Мемлекеттік рәміздер – мақтанышымыз
Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылғы №3827 «Қазақстан Республикасындағы кәсіби және басқа мерекелер туралы» Жарлығына сәйкес Қазақстанда 4 маусым күні мемлекеттік рәміздер күні мерекеленеді.
ҚР Конституциясы 1995 жылы 30 тамызда референдумда қабылданды. Мемлекеттік Рәміздер – мемлекеттің тәуелсіздігін білдіретін символикалық айырым белгілері. Мемлекеттік Рәміздер белгілі бір мағына берерлік өзара үйлесімде орналастырылған жанды-жансыз заттардың бейнелерінен құрастырылады. Мұндай бейнелер үйлесімінен мемлекеттің, елдің арман-мұраты, өзін-өзі түйсінуі көрініс береді. Мемлекеттік рәміздер тәуелсіздік нышаны ретінде ерекше қадірленіп, оларға биік мәртебе беріледі, сондықтан да мемлекет адамдарға мемлекеттік рәміздерді қастерлеуді парыз етеді. Олардың түр-түсі мен ресми қолданылу тәртібі Конституцияда немесе конституция заңда белгіленеді (бұл Мемлекеттік Рәміздерге биік мәртебе береді) және заңмен қорғалады. Мемлекеттік рәміздерді қадірлеу азаматтардың мемлекет тәуелсіздігін құрметтеуді нығайтып, жасөспірімдердің отансүйгіштік сезімін қалыптастырады.
Мемлекеттік рәміздер күнін мерекелеудің басты мақсаты - қазақстандық патриотизм, Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жетістіктерін мақтан тұту идеяларын кеңінен дәріптеу және дамыту болып табылады.
Осыған орай жоспарланатын барлық іс-шаралар қазақстандықтардың Мемлекеттік Ту, Елтаңба, Әнұранға деген терең құрмет сезімін қалыптастыруға, мемлекеттік рәміздердің пайда болу тарихын, олардың мағынасы мен әрбір азаматтың өміріндегі маңызын түсіндіруге, еліміздің Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың тәуелсіз Қазақстанның қалыптасуы мен дамуындағы рөліне ерекше назар аударуға,қазақстандықтар санасында басты құндылықтарымыз болып табылатын тәуелсіздік, ынтымақ пен келісім ұғымдарын бекітуге, қазақстандық патриотизмге тәрбиелеуге, Қазақстан халқының бірлігін нығайтуға бағытталуы тиіс.
Жаңа негізі қаланған жас мемлекеттердің қай-қайсының да алғашқы жасайтын маңызды ресми қадамдарының бірі – елдің туын, елтаңбасын, әнұранын сайлап алу. Өйткені, бұл рәміздер саяси тәуелсіздік пен мемлекеттік егемендіктің бірегей белгілері болып саналады. Еркіндікке ұмтылған елдердің бәрі де өз дауысымен сөйлеуді, өз үнімен жар салуды армандайды. Сол жұлдызды сәт туған кезде өз болмысымен тіршілік кешу мүмкіндігі пайда болғанын, саяси бостандық алғанын шын сезінеді.
Мемлекеттік рәміздер - белгілі бір елдің өзінше өмір салтын, бүкіл болмыс ерекшелігін, айрықша арман-аңсарын, басқалармен байланыс-мұратын білдіретін, халқымыздың рухын, ұлттық салт-санасын, қаһармандығы мен даналығын, болашаққа үмітін, арман-тілегін жеткізетін ерекше құнды белгілер.
"Мың өліп, мың тірілген" қазақ елінің жиырмасыншы ғасырдың соңында тарих сахнасында тағы бір жарқ етіп, өз түтінін өзі түтетуге жол ашқан тәуелсіздікке қол жеткізу тарихында да төл рәміздер дүниеге келген сәттер ерекше орын алады.
