Ораза айт – ұлық мейрам
Пятница, 23 Июнь 2017 05:37
Мұсылманның екі мейрамы болса, соның бірі – Ораза айт. Биыл Ораза айттың алғашқы күні 25 маусымға сәйкес келіп отыр. Бұл күні аптап ыстықта ораза ұстаған жандар Рамазан айымен қошасып, ауыздарын ашады. Туған-туысқандарын аралап, жетім-жесір, мүгедек-міскіндерге көмек көрсетеді. Осынау қасиетті мерекенің тарихы қандай және оны қалай тиімді өткізген дұрыс деген сұрақтар аясында Шымкент қалалық «Абдул Хамит Қаттани» мешітінің наиб имамы Қазыбек Сарыбаевпен аз-кем әңгімелескен едік.
– Қазыбек Сұлтанбекұлы, алдымен «айт» сөзінің мағынасы мен Ораза айттың тарихына қысқаша тоқталып өтсеңіз...
– «Айт» – араб тілінен аударғанда «мереке», «мейрам» дегенді білдіреді. Мағынасы оразаның «қарымтасы» берілетін жыл сайын қайталанып келетін қуаныш пен шаттыққа толы мереке. Бұл күні бір ай бойы ораза ұстаған адам марапат, құрметке ие болады.
Тарихқа үңілсек, Ораза айт 624 жылдан бері аталып келеді. Пайғамбарымыз (с.ғ.с) Меккеден Мәдинаға көшіп келгенде, жергілікті халықтың тойлайтын екі мейрамы бар еді. Алланың елшісі жұрттан мұның қандай мереке екенін сұрағанда «Исламнан бұрын тойлап келе жатқан мерекеміз» деген жауап естиді. Сонда Расулулла (с.ғ.с): «Алла сіздерге бұдан да ұлық екі мейрам берді. Олар Рамазан және Құрбан айттары» деген екен.
– Бұл күнді қалай өткізген дұрыс?
– Айт күні ерте тұрып, жуынып, жұпар иіс себініп, айт намазына барудың сауабы өте көп. Сонымен қатар, туған-туыстарды, ауру-сырқауларды зиярат ету немесе үйге қонақ шақыру ізгі амалға жатады. Ораза айтқа дейін жиналған пітір садақалар мұқтаж адамдарға таратылып, көмек-қолдау көрсетіледі. Ал бала-шағаға сыйлық үлестіріп, айттық алып берудің маңызы зор. Өйткені, осы күні сыйлық алған бала келесі мерекені қуанышпен тағатсыздана күтетін болады.
Сондай-ақ, айт күні ренжіскен кісілермен татуласып, көрші-қолаң, дос-жарандармен бауырмалдықты арттырған жөн. Себебі, Жаратушы иеміз «Сен кешірім жолын ұстан, жақсылыққа бұйыр, надандықтан бет бұр» деп кешірім жолын ұстануға бұйырған.
– Ораза айт намазы қалай оқылады?
– Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) айт намазын ешқашан тастамаған және өзгелердің де намазға шығуларын бұйырған. Сондықтан, Әбу Ханифа мәзһабында Ораза айт намазына қатысу әрбір мұсылманға – уәжіп.
Айт намазы екі ракааттан тұрады. Азан мен қамат айтылмайды. Жұма намазы секілді уақыттың кіруімен, жамағатпен орындалады. Тек бір ғана айырмашылығы әр ракаатында үш рет «АллаҺу әкбар» деп тәкбір айтылады. Бұл тәкбірлерді айту да – уәжіп. Айта кетейін, биыл Оңтүстік өңірінде Ораза айт 25 маусым күні сағат 7:00-де оқылады.
– Әңгімеңізге рахмет!
