Шымкент келбеті

«СОЦИС-А» Кешенді әлеуметтік зерттеулер институты – Астана» Жеке қоры КӘЗИ ҚҚ 2024 жылғы 11-12 қыркүйек аралығында халық арасында телефон арқылы сауалнама жүргізді.

Сондай-ақ, аталған сауалнама ҚР заңнамалық нормаларын сақтай отырып жүргізілгені, атап айтқанда, референдум өткізу мерзіміне қарсы қоғамдық пікір өлшемін жүргізу туралы ҚР ОСК хабардар етіліп, оған

ҚР ОСК-сы 11.09.2024 ж. №ЗТ- 2024-05252908 хатпен жауап бергені атап өтілген.

17 облыстан және республикалық маңызы бар Астана, Алматы және Шымкент қалаларынан 18 жастан асқан азаматтар қатысқан сауалнама ауқымы 1000 респондентті қамтыды.

Сауалнама анкетасына келесі сұрақтар енгізілді:

1) Сіз АЭС салу бойынша референдумға қатысасыз ба?

2) Қазақстанда АЭС салу туралы қандай ақпарат сізді қызықтырады?

3) Сіз Қазақстанда АЭС салуға келісесіз бе?

Сауалнама қорытындысы келесіні көрсетті:

«Міндетті түрде барамын» (35,6%) және «Мүмкіндігінше баруға тырысамын» (20,2%) нұсқаларын таңдаған респонденттердің үлесі жалпы іріктеменің 55,8%-ын құрады. Осылайша, сауалнамаға қатысқан әрбір екінші адам референдумға баруға дайын екендігін көрсетті.

Сауалға қатысқандардың оннан бір бөлігінен астамы «референдумға қатыспаймын» деген (12,2%).

Алдын ала болжанғандай референдумға қатысу/қатыспау туралы «әлі бір шешімге келмеген» респонденттердің үлесі жоғары болды (16,6%).

Сауалнамаға қатысқандардың 13,6%-ы «бұл жаңалықты бірінші рет естіп отыр» (атом электр станциясын салуы мүмкін деген жаңалықты бірінші рет естіп отыр).

Респонденттердің аз бөлігі (1,8%) бұл сұраққа «жауап беруге қиналамын» деп көрсеткен.

«Қазақстанда атом электр станциясын салу туралы қандай ақпарат сізді қызықтырады?» деген сұрақта пікірлер эмоционалды ұстанымнан бастап толығымен прагматикалық дәлелдерге дейін құбылады.

Мәселен, «азаматтардың денсаулығына әсер етуі ықтимал» және «экологияға әсер етуі ықтимал» деген эмоционалды пікірлері бар жауаптарды таңдау тиісінше 59,5% және 54,1% құрады. Бұл, ең алдымен, желіде АЭС салу ықтималдығы туралы алғашқы ақпарат пайда болған сәттен бастап мұндай жобалардың қауіптері туралы әртүрлі пайымдар тарала бастағандығына байланысты болуы мүмкін.

Айта кету керек, сауалнамаға қатысқан халық АЭС-те қауіпсіздікті қамтамасыз етудің нақты шаралары бойынша прагматикалық ойлар айтқан: «Апаттардың алдын алу жөніндегі қауіпсіздік шаралары» (43,1%); «Радиоактивті қалдықтарды басқару» (24,9%); «Кадрлық әлеует» (16%)*

*(Ескерту: Қосындысы 100% емес, өйткені респонденттер бірнеше жауап нұсқаларын таңдай алды).

«Сіз Қазақстанда атом электр станциясын салуға келісесіз бе?» деген сұраққа келісетіндердің үлесі 60,4% құрады.

Сауалнамаға қатысқандардың 30,1%-ы АЭС салу идеясын қолдамайды.

Сауалнамаға қатысқан әрбір оныншы адам (9,5%) атом электр станциясының құрылысына қатысты сұраққа жауап беруден бас тартқан.