Тәуелсіз Қазақстан Республикасының тұңғыш рәміздерін жасау бүкілхалықтық сипат алып, көптің ісіне айналуы кездейсоқ емес. Халық жүрегін желпіген еркіндік самалы ғажайып шығармашылық белсенділік арнасын ашып жібергендей болды. Танымал өнер иелері ғана емес, қолына қалам ұстаған мектеп оқушысынан зейнеткерге дейінгі мыңдаған отандастарымыз ойға ой қосып, өз жүрек дүрсілдерін жеткізуге асықты. Олардың арасында әр түрлі ұлт өкілдері, шетелдегі қандастарымыз бен тілеулестеріміз де бар. Үміткерлер үшін шығармашылық жарыстан аттай шауып өтудің үстіне, парламенттегі саяси сынақтан да сүрінбеу шарт болатын. Ұсынылған жобаларда жас мемлекеттің саяси сыр-сипатын, мақсат-мүддесін аңғартатын бедер-бояулар айқын көрініс табуы қажеттін. Соған орай конкурс та, парламенттегі талқылау да аса тартысты өтті.
"Жүзден - жүйрік, мыңнан - тұлпар" озды.Ешқашан естен шығаруға болмайтын бір ақиқат бар. Ол - мемлекеттік рәміздердің тек көркем образ ғана емес, тәуелсіз мемлекет қуру идеясының жаршысы екендігі. Олар осынау ізгі сезімді адамдардың жан дүниесіне сіңіріп, ақыл-ойына дарытуға қызмет етеді.
2007 жылы 4 маусымда Астана қаласында Қазақстан Республикасы мемлекеттік рәміздерінің 15 жылдығына арналған «Менің Қазақстаным» республикалық жастар форумында Президент Н.Ә.Назарбаев сөйлеген сөзінде: «Мемлекеттік рәміздер – еліміздің егемендігі мен тәуелсіздігін паш ететін нышандар. Бұл рәміздер біздің мемлекетіміздің өткені, бүгіні мен болашағы арасындағы сабақтастықтың жарқын бейнесі» деген болатын.
Мемлекеттік рәміздер - халқымыздың рухын, ұлттық салт-санасын, қаһармандығы мен даналығын, болашаққа үмітін, арман - тілегін жеткізетін ерекше құнды белгілер.
Мемлекеттік рәміздерді қадірлеу тәуелсіз Қазақстанның әрбір азаматының қасиетті борышы. Мемлекеттік рәміздерді құрметтеу – елді, халықты, тарихты, әдет-ғұрыпты, салт-дәстүрді қастерлеу болып табылады. Еліміздің символы –мемлекеттік рәміздерді қастерлеп, құрметтеу - бәріміздің міндетті парызымыз болып саналады.
П.ШАРАХМЕТ,
Шымкент қаласы Еңбекші аудандық
әділет басқармасының инспектор іс-жүргізушісі
«Қазақстан заңгерлерінің одағы» РҚБ-нің мүшесі
Менің Мемлекетім!
«Біз тәуелсіздікке қол жеткіздік, енді сол тәуелсіздіктің касиетті белгілерін де ерекше қадірлеп, қастерлеуіміз керек. Әрбір азамат Қазақстанның Туын, Елтаңбасын, Әнұранын тұмардай қасиет тұтуы кажет, Елдігіміздің сыналатын бір тұсы осы».
Нұрсұлтан Назарбаев, ҚР Президенті
Жер бетіндегі барша халықтың, барлық мемлекеттің өзіндік бет-бейнесімен қатар ұлттық рәміздері аталады. Тіпті, желбіреген Байрағы, жарқыраған Елтаңбасы, ұрандаған Гимні сол ұлттың бітім-болмысын, жаратылысын әйгілеп тұратындай. Сол себепті де әркім өзінің рәмізімен мақтанады, рәмізімен қуанады. Жастарды отансүйгіш, патриот етіп тәрбиелеудің негізгі жолы – ұлттық рәміздерді насихаттау.
Ұлттық рәміздеріміздің тарихы ерте замандардан басталады. Өзге халықтар секілді қазақ елінің де әрбір ру-тайпасының өзіне тән таңба белгілері, жалауымен қатар Гимні болған. Тәуелсіздік алып, етек-жеңімізді жинаған тұста мемлекеттік рәміздерді дайындау аса жауапкершілікпен қолға алынды. Елбасымыздың тапсырмасы бойынша құрылған Мемлекеттік кеңестің талқылауына Тудың – 1200, Елтаңбаның – 245, Әнұранның 750 нұсқасы ұсынылған екен.