Сұхбаттасқан
Сапарғали Қанат
Әлем назары түскен күн
Среда, 14 Июнь 2017 06:41
2017 жылдың 9-шы маусымы Қазақ елі үшін ерекше есте қалатын күн. Өйткені, осы күні Астанада әлем жұртшылығын өзіне қаратқан ЭКСПО – 2017 Халықаралық мамандандырылған көрмесінің салтанатты ашылу рәсімі өтті. Мұндағы маңызды кездесулер, көз тартарлық шоулар мен мерекелік концерттер дүйім жұртшылықтың жанарын жаулады. Айтулы шараға, төрткүл дүниеден миллиондаған туристерден бөлек, бірқатар елдің Президенттері де келген болатын. Оларды Елбасы Н.Назарбаевтың өзі қарсы алды.
Көрменің басты нысаны – «Нұр Әлем» павильонына бірінші болып Чехия Президенті Милош Земан жұбайы Ивана Земановамен бірге келді. Одан кейін, Люксембург, Қырғызстан, Армения, Өзбекстан, Ресей, Қытай және тағы басқа бас-аяғы 19 мемлекеттің басшылары құрметті қонақ болды.
Қонақтар жайғасып болған соң ЭКСПО-ның сахнасындағы үлкен экраннан көрменің ресми ролигі көрсетілді. Онда айтулы шараның дөңгелек пішінді басты ғимараты «Сфера» бүкіл жер шарын айналып, жер анадан нәр алып Қазақстанның Астанасына орналасады. Осыдан кейін «Сферадан» қуат алғандай сахна төрі түрлі түске боялып, шоу басталады. Табиғат пен адамзаттың бірігуі бейнеленген қойылымнан соң, дархан дала төсінде домбырамен қазақтың ұлттық күйі орындалып, әлемді мойындатқан қазақстандық әнші Мария Мудряк «Япырау» әнін орындады.
Бұдан кейін, көрмеге қатысатын 115 мемлекеттің сондай-ақ 22 халықаралық ұйымның байрақтары сахна төріне қойылды. Артынша Халықаралық көрмелер бюросының президенті Стин Кристенсон ЭКСПО – 2017 көрмесінің ашылуымен құттықтап, Халықаралық көрмелер бюросына мүше 170 елдің атынан Қазақстан Президентіне алғысын білдірді. Сонымен қатар, жасыл энергетика тек дамыған елдердің ғана емес, дамушы мемлекеттердің де қызығушылығын тудырып жатқанын, баламалы қуат көздерінің қолжетімді, экологиялық таза әрі үнемділігі дамудың басты факторына айналатынын айтып өтті.
– Құрметті қазақстандықтар, қонақтар қонақжай, әсем Астанаға қош келдіңіздер. Бүгін біздің елімізде ғана емес, дүниежүзілік көрмелер тарихындағы айтулы күн. Қазір көптен күткен Халық-аралық ЭКСПО-2017 көрмесінің шымылдығы ашылды. Осы салтанатты мерекемен шын жүректен құттықтаймын. Біз «ЭКСПО» көрмесін ТМД және Шығыс Еуропа елдері арасында тұңғыш рет өткізіп отырмыз. Сөйтіп қазақ елінің ордасы айтулы көрмені өткізген әлемдегі 35 қана қаланың қатарына қосылды. Астана үш ай бойы бүкіл адамзаттың жетістіктерін әйгілі ететін басты алаңға айналады. Тәуелсіз Қазақстанның символы Астана нағыз ХХІ ғасырдың қаласы ретінде жаңа қырынан танылатын болады, – деді Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев.
Президенттің сөзінен соң ЭКСПО Халықаралық мамандандырылған көрмесінің ашылу салтанатының реми бөлімі аяқталып, мерекелік концертке ұласты. Концертте ұлттық күй, би, ән орындылып, театрландырылған қойылым қойылды. Сонымен қатар, көрермендер «Сфера шоу» мен отшашуды тамашалады.
