Шымкент келбеті

«Ару аналар» көп балалы аналар қоғамдық бірлестігінің құрылғанына сегіз жыл. Үкіметтік емес ұйымға 3 мыңнан аса көп балалы отбасы тіркелген. Бірлестіктің бүгінге дейін атқарылған жұмыстары ауқымды. Көп балалы аналарға қолдау жасау, оларға әлеуметтік және психологиялық көмек берумен қатар жастардың сауаттылығын арттыруды міндетіне алған бірлестік жуырда үлкен бір жобаны қолға алмақ.

Шымкент қаласында емханаларға тіркелген тұрғындардың бәрінің денсаулық картасы жасалды. 20-60 жас аралығындағы 89 264 тұрғын денсаулық сақтау саласындағы мобильді қосымшаны пайдалануда. Бұл туралы Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасарының міндетін атқарушы Ғалымжан Абишов журналистермен өткізген баспасөз конференциясында жеткізді.

Шымкентте дәстүрлі «Достық дастарханы» халықаралық палау фестивалі өтті. Осымен сегізінші рет ұйымдастырылған шара биыл жас аспаздардың қатысуымен ерекшеленді. Шымкент және Ташкент қаласынан 30-дан астам үміткер қатысып, аспаздық шеберлігін сынға салған жарысты Шымкент қалалық Қазақстан халқы ассамблеясы және «Дустлик» қауымдастығы ұйымдастырған.

Шымкент қалалық №1 клиникалық аурухана базасында АҚШ-тың үздік ортопед-дәрігері Жолдас Күлжанов күрделі отаға қатысты. Аяқ сүйегі сынған науқасқа жергілікті травматолог-ортопедтермен бірлесе жаңаша тәсілмен жасаған ота сәтті өтті.

Бүгінгі таңда ғасыр тажалы саналатын ЖИТС/АИТВ инфекциясымен күрес мәселесі өзекті болып отыр. Эпидемия бүгінге дейін 30 миллионнан астам адамның өмірін жалмаса, күніне 5 мыңнан астам осы ауруды жұқтырады екен. АИТВ таралу көрсеткіші бойынша өңіріміз Павлодар, Қарағанды, ШҚО, СҚО, Қостанай облыстары мен Алматы қаласынан кейін жетінші орында тұр. Дертті емдеудегі жаңашылдықтар, инфекцияны жедел анықтайтын аппараттардың жайы қалай? Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасына қарасты «ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі орталықтың» бас дәрігері Талғарбек Мейірхановпен осы сауалдар төңірегінде әңгіме жүргіздік.

Шымкент қаласы Қаратау аудандық сотында жыл басынан бері 208 іс татуласу рәсімімен аяқталған. Бұл туралы Қаратау аудандық сотында өткен «Соттағы татуласу рәсімдері» атты дөңгелек үстелде айтылды.

Шымкент қаласының судьялары, прокуратура қызметкерлері, адвокаттар және кәсіби медиаторлар бас қосқан жиында пилоттық жоба аясында атқарылып жатқан жұмыстар талқыға салынды.
– Бітімгерлік ісі еңбек және отбасылық даулар, алиментті өндіру секілді 13 санаттағы істер бойынша қолданылуда. Бүгінде татуласу рәсімімен 208 іс аяқталып, 14 жағдайда тараптар өзара бітімгершілікке келді, 182 іс сот медиациясымен, төртеуі кәсіби медиаторлардың қатысуымен қаралды. Қазір қылмыстық істер бойынша да татуласу рәсімін қолдануды бастадық, - дейді Қаратау аудандық сотының төрағасы Е.Рахменберді.
Татуласу рәсімдерін жүргізетін судья Ж.Мүсірәлі сот ғимаратында арнайы кабинет ашылып, медиация ісін жүргізуге барлық жағдай қарастырылғанын атап өтті. Ал Кәсіби медиатор В.Жүсіпова медиацияның тиімділігін алға тартып, пилоттық жобаны қылмыстық істерде көбірек қолдануды ұсынды.
Жиын барысында, сондай-ақ, осы жобаны іске асырудағы кейбір мамандардың жетіспеуі, тараптардың бірдей мезгілде сотқа келмеуі секілді мәселелер сөз болып, мамандар оларды шешудің жолдарын бірлесе қарастырды.

Халықтың сотқа деген сенімін арттыру, сотқа заманауи техникалар енгізу арқылы уақыт үнемдеу, мықты заңгерлерді судьялық қызметке тарту.

