Шымкент келбеті

Шымкент қаласында ҚР Бас прокуратураның «Отбасындағы зорлық-зомбылықсыз Қазақстан» пилоттық жобасы аясында зорлық-зомбылық шеккен азаматтарға әлеуметтік-психологиялық және медициналық қызмет көрсететін бірқатар орталықтар ашылды.

Шаңырақтың шайқалуына тосқауыл қойып, отбасының бірлігін сақтау мақсатында ұйымдастырылған салтанатты шараға Оңтүстік Қазақстан облыс әкімінің орынбасары Ербол Садыр, ҚР Бас Прокурорының арнайы істер жөніндегі аға көмекшісі Салтанат Тұрсынбекова, Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай қатысты. 

Ең алдымен жұмысшы топ зорлық-зомбылыққа ұшыраған, зәбір шеккен отбасы мүшелеріне және жекелеген азаматтарға әлеуметтік-психологиялық қолдау көрсететін «Дағдарыс орталығында» болды. Жаңа ғимаратта білім беру, заңгерлік кеңес алу, өзін-өзі еңбекпен, уақытша баспанамен қамту секілді қызмет түрлері қарастырылған. 

Сонымен қатар, мұнда қажетті құралдармен қамтылған психолог, мәдени тынығу, әлеуметтік, жатын бөлмелері бар. Онда психологтар, заңгерлер, әлеуметтік жұмыс бойынша консультанттар, дәрігерлер және бірқатар білікті мамандар қызмет көрсетеді. Орталық ҚР «Қызыл ай» құрамында орналасып, «Қорғау-Астана» қорының әлеуметтік жобасы аясында жүзеге асырылуда. 

– Бұл орталық тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшыраған, оның ішінде ер азамат, қыз, бала және тағы басқа адамдарға тиісті көмек көрсетеді. Барлық жұмыстар анонимді түрде жүргізіледі. Біз мұнда экономикалық, әлеуметтік, құқықтық, жұмысқа орналастыру жалпы айтқанда қолымыздан келген көмектің барлығын жасаймыз. Дәл қазір орталықта 4 отбасы бар, – дейді жоба жетекшісі Малика Жүсіпова.

Мекенжайы: Шымкент қаласы, Ломоносов көшесі, н/з

Байланыс телефондары: 1409 Қосымша мәлімет үшін жергілікті полиция қызметі 102 немесе Шымкент қаласы әкімдігінің Call-орталығы 545-545 нөмірлеріне хабарласуға болады.

Бұдан кейін, Қазақстан Республикасының «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы» заңына сәйкес, ҚР Бас прокуратурасының бастамасымен ОҚО-да жүзеге асып жатқан «Отбасындағы зорлық-зомбылықсыз Қазақстан» жобасына орай ашылған Медициналық-психологиялық оңалту орталығының» ғимаратын аралады. 

Мұнда нарколог, психолог, психотерапевт және әлеуметтік қызметкерлер психобелсенді заттарды пайдаланушы азаматтарға медициналық-психологиялық коррекция жұмысын жүргізеді. Сондай-ақ отбасылық агрессорларға психологиялық көмек беру, лабораториялық және инструменталды әдістермен тексерулер жүргізу, соматикалық, неврологиялық, психикалық тұрғыда зерттеулер жасау және тағы басқа да қызметтер көрсетіледі. Тек құзырлы органдардың жолдамасы арқылы қабылданатын орталық 20 төсек орынмен қамтамасыз етілген. 

– Мұндай орталық елімізде алғаш рет Оңтүстік Қазақстанда Бас прокуратураның бастамасымен ашылды. Басты мақсат – алкогольдік ішімдіктер, есірткі затын қолданып үй ішіндегілерге зәбір көрсететін тұлғаларға тиісті көмек көрсетіп, әлеуметке қайта қайтару. Сонымен қатар, арнайы мамандарымыз азаматтарды келеңсіз жағдайларға алып келген теріс қылықтарын зерттеп, зерделеумен айналысатын болады, – дейді облыстық наркологиялық диспансерінің бас дәрігері Серғазы Әлменов. 