Street Workout немесе темірдің тілін тапқандар
Пятница, 09 Июнь 2017 06:21
Ағылшын тілінен аударғанда (Workout (ˈwəːkaʊt) жаттығу, (street (striːt) көше деген мағынаны білдіреді. Бұл – денсаулықты жақсартуға, сымбатты болуға арналған бұқаралық спорт. Мұндағы жаттығулар көшедегі, алаңқайдағы белтемір, қоссырық, қырлы бөренелер, швед қабырғасы, көлденең баспалдақтар секілді қарапайым құралдар арқылы орындалғандықтан, қаражатты қажет етпейтін, қолжетімді спорт түріне жатады.
Воркаут – алғаш рет Ежелгі Грекияда пайда болып, Ресей, Батыс Еуропада, әсіресе АҚШ-тың Нью-Йорк қаласында кеңінен таныла бастады. Аталмыш спортпен шұғылданатындарды көше спортшылары, воркаутер, аула гимнастшылары, белтеміршілер деп те атай береді. 2000 жылдардың басында қарапайым көше жастарының ауладағы спорт құрылғыларымен жасаған қиын жаттығулары интернетте тарай бастады. Нәтижесінде желіге салынған бейнетаспалар әлемге тез тарап, көпшіліктің қызығушылығын тудырды. Кейіннен әуесқойлар арасында дүниежүзілік чемпионаттар ұйымдастырылып, воркауттың өрістеуіне жол ашты. Мәселен, алғашқы әлем біріншілігі 2011 жылы 27-28 тамыз аралығында Ригада (Латвия) өткізілген болатын. Жарыс қорытындысы бойынша Украиндық Евгений Козырь бірінші орыннан көрініп, воркаут тарихындағы ең алғашқы жеңімпаз атанған.
Қазақстандықтардың арасында воркаут қозғалысы тек 2009 жылы ғана кеңінен тарай бастады. Қазіргі таңда тек Шымкенттің өзінде осы спорт түрімен шұғылданушылар саны 3 мыңнан асады. Қала бойынша мұндай арнайы жабдықталған 5 алаңша бар. Атап айтсақ, Қошқар ата өзені маңында және «Жеңіс», «Наурыз», «Тәуелсіздік», «Орталық» саябақтарында. Соңғы 1-2 жыл ішінде Шымқалада воркаутқа қызығушылар саны көбейген. Мәселен, былтыр қаламызда өткізілген біріншілік сөзіміздің дәлелі.
Никита Полянский – қаладағы воркаутшылардың бірі. Оның бұл спорт түрімен айналысып жүргеніне жақында 5 жыл болмақ. Ол күн сайын «Тәуелсіздік» саябағында орналасқан алаңға келіп бой жазады. Саламатты өмір салтын ұстанып, бұқаралық спортты насихаттайды. Воркауттың да негізгі мақсаты – қолжетімді спорт түрлерімен айналысуға шақыру, есірткіге, шылым шегуге, ішімдік пен интернетке тәуелділікке қарсы күрес жүргізу.
– Жаттығу барысында талай рет құладым. Бірақ айтарлықтай зақым келген жоқ. Нәтижесінде, өзім жаңа жаттығу түрін ойлап таптым. Енді бұл машықты жақсылап үйреніп, үлкен жарыстарда көрсетемін. Ал қаладағы жастардың қызыушылығы өте жақсы. Кешке мұнда адам көп жиналады. Бір-бірімізбен танысып, жаңа жаттығуларды үйренеміз, – дейді спортшы.
Воркауттың тез таралуы жалпыға қолжетімді болуында. Сондықтан, мұндай алаңшаларды тұрғын-үйлердің аулаларына, оқу орындарына көптеп салу керек дейді «Аула атлеттері». Бүгінде еліміздің басқа өңірлерінде «темірдің тілін тапқандар» саны 75 мыңнан, әлем бойынша 2 миллионнан асады.