Бүгінде еліміздің мемлекеттік рәміздері дүниежүзіне кеңінен танылды. Қазақ елін осы рәміздеріміз арқылы әлемдік қоғамдастық толық мойындады. Аспанкөк туымыз БҰҰ-ның алдында және еліміздің шетелдердегі елшіліктері мен өкілдіктері орналасқан ғимараттарда желбіреп тұр. Сонымен қатар, әлемдік спорт бәсекелерінде еліміздің саңлақтары Әнұранымызды шырқап, Туымызды биіктерден көрсетіп жүр. Міне, бұл – тәуелсіздігіміздің, азаттығымыздың айқын көрінісі болса керек.
Рәміздер дегенде, жиі көзге шалынатыны, әрине, елдің байрағы. Ертеректе елдің байрағы бейбіт кезде құрметпен сақталып, тек жаугершілік кезде ғана шығарылған. Тудан айырылу ер-азамат үшін өліммен тең болған. Даңқты қолбасшы, қазақтың көрнекті жазушысы Бауыржан Момышұлының: «Ту – қасиет! Ту – әскерлердің ар-намысы!» – деуі соның дәлелі.
1992 жылдың 4 маусымы ел тарихына алтын әріптермен жазылған айтулы күн. Өйткені дәл осы күні Қазақстан Республикасының Жоғары Кеңесі тәуелсіз елдің мемлекеттік Туы мен Елтаңбасын бекітті. Дәл осы күні Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев көк Туға тағзым етті. Ал «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы» Конституциялық заңы 2007 жылы 4 маусымда қабылданды. Осы заңға сәйкес, жыл сайын 4 маусым елімізде Мемлекеттік рәміздер күні ретінде мерекеленеді. Ортасында күн, оның астында қалықтаған қыран, сабының тұсында ұлттық өрнек нақышталған Туымыз әрқашан биіктен көрінсін, асқақтасын деген тілек көкейді кернейді. Тарих беттеріне көз жүгіртсек, сондай бір қиын-қыстау кезеңде ұлы дана бабаларымыз Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би маңызды жиыннан кейін, Әбілхайыр хан үш жүздің басын қосып, Бөгенбай батырға қазақтың туын ұстатқан деген дерек бар.
Шындығында, рәміз – мемлекеттің төлқұжаты. Сол себепті, әрбір жасқа Отан, Қазақстан, туған жер мен ел туралы толық түсінік беріп, дүниетанымын кеңейту кемел келешектің кілті саналады. Ал бойында еліміздің ұлттық рәміздері туралы мақтаныш сезімі қалыптасқан ұрпақтың Отанына деген адалдығының менмұндалап тұрары анық.
Жуырда ғана интернет желісінен бір әдемі бейнетүсірілім көрдік. Онда Түркия көшелерінің бірінде ағайынды екі баланың желбіреген Туды сүйіп, маңдайына басқаны анық көрсетілген. Қос бүлдіршіннің отаншылдығы кеудеге мақтаныш сезімін ұялатады. Расында жас өскін балаларды отансүйгіштікке, адамгершілікке, ел мен жерге, мемлекетке адал қызмет етуге, елінің Туын, Елтаңбасын, Гимнін қастерлеуге, халқының тегін, тарихын білуге тәрбиелеу әрбір қазақстандықтың басты міндеті болуы тиіс. Сонда ғана еліміздің іргесі бүтін, шаңырағы берік бола түседі.
Ойды ой қозғайды. Осындайда «Көк тудың желбірегені» әні еріксіз ойға оралады. Әйгілі әннің авторы, ақын Алмас Ахметбек баспасөзге берген сұхбатында көк туымыздың көңіл толқытатын ерекше қасиеті барын айтады.
