Шымкент келбеті

2016 жылы ОҚО спортшыларының әлем чемпионаттары мен кубогтарында иеленген медальдар саны осындай. Бұл туралы облыстық Дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Әлібек Нұртаев ОҚО Аймақтық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте мәлімдеді.

Басқарма басшысының айтуынша, былтыр облыс спортшылары Қазақстан чемпионаттарында және кубогтары мен біріншіліктерінде 399 алтын, 395 күміс, 391 қола, сонымен қатар, Азия кубогтары мен чемпионаттарында 46 алтын, 46 күміс және 37 қола медальға ие болған. Сондай-ақ, облысымызда 1 ҚР еңбек сіңген спорт шебері, 37 халықаралық дәрежедегі спорт шебері, 162 ҚР спорт шебері, 881 спорт шеберіне үміткер спортшылар дайындалған. 

Жоспар бойынша 2017-2018 жылдары (құрылысы өтпелі) Шымкент қаласында «Шымкент арена» спорт сарайының құрылысы жүргізілмек. Қазір ғимараттың техникалық-экономикалық құжаттарын дайындау жұмыстары басталды. Бұдан басқа облыстық бюджет есебінен Қазығұрт ауданы, Болашақ шағынауданында және Отырар ауданы Шәуілдір елдімекенінде сыйымдылығы 210 орындық дене шынықтыру-сауықтыру кешендерінің құрылысын жүргізу жоспарлануда. 

– 2016 жылдың қорытындысы бойынша облыста 5350 спорт нысандары тіркелген. Және облыс аумағында 4849 бұқаралық спорттық іс-шаралар өткізіліп, оған 550 504 адам қатысты. Оның ішінде ауылды жерлерде 3151 спорттық іс-шара өткізіліп, оған 362 975 адам қамтылған. Сонымен қатар, дене шынықтыру және спортпен тұрақты түрде шыұғылданушылар саны 708 884 адамды құрап, барлық жастағы халықтың қамтылуы 24,7%-ға жетіп отыр, – деді Ә. Нұртаев. 

Айта кетейік, 2017 жылдың 29 қаңтар және 8 ақпан күндері аралығында Алматы қаласында өткен Бүкіләлемдік қысқы Универсиадада облысымыздан 5 спортшы қатысып, 1 алтын, 1 күміс және 1 қола жүлде иеленді.

Сонымен, он күн бойы спорт жанкүйерлеріне зор қуаныш сыйлаған дүниежүзілік Қысқы Универсиада ойындары аяқталды. Қазақстан құрамасы жалпы есепте екінші орынға тұрақтады: ел спортшыларының қоржынында – 11 алтын, 8 күміс және 17 қола медаль. Бұл – тарихи жетістік.
«Алматы Арена» мұз сарайында өткен Универсиаданың жабылу салтанатында еліміздің меймандостығы, салт-дәстүрі тағы бір мәрте әлем назарына паш етілді. Ресми іс-шараға ҚР Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаев, қала әкімі Бауыржан Байбек қатысты.

Еліміз үшін тарихи жетістіктермен есте қалған әлемдік сын тарих қойнауына кетті. Елбасы осынау ауқымды іс-шарада жоғары көрсеткішке жеткен ұлттық құрама мүшелерін құттықтады. 

– Сіздердің қайсарлықтарыңыздың арқасында Қазақстанның жалпы командалық екінші орынға қол жеткізуі – елдің биік беделінің, бұқаралық спорттың дамығандығының айқын көрсеткіші. Қазақстанның спорт мектебінің даңқын тағы бір мәрте асқақтатып, жоғары дайындықтарыңызды, жеңіске деген ұмтылыс пен ерік-жігерлеріңізді көрсеттіңіздер. 2017 жылғы универсиада барлық қазақстандықтар үшін нағыз мерекеге айналды. Спортшыларымыздың жеңісі қысқы спорт түрлерін одан әрі дамытуға серпін беріп, келер ұрпаққа үлгі болуға тиіс. Универсиаданың ұйымдастыру комитетіне жарысты жоғары деңгейде өткізіп, жауапкершілік танытқаны үшін алғыс айтамын. Барлық спортшыларға мықты денсаулық және жаңа белестерді бағындыру жолында табыс тілеймін!, – делінген Елбасының құттықтау сөзінде. 

