме қалған» монументі – Ақбура әулие кесенесі – «Ысмайыл ата» архитектуралық кешені» маршруты енгізілген.

Ақбура әулие кесенесі Қазығұрт тауының оңтүстік-батыс баурайындағы бұлақ жағасына орналасқан (Ақбура әулие Қ. А. Ясауидің әрі замандасы, әрі шәкірті болған. Заманында ақ бураға мініп, зікір салып жүретіндіктен, оны ел іші Ақбура әулие атаған). Қазір мұнда кесене және қонақжайлар салынып, зиярат етуге келгендер үшін қосымша құрылыстар жүргізілген. «Кеме қалған» («Нұх пайғамбар кемесі») монументі – халық аузындағы аңыз желісін негізге ала отырып, жер бетіне тіршілік нәрін сепкен Нұх пайғамбар кемесін бейнелеуге талпынған. Авторлардың көшпелі халықтың дүниетанымымен санаса отырып жұмыс істегені айқын көрінеді, төрт түлік тегінің өрбуі (Қамбар ата, Ойсыл қара, Зеңгі баба, Шопан ата, Сексек ата) туралы аңыздар лебі айқын сезілетін кеме бейнесі ұлттық ою-өрнектермен безендірілуі тамаша үйлескен.

Қазығұртта Сейдалы Дүйсебайұлы деген азамат тұрады. Аудандық кәсіпкерлік бөлімінің бас маманы болып істейтін ол әлеуметтік желілер арқылы жұртшылықпен осы өңірдің туризм саласындағы жедел ақпараттарымен бөлісіп отырады. Өзі нағыз табиғат жанашыры.

– Жоғарыда аталған негізгі үш туристік нысанға 2015 жылдың қорытындысымен сырттан келушілер саны 2572 адамды құрады, – дейді С. Дүйсебайұлы. – Оның қатарында ішкі келушілер саны 26 799 адам (жалпы барлығы 29 371 адам). Ал 2016 жылы бұл көрсеткіш өткен жылдармен салыстырғанда өсіп отыр. Яғни, сырттан келетін туристер саны жалпы 40 мың адамға жуық болды.

Скайраннинг... Әрі демалыс, әрі спорт

Қазығұрт тауы Тянь-Шань тауларының батысында орналасқан жеке дара тау екенін бәрі біледі. Ал енді оның сырт жағында тұрған Қаржан, Өгем таулары бар. Көрген көзге әсемдік сыйлайды. Қарап тұрғанда санаңды сергітетін сұлу сарқырамаларын айтсаңшы. Әсіресе, Қаржан тауының етегіндегі Қырыққыз шатқалының кереметі кім-кімнің де есінде мәңгі сақталып қалары сөзсіз.

«Сайрам-Өгем» ұлттық табиғи паркінің Өгем филиалының Өгем шатқалында қонақжай, бақылау бекеттері, демалыс орындары, аңшылар үйі орналасқан. Мақпалкөл – ауданның ғана емес, облыстағы теңіз деңгейінен ең биік нүктеде орналасқан көл, теңіз деңгейінен 2100 м. биікте. Табиғи парктің Өгем бөлімі демалушыларға арналған 2 туристік соқпақ: Мақпалкөл және Сусіңген көлдеріне атпен және жаяу серуендеу машруттары туристерге тұрақты түрде қызмет етіп келеді. Олар: 1) Өгем елді мекенінен Мақпалкөлге 3 күндік атпен саяхат, 45 км., мерзімі маусым-қыркүйек айлары аралығы; 2) Өгем елді мекенінен Сусіңген көліне 3 күндік атпен саяхат, 31 км. Ұлттық парктің территориясында Қырық қыз, Күйеутас секілді табиғи тас мүсіндері, Ордақонған, Ұлыжұрт, Кішіжұрт тарихи қоныстары мен тарихы тас дәуіріне кететін үңгірлер белгілі.