Зерттеудің жалпы қорытындысы:

- Респонденттердің 55,8%-ы өз азаматтық ұстанымын көрсетуге және АЭС салу мәселесіне қатысты дауыс беруге ниет танытты;

- АЭС құрылысын қолдаушылардың үлесі 60,4%.

Жүргізілген социологиялық сауалнама нәтижесінде әрі қарай жария түсіндіруді талап ететін экологиялық және техникалық қауіпсіздік критерийлерінің контуры межеленді. Атап айтқанда, халық денсаулық қауіпсіздігі мен қоршаған ортаны қорғау, сондай-ақ құрылыстың техникалық жағы және атом станциясының болашақ жұмысшыларының кадрлық құрамының кәсібилік деңгейі туралы алаңдайды.

Шымкенттегі Достық үйінде "Ассамблея жастары" республикалық қоғамдық бірлестігінің мүшелері, ғалымдар, студент жастар жиналып, "Бейбіт атом: болашағы мен қауіпсіздігі " тақырыбында басқосу өткізді.

Еліміздегі жетекші техникалық жоғары оқу орны – М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінің студенттері болашақта отандық атом индустриясында қызмет ете алады. Олар бұған қажет білім мен біліктілікке ие. Сонымен қатар, АЭС еліміздегі өндірісті және көптеген мәселелер бойынша ғылыми зерттеулерді жаңа деңгейге көтере алады. Бұл туралы АЭС салуды қолдау жөніндегі Халықтық штаб мүшелері студенттермен, жас ғалымдармен және белсенділермен кездесу барысында айтты.

Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Әділетті Қазақстан: құқықтық тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына жолдауында экономикалық саясат елдің әлеуметтік дамуының негізгі бағыттары бойынша прагматикалық және нақты көрсетілді. ⁣⁣⠀
⁣⁣⠀
Сонымен қатар, Мемлекет басшысы үкіметке агроөнеркәсіп кешенін дамыту, инфрақұрылым мәселелері, Жаңаөзен, Қашаған және Қарашығанақта газ өңдеу зауыттарын салу бойынша бірқатар тапсырмалар берді. «Жаһандық энергия тапшылығының өсуін ескере отырып, бізге сенімді және экологиялық таза энергия көздері өте қажет. Сондықтан, менің ойымша, атом энергетикасын дамытуға жіті көңіл бөлу керек. Ұрпақтың бұл түрі экономикамыздың қарқынды өсіп келе жатқан қажеттіліктерін негізінен қанағаттандыра алады. Ел тіршілігі үшін маңызды әрбір қадам халықтың қолдауымен жасалуы тиіс. Атом электр станцияларына қатысты референдум да солай болуы керек. Оның жүзеге асуын өткен жылы айттым, яғни бұл тақырып бір жылдан бері қоғамның күн тәртібінен түспей келеді. Бұл азаматтардың саналы шешім қабылдауы үшін жеткілікті кезең деп есептеймін» – деген. Енді алда, 6 қазанда атом электр станциясын салу бойынша жалпыхалықтық референдум өтеді. Әрине, бұл бүкіл халықтың, мемлекеттің өміріндегі аса маңызды стратегиялық мәселе. Сондықтан референдумға дейін атом энергетикасы саласындағы сарапшылар мен мамандардың пікіріне сүйене отырып, оң және теріс жақтарын таразылауымыз керек. Бұл мәселе бойынша объективті ақпарат халыққа қолжетімді болуы керек. Өйткені, атом электр стансасын салу қаншалықты қауіпсіз деген сауал әрбір саналы азаматты толғандырады. Чернобыль мен Фукусима апаттарының ащы тәжірибесі әлі күнге дейін көптің жадында.⁣⁣⠀
⁣⁣⠀
Өздеріңіз білесіздер, әлемнің 32 елінде атом электр станциялары жұмыс істеп тұр. Ұлттық ядролық орталықтың бас директоры Ерлан Батырбеков, «Бүгінгі таңда еліміздің атом энергетикасында қолданылатын барлық әзірлемелер біздің зерттеулеріміздің аясында ҰЯО-да жасалған. Атом электр станциясының құрылысы, әрине, көптеген салалардың дамуын тартатын жоғары технологиялық процесс. Құрылыстың мультипликативті әсері ғылымның өзі, өнеркәсіп, кадрлар даярлау үшін де сөзсіз болады. Атом электр станциясынан ешқандай зиян болмайды, өйткені бүгінгі күні III және III + буын реакторының құрылысы ұсынылады. Бұл реакторлар белсенді және пассивті заманауи қауіпсіздік деңгейлерімен жабдықталған. Реактор қалыпты күйден шыққан жағдайда, қауіпсіздік жүйесі оны оңтайлы жұмыс режиміне қайтарады» деген болатын. ⁣⁣⠀
⁣⁣⠀
Сондай-ақ, АЭС – бұл электр энергиясының алдағы уақытта тұрақты көзі болып қалмақ. Бейбіт атомнан қорқудың қажеті жоқ. Болашаққа оптимизммен қарайтын әрқайсымыз таңдау жасауымыз керек. Бұл «Естіуші мемлекет» тұжырымдамасының іс жүзінде жүзеге асырылуы. Мемлекет басшысы атап өткендей, мемлекет пен қоғам арасындағы диалогты одан әрі дамытуды қамтамасыз ету үшін барлығымыз саналы, объективті болып, тек заң аясында әрекет етіп, сөзіміз бен ісімізге жауапты болуымыз қажет. ⁣⁣⠀