Шараның жабылу рәсімінде ҚР Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаев 28-ші Қысқы Универсиаданың жоғары деңгейде өткенін атап өтті. Сондай-ақ, Халықаралық студенттер спорты федерациясының (FISU) президенті Олег Матыцин Универсиада тарихында мұндай қонақжайлылыққа алғаш рет куә болып отырғанын мәлімдеді. 

Келесі 2019 жылғы Қысқы Универсиада ойындары Красноярскте (Ресей) өтеді. Сөйтіп, Халықаралық студенттер спорты федерациясының (FISU) туы Красноярс қаласының өкілдеріне табыс етілді. Өз кезегінде Алматы қаласының әкімі Б. Байбек Ресейден келген делегаттарға сәттілік тіледі. 

Жабылу салтанатында концерттік қойылымдар көрсетіліп, Универсиадаға қатысушы командалардың шеруі өтті.

Үміт пен сенім жеңіске жетелейді. Дүниежүзілік Қысқы Универсиада ойындарында ел спортшылары мерейімізді тасытып, жеңістен тау тұрғызды. Он күнге созылған дүниежүзілік бәсеке біз үшін жарқын жеңістермен есте қалмақ. Қаракөздеріміз алтын, күміс, қола жүлделерді иеленіп, қуаныш қуанышқа ұласып жатыр. Универсиада тарихындағы рекордымызды жаңарттық: әзірге 11 алтын, 7 күміс, 13 қола – бұл тарихи жетістік. Дегенмен, хоккейден Қазақстан ерлер командасы кеше Чехия құрамасымен жартылай финалда күш сынасқанын хабарлай кетейік. Бұдан бөлек, бүгін, шаңғы жарысы мен хоккейден финалдық сындар өтеді.

ҮЗДІК ҮШТІК ӨЗГЕРЕ МЕ?

Бүгін Алатау баурайын дүбірге бөлеген әлемдік сын ресми түрде аяқталады. Шүкір дейік, отандастарымыздың осынау ерлігі ұлтқа – ұран, елге – мұра. Ең басты жеңіс – Алматы дүниежүзілік ойындарды абыроймен өткізді.
Басым спорт түрлерінде жүлдеге қолымыз жетті Сонымен, 28-ші Қысқы Универсиаданың бүгінге дейінгі жеңімпаздарын атай кетейік. Олар: Алина Райкова, Галина Вишневская, Анна Шевченко (шаңғышылар), могулшылар Дмитрий Рейхард пен Юлия Галышева, шаңғышы Иван Люфт және фристайлшылар Жанбота Алдабергенова мен Бағлан Іңкәрбек, мәнерлеп сырғанаушы Денис Тен.
Биатлоншы Галина Вишневская, фристайлшы Жібек Арапбаева сынды сайыпқырандарымыз күмісті мойнына ілсе, шаңғышылар Анна Стоян мен Анна Шевченко, биатлоншы Роман Еремин, конькиші Екатерина Айдова, фристайлшы Павел Колмаков, Жанбота Алдабергенова, т.б. қола жүлдені қоржынға салды.
Жалпы командалық есепте Ресейден кейін екінші сатыға жайғастық. 27 алтын, 25 күміс, 15 қола жүлденің иесі атанған ресейліктер бәрін басып озды. Оңтүстік Корея бізді өкшелеп, үшінші орынды қорытындылады. Жапония төртінші, Польша бесінші орынға тұрақтады. Бажайлап қарасақ, сары құрлық өкілдері үстемдік танытқанын аңғарамыз.
Бұдан бұрын 2015 жылы Гранадада өткен Универсиада ойындарында ел спортшылары ең үздік нәтижеге қол жеткізген еді. Испания жерінде қазақ спортшылары бес алтын және алты күміс медаль алған болатын. Жалпы есепте, Ресей (20 алтын, 18 күміс, 18 қола) мен Оңтүстік Кореяны (5 алтын, 9 күміс, 2 қола) алға жібергенбіз.

