Түзетулер:
- мүліктік құқықтарды ұжымдық негізде басқаратын ұйымдар қызметінің ашықтығы мен тиімділігін арттыруға;
- «географиялық көрсеткіш» жаңа зияткерлік меншік объектісін енгізуге;
- тіркелмеген өнеркәсіптік үлгілерге қатысты қысқа мерзімді қорғау жүйесін енгізу.
- тауар таңбалары, географиялық көрсеткіштер және тауар шығарылған жердің атаулары бойынша «оппозициялық» жүйені енгізуге (өтінім сатысында тіркеуге қарсылық білдіру мүмкіндігі) ;
- патенттік сенім білдірілген өкілдердің қызметін реттеуге бағытталған.
«Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» ҚР Заңның 43-бабына сәйкес ғылым, әдебиет және өнер туындыларының авторлары, орындаушылар, фонограмма шығарушылар немесе өзге де авторлық және сабақтас құқықтар иелері өздерінің мүліктік құқықтарын іс жүзінде жүзеге асыру мақсатында мүліктік құқықтарды ұжымдық негізде басқаратын ұйымдар құруға құқылы.
Ұжымдық ұйым қызметінің негізгі мақсаты авторлардың және құқық иеленушілердің құқықтарын олардың мүдделеріне орай басқару және олардың құқықтарын пайдаланғаны үшін сыйақы төлеуді қамтамасыз ету болып табылады.
Заңмен ұжымдық ұйымдар қызметінің ашықтығы мен тиімділігін арттыру мақсатында олардың міндеттері толықтырылды және нақтыланды.
Осылайша, Заңмен авторлардың немесе құқық иеленушілердің құқықтарын ұжымдық басқаруға бір ғана ұжымдық ұйымға немесе көлемі, аумағы және басқару салалары бойынша аражігі шектелген бірнеше ұжымдық ұйымдарға беру бөлігінде түзетулер енгізілді.
Барлық құқық иеленушілерге ұжымдық ұйым қызметіне қатысты ақпаратқа автоматтандырылған қол жеткізуді қамтамасыз етуге ұжымдық ұйымның міндетін енгізу бөлігінде түзетулер көзделген.
«Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» ҚР Заңына сәйкес ұжымдық ұйым қызметінің қағидаттық мәселелері ұжымдық ұйым мүшелерінің жалпы жиналысында шешіледі.
Сондай-ақ пайдаланушылармен жасалатын шарттар, мүдделердің өзара өкілдігі туралы шарттар жасасу бойынша ақпаратты ұжымдық ұйым интернет-ресурсында орналастыру, жөніндегі міндеттер нақтыланды.
Ұжымдық ұйым қызметінің ашықтығы сондай-ақ кезеңділігі қазір екі жылда бір рет болатын аудиттердің міндеттілігімен қамтамасыз етілетін болады.
Ұжымдық ұйым қызметінің тиімділігі бөлігінде ұжымдық ұйымды аккредиттеуден айырылуға тиіс бұзушылықтардың түрі, атап айтқанда, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген сыйақының ең төменгі ставкаларынан төмен авторларға сыйақы ставкаларын қолдантындығы толықтырылды.
Ұжымдық ұйымның заңда белгіленген міндеттерді орындамауына немесе тиісінше орындамауына байланысты ұжымдық ұйымды аккредиттеуден бас тарту негіздерінің тізбесі толықтырылды.
Сондай-ақ, заңмен ұлттық брендтеуді дамыту мақсатында өнеркәсіптік меншік объектілерінің тізбесі тағы бір «географиялық көрсеткіш» объектісімен толықтырылды.
Тіркелмеген өнеркәсіптік үлгілерге қатысты қысқа мерзімді қорғауды енгізу құқық иеленушілерді бірегей бұйымдардың сыртқы түрін тікелей көшіруден қорғау мақсатында жүзеге асырылады.
Өнеркәсіптік үлгі – бұл бұйымның сыртқы түрін анықтайтын көркем немесе көркем дизайн шешімі. Қысқа мерзімді қорғауды енгізу тез өзгеретін аналогтар нарығы үшін ыңғайлы. Мысалы, киім, автомобиль, жиһаз, аксессуарлар, аксессуарлар дизайны.
Енгізілген «оппозициялық» жүйе - тауар белгілерін, географиялық көрсеткіштерді және тауар шығарылған жерлердің атауларын тіркеуге өтінімдер беру сатысында қарсылықтар беру көптеген озық елдердің тәжірибесіне сәйкес келеді.
Патенттік сенім білдірілген өкілдер бөлігінде түзетулер қойылатын біліктілік талаптарын, патенттік сенім білдірілген өкілдің құқықтарын нақтылауға және оны тізілімнен алып тастау рәсіміне бағытталған.
Қазіргі уақытта Қазақстанда патенттік сенім білдірілген өкілдердің 3 қоғамдық бірлестігі тіркелген және жұмыс істейді:
Патенттік сенім білдірілген өкілдер жоғарыда аталған бірлестіктерде ерікті негізде тұрады.
Заңда зияткерлік меншік құқықтарын қорғау және сақтау саласында кемінде төрт жыл жұмыс тәжірибесі бар немесе кемінде бір жыл патенттік сенім білдірілген өкілдер палатасында тағылымдамадан өткен кандидаттар жіберіледі.
Зияткерлік меншік саласында төрт жылдық жұмыс өтілін енгізу немесе кемінде бір жыл тағылымдамадан өту көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
Жоғарыда көрсетілген түзетулер патенттік сенім білдірілген өкілдер институтын одан әрі дамыту, оның ішінде олардың санын ұлғайту, олардың арасындағы бәсекелестікті арттыру жолымен дамыту үшін енгізілді, бұл олардың авторлар, құқық иеленушілер, тапсырыс берушілер үшін өз қызметтерін көрсетуге мүмкіндік береді.
Қ.Қыстау,
Шымкент қаласы Әділет департаментінің зияткерлік меншік құқықтары бөлімінің басшысы