Өгем аңғарының табиғатымен бірге флорасы мен фаунасы да саяхатшылардың назарын өзіне аудармай қоймайды. «Сайрам-Өгем» ұлттық табиғи паркінің Өгем бөлімінің территориясында мекен ететін 7 сүтқоректі, 7 құс және өсімдіктердің 62 түрі Қазақстанның Қызыл кітабына енген. «Қазығұрт» сауықтыру туристік базасы - С.Рахимов ауыл округінде жалпы құны 200 млн теңгелік «Сауықтыру орталығы және балалар лагері, Демалыс аймағы» жобасын іске асыруда. Қуантатыны, ауданда балалар туризмі де жақсы қалыптасып келеді. Оқушылардың жазғы демалысы кезінде «Атбұлақ» жалпы орта мектебінің интернаты базасында «Шапағат» балалардың жазғы сауықтыру лагері жұмыс істейді. Бұдан бөлек, 2015 жылдан бастап «Қазығұрт» сауықтыру туристік базасы оқушылардың жазғы демалысында сауықтыру лагері қызметін атқара бастады. Былтыр «Шапағат» балалар сауықтыру лагерінде 500 бала, «Қазығұрт» сауықтыру туристік базасында 1000 бала демалыпты. Тағы бір ерекше атап өтерлігі, Қазығұрт жоталарында тауға жүгіруден (скайраннинг) жарыстар мен туристік жорықтар жиі ұйымдастырылып тұрады.

Бүкіл қазақ білетін киелі Қазығұрт тауына саяхат жасайтындар аз емес. Осы таудың ең биік нүктесі 1768 метрге көтеріліп, демалысына демалыс қосып, өз-өзіне адреналин сыйлайтындар да жетерлік. Ол әрі спорт, әрі туған жердің тарихына деген жанашырлық.

«Нұртаудың» шипалы суын ішіңіз!

Дәм бұйырып, жуырда Қазығұрт тауының бауырында жатқан Тұрбат ауылына барудың сәті түсті. Қазығұрт кентінен шығыста 20 км жерде, Қосмола шоқысының етегінде жатқан ауыл қазіргі кезде аумағында үш бірдей ортағасырлық қала орны мен сегіз архитектуралық ескерткіші бар санаулы елдімекендердің бірі. Алдымен Тұрбаттан 8 км қашықтықтағы биікте бой көтерген «Нұртау» демалыс аймағына ат басын бұрдық. Басшысы осы ауылдың азаматы Нұрлан Қадыров деген жеке кәсіпкер. Өз ауылына жанашыр жан екен. Жеке қаржысына үлкен футбол алаңын салып беріпті. Тағы біраз жоспарлары бар көрінеді.

«Нұртау»-дың салтанатты ашылуы биылғы жазда болмақ. Ресми ашылуы өтпесе де, жұртшылық бұл жердің кереметін бір-бірінен естіп, демалуды хош көрген. Былтырғы жаздың өзінде оған 18-ге жуық елден туристер келіп, демалып кетіпті. Келушілерге толық жағдай жасалған. Фин моншасы бар.«Көпшілік жанға жайлы мекенді, табиғат аясында тыныштықта серуен құрғанды ұнатады. Мұнда оған мүмкіндік мол. Тау бөктерінде сарқыраманың суына шомылу ерекше әсер сыйлайды. Доланасы жүрекке ем. Құрт, май, қымыз-шұбат дегеніңіз бәрі табиғи. Ағаш бұтасынан жасалған қарапайым шарбаққа дейін шетелдіктерге қызық», дейді кәсіпкер. Ерекшелігі, бұл жердің суы өте шипалы екен.

Көктерек бұлағының суы көкжөтелге, сүйелге, тіпті бүйрек ауруына да ем көрінеді. Емдік суды іздеп сонау Ташкенттен келеді екен жұрт. Байқағанымыз, демалыс аймағының ауасы өте таза. Жұта бергің келеді.

Бұдан соң «Ысмайыл ата» архитектуралық кешеніне бет түзедік. Ол Тұрбат ауылында орналасқан, ХІV ғасырда Әмір Темірдің бұйрығымен салынған. Бұл кешен: Ысмайыл ата кесенесі, Жәбірейіл ата кесенесі, Қошқар ата кесенесі, шілдехана, қақпа, мешіттен тұрады. 1976 жылдан бастап мемлекет қарауына алынған, 2006 жылы реконструкциялық жұмыстар жүргізілген.

1896 ж. Тұрбат ауылынан бір бетінде ұзын имек тұмсықты құстың басы бейнеленген, біржүзді, сабы бар қола пышақ табылған екен. Б. з. д. VIII–IV ғғ. жататын бұл зат осы тау бөктерін адамдар ерте көшпенділер дәуірінде-ақ игеріп алғанын айғақтайды. Алайда Тұрбат ескерткіштерінің басым бөлігі ортағасырлық кезеңге жатады.