ӨЗ ҮЙІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ ОЛЖА

Оннан аса алтын жүлде иелену – расында ғаламат жеңіс. Олимпиада ойындарының қола жүлдегері Денис Тен қоржынға оныншы алтынды сыйлады. Бір айта кететіні, Тен бұған дейін өзінің туған қаласында тұңғыш рет ресми жарыста бақ сынады. Мұны баспасөз мәжілісінде де ақтарыла айтты. 

– Универсиаданың алдында қатты қобалжыдым. Бұл алтын жүлдені спорттық карьерамдағы кезекті белес деп білемін. Алда бірнеше жарыс бар. Әр белестен өткен сайын өз-өзімді шыңдап отырамын. Енді Олимпиада ойындарына дайындаламын, – деді ол БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында.
Денис қоссайыстың қорытындысы бойынша 266,97 ұпай жинап, чемпион атанса, жапониялық Кэйдзи Танаке (252,09) екінші, швециялық Александр Майоров (246,56) үшінші орын алды.
Биылғы Универсиадада Алина Райкова (биатлон), Юлия Галышева (фристайл-могул) екі жыл бұрынғы нәтижесін қайталады. Ал Дмитрий Рейхерд (фристайл-могул) пен Галина Вишневская (аралас командалық сында) күміс жүлдесін бұл жолы алтынға айырбастады.
Шаңғышы Анна Шевченконың жалғыз өзі 5 жүлде олжалауы да зор жетістік. Оның еншісінде – 1 алтын, 1 күміс және 3 қола жүлде. Сондай-ақ, биатлоншы Галина Вишневская, Дмитрий Рейхерд, Юлия Галышева – 2 дүркін жеңімпаз.
Қазақ спортшылары арасында шорт-тректен Абзал Әжіғалиев күміс, Нұрберген Жұмағазиев қола жүлде иегері атанғанын да айта кеткен жөн.

КОРЕЯҒА АТТАНДЫ...

2017 жылғы Қысқы Универсиада Оңтүстік спортшылары үшін де олжалы болды. Шымкент қалалық №8 Қысқы спорт мектебінің директоры Бақытжан Зиябековтың бұл нәтижеге көңілі тоқ. Оның пайымдауынша, мектеп шәкірттерінің жылдан жылға тәжірибесі артып келеді. Қазіргі жұмыстардың бәрі де 2018 жылғы Олимпиада ойындарына дайындық кезеңдерінің бірі.
Көп мәселе қаржыға келіп тірелетіні белгілі емес пе ?!. Шымкент қалалық денешынықтыру және спорт бөлімі мектеп шәкірттерінің ас-суынан бөлек, шетелдегі оқу-жаттығу жиындарына дейін қажетті қаржыны бөледі. Ж. Алдабергенова, Ж. Арапбаева, Б. Іңкәрбек, А. Қалмұрзаева Швейцария, Финляндия, Беларуссиядағы оқу-жаттығу жиындарында әбден тәжірибесі толысып, бүгінгідей жетістікке жетіп отыр.
Мінекей, Алматыдан олжалы оралған жерлестеріміз 6-шы ақпан күні Кореяға жол тартты. Алда – әлем кубогы. Келесі жылғы Олимпиада ойындарына дайындықты қазірден күшейту керек.

Дүниежүзілік Қысқы Универсиада ойындары жарқын жеңіспен басталды. Алғашқы жүлделерді қоржынға салған – өз қаракөздеріміз. Жанбота Алдабергенова, Жібек Арапбаева, Бағлан Іңкәрбек барша отандастарының сенімін  ақтап, әлемдік бәсекенің жүлдегерлері атанды: Қоржында сыңғырлаған алтын, күміс, қола жүлделер... Рас, фристайл акробатикадан толайым жеңіс күттік. Алғашқы күннен-ақ Қазақ елінің көк туы көкке көтерілгенін жақсылыққа балаймыз. Жеңіс жеңіске ұласса, шіркін...

