Шымкент келбеті

Шымкенттегі Арбат демалыс аймағында 27 сәуір күні «Қызғалдақ жолы» фестивалі өтеді. Іс-шара туралы тілшілерге толығырақ қалалық туризм басқармасының басшысы Т.Ахметов және фестивальдің бас продюсері Т.Науменко айтып берді.

Продюсер Татьяна Науменконың айтуынша, күндізгі сағат 12:00-ден түнгі 23.00-ге дейін өтетін фестивальдің негізгі идеясы – қызғалдақ гүлін әлемге әйгілеу, оның тарихы осы Оңтүстіктен бастау алатынынан мағлұмат беру.

Ұлы Жібек жолы арқылы Орталық Азиядан өтіп, Еуропаға жол тартқан ерекше гүлдің тағдырлы тарихын таныстыру. Шын мәнісінде әлем елдері біздің өңірде қызғалдақтардың табиғи жолмен өсетінін біле бермейді.

«Ал шетелден келетін туристердің Шұбайқызылды көргендегі таңданысын сөзбен суреттей алмаймын», - дейді Т.Науменко.

«Қызғалдақ жолы» фестивалінің шерумен басталатын бағдарламасы ерекше болғалы тұр. Арбатта жергілікті таланттар өз өнерлерін ортаға салмақ.

Food-cord аумағы жасалып, түрлі тағаммен таныса аласыз. «Қызғалдақ жолы» театрландырылған көрінісі мен «Қызғалдақтың ізімен» интерактивті кітабы бөлімі де ерекше болғалы тұр.

Бұған қоса суретшілер туындыларының көрмесі, суреттер кескіндемесі, балалардың сурет байқауы ұйымдастырылмақ.

Кішкентай қызымның іші өтіп, ыстығы 38ºС-тан түспей, аяқ астынан ауырып қалмасы бар ма?! Халі ауыр болған соң, жедел жәрдеммен қалалық жұқпалы аурулар ауруханасынан бір-ақ шықтық.

Ал содан ұйқысыз түндер, біресе тамырдан, біресе жамбастан дәрі егу басталды. Бастапқы үш тәулікте қанша дәрі егіліп, түрлі медициналық шаралар жасалса да, қызымның құсқаны да, ішінің өткені де басылмады.

Соншама дәрінің әсері болмайтындай, «Бұл қандай ауру?» деп басым қатты. Өзіміз ауырсақ, жанға батқан жерімізді білер едік. Ал өзі бір жасқа жаңа толған, бесіктен белі шықпаған бала ауырса... Оны сөзбен айтып жеткізу қиын.

Жұқпалы аурулар ауруханасы. Бір сәтке дамыл жоқ. Бір түнде бір бөлімге 60 бала науқастанып түскен. Үшеуі жан сақтау бөліміне жатқызылса, біреуі ларингитпен, тағы біреуі тырыспамен түсті. 60 баланың 60 анасын қоса есептегенде, 120 адам аурухананың 2-бөлімшесінде дел-сал күйде жаттық. Кейбіріне сырқатының ауырлығына қарай он күндеп жатуға тура келеді.

Дәрігерлер науқастарды ауруының ағымына, дәрежесіне қарай жатқызуда. Жедел респираторлық-вирустық инфекциялық аурулардың жеңіл, орта және ауыр түрі бар. Өте ауыр түрі бірден жансақтау бөлімшесіне жіберіледі.

«Отбасылық жағдайына да қараймыз. Өйткені қазір әлеуметтік жағдайы төмен отбасылар да көп. Ең арзан деген парацетамол дәрісін сатып ала алмайтындары да бар арасында. Кейбіреулері шын мәнісінде ауруханаға жатқысы келмейді. Бұл жерде үйдегідей жағдай жоқ. Тәртіпке бағынғысы келмейді.

Мемлекеттік мекеме болғандықтан, бізге не рұқсат етілген, соны ғана бере аламыз», - дейді қалалық жұқпалы аурулар ауруханасы №2 бөлімшесінің меңгерушісі Мәншүк Салықбаева.