Мұнда әулиелер қатарындағы ортағасырда кеңінен танымал болған шайқылар – Ысмайыл ата мен Ысқақ атаның кесенелері орналасқан діни кешендер тұр. ХIV ғ. өмір сүрген олар Қожа Ахмет Яссауи ілімін ұстанған үлкен сопылық қауымның тәлімгер-шайқылары болған. Аңыз бойынша, бұл қауымның бірінші басшысы Ибраһим ата, оның Ысмайыл және Жәбірейіл есімді екі баласы болған. Ысмайыл 20 жасқа толғанда қалмақ шапқыншылығы болып, жау оның ата-анасы мен бауыры Жәбірейілді өлтіреді. Ысмайыл тұтқынға түсіп, құл ретінде басқа діндегілердің малын бағады. Жас жігіттің көрсеткен ғажайыптары «қалмақтарды» ислам дінін қабылдауға мәжбүр етіп оны құлдықтан құтқарады.

Көктем Оңтүстіктен, Наурыз Қазығұрттан басталады

Қазығұрт Шымкент қаласынан оңтүстікке қарай 35 км-дей қашықтықта. Қазір салынып жатқан Шымкент-Ташкент тас жолының Қазығұртқа дейінгі тұсы толық аяқталған. Жол тегіс. Туристерге ыңғайлы десе болғандай. Бүгінде үлкен күре жолдың бойындағы Қазығұрт жотасына Нұх пайғамбар кемесінің символдық макеті қойылған. Алыстан көзге шалынады. Бұл әрине, туристерді тартудың, ел азаматтарын рухтандырудың бір тамаша белгісі.

Қазығұрт өңірі құнарлы да шұрайлы өлке. Ауылы берекеге толы, ауасы таза, тұнық өзендерін көру бір бақыт. Қымызы мен шұбаты, құрты мен қазысының дәмі ше, таңдайыңызда жүреді. Бұл дегеніңіз, туристерді тартуға үлкен мүмкіндік. Жазушы Мархабат Байғұт ағамыздың былай дейтіні бар: «Қазығұрт – тек Қазығұрт ауданы ғана емес. Шымкентіңіз сол таудың баурайында. Сондықтан таяу маңайдағы Төле би, шығыс жақтағы Сайрам, сәл терістік тұсқа таманғы Ордабасы аудандары атыраптарынан әкелінер қымыздың бәрін бір сөзбен Қазығұрттың қымызы деуге әбден болады». Жөн-ақ дерсіз. Былтыр жазда ұзақ қашықтыққа жүгіретін әйгілі желаяқ, американдық Дин Карназес Қазығұртқа келген. Сонда қонақ боп, қазақтың ұлттық ас мәзіріне риза болыпты. «Ұлттық сусындарыңызға ешбір сусын жетпейді» деп сіміре беріпті. 

Көктем Оңтүстіктен басталады деп жиі айтылады. Атақ-даңқы алты алашқа жайылып, әулие атанған ғалым Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы «Наурыз Қазығұрттан басталады» депті. Текке айтпаса керек. Осыдан он үш мың жыл бұрын Ұлыстың Ұлы күні Нұх пайғамбар кемесі тоқтаған тұста мерекеленген деген аңыз бар. Белгілі этнограф-ғалым Жағда Бабалық бұл орайда нақты дәлелдер келтірген.

Қазығұрт өңірі – жаңа өркениеттің, жаңа өмірдің бастауы дейміз. Биыл жазда елімізде ЭКСПО-2017 көрмесі өтетіні белгілі. Шетелдік туристер үшін Оңтүстік өңірін қамтитын 15 маршрут енген. Оның қатарында Қазығұрттағы «Кемеқалған» монументі және аудандағы бірнеше нысан бар. Еліміз үшін маңызды бұл халықаралық көрме қасиетті Қазығұрт өлкесін әлемге жан-жақты танытуға мол мүмкіндік болып отыр.

