Шымкент келбеті

Шымкентте азық-түлік белдеуін қалыптастыруға үлкен мүмкіндік бар

Дана Абай өзінің төртінші қара сөзінде: «Әуелі құдайға сыйынып, екінші өз қайратыңа сүйеніп, еңбегіңді сау, еңбек қылсаң, қара жер де береді, құр тастамайды» дейді. Әрине, еңбек етіп, егін еккен адамға жер-ананың бермейтіні жоқ. Шыбық шаншысаң, шынар шығатын Шымшаһарда егін егіп, жылыжайын баптап, диқаншылық кәсіпке бет бұрғандардың қатары аз емес.

Қазіргі таңда Шымкент қаласы мен Түркістан облысында экологиялық таза өнiмдер жеткiлiктi мөлшерде өндiрiледi. Бiрақ, өкiнiшке қарай, сауда және көлiк-логистикалық кешенінiң дамымауы – бiздiң тауарлардың сыртқы нарыққа үлкен ауқымда шығуына қолбайлау болып отырғаны жасырын емес. Осы олқылықтың орнын толтыру мақсатында бірнеше жыл бұрын Шымкентте аумағы 92 гектар жерге әлемдік стандартқа сай заманауи сауда-логистика орталығының құрылысы басталған болатын.

Күні кеше Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов қаладағы бірқатар өндіріс ошақтарына жасаған сапарын ең алдымен осы сауда-логистикалық орталығынан бастап, онда орналасқан қоймалардың жұмысымен танысты.

2014 жылы көктемде басталған сауда-логистика орталығының құрылысы бірнеше жыл баяулап қалғаны рас. Дегенмен, қазір құрылыс жұмыстары қызу. Тіпті бірнеше қойма жұмыс істеп тұр. Сауда-логистика орталығының аумағында әкімшілік, кеңсе, зертханалар, кедендік рәсімдеудің барлық процедураларын жүргізетін бекеттер салынған. «Шымкент» ӘКК басқарма төрағасы Әбілсейіт Рабаевтың айтуынша, бүгінде мұнда 6 жоба, атап айтқанда, «Kazakhstan Logistics group», «Зерде ҒӨБ», «Continental Logistics Shymkent» ЖШС, «Eurotransit Terminal» ЖШС және «Waimea group kz» ЖШС және «Арман Юг Групп» компанияларының жобалары іске асырылып жатыр.

Жаңадан бой көтеріп жатқан сауда-логистикалық орталықтың тиімділігі, ол – тоғыз жолдың торабында орналасқандығы. Географиялық тұрғыдан алғанда, бұл аумақ өте ыңғайлы. Яғни, әуежайдан 3 шақырым, «Батыс Қытай – Батыс Еуропа» халықаралық транзиттік автомагистралынан 4 шақырым жерде орын тепкен. Сонымен қатар, темір жол желісінен 500 метр жерде орналасқандығы да сауда-логистикалық орталығының болашағына зор серпін беретіні анық.

Қазір сауда-логистикалық орталығына инфрақұрылым құрылыстары жүргізіліп, барлық коммуникациялық жүйелер жеткізілген. Мұндағы қоймаларда бір ғана картопты 9 айға дейін, пиязды 6 айға дейін реңін, дәмін бұзбай сақтауға мүмкіндік бар. Жалпы азық-түліктің барлық түрі сақталатын болады. Мұздатқыш қойманың жалпы ауданы 47 мың 240 шаршы метрге арналған. Ал тоңазтқыш қойма – 47 мың 740 шаршы метр. Құрғақ қойма – 100 мың 080 шаршы метр, бұдан бөлек кеңсеге т.б., арналған 47 мың 440 шаршы метр бар. Байқасаңыздар, көлемі әрине, аз емес.

Шаһар басшысы Ерлан Айтахановтың айтуынша, сауда-логистика орталығы көршілес елдердің, сосын Шымкентке жақын өңірлердің, яғни Түркістан, Жамбыл, Қызылорда және Алматы т.б. облыстарының да тауар өндірушілері мен өңдеу саласының дамуына оң ықпалын тигізеді.

– Байқап тұрсаңыздар, сауда-логистика орталығы «Батыс Қытай – Батыс Еуропа» тас жолының бойында, темір жол да бар, авиатасымалдың да маңызы зор. Бұдан бөлек, бұл орталықтың ерекшелігі – бағаны тұрақтандыру бойынша елеулі рөл атқаратындығы. Қоймадағы қыруар азық-түлік тұрғындардың сұранысын да қамтамасыз етіп, бағаны реттеп отырады, яғни бағаның негізсіз көтерілуінің алдын алады. Әрине, экспорт, импортқа да ерекше назар аударатын боламыз.