Мекенжайы: Шымкент қаласы, Байытұлы баба көшесі, 9/14 

Байланыс телефондары: 8 (7252) 45-00-92, 45-00-64 

Қосымша мәлімет үшін жергілікті полиция қызметі 102 немесе Шымкент қаласы әкімдігінің Call-орталығы 545-545 нөмірлеріне хабарласуға болады.

Шымкент қаласы әкімдігінің Халыққа әлеуметтік қызмет көрсететін қалалық аумақтық орталығының жанынан ашылған «Әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу қызметі» орталығында салауатты өмір салтының дағдыларын қалыптастыру, әлеуметтік-психологиялық қызмет көрсету, сүйемелдеу бағыттары бойынша жұмыс жүргізіп, әлеуметтік мәселелерді шешуге көмектеседі. 

Орталықта зәбір шеккен, зорлық-зомбылықтың тауқыметін тартқандар және керағар діни ағым жетегінде кеткендерге психологиялық қолдау көрсетеді. Сонымен қатар қызмет алушыларды қабылдау, арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету саласында және ҚР заңнамасына сәйкес әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік көмек алу, қызмет алушыларды тыңдау, әңгімелесу, белсендігін арттыру қызмет түрлері көрсетіледі. 

Сондай-ақ, мұнда интернет желісі арқылы сұхбаттасу, кеңестер алу қызметі де қарастырылған. 

Мекенжайы: Шымкент қаласы, «Самал-3» шағынауданы, Әл-Фараби көшесі, 1928/1 

Байланыс телефондары: 8 (7252) 39-39-07

Қосымша мәлімет үшін жергілікті полиция қызметі 102 немесе Шымкент қаласы әкімдігінің Call-орталығы 545-545 нөмірлеріне хабарласуға болады.

– «Отбасындағы зорлық-зомбылықсыз Қазақстан» жобасы аясында екі айдан бері бірқатар жұмыстар атқарылды. Бүгінгі күні Шымкент қаласында ең ірі орталықтар ашылуда. «Әлеуметтік-психологиялық сүйемелдеу қызметі» орталығы тұрғындарға қарапайым сөзбен айтқанда аурухана мен емхана болады. Әлеуметтік, медициналық және тағы басқа да қиын жағдайға түскен әже, ана, әке, бала осы орталыққа келіп, толық кеңес, көмек алуға мүмкіндігі туып отыр, – дейді ҚР Бас Прокурорының арнайы істер жөніндегі аға көмекшісі Салтанат Тұрсынбекова. 

– Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасында ұлттық құндылықтарды, салт-дәстүрді насихаттау, жастарды тәрбиелеу сияқты мәселелер қамтылған. Бүгінгі күні кіші, орта және аға буындар арасындағы байланысты күшейтуіміз керек. Отбасындағы зорлық-зомбылықты тек отбасының ғана мәселесі деп қарамауымыз керек. Мемлекет мұндай мәселелерді көтергенде бүкіл жауапкершілікті өзіне алуы міндетті емес. Өйткені, бұл жердегі басты мақсат әрбір азаматқа өзінің жауапкершілігін түсіндіру, – дейді облыс әкімінің орынбасары Ербол Садыр. 

Шара соңы «Отбасындағы зорлық-зомбылықсыз Қазақстан» жобасының қорытынды Гала-концертіне ұласты. Оған Р.Рымбаева, С.Майғазиев, Ж.Жексенұлы, «Жігіттер» квартеті, А.Жорабаева, Жанболат пен Жазира және тағы басқа танымал эстрада жұлдыздары қатысты.

Шымкент қаласындағы ірі сауда орталығының бірі – «Бекжан» базары енді «Шымкент-Дордой» атауын иеленбек.