Мемлекет басшысы Н. Ә. Назарбаев «Әрбір Қазақстандық үшін басты құндылық – өзінің денсаулығы» деген болатын. Осыған орай, елімізде воркаут секілді бұқаралық спортты дамытуға ерекше көңіл бөлініп, халық денсаулығы да жақсарып келеді. Ол үшін сізге залға барудың, көп шығындалудың да қажеті жоқ. Тек, жиі жүгіріп, велосипед теуіп немесе жай ғана жаяу жүрсеңіз жеткілікті.
Жанға жайлы «Жайлаукөл»
Среда, 31 Май 2017 08:49
Шымкентте Орта Азияда биіктігі жағынан екінші орында тұрған аттракцион бар. Ол «Жайлаукөл» саябағында орналасқан. Ондағы ойын-сауық орталығы маңында аттракциондар, жайқалған жасыл желек, көзтартар көркем көл, бәрі-бәрі, жаныңызға ерекше әсер сыйлайды. Біз де осынау мамыражай қызыққа толы саябақты тұрғындармен бірге тамашалап қайттық.
Серуенімізді «Тұлпар» көлінен бастадық. Жағасында қыдырушылар қарасы көп екен. Дені жастар. Көл бетіндегі қызылды-жасылды катамаран мен қайықтар көздің жауын алады. Қақ ортасында «Махаббат аралы» бар. Бұл жас жұбайлардың, жалпы жастардың жиі көңіл сергітетін жері. Аралда тамақ ішетін арнайы орын жасалыпты. Онда асықпай дем алып, махаббат символына айналған қос аққудың қасында серуендеуге болады. Міне, алдымызда катамаранға мінген екі жас сырлы сұхбат құрып келеді. Ал талдың саясындағы орындыққа жайғасқан егде жастағы кісілер атырапты мұқият барлап, көз тастайды.
Кенет айналамыз «ызылдап» кетті. Дыбысты іздеп жан-жаққа қараймыз. Сөйтсек, көл үстінде «Сиқырлы сым» орнатылған екен. Онымен адамдар ары да, бері де сырғанап жүр. Үстіндегілер құдды бір джунглидегі Тарзан секілді жіпке жабысып алыпты.
Біз көрген бұл нәрселердің барлығы да көл маңындағы асханадан анық көрінеді. Ағаштан жасалған ас ордасындағы дем алушылардың назары да осы жаққа ауған. Ауызы аста болғанымен, көзі көлде. Түтіні сызыла көтерілген кәуәп иісі таза ауада демалушы кезкелген кісінің тәбетін ашатыны анық.
Көл жағасымен жүріп өтіп, баспалдақпен адамдар жүретін аяқжолға шықтық. Бұны саябақтың «Басты көшесі» десе де болады. Көше бойында түрлі аттракциондар тұр. Бірақ біздің көздегеніміз «Жайлаукөлдің» төріндегі «Shymkent Altyn eye» («Шымкенттің алтын көзі»). Кейбіреулер оны «Алтынай» деп те атайды. Дөңгелек пішінді алып аттракцион ТМД елдері арасында биіктігі жағынан үшінші орында, ал Орта Азия бойынша екінші орында тұр. Қаланы 50 метр биіктіктен көрсететін айналма әткеншектің алдында кезек үзілмейді. Көкке көтеріліп Шымқаланың келбетін тамашалайтындар көп-ақ. Міне, біз де көп ұзамай көпшілік арасына келдік. Біреулер түсіп, біреулер шығып жатыр. «Қалай екен?» дегендей көзіміз күнге шағылысып жоғарыдағыларға қараймыз. Кезек келіп, шағын кабинкаға міндік. Кабинканың ішінде жазда салқындататын, қыста жылытатын құрылғы орнатылған екен.