57 елден – 2 мыңнан аса спортшы

Сонымен, XXVIII Дүниежүзілік Қысқы Универсиада басталып кетті. Бұл – елдігімізді танытар, салауатты өмір салтын кеңінен насихаттайтын спорттық мереке. «Алматы-Арена» мұз сарайында өткен сайыстың ашылу рәсімінде де дәстүріміз әлем назарына ұсынылды. Салтанатты іс-шараға Мемлекет басшысы қатысып, құттықтау тілегін жеткізді. 
– Спорт, ғылым және мәдениет арқылы біз барлық құрлыққа тыныштық пен толерантты дамудың қазақстандық формуласын жеткізгіміз келеді. Сол үшін ұйымдастыру жұмыстары күн сайын қарқын алып, осы Мұз сарайы мен бұл ойындардың басқа да нысандары зор ықыласпен салынды. Аты аңызға айналған және бәріміз жақсы көретін «Медеу» мұз айдыны бұрынғы даңқын қайта жаңғыртып, қайтадан ауқымды жарыстардың атмосферасын сезіндіретін болады. Универсиада саламатты өмір салтының рәмізіне айналады. Оның нәтижесін ұлтымыздың денсаулығын нығайту жөніндегі мемлекеттік бағдарламалармен салыстыруға болады, – деді ҚР Президенті ашылу рәсімінде сөйлеген сөзінде. 
Алатау баурайында әлемнің 57 елінен келген, жалпы 2 мыңнан аса спортшы бақ сынап жатыр. Сайыс әлемнің 80 мемлекетінде 43 телеарна арқылы көрсетіледі. Жалпы, аудиториясы бір миллиардтан астам адамды қамтиды.

Алтын, күміс және қола...

Енді бәсекелердің барысына келейік. Фристайл акробатикадан бәсекеге түскен бес спортшының бәрі де Оңтүстіктің өкілдері. Жекелей сындағы әйелдер бәсекесінде үш бұрымдымыз бақ сынады. Жалпы, бұл спорт түрінде қытайлықтардан көпшілік іш тартады. Дегенмен, үш жерлесімізден де үміт күткенбіз. Жібектің жарақаты алаңдатқандай еді. 
Жанбота 77,14 ұпаймен соңғы финалдық сынға бірінші орынмен шықты. Жібек қарындасымыз 69,89 ұпаймен соңғы төртінші орынға тұрақтаған. Әттеген-айы, Ақмаржан Қалмұрзаева 5-ші орында қалып қойды. Өз үйіңде өтіп жатқан аламан доданың жауапкершілігі екі есе ауыр. Соңғы шешуші сында қытайлық спортшының айы оңынан туды: Юнгжинг Жу 64,09 ұпаймен, яғни сәл ғана басымдықпен алтынды қағып түсірді. Қуанышымызға орай, Қысқы Азия ойындарының күміс жүлдегері Жібек Арапбаева Универсиада аламанында да күміс жүлдені иеленді. Нәтижесі – 60,84 ұпай. Ал Жанбота 60,48 нәтижемен үздік үшінші орынды түйіндеді. Кеше командалық сында жерлестеріміз алтын жүлдені иеленіп, көпшілікті қуантты. Жанбота Алдабергенова мен Бағлан Іңкәрбек (Қазақстан 2 командасы) өз қателіктерінен сабақ алып, бұл жолы қара үзіп шықты. Жалпы қорытындыда 167,05 ұпай жинап, екі қытайлық командадан көш ілгері озып кетті. Сөйтіп, Оңтүстіктің спортшылары 1 алтын, 1 күміс және 1 қола жүлде иеленді. 

Бұл – бүкіл еліміздің қуанышы. Осы қуанышты хабардан кейін облыс әкімі Жансейіт Түймебаев жерлестерімізбен телефон арқылы сөйлесіп, жеңістерімен құттықтағанын да айта кеткен жөн. 
– Бәрің де сенімнен шықтыңдар. Оңтүстіктің ғана емес, Қазақстанның атын аспандатып, намысын қорғай білдіңдер. Ел сендердің жеңістеріңе шын жүректен қуанып жатыр. Барлық командаластарыңа сәлемдемемізді жеткізіп, тағы да жеңіс күтіп отырғанымызды айтыңыздар. Оңтүстік сендерді зор қуанышпен қарсы алғалы отыр, – деді Жансейіт Қансейітұлы. 
Бұдан бөлек, жерлестерімізді қолдауға бір топ жанкүйер барған. ОҚО денешынықтыру және спорт басқармасының басшысы Әлібек Нұртаев, қала әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай, Шымкент қалалық №8 қысқы спорт мектебінің директоры Бақытжан Зиябеков, тағы басқа жерлестеріміз спортшыларға дем беріп, жандарында жүр. 
Қазақстан құрамасы әзірге 2 алтын, 2 күміс және 4 қола жүлдемен үздік үштікте келеді. Биатлоннан Алина Раикова да саф алтынды сыйға тартқан-ды.