Білгенге маржан

Ежелгі жер-су атауының мифтік түсінігіне қарағанда «Қазығұрт» атауының ең ежелгі түркілік нұсқасы – «қаңғұқ-урт» болған деседі. Мұндағы «Қаңғұқ» (қуыс, үңгір, шұңқыр) сөзі «бастапқы тіршілікті жаратқан құрсақ, Ұлы ана» дегенді білдіретіні айтылады. Тағы бір пікір бар. «Қазығұрт» атауы «Қазық» сөзіне «йурт» (жұрт) деген сөз тіркесу арқылы жасалған, яки адамзаттың «Қазық жұрты» дегенді білдіреді.

Қазір көктемнің күні туып, диқан қауымы шаруаға кіріскен шақ. Қаладағы ауыл шаруашылығы тауар өндірушілер 10 400 гектар алқапқа егін егу жұмыстарын жүргізді. Қажетті жанар-жағар май мен тыңайтқыштар көлемін анықтау мақсатында шаруашылықтардан өтінім жинау басталып кеткен. Ел Үкіметі агроөнеркәсіп кешенін дамыту, шаруашылықтарды кооперативтерге тартуға баса назар аударып отырғаны белгілі. Шымкентте бұл бағытта атқарар жұмыс көп. Қалалық ауылшаруашылығы және ветеринария бөлімі 2020 жылға дейінгі даму тұжырымдамасын жүзеге асырмақ.

КООПЕРАТИВКЕ ҚЫЗЫҚТЫРА БІЛУ КЕРЕК

Елбасы 14 ақпан күні Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың жаңа мемлекеттік бағдарламасын бекітті. Ондағы негізгі мақсат – отандық өнімнің экспорттық әлеуетін дамыту, ауылшаруашылық кооперациясына шағын және орта шаруашылықтарды тарту, су ресурстарын тиімді пайдалану және т.б.
2021 жылға дейін азық-түлік өнімдерін экспорттауды 40%-ға ұлғайту міндеті тұр. Елбасы халыққа арнаған әр Жолдауында ауылшаруашылын дамытуға, оның ішінде етті және сүтті мал өнімдерінің көлемін арттыруға, оны қайта өңдеу ісіне мән береді.
Таяуда облысқа ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Ауыл шаруашылығы министрі Асқар Мырзахметов келіп, кооператив ісіне шаруаларды қызықтыра білуге шақырды. Яғни, бұл саладағы мамандарға зор жауапкершілік жүктеліп отыр.
Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Тимур Баймұханов бұл бағытта қалада атқарар шаруа көп екенін айтады. Өткен жыл жемісті қорытындыланды. Бірқатар мәселелер де бар.
Қазір қаладағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер көлемі – 62,2 мың га: 39 417 га – егістік, 19 571 га – жайылым, 244 га – шабындық және т.б. Жалпы қала бойынша бүгінде 4152 ауылшаруашылық кәсіпорыны жұмыс істейді. Оның 3908-ы шаруа қожалық, қалған 244-і жауапкершілігі шектеулі серіктестік пен өндірістік кооператив.
– Азық-түлік тауарларын өндіру жөнінен де қаланың әлеуеті жоғары. Бұл бағытта да нәтижелі жұмыстар баршылық. Былтыр облыс әкімдігі, облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы және қала әкімдігі тарапынан үшжақты келісім-шарт негізінде салаға қатысты 30 тапсырма берілсе, жыл қорытындысы бойынша аталған тапсырмалардың 27-і жоғары деңгейде орындалды. 2016 жылдың қорытындысы бойынша қалада 15 ауылшаруашылығы кооперативі құрылды. Оның ішінде қазір жұмыс істеп тұрғаны – 12.
Осы атқарылған жұмыстардың нәтижесінде 2016 жылы қала бойынша жалпы ауыл шаруашылығы өндірілген өнім көлемі 22 млн 215,5 теңгеге жетті, – дейді Тимур Сұлтанбекұлы. Бұдан бөлек, қалада ветеринариялық бақылау және қадағалау ісі, ауылшаруашылық жануарларын тасымалдау бойынша да бірқатар жұмыстар жүргізілмек.