Бішкектегі әлемнің ең ірі базарларының бірінен аталатын «Дордой» сауда орталығының басшылығы «Бекжан» базарын 10 жылға жалға алып отыр. Ол үшін қырғыз-қазақ бірлескен серіктестігі 3 миллион АҚШ доллар көлемінде инвестиция құймақ.

– Келісім-шарт аясында аталмыш базар ғимараты әзірге серіктестікке 10 жылға жалға берілуде, – дейді қалалық кәсіпкерлік бөлімінің басшысы Әсет Әбдіраханов. – Тиісті уақыт өткеннен кейін базар аталмыш серіктестіктің толыққанды иелігінде қалатын болады.

Айта кетейік, «Бекжан» базары қаладағы соңғы үлгіде жабдықталған жабық 2 кешеннің бірі болатын. Алдағы уақытта сауда ғимаратында атракциондар, ойын-сауық кешендері пайдалануға берілмек. Базардың жаңа иелері жергілікті кәсіпкерлер үшін тиімді шарт та ұсынуда. Яғни, базар дүңгіршектерін жалға алушылар үшін алдағы бір жыл бойы салық салынбайды және дүңгіршектерді жалға алу құны да біршама төмендетілмек.

Шымкентте Бадам өзеніндегі көпір жөндеуден кейін қайта пайдалануға берілді. Бұл көпір қайта жөндеу үшін ағымдағы жылдың 25 мамырында уақытша жабылған болатын.

Бадам өзені арқылы өтетін, мал базары маңындағы жол өткелі өткен ғасырдың 60-жылдары салынған. Оның жөндеуге дейінгі жағдайы жүргізушілер мен Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автокөлік жолдары бөлімінің мамандарын біраз алаңдатқан еді. Айта кетерлігі, көпір тек екі шағынауданды ғана жалғастырып жатқан жоқ, республикалық тасжолдың маңызды бір бөлігі саналады. 

Жөндеу жұмыстары 10 маусымға дейін созылады деп жоспарланған болатын. Дегенмен, құрылысшылар жұмысты мерзімінен бұрын, яғни 10 күнде аяқтап отыр. Мамандардың мәлімдеуінше, көпірдің жол жабыны толық жаңартылған, ал тіреулері әлі де жарамды.

Шымкент шаһарындағы «Ордабасы» алаңында орналасқан «Абдул Хамид Қаттани» мешітіне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтсақ, ғимараттың сыртқы келбеті, есік-терезе, еден, жарық, жылу жүйесі мен кілемдер жаңартылды.

Жөндеу жұмыстары алты ай бұрын басталыпты. Аталған мешіттің наиб имамы Анарғали Керімбетовтың айтуынша, Рамазан айына дейін ішкі құрылыс жұмыстары толығымен аяқталған.
Сәулеті артқан мешіттің қазір сыртқы келбеті жөнделіп жатыр. Айта кетерлігі, мешіттің құрылыс жұмыстары жеке демеушілердің көмегімен жүзеге асуда.

Аптаның алғашқы күнінде 32 мың тұрғыны бар «Қайнарбұлақ» саяжайында «Қазпошта» АҚ-ның жаңа бөлімшесі пайдалануға берілді. Жаңа ғимаратта жергілікті тұрғындар үшін 100-ден астам қызмет түрі көрсетілетін болады.

Айта кетейік, бірер ай бұрын Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымовтың жергілікті тұрғындармен кездесуінде бұл мәселенің өзектілігі сөз болған еді. Онда тұрғындар сәлемдеме жолдау, қаржылық аударымдарын жасау, зейнетақы мен жәрдемақысын алу үшін де қала орталығына баратынын айтып, мәселені оңтайлы шешіп беруді сұраған. Қала әкімінің тапсырмасына сәйкес, ел игілігіне беріліп отырған осы бір шағын ғана ғимаратта азаматтар коммуналдық қызмет түрлеріне төлемдер жасап, тіпті, ұшақтар мен теміржол қызметіне де билеттерге тапсырыс бере алады. 