Алматыда 28 қаңтар күні жалауын көтеретін ХХVIII қысқы Универсиаданың соңғы дайындық шаралары пысықталуда.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, спорт нысандары жарыстың басталуына сақадай-сай тұр. Осыдан екі-үш күн бұрын ҚР Премьер-Министрінің орынбасары 

Иманғали Тасмағанбетов дайындық жұмыстарымен танысып, оған оң баға берген болатын.

Ал бүгін еліміздің барлық облыстарында Универсиада алауын тұтату рәсімі өтеді. Эстафета алауын әр өңірдің ең беделді, спортқа еңбегі сіңген азаматтары Лондон, Сочи, Рио олимпиадаларының оты жанған ыдысты қаланың орталық көшелерімен алып жүреді. Сөйтіп, 29 қаңтар күні «Алматы Арена» мұз айдыны маңында орналасқан бас от ұясына жеткізіліп, Универсиада алауы жарыс аяқталғанға дейін жанып тұрады. 

Шымкент қаласындағы Алау эстафетасы 28 қаңтар күні сағат 10:00-де Әл-Фараби алаңынан бастау алады. Сөйтіп, 1,25 келі тартатын арнайы құтыдағы отты Б.Момышұлы, Тәуке хан, 

Ғ.Іляев, Желтоқсан, Д.Қонаев, Бәйдібек би көшелерімен алып өтеді. Жалпы шара, екі кезеңге бөлінген. Бірінші кезеңі Д.Қонаев даңғылындағы М.Әуезов атындағы ОҚМУ ғимаратымен тәмамдалады. Келесі кезең Бәйдібек би даңғылындағы «Наурыз» алаңында 17:00-де аяқталады. Мұнда концерттік бағдарламалар өткізіліп, патриоттық әндер шырқалады. 

Айта кетейік, ХХVIII Дүниежүзілік қысқы Универсиада Алматы қаласында 29 қаңтар мен 8 ақпан аралығында өтеді.

Тойдың болғанынан боладысы қызық» дегендей, дүниежүзілік Қысқы Универсиадаға соңғы дайындық шаралары жүріп жатыр. Универсиаданың алауының жағылуына 9 күн қалды. Алматы қаласының әкiмi Бауыржан Байбектің айтуынша, әсем қала Универсиада ойындарын өткізуге дайын. Барлық жаңа нысандар пайдалануға берiлген. Қалған нысандарды жаңғырту жұмыстары аяқталды. Ал қазірдің өзінде Универсиада алауын ұстайтындардың да тізімі анықталды. Олардың қатарында Рио ойындарының күміс жүлдегері Жазира Жаппарқұл да бар.

Жарыс жолына шығатын – 168 спортшы...

ҚР Үкiметінің отырысында Қысқы Универсиадаға дайындық шаралары талқыға түскен-ді. Алматы қаласының әкімі Б.Байбек "Бүгiнде өтiнiш берген 60 елдiң 57-сi аккредитацияны аяқтады. Бұл – қысқы Универсиада тарихындағы рекордтық көрсеткiш. 35 мемлекет 25 пайыздық кепiлдiк жарнаны төлеп қойды",– деп мәлімдеді.
Ал ҚР Мәдениет және спорт министрi Арыстанбек Мұхамедиұлы мәлімдегендей, ел Үкіметі Универсиада ойындарының жеңiмпаздары мен жүлдегерлерiне берілер сыйақы көлемін жария етті. Сонымен, бiрiншi орын иегеріне 4 млн 900 мың теңге, 2 орын иегеріне 3 млн 300 мың, 3 орын иегеріне 1 млн 600 мың теңге сыйақы берілмек. Мұндай сыйақы жаттықтырушыларға да қарастырылған.
Дүниежүзілік додада ел намысын қорғайтын спортшылардың жалпы саны –168. Спорт түрлері бойынша команда құрамалары да анықталған. 65 жаттықтырушы бүгінде шәкірттерінің соңғы дайындығын пысықтап жатыр.