Ресейге, Тәжікстанға тағы басқа көрші елдерге, Түркістан облысынан басқа өңірлерге өнімдерімізді жедел тасымалдауға, кедендік рәсімдеуге мүмкіндік қарастырылған. Қазір 92 гектарда жұмыс нәтижесіз емес. Дегенмен құрылысты әлі де жандандыруымыз, яғни өз қуаттылығына сай болуы керек. Себебі, Түркістан облысы да, Шымкент қаласы да ауыл шаруашылығы саласына бағдарланған аймақ. Біздің жергілікті кәсіпкерлерге де ерекше қолдау болмақ. Бұл ретте жаңа жұмыс орны ашылады деген сөз.

Сондай-ақ, қазір Шымкент қаласының да халқы өсіп жатыр, миллионды қаламыз. Осы орайда қала тұрғындарының азық-түлікке деген сұранысын қамтамасыз етуде орталықтың тигізер пайдасы көп, – деді Ерлан Қуанышұлы.

Жиында шаһар басшысы таяу болашақта 137 гектар аумақта агро-индустрия аймағының құрылысын жүргізу де жоспарда тұрғанын да айтты.

– Алдағы уақытта осы маңайда 137 гектар аумақта агро-индустрия аймағын салу жоспарымызда бар. Онда жылыжайлар, қарқынды бау қолға алынады. Бұл жоба жүзеге асқан жағдайда өңірімізде өндірілген сан түрлі азық-түлік өнімдері мен шикізаттар еш кедергісіз тиісті бағытқа жол тартатын болады. Біздің мақсатымыз – Шымкент қаласының айналасында азық-түлік белдеуін қалыптастыру. Одан шыққан өнімді қалаға, тұтынушыларға жіберіп, базарлар мен сауда орталықтарына делдалсыз ұсыну, ал қалған өнімді экспортқа бағыттаймыз, – деді қала әкімі.

Бұдан соң Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов қаладағы «Оңтүстік» және «Тассай» индустриялды аймақтары мен «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақтың жұмысымен танысып, онда орналасқан бірқатар өндіріс ошақтарына барды. Сонымен қатар, жаңадан құрылып жатқан «Жұлдыз» және «Агро-индустриалды» аймақтардың алдағы даму жоспарын талқылады.

Атап айтқанда, шаһар басшысы «Asia Trafo» трансформатор зауытында, «Бал Текстиль» мен «Назар Текстиль» кілем фабрикаларында, сондай-ақ энергетикалық сусындар мен шырындар шығаратын «Болашақ 7», Azala Cotton және «SHYMKENT TEMIR» ЖШС-да болды.

Аймақтардың жұмысымен танысу барысында қала әкімі алдағы уақытта қосымша инвестиция тарту, тың жобаларды игеру және осында қолға алынған жобалар мен «қарапайым заттар экономикасын» дамыту жайына ерекше тоқталды. Өнеркәсіптік өндіріс көлемін арттыру бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстармен танысу кезінде Ерлан Айтаханов индустриялық-инновциялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында іске қосылған бүгінде өнімдерін экспортқа шығарып отырған бірқатар кәсіпорындарды аралап көрді.

Айта кетсек, қазіргі уақытта Шымкент қаласында сәтті жұмыс істеп келе жатқан «Оңтүстік» және «Тассай» индустриялды аймақтарда 114,6 млрд. теңге болатын 121 жоба жүзеге асырылуда. Бүгінгі таңда 121 жобаның 67 жобасы іске асырылып, 4,5 мың жұмыс орны құрылған. Ал, «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймағында бүгінгі күнге инвестициялық сомасы 29,5 млрд. теңгені құрайтын жалпы 13 жоба іске асырылған. Нәтижесінде 1560 жаңа жұмыс орны ашылған.

Жалпы, сегіз айдың қорытындысы бойынша өнеркәсіп өнімінің көлемі 359,6 млрд теңгені құрап, 20,3 пайызға артқан.