– Жалпы, қала аумағында 35 ірі қалалық пошта байланысы, 100-ге таяу бөлімшесі бар кәсіпорын үшін бұл әрине, айрықша сәт. Тұрғындардың талап-тілегіне орай, барлық қызмет түрлерін ұсынатын боламыз, – дейді «Қазпошта» АҚ ОҚО филиалының директоры Әлия Сүгірбаева.

Облыс аумағындағы сай-салалар мен шатқалдарды көркейту, көріктендіру ісі арнайы бағдарлама аясында жүйелі түрде жүргізілмек. Облыс әкімі Жансейіт Түймебаевтың бастамасы бойынша, жалпы аумағы 16 мың гектарды құрайтын 47 шатқалға ағаш егіліп, көріктендіріледі. Сай-салалар айналасы абаттандырылып, тұрғындар демалатын көрікті мекенге айналғалы отыр.

Алғашқы шатқалдар пайдалануға берілуде

Қазіргі көрінісі

«Шатқал» бағдарламасының бірінші кезеңінде Шымкент қаласында 4 саябақ салу көзделген. Оның бірі «Нұртас» шағынауданында орналасқан «Шымсая» шатқалының аумағы 13 гектарды құрайды. Алдағы уақытта демалыс аймағында 6 мың түп ағаш көшеттері егіліп, балалар алаңшасы, шахмат және дойбы алаңы, веложолдар мен театралдық сахна, полиция бөлімшесі, спорттық жаттығу алаңдары тұрғындардың игілігіне берілмек. 

– Бүгінде өркениеті дамыған елдерде мұндай тәжірибе кеңінен қолданылуда. Жуырда Оңтүстік өңірінен арнайы делегация құрамында Түркия елінде болғанымызда, ондағы қалыптасқан біраз жайтты көңілге түйіп, тәжірибе жинақтап қайттық. Жол бойындағы сай-салалар дерлік демалыс орнына айналған. Зерлі кілем төсегендей жасыл ландшафтар, алқызыл гүлдермен өрнек салған гүлзарлар көздің жауын алады. Озық елдің өнегелі тәжірибесін неге бізде де жүзеге асырмасқа?! Табиғи климаты қолайлы, жері құнарлы оңтүстік өңірінде тұрғындарға сая сыйлайтын мұндай саябақтардың көп болғаны қажет-ақ, – дейді қалалық сәулет және қала құрылысы бөлімінің басшысы Нұрлан Архабаев.

Пайдалануға берілген «Шымсая» шатқалында қарағай, арша, емен, шаған, талшын секілді бойшаң ағаш көшеттері егілуде. Қазіргі таңда «Жасыл желек» мекемесі өз тарапынан 680 көшет отырғызған болса, Дендрологиялық саябақ КММ-нен 38 дана қарағай көшеттері жеткізілген. Сондай-ақ, «Нұрсәт» шағынауданындағы Әкімшілік-іскерлік орталығында бой түзейтін шатқалды көгалдандыруды қалалық құрылыс бөлімі өз міндетіне алған. Оның жалпы аумағы – 25 гектар. 

Келешек келбеті

Ал «Самал-3» шағынауданында салынып жатқан саябаққа бүгінде 5 мың түп ағаш көшеттері отырғызылыпты. «Самал» шатқалы деп атау берілген саябақ 38 гектар аумақты құрайды. Мұнда 15 мыңнан астам – үйеңкі, емен, шаған, шынар, қарағаш, сексеуіл, қараған, жылауық тал мен арша, қарағай калифорниялық терек егілмек.

– Шымкенттегі 8 саябақ, 30 гүлзар, 1 дендросаябақтың жалпы аумағы жасыл желекпен қосқанда 300 гектарды құрайды. Мұны миллион тұрғынға шаққанда, адам басына бар болғаны 3-ақ шаршы метрден келеді. Бұл бір адамға бір талдан келеді деген сөз. Ал санитарлық талаптар бойынша қалада әрбір адамға 16 шаршы метр жасыл желек болуы керек. Қала аумағындағы сай-салаларды көгалдандыру мемлекеттік қызметкерлердің ғана міндеті болып саналмайды. Оған баршамыз бірлесе атсалысуымыз керек, – дейді Нұрлан Төлепбергенұлы.