– 1993 жылы азаттықтың он төртінші айында алғаш рет туған елімнің топырағына табаным тигенде, Қорғас бекетінен желбіреген Туымызды көрдім. Тудың құдіреті жүрегімді шарпып өткендей болды. Адамдардың асқақ сезімін аспаннан ағыл-тегіл шашып, мемлекеттілігі бар ел екенін меңзеп тұрған талай жұрттың желбіреп тұрған жалауын көріп жүрміз, бірақ сол сәтте көз алдымда тұрған ту мен үшін басқа еді. Ақында аяқасты келетін алақұйын сезім, шалқып келетін шабыт деген болады. Тап сол сәтте ту маған ғана арнап тіл қатып тұрғандай көрінді. Сондай көңіл күйдің әсерімен жазылған өлеңнің алғашқы шумағы:
– Көк тудың желбірегені
Бақыттың елжірегені,
Қиырда қалған қазақтың
Ата жұртына жете алмай
Көзінің мөлдірегені, – деп өрілді.
Кейін сахнадан оқыған кезімде жарқ етіп, жай түсіріп өтетіндей отты өлең болғанын сезініп жүрдім. Кейін еліміздегі танымал сазгерлер бұл өлеңге әндер жаза бастады.
Елтаңбаға көз салсақ, күн сәулесі шарпыған көк аспанды шаңырақ, жұлдыз, қанатты тұлпар, бидай сабақтары әдіптегенін байқаймыз. Мемлекеттік Елтаңбаның негізіне шаңырақ бекерден бекер алынбаған. Өйткені, Елтаңбаның жүрегі іспеттес шаңырақ әлемнің біртұтастығын, мемлекеттің бастауы – отбасы ошағын бейнелесе, қанатты тұлпар мәңгілік өмір, шексіз даму және Қазақстан секілді бір шаңырақ астында өмір сүріп жатқан халықтардың рухани байлығының белгісі іспетті. Қанатты тұлпар болашаққа көз тіккен жас ұрпақтың асқақ арманы. Бес жарық жұлдыз Отанның бағы биіктеп, бақыты нұр шашып тұрғанын білдіреді. Бидай сабақтары – молшылықтың нышаны. Аспаны ашық, жұлдызы жарқыраған, шаңырағы биік, жеңімпаз, берекелі елдің перзенті болу әркімнің мақтанышы.
Сондықтан елімізді, жерімізді, рәміздерімізді, Отанымызды құрметтеу, отаншылдық, патриоттық сезімін нығайту – әрбір азаматтың парызы! Туған жер деген киелі ұғымды әрбір қазақстандық құрмет тұтуға, қастерлеуге тиіс.
Алмас ӨТЕШОВ,
ауыр атлетикадан әлем чемпионатының күміс жүлдегері:
«Рәміздерді құрметтеу – баршаға міндеттелуі керек»
– Менің пайымдауымша, мемлекеттік рәміздерді сыйлау-сыйламау еліміздегі әр адамның еркінде болмауы тиіс. Өзім әнұранды білмейтін адамды құрметтемеймін. Елдің негізгі нышандарын құрметтеу – баршаға міндеттелуі керек. Еліміз Азаттыққа қолы жеткенше арғы бабамыз Күлтегін жазғандай, нешеме рет «қара терін төгіп, қызыл қанын ағызды». Міне, бүгінде сол зұлмат заманның бәрі де артта қалды. Ендігі міндет – елдік нышандарды әрбіріміз жиі дәріптеуіміз керек.
Берік СҰЛТАН,
блогер:
«АҚШ-та әнұранды шабыттана шырқадым»
– Өткен мамыр айында боксшымыз Қанат Исламды қолдап, АҚШ-тың Флорида штатына бардық. Сонда үлкен бокс аренасында əнұранды орындадық. Көңілім толқып, рахаттанып айттым. Айтқанда да айқайлап, жан-жағыма естіртіп айттым. Шетелде көк туды ұстап, əнұран орындау деген басқаша сезім екен. Меніңше, мемлекеттік рәміздер, бұл – елдігіміздің ең басты тірегі.