Барлығы 18 кабина бар. 1 кабинаның сыйымдылығы – 6 адам. Баяулатып жоғары көтеріліп келеміз. Ең биік нүктесіне жеттік. Шымшаһар алақандағыдай. Қала көрінісі көздің жауын алады. Әсіресе облыс әкімдігі мен жаңадан салынған көпқабатты тұрғын үйлер ерекше көзге түсіп тұр. «Қайтпас», «Самал» шағынауданындағы жер үйлер қаз-қатар тізілген. Айналаның барлығы жап-жасыл. Анықтап қарасақ, алдымызда Зообақ, одан әрі Дендросаябақ, оң жақта ипподром, сол қанатта облыстық тарихи-өлкетану және бейнелеу өнерi мұражайы мен салт-дәстүр және әдет-ғұрып орталығы, ал артқы жақта этносаябақ, Қазақ елі монументі мен «Бәйдібек би» ескерткіші секілді ұлттық құдылықтар бір маңайға топтаса орналасқан. Маңайымызды асықпай қарап шықтық. Алып аттракцион әуе кеңістігінде 15 минуттай айналды.
Төменге түсіп кішкентай балалардың балдай тәтті қызығын тамашаладық. Мұқият құлақ салсақ, саябақтан қазақша әуен қалықтап тұр. Бұл да бір көңілге ерекше сезім сыйлап, жаныңды жадырата түседі екен. Осындай әсермен «Жайлаукөл» ойын-сауық саябағының әкімшісі Исабек Түктібаевпен кездесіп, емен-жарқын әңгімелестік. Күн ысыған сайын адам қарасы көбейіп жатқанын айтып, алдағы жоспарларымен бөлісті.
– Саябаққа келушілердің қарасы өте көп. Өйткені, саябақ маңы салқын және ойын алаңдарының бағасы келушілердің қалтасына салмақ түсірмейді. Алдағы уақытта бассейндер, аттракциондар, субұрқақтар және тағы да басқа қызықты ойын-сауық орындарын саламыз. Саябақтың аумағы өте кең. Қазіргі таңда біз оның жартысын ғана қамтып үлгердік, – дейді.
Жарасымды әңгімеден соң кассаға жақындадық. Маңдайшада аттракциондардың атауы мен бағалары жазылған екен. «Ат каруселі», «Аватар», «Шытырман айна», «Паравоз», «Әуе велосипеді»... Бас-аяғы 22 түрлі ойын аттракционы бар. Басым бөлігінің бағасы 300 теңге. Кассадағы есепшімен де аз-кем тілдесіп, шығатын есік жаққа келдік. Мұнда да қалың жұртты сыртынан бақылап отырған күзетшімен хал-жағдай сұрасып, бір-екі сұрағымызды қойдық. Айтуынша, тынығамын деушілерге күн сайын үзіліссіз сағат 11:00-ден, түнгі 00:00-ге дейін есік ашық.
Серуеніміздің соңында қақпадағы «Жайлаукөл» жазуын көріп «Музарт» тобы әніне қосқан «Жайлаукөл кештері» еске түсті. Иә, расымен де Шымкенттің аптап ыстығында, тау маңындағы жайлауды еске түсіретін саябақ болды бұл. Осылайша ерекше көтеріңкі көңіл күйде қош айтысып, қала қойнына кіріп кете бердік.
Мешіт күрделі жөндеуден өтуде
Среда, 31 Май 2017 07:39
Шымкент шаһарындағы «Ордабасы» алаңында орналасқан «Абдул Хамид Қаттани» мешітіне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтсақ, ғимараттың сыртқы келбеті, есік-терезе, еден, жарық, жылу жүйесі мен кілемдер жаңартылды.
Жөндеу жұмыстары алты ай бұрын басталыпты. Аталған мешіттің наиб имамы Анарғали Керімбетовтың айтуынша, Рамазан айына дейін ішкі құрылыс жұмыстары толығымен аяқталған.
Сәулеті артқан мешіттің қазір сыртқы келбеті жөнделіп жатыр. Айта кетерлігі, мешіттің құрылыс жұмыстары жеке демеушілердің көмегімен жүзеге асуда.