Сала мамандарының берген мәліметінше, қала аумағындағы жасыл белдеудің жалпы көлемі 16,8 мың гектарды құрайды. Бұл бағытта бағдарламаның негізгі мәні қараусыз қалған шатқалдарды көгалдандырып, онда инфрақұрылым жұмыстарын жүргізуді, субұрқақтар, аяқжолдар, басқа да халыққа қызмет көрсету нысандарының қатарын арттыруды көздейді.

Бағдарламаның екінші кезеңі бойынша жалпы аумағы 124 гектарды құрайтын 12 шатқалды пайдалануға беру көзделуде. Оның 5-еуі Төлеметов көшесінің бойында және «Бозарық» шағынауданы мен «Бозарық» тас жолының аумағынан салынады.

Шымкент қаласының әкімі Ғ. Әбдірахымов кезекті қала мәжілісінің бірінде: «Алдағы уақытта жекеменшік балабақша ашамын деушілерге тегін жер телімі беріледі», – деген болатын. Сол кезде шаһар басшысының бұл сөзі естіген құлаққа майдай жағып еді.

«Мұндай таптырмас мүмкіндік пен қолайлы жағдайды қолдан жібермеу керек» десті кәсіп ашқысы келетіндер. Әкімнің осы сөзі қаладағы балабақша ахуалына үңілуге түрткі болды. 

Бүгінгі таңда Шымкент қаласының білім бөліміне қарасты мектепке дейінгі мекемелердің жалпы саны – 386. Оның 88-і – мемлекеттік балабақша болса, жекеменшік балабақшалардың саны – 271. Сонымен қатар білім бөліміне қарасты шағын орталықтар саны – 26. Яғни, «Балапан» бағдарламасының аясында тендер алып, мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында жұмыс істейтін балабақша көп. Бұл туралы Шымкент қаласы білім бөлімінің басшысы Жанат Тәжиева айтып берді. 

Қала бойынша балабақша кезегінде тұрған 7 жасқа дейінгі балалардың жалпы саны – 178 313. Оның ішінде 2 жасқа дейінгі бөбектер тобына және 6 жасқа дейінгі балғындар тобына қабылдануға кезек күткендер көп. 

Мектепке дейінгі мекемелермен қамтылған бала саны (3-6 жас) – 51 005 (82,7 %) болса, мектепалды даярлық және бастауыш сыныптарына – 26 493 бала тартылған.

Білім бөлімі басшысының айтуынша, қазіргі кезеңде балабақша тапшылығы байқалмайды. Алайда, қала тұрғындары санының күн санап артуына байланысты жаңадан жекеменшік балабақша көптеп ашылып жатса, әрине, артық болмайды. Әзірге мектеп жасына дейінгі бүлдіршіндердің 82 пайызы балабақшамен қамтылған.

Наурыз мерекесі қарсаңында әкімшілік-іскерлік орталығы аумағында жаңа саябақтың іргетасы қаланды. Саябаққа түркі әлеміне белгілі шайыр Юнус Эмренің есімі берілді.

Шараның ашылу салтанатына облыс әкімі Ж. Түймебаев пен қала басшысы Ғ. Әбдірахымов қатысты. Юнус Эмре шатқалының жалпы аумағы – 25 гектар. Алдағы уақытта 4 мың түп ағаш көшеті отырғызылып, 4 балалар алаңшасы салынады. Сондай-ақ шахмат және дойбы алаңы, қашықтығы 1 шақырым болатын веложол төселмек. Жаңа саябақта 1 амфитеатр, 8 субұрқақ, 3 кафе мен жазғы демалыс орындары, спорттық жаттығу алаңдары бой көтереді. 