Қоғамдық көлікте Әнұран орындады
Шымкенттіктер еліміздің Рәміздерін ұлықтап, насихаттауда үлгі көрсетті. Жексенбі күні Шымкент қалалық жастар ресурстық орталығы Рәміздер күні мерекесін айрықша атап өтті. Қоғамдық орындарда домбырамен Әнұран орындап, шаһар тұрғындарына көзге ыстық, көңілге жақын жалаушамызды таратты.
Отанға деген сүйіспеншілік Рәміздерді құрметтеуден басталады. Руслан үшін қоғамдық көлікте Әнұран шырқау тосыннан болған сый іспетті. Демалыста ешбір қамсыз отырған. Қолдарына жалаушалар ұстаған Шымкент жастарын көргенде аң-таң болыпты.
– Мен үшін өте қымбат. Елімнің патриоты ретінде бүгінгі мереке – ең үлкен мереке! – дейді Шымкент қаласының тұрғыны Руслан Байғұл.
Шара аясында шаһар жастары 5 топқа бөлінді. Шаһардағы халық көп жүретін орындарды арнайы белгілеп, нышандарды насихаттады. Мыңға тарта жалау таратты. Бастамаға тұрғындардың ықыласы ыстық.
Екі күнге созылған акция алдағы жылы да дәстүрлі түрде ұйымдастырылмақ. Себебі, тұрғындардың белсенділігіне қарап, әрбір азаматтың бойынан отансүйгіштік сезімін аңғару қиын емес.
– Әлеуметтік желілерде патриоттар жоқ деп, әртүрлі алып-қашпа әңгімелердің айтылатыны жасырын емес. Бұл жәй әңгіме екенін аңғартты. Бір қуанарлығы, біз кіргеннен барлығы орнынан тұрып, Әнұранды қосылып шырқады, – дейді Шымкент қалалық «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің басшысы Абзалбек Убелтаев.
Тұғырың биіктесін, көк Туым!
Бұл өмірде өз Отанын сүймейтін адам жоқ шығар. Жұмыр басты әрбір пенденің бір ғана Отаны бар. Рас, Тәуелсіздік қандай бағалы болса, мемлекеттік рәміздерді де солай құрметтеуіміз керек. Рәміздеріміздің қасиетін сыртқа шыққанда ғана сезіне бастайтынымыз тағы рас. Мемлекеттік рәміздер – әрбір мемлекеттің айбынын асқақтатып, ерлігі мен елдігін танытатын құндылықтар. Туым – тұғырым, Елтаңбам – елдігім, Әнұраным – асқақ әнім.
«Отанды сүю – өркениеттіліктің бірінші белгісі»
4 маусым – Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздер күні мерекесі. Бұл – мерейлі дата. Мінекей, мемлекеттік рәміздердің қабылданғанына ширек ғасыр толды. Отанға деген сүйіспеншілік мемлекеттік рәміздерді құрметтеуден басталады. Бүгінде осынау қастерлі рәміздерді қаншалықты құрметтеп, бағасын біліп жүрміз?
«Отанды сүю – өркениеттіліктің бірінші белгісі» деген. Елбасы Н.Назарбаев «Мемлекеттік рәміздерге деген құрмет Қазақстан халқының күш-жігері мен қадір-қасиетінің, біздің патриоттығымыз бен биік адамгершілігіміздің белгісін білдіреді. Өз мемлекетіміз үшін мақтаныш сезіміне бөленіп, біртұтас отбасы сезімін сезінуге, қазір бүкіл дүниежүзі білетін Республика Туын, Елтаңбасын, Гимнін ардақтап, құрметтеуге тиіспіз» деген еді. 
Патриот болу, Отанға деген адалдық, құрмет – жалпы әр азаматтың бойынан анық көрінеді. Оның жүріс-тұрысынан, киген киімінен-ақ байқауға болады. Шүкіршілік, бойында намыс оты ұшқындаған, елім дегенде жүрегі елжірейтін жастарымыз баршылық. Мәселен, бүгінде көпшілік қазақы ұлттық ою-өрнектермен, рәміздеріміз бедерленген түрлі киімдер кие бастады. Мұның өзі де – насихат емес пе?!.
Қаламыздағы «Ернияз» медиа тобының басшысы Ербол Дайрашұлы да осындай пікірде. Оның айтуынша, бүгінде халықтың мемлекеттік рәміздерге деген құрметі артқан.