Саипжамал Қорганова ⁣⁣⠀
М.Әуезов атындағы ОҚУ-нің «Саясаттану» кафедрасының доценті, философия ғылымдарының қандидаты, Шымкент қаласы, ҚХА Ғылыми-сарапшылық тобының жетекшісі.

Қазіргі таңда белгілі болғандай энергетиканың тиімділігі әрқашан кез келген саладан алда келеді. Болашақта да осы қарқынды дамыта беру керек. Оны дамытпасақ, бізде ешқашан экономика болмайды.

"Шымкент қаласының аумағында сайлау учаскелерін құру туралы" Шымкент қаласы әкімінің 2018 жылғы 14 қарашадағы № 9 шешіміне өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы

Шымкент қаласы әкімінің 2024 жылғы 13 тамыздағы № 2 шешiмi. Шымкент қаласының Әділет департаментінде 2024 жылғы 13 тамызда № 220-17 болып тіркелді

Шымкент қаласының әкімі ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

         1. "Шымкент қаласының аумағында сайлау учаскелерін құру туралы" Шымкент қаласы әкімінің 2018 жылғы 14 қарашадағы № 9 шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1 болып тіркелген) мынадай өзгеріс пен толықтыру енгізілсін:

        
көрсетілген шешімге 1-қосымшада:

          № 68, № 172, № 213, № 214, № 221, № 235, № 236, № 262, № 284, № 294, № 308 және № 324 сайлау учаскелерінің орналасқан жерлері мен шекаралары осы шешімнің
1-қосымшасына сәйкес өзгертілсін;

Абай ауданы осы шешімге 2-қосымшаға сәйкес жаңадан ашылған № 342, № 343, № 344 және № 345 сайлау учаскелерімен толықтырылсын.

          2. "Шымкент қаласының Абай ауданы әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

          1) осы шешімді Шымкент қаласының Әділет департаментінде мемлекеттік тіркеуді;

          2) осы шешімді ресми жарияланғанынан кейін Шымкент қаласы әкімдігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

          3. Осы шешімнің орындалуын бақылау Шымкент қаласы әкімі аппараты басшысына жүктелсін.

          4. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Шымкент қаласының әкімі                     Г. Сыздыкбеков

Шымкент қалалық аумақтық референдум комиссиясының ҚҰРАМЫ

Шымкент қаласы бойынша сайлау учаскелерінің шекаралары