Театрға жаңа көлік сыйлады
Среда, 31 Май 2017 07:37
Биыл Оңтүстік Қазақстан облыстық опера және балет театрына 10 жыл толып отыр.
Осыған орай, облыс әкімі Ж. Түймебаев театр ұжымын мерейтойымен және кәсіби мерекесімен құттықтап, өнер ордасына жаңа «ГАЗель» автокөлігі мен рояль музыкалық аспабын тарту етті.
Өңір басшысы опера мен балет өнеріне халықты көптеп тартудың жолдарын қарастыру қажеттігін, ол үшін рухани саланы дамытуда театр әртістерінің әлеуметтік жағдайын реттеуге барынша қолдау білдіретінін атап өтті.
Өз кезегінде аталған өнер ордасының әртісі, ҚР Мәдениет қайраткері Үралхан Сейілбекова облыс әкіміне Оңтүстіктің өнері мен мәдениетін халықаралық деңгейге көтеру мақсатында өңірдегі мәдениет қызметкерлерін Түркияға жібергені үшін алғысын білдірді.
«Шырайлы Шымкент» байқауы басталды
Среда, 31 Май 2017 07:32
Бұл туралы Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Қайрат Нұртай мәлімдеді. Жыл сайын өтетін дәстүрлі байқауға республикалық, облыстық бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері мен блогерлер қатыса алады.
– Шараның мақсаты – Шымкенттің көрікті жерлерін паш ету. Ал ондай әсем орындар жүздеген жылдық тарихы бар қаламызда жетіп артылады. Байқауға жіберілген материалдарды комиссия мүшелерімен мұқият қарап, нәтижелерін интернетте жариялайтын боламыз, – деді Қайрат Нұртай.
Байқау «Әлеуметтік желілерде Шымкент қаласы туралы ең қызықты жарияланым», «Бұқаралық ақпарат құралдарында Шымкент қаласы туралы ең қызықты мақала», «Облыстық деңгейдегі ресми сайттарында Шымкент қаласы туралы ең қызықты материал», «Республикалық деңгейдегі ресми сайттарда Шымкент қаласы туралы ең қызықты мақала», «Шымкент қаласы туралы телеарналардағы «Үздік сюжет», «Шымкент туралы эссе», «Фото-бейне жарияланымдар» номинациялары бойынша өткізіледі.
Материалдар 2017 жылдың 30 тамызына дейін «Шырайлы Шымкент» тақырыбымен ( Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра. ) электрондық поштасына жіберілуі тиіс. Марапаттау рәсімі қыркүйек айында өтеді.
Мүмкіндігі шектеулі жандарға қамқорлық
Пятница, 26 Май 2017 04:42
«Біз біргеміз!». Шымкентте осындай атаумен мүмкіндігі шектеулі азаматтарға қолжетімді орта құруға арналған акция өткізілді.
Әл-Фараби ауданы әкімі аппаратының ұйымдастыруымен 2 жұмысшы топ құрылып, 5 көшені, атап айтқанда Т.Рысқұлов, А.Байтұрсынов, Ж.Тәшенов, Бәйдібек би, М.Х.Дулати көшелеріне рейд жүргізілді.
– Шараны ұйымдастырудағы мақсат – мүмкіндігі шектеулі азаматтарды қоғам өміріне тең құқылы мүше ретінде қатысу жолындағы кедергілерді жою. Осыған орай, қазіргі таңда 5 көшедегі кәсіпкерлік нысандардың басшыларымен акция аясында меморандумға тұру бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілуде, – деді Әл-Фараби ауданы әкімінің орынбасары Құдайберген Қалдықараев.
Айта кетейік, былтыр Әл-Фараби ауданы әкімдігі 127 кәсіпкермен меморандумға тұрып, 272 нысанға пандустар мен негізгі 25 көшенің қиылысына дыбыс сигналдарын орнатқан.