Мемлекет басшысы Н.Назарбаев халыққа Жолдауында сот жүйесін дамыту бойынша осындай нақты тапсырмалар жүктеген болатын. Елбасының осы тапсырмаларын іске асыру жолдарын талқылау мақсатында ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Балайым Кесебаева шымкенттік судьялармен кездесті.
– Елімізде сот жүйесінде көптеген реформалар жүзеге асып келеді. Елімізде дау-дамайды сотқа жеткізбей шешуде Медиация туралы заң қабылданды. Кездесу барысында алда сот жүйесінің жұмысын жандандыруда қандай мәселелерге назар аудару қажеттігінде пікірлеріңізді тыңдағым келеді. Себебі қазір Парламентте біршама заңдарға өзгеріс енгізілу қарастырылуда және келесі жылдың бюджеті нақталынып жатқандықтан, айтар ұсыныстарыңыз маңызды, - деді Балайым Кесебаева.
Шымкент қалалық сотының төрағасы Ербол Рахымбеков шаһардағы сот саласында атқарылып жатқан жұмыстарды атап өтті. Ал кездесуде сөз алған қалалық соттың азаматтық және қылмыстық істер жөніндегі сот алқаларының төрағасы М.Пәрменов пен Е.Жанғазин сотта енгізілген технологиялардың тиімділігіне тоқталса, қалалық соттың судьясы Н.Биболов бітімгершілік істің орындалуына тоқталып, шалғайдағы елдімекендерге медиаторларды көптеп тарту қажеттігін қозғады. «Нұр Отан» партиясы Шымкент қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Б.Нарымбетов кездесуде айтылған ұсыныстардың ескерілетінін жеткізді.

«Медициналық қызмет сапасы халықтың әлеуметтік көңіл-күйінің аса маңызды компоненті болып саналады. Ең алдымен, әсіресе ауылды жерлерде алғашқы медициналық-санитарлық көмектің қолжетімді болуын қамтамасыз ету қажет. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін қызметкерлерді ынталандыру үшін 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап ауруларды емдеу ісін басқарудың жаңа тәсілдерін енгізген учаскелік медицина қызметкерлерінің жалақысын кезең-кезеңмен 20 пайызға көбейтуді тапсырамын. Осы мақсаттарға келесі жылы 5 миллиард теңге бөлінеді».

ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 
2018 жылғы 5 қазандағы Жолдауынан

Мемлекет үшін адамның өмірі мен денсаулығы қымбат қазына. Сондықтан Мемлекет басшысы жыл сайынғы Жолдауында денсаулық сақтау саласының жұмысын оңтайландыру арқылы халықтың саулығын жақсартуға басымдылық беріп келеді. «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауында Елбасы Н.Назарбаев денсаулық сақтау саласында аса қымбат стационарлық емге емес, аурудың алдын алуға бағытталған шараларды қолға алуды міндеттеп, тұрғындар үшін медициналық көмек алудың қолжетімділігін арттыруды тапсырды.

Шымкенттіктердің 94 пайызының денсаулық паспорты бар

Мегаполиске айналған шаһардың аумағы ұлғайып, тұрғын үй кешендері көптеп бой көтеруде. Халықтың туу көрсеткіші артып, әсіресе, медицина саласында денсаулық ұйымдарының жетіспеушілігі, мамандардың жүктемесін азайту, дәрігерлердің біліктілігін арттыру, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, жаңа технологияға көшу секілді мәселелерді шешуде жаңадан құрылған жауапты мекемеге үлкен міндеттер жүктеп отыр.
– Тұрғындарға медициналық көмек қолжетімді болуы үшін «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында қалада біршама жұмыстар атқарылды. Бүгінде әрбір азаматтың электронды паспорты жасақталып, смартфон арқылы тұрғындар дәрігерге кезекке жазылады, үйіне шақырады, тіпті зертханалық сараптамаларын жеке кабинеті арқылы кіріп көруіне мүмкіндігі бар, – дейді Шымкент қалалық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Нұрлан Қасымов. – Дәл қазіргі таңда Шымкенттегі 36 медициналық ұйымның 30-ында құжаттар қағазсыз жүргізілуде. Цифрландыру жүйесіне қосылған емдеу мекемелерінде электронды денсаулық паспорттары 94 пайызға толтырылған. 2019 жылдан бастап барлық емханалар мен ауруханалар цифрлы нұсқада қызмет көрсетуге көшеді.
Қаланың бас дәрігері республикалық маңызы бар шаһарда медициналық қызмет сапасын талапқа сай жақсартуды мақсат етіп отырғанын атап өтті. Жуырда Шымкент қаласының әкімі Ғабидолла Әбдірахымов шымкенттік ақ халаттылардың біліктілігін көтеріп, ауырып-сырқағандарға жедел көмек көрсетілу үшін көпқабатты үйлердің бірінші қабатынан дәрігерлік-амбулаториялар ашу мәселесін көтерді.
– Қаладағы барлық көпқабатты тұрғын үйлердің бірінші қабатынан отбасылық дәрігерлік амбулатория ашу керек. Мәселен, баланың тамағы ауырып немесе өзге де жеңіл аурумен сырқаттанып қалып, тұрғындар ауруханаға барып, 2-3 сағаттап кезек күтіп отырмауы қажет. Сырқаттандың ба, үйіңнен шығып, дәрігерге қарала саласың. Егер ауыр жарақат алған, хирургиялық емді қажет ететін науқас болса ауруханаға, бала босану үшін перзентханаға баруға болады. Еуропада сондай, – деген-ді шаһар басшысы.