– Соңғы кездері тұрғындардың арасында жалаушаларға тапсырыс беретіндер көбейді. Оны автокөлігіне, жеке кабинетіне әсемдеп іліп қояды. Басқа да қолданыстарына пайдаланады. Одан кейін рәміздер бейнеленген футболка, бейсболкаларға да тапсырыс көп түсіп жатыр. Соңғы кезде осындай жағдаяттарды байқап жүрмін, – дейді ол. Бұл – әрине қуанышты жайт.
Рәміздерге деген құрметіміз қандай?
Шымкенттің қақ төріндегі «Тәуелсіздік» саябағында бүгінде жастар көп жүреді. Достарымен серуендейді, отбасымен келіп, бір сәт тынығады. Одан бөлек, сол маңнан күнде жұмысына, оқуына баратындар да көп-ақ. Саябаққа кіре берісте көк туымыз биіктен желбіреп тұр. Рәміздерді көргенде қандай сезім болады? Осыны білмек болып, бір топ жастарға жақындадық.
«Мемлекеттік рәміздердің авторлары кімдер?», «Елімізді әлемге танытып жүрген қандай азаматтарды білесің?», «Болашақта өз еліңнің мәртебесін асқақтатуға қайтіп үлес қоспақ ойың бар?» деген сауалды қойып көрдік. Респонденттердің дені – қаламыздағы жоғары және орта арнаулы оқу орнының шәкірттері, мектеп оқушылары. Ілім ізденіп жүрген жастарымыздың арасында бұл сауалымызға тосылып, күмілжіп қалғандары да болды. Мәселен, сұрау салған он жігіттің жартысы мемлекеттік Елтаңба мен Тудың авторын білмейтін болып шықты. Тек қана мемлекеттік Әнұранның авторларын атап, көңілді көтеріп қойды. Қалған бесеуі бәрін де жатқа біледі екен.
Әнұранымызды әуелетіп, Көк туымызды әлемге танытып жүрген азаматтарды да кідіріссіз айтып шыққанына тәнті болдық. Студенттердің бәрі де бүгінгі спорт жұлдыздары – Геннадий Головкин, Серік Сәпиев, Данияр Елеусінов, Қанат Ислам және Илья Ильин секілді жұлдызды спортшыларымызды қиналмай атап шықты.
Сондай-ақ, жасөспірімдердің алға қойған мақсаттары, жоспарларына сүйсіндік. Бәрі де болашақта спорт, білім, ғылым саласында оза шабуды мақсат тұтқан.
Тудың қасиеті
Жалпы, мемлекеттік рәміздеріміз түрлі спорт жарыстарында танылып жүр ғой. Әлемдік бәсекелерде бұған талай куә болып, өзіміз де ғаламат сезімді бастан кештік. Мәселен жуырда бокстан Ташкентте өткен Азия чемпионаты... 40-қа жуық елдің байрағы ғимараттың төбесінде тізіліп тұр. Ішінде, Қазақ елінің көк туы ерекше. Туды жамылып, трибунада отырғанда кеудемізді керемет мақтаныш кернейді. Еліңнің әлем алдындағы беделін, Тәуелсіз еліңнің қадірін осындайда сезінеді екенсің.
Спортшыларымыз шаршы алаңға көтерілген сайын көк туды желбіретіп, «Қазақстан, алға!» деп ұрандатамыз. Спортшыларға да ерекше күш-қуат береді.
Рас, елдің иесі болса, тудың киесі болады. Мәселен, Ресейдің атақты балуаны Александр Карелин Олимпиада ойындарында 3 рет ту көтеріп шығып, чемпион атанған. Бірақ ол Сидней Олимпиадасында күмісті қанағат тұтқан еді. Оның себебін әйгілі балуан Ту ұстап шықпауынан көреді екен. Оның сөзінің жаны бар. Тағы бір мысал келтірсек. Аса ауыр салмақтағы грек-рим күресінің балуаны, кубалық Михаин Лопес қатарынан үш Олимпиадада ту ұстап шықты. Бәрінде де алтын медальмен оралды. Келесі Олимпиада ойындарында тағы да алтын медаль алуды жоспарлап отыр.