Сапар барысында халықтың әлеуметтік әлеуетін көтеруде жеңіл өнеркәсіптің рөлі басым екенін айтқан қала басшысы жергілікті тұрғындардың, әсіресе, әйелдердің арасындағы жұмыссыздықты жоюдың бірден-бір тиімді жолы жеңіл өнеркәсіп саласын дамыту болып табылатынын атап өтті. Сонымен қатар, қала әкімі халық тұтынатын тауарлар өндірісін ұлғайту бойынша жұмыстарды күшейтуді, оның ішінде шығарылатын өнім көлемі мен құнына баса назар аударуды тапсырды.

– Қазір елімізде кәсіпкерлік саласын мемлекеттік тұрғыда қолдауға көп көңіл бөлінуде. Әсіресе, ауыл шаруашылығын дамытуға қолдау ерекше. Бүгінгі заман - бәсекенің заманы. Кәсіпкерлік тұрғысынан айтсақ, тіршілігі қайнаған Шымкент қаласының әрбір өнімі бәсекеге қабілетті болуы тиіс. Ең бастысы, қаламызда халық тұтынатын тауарлар өндірісін ұлғайту қажет, – деді қала әкімі.

Суретті түсірген С.ҚОСАЕВ

Темірлан тасжолы мен Мангелдин көшесі қиылысындағы жаяу жүргіншілерге арналған жерүсті өткелінің құрылысы биыл, яғни жыл соңына дейін аяқталады.

Бұл туралы қала әкімдігінде өткен баспасөз брифингінде Шымкент қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Қуатжан Жұматаев мәлімдеді.

Аталған жерүсті өткелінің құрылыс жұмыстары 2016 жылы басталған болатын. Сол кезде құрылыс жобасымен және жұмыс барысымен танысқан əкімдіктегі жауапты мамандар тұрғындардың шағымына орай бірқатар өзгеріс енгізді. Осыған сәйкес көпір жобасында поликарбонаттан жасалған шатыр, қимыл мүмкіндігі аз тұрғындарға арналған жеделсаты орнатылып, тірек бөліктері кеңейтілетін болды. Бұл өзгеріс болашақта көпірге эскалатор орнату үшін енгізілді.

Қазіргі таңда өткелдің құрылысы қызу жүргізілуде. Құрылыс нысанында жерасты коммуникациялары мен ирригациялық жүйе орнатылған. Бүгінде жолдың барлық бөліктеріне тіреулер орнатылып біткен. Қала әкімдігіндегі жауапты мамандардың мәлімдеуінше, өткел жыл соңында ел игілігіне берілмек.

Сондай-ақ, брифингте А.Байтұрсынов көшесіндегі жол құрылысы, Бәйдібек би – М.Дулати аялдамасындағы кешкі кептеліс және қаладағы ескі газелдер мәселесі сөз болды. Басқарма басшысының мәлімдеуінше, алдағы уақытта «Колос», «Кабиско», «Бекжан базары», «Гипер Хаус» қаладан шығар бағыттағы аялдамаларға «Сергек» камерасы орнатылады.

– Аталған төрт бағыт бойынша кешкі уақытта орын алатын өзекті мәселенің бірі – жүргізушілер тоқтауға тиым салынған жерлерде тоқтап, адам мінгізетіндіктен көлік қозғалысына кедергі келтіруде. Қазіргі таңда аталған төрт бағытқа «Сергек» камераларын орнатуды жоспарлап отырмыз, - деді Қ.Жұматаев.

Жиында белгілі болғандай, Шымкент қаласында бірнеше ірі айналма жол салынады. Соның бірі – «Бекжан» базары маңынан орын тебетін Алматы-Ташкент бағытындағы Темірлан тас жолының жолайрығы. Қазіргі таңда онда 2-ші кезеңнің құрылыс жұмыстары қызу жүргізілуде. Мұнда 1-ші кезең бойынша, «Бекжан» базары маңындағы жолайрық құрылысы былтыр пайдалануға берілген болатын.

– Тұрғындар «айналма жол салынғанымен, бәз-баяғыша кептеліс болып жатыр» дегендей пікір айтуда. Мұнда қазір 1-ші кезеңнің ғана жұмыстары аяқталды. Оған сәйкес, уақытша бағдаршам орнатылды. Қазір 2-ші кезең бойынша құрылыс жұмыстары қызу жүруде. Жол құрылысы 2020 жылдың екінші жартысында толық аяқталып, пайдалануға беріледі.