10,1 ГЕКТАР ЖЫЛЫЖАЙ ІСКЕ ҚОСЫЛДЫ

Шымкент қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі мамандарының берген мәліметі бойынша қалада атқарылып жатқан жұмыстардың барысына келейік.
2016 жылы жүзеге асқан ірі жобалардың бірқатары мынадай: жобалық құны 500 млн теңгеден астам «SMG Greenhouse Profit» ЖШС-і – 2,2 гектарға жылыжай құрылысын аяқтады. Ал 4,7 гектар алқапқа жайғасқан «Асар KZ» АӨК өнеркәсіптік жылыжайының жалпы жобалық құны – 519 млн теңге.
Бұдан бөлек, 336 млн теңгеге жобаланған «Аманкелді» ЖШС-і мал бордақылау алаңы құрылысын жүргізіп, жұмысты бастады.
«ZEROMAX» және «Ak ordasy building» ЖШС-і 57 гектарға құны 15 млрд теңгеге жуық «Агроқалашық» жылыжай кешенінің құрылыс жоспарын дайындады. Жалпы, былтыр 10,1 гектар алқапта жылыжай, 20 гектар жерде қарқынды бау өндірісі жұмысын бастады. Егін шаруашылығына жоғары өнімді жаңа интенсивті технологиялар ендірілуде. Атап айтқанда, былтыр 4200 гектар жерге терең қопсыту, 200 гектарға тамшылатып суғару технологиясы енгізілді.

«МАЛ ҰРЛЫҒЫНА ТОСҚАУЫЛ!»

Қалада ветеринариялық бақылау және қадағалау жұмыстары да жандана түскен. Ауылшаруашылығы жануарларын және ет өнімдерін тасымалдау мен ветеринариялық-санитарлық бақылау күшейе бермек. Өткен жылы облыстық прокуратураның бастамасымен «Мал ұрлығына тосқауыл!» жобасы іске асты.
Шымкент қаласының аудандық прокурорлары, жергілікті полиция қызметінің өкілдері, қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі мамандары қаладағы базарларда ауыл шаруашылығы малдарының сырғасын, ветеринариялық паспортын және анықтамасын анықтау мақсатында рейдтік іс-шаралар жүргізіп, бірқатар заңсыздықтарды анықтаған.
Мәселен, 8 қаңтар күні «Сандыбаев» және «Иман» ЖШС-нің мал базарларына ветеринариялық-санитарлық бақылау жұмыстары жүргізіліп, оның нәтижесінде «Ветеринария туралы» Заңының 25 бабы 4 тармағының және ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің бекітілген талаптары бұзылғаны мәлім болып отыр. Жеке кәсіпкерлерге қалалық бөлім тарапынан заң бұзушылықтарды қалпына келтіру туралы нұсқама берілді.
Қазіргі таңда ветеринария саласында құқық бұзушылықтардың алдын алу мақсатында қалада 10 ірі базарға, 2 мал базарына, 104 супермаркет пен дүкенге хабарландыру ілінді.
ҚР Ауыл шаруашылығы министірінің бұйрығына сәйкес, 2016 жылы облыстық басқарма бекіткен ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жоспарына сай 33 500 бас ірі қара, 74 500 бас уақ мал және 2560 бас жылқы малы бірдейлендіріп, ВЕБ-порталға енгізілді. Бұл – жүз пайыздық көрсеткіш.