Дәрігерлік амбулаториялар ашуға қолдау бар

Нұрлан Қасымов қазіргі таңда тұрғындардың саулығын жақсарту мәселесі күн тәртібінде тұрғанын айтады.
– Алғашқы медициналық санитариалық көмектің сапасы мен қолжетімдігін арттыру мақсатында орталықтан қашық жерде орналасқан шағынаудандарда және көпқабатты тұрғын үй кешендерінің бірінші қабаттарында отбасылық денсаулық орталықтарын және дәрігерлік-амбулаториялар ашу жұмыстары қолға алынады. Бұл тұрғыда қазір кәсіпкерлер мен шағын бизнес ұйымдарымен келіссөздер жүргізілуде. Осы бағытта жұмыс істегісі келетін азаматтарды басқарма тарапынан қолдауға дайын екенімізді атап өткім келеді, – дейді денсаулық саласына жауапты басшы.
Қаладағы кейбір емханаларда 50-70 мыңға дейін тұрғындардың тіркелгенін ескерсек, Нұрлан Каукенұлы жаңадан ашылатын дәрігерлік-амбулаториялар дәрігерлердің жүктемесін 2000 адамнан 1700-ге дейін төмендетуге көмектесетінін алға тартты.
ҚР Президентінің 2018 жыл 5 қазандағы «Қазақстандықтардың әлауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Жолдауында учаскелік дәрігерлердің жалақысы 20 пайызға кезең-кезеңімен өсетінін және осы мақсатқа 5 млрд теңге қаржы бөлінетіні айтылды. Сондықтан Шымқалада келесі жылдан бастап емдеу ісін басқарудың жаңаша тәсілдерін енгізген мамандар ынталандырылады.
– Шаһарда алғашқы медициналық санитарлық көмек ұйымдарында 760 учаскелік дәрігер мен 1720 медициналық орта буын қызметкері жұмыс істейді. Диспансерлік есепте тұратын науқастарды дер кезінде қадағалау мақсатында 13 амбулаториялық-емханалық ұйымда емдеу ісін басқару бағдарламасы енгізілген.
Елбасы 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап науқастарды емдеу ісін басқаруда жаңашылдық енгізген учаскелік медицина қызметкерлерінің жалақысы 20 пайызға көбейтіледі деп тапсырғанын бәріміз естідік, – дейді Нұрлан Каукенұлы.
Сонымен қатар келесі жылы медициналық ұйымдардың метериалдық-техникалық базасын жақсарту мақсатында мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында 5 жаңа емхана салу жоспарланып отыр. Ал қаладағы емдеу мекемелерінің жағдайын саралағанда, тозығы жеткен емханалар бар екені анықталған. Алдағы жылы бірқатар аурухана мен емханалар күрделі жөндеуден өтіп, мекемелерге замануи-медициналық құрал-жабдықтар сатып алынады. Және де қаламызда алғаш рет халықаралық стандарттарға сәйкес 1000 төсектік көпсалалы клиникалық аурухана бой көтереді. Медициналық мекеме құрамында онкологиялық, кардиохирургиялық, перинаталдық орталықтар болумен ерекшеленеді.

Сапалы маман даярлау – басты назарда

Елбасы Н.Назарбаев жуырда шаһарға жасаған сапарында Шымкент қаласының жоғары оқу орындарының деңгейін халықаралық дәрежеге көтеру және Орта Азия аймақтарының түлектері де жоғары білім алуға жағдай жасау үшін кадрлар даярлайтын орталық болуы керегін бірнеше рет атап өткен болатын. Осы мақсатта Шымкент қаласының денсаулық сақтау басқармасы мен Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы арасындағы ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды.
Онда Шымкент қаласында алғаш рет екі тарап денсаулық сақтау кадрларын даярлау қажеттілігі туралы бірыңғай келісімге келіп отыр. Енді білім ордасындағы студенттер қаладағы кез келген медицина мекемелерінде тәжірибеден өтіп, барлық емдеу ісіне қатыса алады.
– Елбасы Жолдауында дәрігерлердің біліктілігін көтеру мәселесін тапсырды. Медициналық академияның өзінде 3,5 мыңға жуық студенттер білім алуда. Болашақта олардың жақсы маман болып, сапалы білім алуына қазірден жағдай жасалуы қажет. Мұнда маман даярлау ісі ғана емес, орта буынды дәрігерлердің білімін осы оқу ордасының базасында көтеруді де қолға аламыз, – деді Н.Қасымов.