Барлық жұмыстар жоспарға сәйкес атқарылуда. Ол жұмыстар аяқталған соң Темірлан жолындағы бағдаршамды алып тастаймыз. Сосын көліктердің қозғалысы жақсарып, кептеліс болмайды, – деді басқарма басшысы Қуатжан Жұматаев.

Шымкент қаласына жұмыс сапарымен келген ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, «Nur Otan» партиясы фракция мүшесі Бақытбек Смағұл «Болашақ 7» ЖШС-нің жұмысымен танысты.

Энергетикалық сусындар мен шырындар шығаратын жаңа өндіріс орны «Тассай» индустриалды аймағында орналасқан. Зауыттың өзіндік құны – 1 млрд теңге. «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде қолдау тапқан кәсіпорын заманауи қондырғылармен жабдықталған. Депутат зауыт жұмысымен танысып, зауыт жұмысшылармен кездесті.

- «Болашақ 7» ЖШС-дегі өнімдердің шикізатының 80 пайызы өз елімізден. Зауыт соңғы технологиямен жабдықталған, өніміміз сапалы болғандықтар сұраныс бар. Ағымдағы жылдың ақпан айынан бастап іске қосылған зауытта 80-нен астам жұмысшыны тұрақты жұмыспен қамтып отырмыз. Жалақы 140 - 160 мың тенге көлемінде. Одан бөлек 50 жуық жұмысшы өнімді таратуға тартылған, - дейді кәсіпорын директоры Ерлан Омаров.

Сусындардан дәм татқан Мәжіліс депутаты зауыт өнімінің сапасы мен тауар белгісі жоғары екенін баса айтты.
– Темір құтыдан өнім шығаратын еліміздегі бірден-бір өндіріс осындай қарқынмен жұмыс істеп жатқаны қуантады. Зауыт басқа да өте сапалы сусындармен елімізді қамтамасыз ете отырып, оны шетелге де экспорттайды. Жұмысы, товар айналымы қарқынды.

Өкінішке орай, шетелге, көршілес Өзбекстан еліне үлкен сұранысы бар біздің өнімдердің барлығына олардың салығы 4 есе қымбат. Ал, біздің елге кіріп жатқан шетелдіктердің өнімдерінің салығы аз. Ондай жағдайда Парламентте Nur Otan партияcымен бірге салық мәселесін шешетін боламыз. Еліміздің дамуына үлес қосып отырған осындай кәсіпорындарға, мекемелерге ықпал жасау - біздің басты міндетіміз, - деді депутат.

Сондай-ақ, депутат өндіріс орны жұмысшыларымен кездесіп, олардың сұрақтарына жауап берді.

Спортшылардың төл мерекесін Шымкент қалалық дене шынықтыру және спорт басқармасына қарасты мекемелердің қызметкерлері ерекше салтанатпен атап өтті.

Шымкент қаласының әкімдігі мен Қазақстан кәсіподақтар федерациясы арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.

Шымкент қаласындағы төрт ауданның әлеуметтік картасы жасалатын болады. Бұл туралы қала әкімі Ерлан Айтаханов  аппарат отырысында айтты.

Жиналыстың күн тәртібінде қаралған басты мәселе – қалаға қосылған 41 елді мекеннің инфрақұрылымын дамыту. Осы бағыттағы жұмысты жүйелендіру мақсатында қала басшысы әр ауданды секторға бөліп, өзекті мәселелер көрсетілген әлеуметтік карта әзірлеуді салалық басқарма басшылары мен аудан әкімдеріне тапсырды.

Осылайша, Ерлан Қуанышұлы күрмеуі шешілмей келе жатқан проблемаларды біртіндеп жүйелі түрде шешуге болатынын жеткізді. Шеткі аймақтардың негізгі мәселесі – жол, инженерлік инфрақұрылым, әлеуметтік нысандардың тапшылығы мен абаттандыру.

Бұдан бөлек, әкім шеткі аймақтардың инфрақұрылым жүйесін тарту жұмыстарына жеке инвесторларды да қатыстыруды атап өтті. Тұрғындарға өмір сүруге қолайлы ортаны қалыптастыру әкімдіктің басты мақсаты екенін айтқан қала әкімі ең алдымен қаланы қоқыстан тазартуды, сонымен қоса шалғайдағы елді мекен тұрғындары үшін тұрақты түрде көшпелі медицина қызметі мен жергілікті атқарушы органдармен көрсетілетін мемлекеттік қызметтерді ұйымдастыруды айтты.