СУАРМАЛЫ ЖЕР КӨЛЕМІН 40 ПАЙЫЗҒА ҰЛҒАЙТУ ҚАЖЕТ

Қалада агроөнеркәсіп кешенін дамыту мақсатында қолға алынған 2020 жылға дейінгі «Даму» бағдарламасына сәйкес бірқатар жобаларды жүзеге асыру міндеті тұр.
Мәселен, жылыжай өндірісі бойынша 136 гектар жерге жайғасатын «Жылыжай жұмағы» кешенін айта кеткен жөн. Жобаның жалпы құны – 50 млрд теңгеден астам.
2020 жылға дейін тамшылатып суғару технологиясын 1150 гектарға ендіріп, қарқынды бау көлемін 154, ал жылыжай көлемін 90 гектарға дейін ұлғайту керек. Бұл орайда ескерер мына жағдайды айта кетсек. Бүгінде шаруашылықтарға мал азығын егудің орнына, қала халқының тұтынуына қажетті ауыл шаруашылығы дақылдарын егу ұсынылып отыр. 10 мың га суармалы жерлерді игеру бағытына сәйкес, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерге түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. Жалпы, 2020 жылға дейін қала аумағындағы суармалы жер көлемін 40 пайызға ұлғайту межеленген.
Жалпы, қала бойынша ауыл шаруашылығы су нысандарының ұзындығы – 275, 2 шақырым. Бүгінде бөлім мамандары тарапынан нысандарды зерделеу актісі дайындалуда. Оның қорытындысына сәйкес, жөндеу және тазалау жұмыстарына жобалық-сметалық құжаттамалар бойынша бюджетке ұсыныс беріледі.
Қала әкімінің орынбасары Т.Баймұханов су нысандарын күтіп ұстау бойынша Сайрам, Төлеби, Ордабасы аудандары әкімінің орынбасарларымен кездесу жиын өткізген еді. Ендігі кезекте Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі тарапынан мемлекеттік коммуналдық кәсіпорын ашу қажеттігі туындап тұр.
Кооперативтер құру ісіне келер болсақ, бұл бағытта да атқарар жоспар ауқымды. Қазіргі таңда қала аумағындағы шағын мал бордақылау алаңдарын қоса алғанда 15 000-ға жуық ірі қара мал бордақылануда. Бағдарламаға сәйкес, 2020 жылға дейін 188 шағын мал бордақылау алаңын, 140 шағын сүт және 4 шағын құс фермасын ашу көзделіп отыр.
Статистика мәліметтеріне сәйкес, 2016 жылдың қорытындысы бойынша ет және сүт өндірісінің 50 пайыздан астам үлесі жеке қосалқы шаруашылықтарға тиесілі екен. Қалалық ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі ет және сүт өндірумен айналысатын жеке қосалқы шаруашылықтарды біріктіру арқылы ауыл шаруашылығы өндірістік кооператив құруды ұлғайта бермек.

Облыстық «Туған жерім – тірегім» патриоттық ән байқауы өтті

Тәуелсіздігіміздің 25 жылдық мерейтойына орай әр салада елдің рухын көтеретін, жетістіктермен мақтанып, болашаққа зор сеніммен қадам басуға ықпал ететін іс-шаралар күн сайын өтуде. Соның бірі Оңтүстік Қазақстан облысының жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқармасының «Жастар ресурстық орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің және Отырар ауданы әкімдігінің ұйымдастыруымен өтті.

Мерекелік бағдарлама Отырар ауданы, Темір ауылындағы «Ардагерлер» саябағының ашылу салтанатынан басталды. Аудан әкімі Ерлан Айтаханов ел Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейлі мерекесінің мән-маңызына тоқталды. 

– Бүгін ауылдағы халық, жергілікті тұрғындар демалатын орын «Ардагерлер» саябағы пайдалануға беріліп отыр. Бұл қарияларға деген құрмет, халыққа жасалған игі іс. Алдағы уақытта ауыл-аймақты көріктендіру, мәдени орталықтарды қайта жандандыру жұмыстары жалғаса береді. Жақында облыс орталығында «Отырар ауданының күндерін» өткізуді жоспарлап отырмыз. Сондай-ақ, Шәуілдір ауылында «Шәміл мен Дүрия» атты тағы бір саябақ пайдалануға берілетін болады, – деді құттықтау сөзінде.

Бұдан кейін аудан әкімі Ерлан Айтаханов пен облыстық жастар саясаты мәселелері жөніндегі басқарма басшысы Болат Жанәбіл бастаған ауыл ардагерлері мен қонақтары саябақ ауласына көшеттер отырғызды.

Сәскеге таяу Отырар ауданы, Шәуілдір ауылының «Мәдениет үйінде» облыстың әр ауданынан келген 25 жас «Туған жерім – тірегім» атты патриоттық әндерді орындаудан байқауда бақ сынады. 

14 пен 29 жас аралығын қамтыған сында жастар жанды дауыста ән шырқаған жас әншілердің барлығына «Алғыс хатпен» сыйлықтар табыс етілді.

Бас жүлдені сахналық қойылым қойып, әнді нақышына келтіріп орындауда алдына жан салмаған Отырар ауданының тұрғыны Шохан Теңлібаев иемденді. ІІ орын Бәйдібек ауданынан келген Асан Сыдықовқа, І орын шымкенттік Алмасқожа Музаппаровқа бұйырды. Үшінші орынның қаржылай жүлдесін түлкібастық Нұрлан Бекеев алды. Сондай-ақ, Ордабасы ауданы әкімінің жүлдесін Е.Айтаханов Әйгерім Тәжіге тапсырды. 