Жазира Жаппарқұл алаугерлер қатарында

Универсиада аясында көпшілік асыға күтіп жүрген шараның бірі – Алау эстафетасы. Бүгінде еліміздің 16 қаласында дайындық шаралары қыза түскен. Универсиада алауын көтеру құрметіне лайықты тұлғалардың да есімі анықталып қойды. Алау көтерушілерің 70%-ы – ғылым, мәдениет және спорт саласында жетістіктерге жеткен 17-28 жас аралығындағы студенттер.
Олардан бөлек, спорт саласында елдің атын танытқан белсенді азаматтар да бар. Олардың қатарында грек-рим күресінен Мәскеу олимпиадасының чемпионы Жақсылық Үшкемпіров, Олимпиада чемпионы Ермахан Ыбырайымов, 1988 жылғы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері Дәулет Тұрлыханов, жүзуден 2016 жылғы олимпиада чемпионы Дмитрий Баландин, бокстан екі дүркін әлем чемпионы Назым Қызайбай, тағы да басқа белсенділер бар.
Универсиада алауы 5 күн бойы елдің әр аймағын аралап шықпақ. Іс-шара 25 қаңтарда Астана қаласынан бастау алады. Одан әрі 26 қаңтарда – Шығыс, 27 қаңтарда – Батыс, 28 қаңтарда Оңтүстік өңірінде жағылады.
Оңтүстікте өтетін бұл іс-шараға әр салада жетістікке жеткен 60 адам қатысады. Әлемдік бәсекеге арнайы дайындалған факелді алып жүрушілердің қатарында бокстан ҚР ұлттық құрамасының бас бапкері Мырзағали Айтжанов, даңқты боксшы
Мұхтархан Ділдәбеков, Рио ойындарының күміс жүлдегері Жазира Жаппарқұл, олимпиада ойындарына қатысушы
Сәбина Әшірбаева, тағы басқалар бар.

Ірі масштабтағы кез келген мәдени іс-шара туризмді дамытуға зор мүмкіндік бермек. "Экспо-2017" көрмесі де туристерді көптеп қызықтырар жиынға айналғалы отыр. Ал қыр астында тұрған Қысқы Универсиадаға дайындығымыз қандай? Ресми мәліметтерге сүйенсек, жанкүйерлер үшін 77 200 билет сатылыпты.

Статистика бойынша ерлер мен әйелдердің мәнерлеп сырғанау жарысына билеттің 60 пайыздан астамы сатылған. Сондай-ақ, көрермендердің шорт-трек жарысына да қызығушылығы басым.
Таяуда Қазақстан туристік қауымдастығының өкілдері Шымкентте Универсиадаға дайындық шаралары жөнінде жиын өткізді. Қалалық спорт бөлімдерінің мамандары, туристік ұйым өкілдері үшін ұйымдастырылған жиында біраз мәселелер сөз болды. Негізінен, қауымдастық өкілдері Алатау баурайына келушілерге арналған туристік бағдарламаларымен таныстырып, жалпы қалаға туристерді тарту ерекшеліктеріне тоқталды.
Ұйымның менеджері Клара Мамутованың айтуынша, Алматы Универсиада қонақтарын қабылдауға дайын. Универсиаданың бас тур операторы халықаралық «Complet Service» компаниясы бірқатар мәдени-туристік бағдарламаларды ұсынбақ.
Негізінен, тур үш кезеңді қамтиды. Бірінші кезең – 28 қаңтар мен 3 ақпан, екінші кезең – 28 қаңтар мен 8 ақпан аралығын қамтыса, үшінші кезең соңғы жабылу салтанатын тамашалаушыларға арналыпты. Ең қызығы, туристердің бірі Алматыдан пәтерге ие болмақ.
Хабарлай кетсек, әлемдік бәсекеге Қазақстаннан 2532 ерікті тартылса, оның ішінде Шымкенттен 54 ерікті таңдап алынған.