Аппарат отырысында сонымен қатар жылу беру маусымына дайындық барысы мен жаңа оқу жылына дайындық жұмыстары пысықталды. Онда салаға жауапты мамандар жылыту маусымына дайындық кестеге сай жүргізіліп жатқанын айтып, 20 тамызға дейін медициналық мекемелер мен мектептер қысқа дайын болатынын мәлім етті. Қала басшысы жылу маусымына дайындықты бақылауда ұстауды тапсырып, штаб отырысын аптасына екі рет өткізуді айтты.
Сонымен қатар, әкім өткен жылғы жіберілген кемшіліктерден сабақ алуды ескерте келе, «биыл ол жағдай қайталанбауы керек» деді.

Шымкентте жолаушылар тасымалдау саласында жаңа 2 бағыт ашылды. Қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы өкілдерінің мәліметінше, №16 және №45 бағыттарда жаңа автобустар қатынауда.

№45 автобус Мамандандырылған ХҚКО (Достық шағынауданы) – Алматы айналма жолы – Жиделібайсын көшесі – Ю.Гагарин көшесі – Республика даңғылы – Тәуке хан даңғылы – Ж.Тәшенов көшесі – Төле би көшесін қамтып, теміржол вокзалына дейін барады.

Ал №16 автобус «Shymkent bus» – Тәуке хан – Қойкелді батыр, Ақназар хан, Төле би, Түркістан көшелері, Қонаев, Тәуке хан, Республика даңғылы, Б.Саттарханов, Ашурходжаев, Өркендеу, Чайковский, Б.Саттарханов, Ы.Алтынсарин, Тұрсынбаев көшелері – Ферма бағыты бойынша қызмет көрсетеді.

Өткен аптада қала ішіндегі №96 бағыттағы «Газель» көліктерінің орнына жолаушыларға жайлы жаңа автобустар қызмет көрсете бастаған болатын.
Айта кетсек, 19 маусым – қала күніне орай Шымкентте жаңа «Shymkent Bus» автобус паркі ашылды. Сол күні жаңа 160 автобус жеткізілген.

Шымкент қаласының əкімі Ғабидолла Əбдірахымов және Шымкент қаласы мәслихатының хатшысы Ғани Ташқараев Арыс қаласына барды. Сапар барысында қала әкімі Арыс қаласын қалпына келтіру штабында болып, Шымкентке тиесілі секторда атқарылатын жұмыстармен танысты.

– Шымкент қаласына №10 сектор бөлінген. Жалпы біздің секторда 600-ге жуық үймен қоса әлеуметтік маңызы бар мектеп, балабақша, аурухана сияқты нысандар бар. Олардың сметасы толық жасалып, жөндеу жұмыстары басталып кетті. Құрылыс жұмыстары менің тұрақты бақылауымда, ол алдағы бір айда толық аяқталады, - деді Ғ.Əбдірахымов.

Еске салсақ, Арыс қаласы мен қала маңында 8867 үй бар. Соның 6127 үйі жарылыстан зардап шеккен. 27 үй толықтай қайтадан салынады. Қазіргі таңда Арыс қаласы 17 секторға бөлінген. Бұл секторлардағы жөндеу жұмыстарына республиканың 16 облысынан және Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларынан 170 арнайы бригада келіп, 1194 құрылысшы іске кірісті.

Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Бауыржан Мамыталиевтың айтуынша, Арыс қаласындағы Шымкентке тиесілі секторда үйлерді қалпына келтіру жұмыстары қызу жүргізілуде.
– Штаб туралы айтсам, мұнда қала әкімдігінің 22 маманы жұмыс істейді. Сектор тұрғындары бізге кез келген сауал бойынша жүгіне алады. Өзім күнде штабқа келемін.

Біздің қарауымызға берілген секторда 644 үй бар. Солардың 574-і жөндеуді қажет етеді. 6 ірі компания айқындалды. Компаниялар барлық зақымдалған үйді тексеріп, өлшеп шықты. Солардың 90 қызметкері қалпына келтіру жұмыстарына кірісті, - деді әкімнің орынбасары.

Б.Мамыталиевтың баяндауынша, онда таяу уақытта құрылысшылар санын 500-ге жеткізу көзделіп отыр. Әр көшеге жауапты мердігердің және оның телефон нөмірі көрсетілген билбордтар ілінген. Тұрғындар қандай да бір сауалмен мердігерге тікелей хабарласа алады.