Жасыратыны жоқ, әлемдік футбол бәсекелерінде де Әнұраннан қуат алатын спортшыларды көріп жүрміз. Тіпті, мемлекеттік гимнін жылап тұрып айтатындары да бар. Мұның бәрі де өз еліне деген құрметі ғой.
Кейбір Еуропа елдерінде Туға деген құрметтің жөні тіптен бөлек. Мәселен, Норвегия, Швеция елдерінде отбасында сәби дүниеге келсе, үйдің сыртына елдің туын іліп қояды екен. Ал Испания, Түркияда азаматтардың үйінің сыртына өз елінің байрағын желбіретіп қоюы әдеттегі жағдай.
Әнұранды әспеттеп, Туымызды тұғырлы ете білейік!
Әнұранды әспеттеу, Туды тұғырлы ету – әрбір азаматқа сын болмақ. Елдігімізді таныту, абыройды асқақтату – қастерлі құндылықтарды қорғай білумен өлшенбек.
Өткен жылы еліміз Тәуелсіздіктің 25 жылдығын атап өтті. Ал биыл Мемлекеттік рәміздердің қабылданғанына тұп-тура 25 жыл толды. Осынау мерейлі датаны тойлаумен қоса төрге оздыру да әрбіріміздің міндетіміз болуы тиіс.
«Көк Тудың желбірегені, Жаныма қуат береді»... Ел ішінде тарап кеткен бұл рухты әнді көпшілік жатқа айтып жүр. Жастарымыз күнделікті тұрмыста құндылықтарымызды насихаттап жүр. Бұл – қуантарлық әрине.
Дегенмен, ойланатын мәселелер де бар. Туымызға қоқыс салып тасу, Әнұранға құрметсіздік таныту, Рәміздерді мойындамау сынды келеңсіз жағдаяттар да БАҚ беттерінде жазылды.
Демек, әлі де насихатты күшейте беру керек. Мемлекеттік рәміздеріміз – мақтанышымыз. Ендеше, әрбір қазақ жасы осынау құндылықты қастерлеп, насихаттай білсек.
Сіз не дейсіз?
Ғани АХМЕТБАЕВ,
қалалық мәслихаттың депутаты:
Рәміздер туралы фильмдер түсірілсе...
– Жастарымыздың бойынан мемлекеттік рәміздерге деген құрметті көріп, қуанамын. Әсіресе, оны еліміздің намысын қорғап жүрген спортшыларымыздың бойынан байқаймын. Екі жасар сәбидің өзі Әнұранды естісе, бей-жай тұра алмайды ғой.
Рәміздерге деген насихатты күшейтудің түрлі жолдары бар. Мәселен, рәміздер туралы арнайы фильмдер түсіріліп, өмірде жетістікке жеткен, нағыз патриот азаматтармен жиі кездесулер ұйымдастырылуы тиіс. Тағы бір айтар мәселе, бүгінде әрбір мемлекеттік мекеменің алдында ту желбіреп тұр. Кейбірінде Елтаңба бар да, кейбірінде жоқ. Міне, енді осыған мән беріп, бәрін бірізділікке түсіру керек.
Талғат КҮЗЕМБАЕВ,
Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының әншісі:
Әнұранды орындау – үлкен жауапкершілік
– Мен үшін Әнұранды оркестрмен бірге орындау – үлкен мәртебе. Оған үлкен жауапкершілікпен қараймын. Мемлекеттік Әнұранды ең алғаш 2006 жылы 15 қаңтарда Алматыдағы мерекелік концертте орындадым. Халық жылы қабылдады. Әнұранның негізі үш нұсқасы бар. Сол кездегі мен орындаған нұсқа дисктерге жазылып, Интернет арқылы көпшілікке тарап кетті. Шетелдегі елшіліктерге жіберілді. Себебі, кәсіби түрде жазылған еді. Сол кезде балабақшалардағы бүлдіршіндердің тез жаттап алғанына риза болғаным бар.