– «Шатқал» бағдарламасы аясында үшінші саябақтың іргесі қаланды. Мұнан бөлек, 14 саябақ ашылады. Оларға шығыстың Фараби, Фердауси, Физули сынды атақты ғұламаларының есімдерін беруді жоспарлап отырмыз. Негізгі мақсат – саябақтарды демалыс орны емес, халықтың рухани ләззат алатын мәдени мекенге айналдыру, – деді Жансейіт Қансейітұлы.

Саябаққа түрік ақыны, философ, ағартушы Юнус Эмре есімінің берілуі тегін емес. Биыл «Түркістан қаласы – түркі әлемінің мәдени астанасы» мәртебесін иеленді. 

Айта кетейік, облыс әкімінің бастамасымен қолға алынған жоба бойынша алдағы уақытта жалғасын табады. Қалада 600 гектар шатқалды жер демалыс орындарына айналады.

Шымкентте «Еңлікгүл» орталығы бой көтереді. Бұл туралы облыс әкімі Жансейіт Түймебаевтың төрағалығымен Шымкент қаласының сәулеттік келбеті бойынша өткен мәжілісте айтылды.

Басқосуда аймақ басшысы республиканың басқа қалаларында, әсіресе, Астана және Алматы қалаларында іске асырылып жатқан заманауи сәулеттік жобалардың авторларын өңірге шақырып, тәжірибе алмасу жұмыстарын жолға қою қажеттігін ескертті. 

Осы тұрғыда Алматыдан арнайы шақырылған «Эффект» ЖШС-нің директоры Жандос Нұрбековтың 3D форматындағы екі жобасының бейнеролигі таныстырылды. Оларды талқылау барысында «эдельвейс» немесе «еңлікгүл» гүліне ұқсас етіп жасалған ойын-сауық орталығының (аумағы 4-6 га жерді қамтиды) жобасын Шымкент қаласында, атап айтқанда, бүгінгі таңда игеріліп жатқан «Тұран» шағынауданына салу ұсынылды. Ал тарихи-этнографиялық туристік нысан ретінде таза қазақ ауылын елестететуді мақсат тұтып, көрсетілген екінші жобаны Түркістан қаласына салудың мүмкіндігін қарастыру тапсырылды.

Айта кететін жағдай, еңлікгүл үлгісіндегі мұндай нысан ТМД елдерінде жоқ. Ал Түркістанда салынуы тиіс жобаның ерекшелігі – оның бағзы заманның шынайы көрінісін қалыптастыруында. Яғни, болашақта рухани астанада аталған жоба бой көтеруі мүмкін.

ОҚО әкімінің
баспасөз қызметі

Ресейлік «Космос-Нефть-Газ» қаржылық-өнеркәсіптік компаниясы және қазақстандық «Саутс-Ойл» компаниясы Еуро-5 стандарты бойынша мұнай химия комбинатын салуды жоспарлап отыр. Бұл туралы облыс әкімінің баспасөз қызметі хабарлайды.

Жоспар бойынша, жаңа зауыт жылына 2 млн тонна шикізатты қайта өңдеуге қауқарлы. Кәсіпорын мәселесі талқыланған басқосуда облыс әкімі Ж. Түймебаев қонақтарды аймақтың өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы саласындағы жетістіктерімен таныстырды. 

– Өңірде шетелдік инвесторлар үшін бар жағдайды жасауға әкімдік толықтай әзір. Бүгінде облыста 11 индустриалды аймақта 151 инвестициялық жоба жүзеге асырылып, «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақта 10 ірі кәсіпорын жұмыс істейді.Сондай-ақ, аймақтағы салаларға қаржы салған инвесторлар үшін салықтан босату жеңілдіктері қарастырылған, – деді өңір басшысы.

Айта кетейік, Қазақстан мен Ресей арасындағы сауда байланысы 2016 жылы 13 млрд 583 млн АҚШ долларын құрады. Оның 3509,2 млн АҚШ доллары экспорт, 9129,8 млн АҚШ доллары импорт тауарлардың құны болып есептеледі.