Байқау соңында «Қазақ вальсінің королі» атанған сазгер Шәмші Қалдаяқовтың «Отырардағы той» әніне аудан әкімдігінің қолдауымен «Семсер» тобының орындауында түсірілген бейнебаянның тұсау кесіліп, көрермендеріне жол тартты.

Осы аптада өңір басшысы Жансейіт Түймебаев қала активімен кездесті. Қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов өңір басшысының алғашқы іссапарын Шымкент қаласынан бастағанына алғысын білдірді.

– Облыстың өсіп-өркендеуі әрқашан қаламызбен тығыз байланысты. Шымкент – еліміздің Оңтүстігіндегі ірі мегаполис. Мұнда білім, ғылым, мәдениет салалары бойынша көптеген жұмыстар жүргізілуде. Біз бірлесіп,
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тапсырмаларын орындап, даму жолында мемлекет басшысы сеніп тапсырған міндеттерді орындайтын боламыз, – деді облыс әкімі Жансейіт Түймебаев.

Алқалы кездесуде қала әкімі өңір басшысына қалаға қарасты мемлекеттік құрылымдардың басшыларын таныстырды. Сондай-ақ, қала әкімінің орынбасарлары Жансейіт Қансейітұлының алдында Шымкент қаласының 2020 жылға дейінгі бес жылдық даму тұжырымдамасындағы бірқатар мәселелер мен жаңа бастамалар туралы баяндады.

Бұдан кейін облыс әкімі Шымкенттегі құрылысы жүргізіліп жатқан бірқатар нысандарды аралап көрді. Ең алдымен, облыс әкімі Тəуке хан даңғылының күрделі жөндеу жұмыстары мен Қапал батыр көшесіндегі көпірдің құрылысымен танысты. Айта кетейік, осыдан бір ай бұрын көпірдің бір жағы пайдалануға берілген болатын. 1 млрд 142 млн теңгеге бағаланған теміржол өткелінің бір бөлігіндегі құрылыс жұмыстары 95 пайызға аяқталған.

Сонымен қатар, облыс әкімі қаладағы салынып жатқан əлеуметтік тұрғын үйлердің құрылыс жұмыстарын аралап көріп, «Shymkent-City» жобасымен танысты. Жұмыстардың сапалы болуы қажеттігіне айрықша көңіл бөлген аймақ басшысы нысандардың сырт келбетіндегі сәніне де назар аудару керектігіне тоқталды.

Облыс орталығы Шымкент қаласын аралау барысында аймақ басшысы Жансейіт Түймебаев жаңадан ашылған Жайлаукөл демалыс аймағында болды. Мұнда Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД) елдерінде биіктігі жағынан үшінші орынды алатын, ал Орталық Азия елдері бойынша ең биік аттракцион орналасқан.

Оңтүстік Қазақстан облысының Астанадағы күндері аясында өтетін облыстық өнеркәсіп өндірушілердің көрмесі мен ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесіне өңірден Елордамызға 300 тоннадан астам ауыл шаруашылығы өнімдері тиелген керуен жолға шықты.

Мерейтойға тарту ретінде оңтүстікқазақстандық диқандар өз өнімдерін нарықтағы бағадан 15-20 пайызға арзан саудаламақ. Жалпы көлемі 304 тонна болатын өнімдердің құрамында 60 тонна ет және ет өнімдері, 126 тонна көкөніс, 29 тонна жеміс-жидек, 7 тонна сүт өнімдері, 5 тонна шұбат, 25 мың дана жұмыртқа, 40 тонна бақша өнімдері, 7 тонна балық, 7 тонна бал, 3 тонна өсімдік майы мен 5 тонна кептірілген жеміс пен 15 тонна басқа да өнімдер бар.

ОҚО әкімдігі баспасөз қызметінің мәліметінше, мұндағы ауыл шаруашылық өнімдерінің жалпы құны 100,8 млн теңгені құрайды. Елордада «Хан Шатыр» сауда-ойын-сауық орталығы маңында 15-16 қазан күндері өтетін ауыл шаруашылығы жәрмеңкесіне 50-ден астам Оңтүстік өңірдің тауар өндірушілері сапалы әрі балғын өнімдерін тұрғындарға ұсынбақ.