«Рәмiзге құрмет – елiңе құрмет»
– Ербол Дайрашұлы, қай уақыттан бері мемлекеттік рәміздер шығаруға ден қойдыңыздар? О баста қандай қиындықтар кездесті?
– «Ернияз» баспа үйінің құрылғанына биыл тоғыз жыл. Осы уақыт аралығында баспа, жарнама салаларында өз орнымызды айқындап, сапалы өнімдеріміз арқылы тұтынушылар көңілінен шығуға тырыстық. Ал мемлекеттік рәміздерді материалдық обьектілерге бейнелеу лицензиясын 2010 жылы сәуір айында алдық. Кейінірек көлемді елтаңба жасауды зерттей бастадық. Ал былтыр лицензиямызды жаңартып, ең соңғы үлгідегі мемлекеттік рәміздерді дайындау лицензиясына ие болдық. Өндіріс саласында сан қилы қиындықтар мен қызықтар қатар жүреді ғой. Оның ішінде мемлекеттік рәміздерді жасап шығару аса бақылауды, жауапкершілікті, ұқыптылықты талап етеді. Алғашқы кезде материалдың құрамын анықтауда, оны жасауда қиналдық. Бір қалыпқа түсіріп алғаннан кейін, ісіміз дөңгеленіп жүре берді.
– 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап елімізде жаңа үлгідегі Елтаңба енгізілгені белгілі. Енді қандай өзгешеліктер, айырмашылықтар болады?
– Иә, енді ескі үлгіде жасалған Елтаңбаларды 2017 жылға дейін ғана пайдалануға рұқсат. Мемлекеттік рәміздің пішіні мен түр-сипаты бұрынғы қалпында сақталады. Сондай-ақ, 40-тан астам атау берілді. Әр атаудың өзіндік өлшемі, өз орны, сипаттамасы бар. Бізге сызбаша нобайы мен 3D нұсқамасы берілді. Өндірістік жағынан жеңілдетілген. Материалдың құрамына көңіл бөлінген. Күн сәулесіне, суға шыдамды, төзімді болуы керек.
– Сіздердің шығарып жатқан өнімдердің дұрыс-бұрыстығын кім қадағалайды?
– Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу және метрология комитетінің әр облыста филиалдары бар. Біз жасаған өнімдерден бір қателік, кемшілік кететін болса, ұсыным тастаймыз. Апарып береміз. Комитет қызметкерлері 15 күннің ішінде өнімнің қате жерін анықтап, түзетулер мен өзгертулер енгізеді. Мемлекеттік рәміздерді мемлекеттік лицензиясыз жасау мүмкін емес.
– Бір елтаңбаны жасап шығуға қанша уақыт кетеді. Ал мамандарыңыздың тәжірибесі қаншалықты мол?
– Біздің баспа үйімізде Елтаңбаны жасайтын екі маманымыз бар. Олар алыс-жақын шетелде осы сала бойынша тәжірибе алмасып келген, білікті мамандар. Елтаңбаны қалыпқа құю, кептіру, бояу, тағы басқа жұмыстарын қоса есептегенде бес-алты күн уақытты алады. Көбіне мемлекеттік мекемелер мен рәміздерді қастерлейтін жеке тұлғалардан тапсырыс түседі. Алдағы уақытта өзге де өңірлерге өз өнімдерімізді шығармақпыз. Әзірге келісімшарт түзу бойынша жұмыстар атқарылып жатыр.
– Сіздіңше, мемлекеттік рәміздерге құрмет қандай болу керек?
– Рәмізге құрмет – еліңе құрмет. Қазақстан Республикасы Конституциясының 34 бабында «Әркім Республиканың мемлекеттік рәміздерін құрметтеуге міндетті» деп тайға таңба басқандай жазылған. Сол себепті әрбір адам мемлекеттік рәміздерді құрметтеуді отбасынан бастау керек. Ұл-қызының санасына кішкентайынан рәміздердің құндылығын сіңіріп, құрметтеуді үйретсе екен деймін. Тәуелсіздігіміз мәңгі болып, көк туымыз көкте желбіреп, әнұранымыз шарықтай берсін.