№14 палата. Бес төсекте бес бала дене қызуы түспей, сұлық жатыр. Әр бес минут сайын қызу өлшегіштің көмегіне жүгіндік те отырдық. Қызуы сәл түсіп қалса, қуанып кетеміз. Қайта көтеріле бастаса, ұнжырғамыз түсіп, уайымға батып кетеміз. Өздеріңіз білетіндей, жұқпалы аурулар ауруханасына кірген адамға әбден жазылғанша сыртқа шығуға тыйым салынған.

Терезелері де кварц қосылғаннан кейін ғана аз уақытқа ашылады. Бір-бірінің ауруын жұқтырып алу қаупі жоғары болғандықтан, дәлізде жүруге болмайды. Бұл да болса науқас адамның сырқатынан барынша тезірек айығып шығуына жасалған жағдай деп білеміз.

Күнде таңертең бөлім меңгерушісі мен кезекші дәрігер келіп, балаларды бастан-аяқ тексеріп, жағдайын біледі. Бөлім меңгерушісі Мәншүк Салықбаевадан осы жұқпалы аурулар індеті қайдан, қалай пайда болатынын білгіміз келді.

Вирус мезгіл таңдамайды

Жұқпалы вирустардың қайдан пайда болатыны туралы нақты ғылыми зерттеу жұмысы жүргізілмеген. Адамдар шетелге барғанда жұқпалы аурудың түр-түрін жұқтырып келеді.
Қазір «маусымдық» деген ұғым жоғалды. Бұрын қыста ЖРВИ, жазда жұқпалы ішек аурулары болса, бүгінде вирустың түрі көп, мезгілге де қарамайтын болды, ауа тамшылары арқылы ауа жайыла беріледі.

Биыл менингит пен қызылша індетке айналып отыр. Көктем шығып, ағаштар бүршік атып, ауа ылғалдана бастаған кезде, әсіресе. жазда бассейндерде менингит жұқпасы көбейеді. Менингит пен ЖРВИ-дің белгілері ұқсайды. Менингит – вирустық инфекцияның асқынуы. Мысалы, балабақшада 20 бала болса, соның екеуі менингит болуы мүмкін. Бұл ауруға көбіне иммунитеті төмен балалар тез шалдығуы мүмкін

Қызылша – қандай дерт?

– Қазір жұқпалы аурулар ауруханасының 4 бөлімшесінде қызылшамен ауырған 100-ге жуық науқас жатыр. Қызылша – инфекциялық жұқпалы ауру. Көбіне балаларда кездеседі. Ауруға қарсы екпе алмаған адам оны жұқтырып алуы әбден мүмкін. Егер сіз немесе сіздің балаңызға қызылшаға қарсы екпе салынбаса, науқас жәй ғана жаныңыздан өтіп кетсе, ауру жұғуы мүмкін.

Вирус ауа тамшылары арқылы сөйлескенде, жөтелгенде, түшкіргенде ауру адамның сілекейімен сыртқы ортаға тарайды. Инфекция көзі – төртінші күн бөртіп ауырып жүрген адам. Бесінші күннен бөртіп жүрген адамнан жұқпайды. Ауырып, жазылған адамда өмір бойына иммунитет сақталады.

Кезінде қызылшамен ауырған әйелден туған бала 3 айға дейін бұл ауруға шалдықпайды, өйткені, оның бойында анасынан берілген аурудан қорғайтын қарсы денелер (антитела) уақытша сақталады.

Қызылша вирусы ағзаға енгеннен кейін клиникалық көрінісі 21 күнге созылады. Ең қауіпті күндері 7-17 күндер аралығы. Температура 39ºС-қа 3-4 күн қатарынан көтерілгеннен кейін айқын біліне бастайды. Іш өту, құсу, Филатово-Коплика дақтары (ауыз қуысындағы ұсақ ақшыл дақтар) пайда болады, денесінде бөртпелер кезең-кезеңімен шығады.

Ең бірінші бет пен құлақтың артына, одан кейін мойын мен кеудеге, сосын аяққа түседі. Бөртпе толық шыққаннан кейін дене қызуы түседі. Егер баланың иммунитеті жақсы болса, жеңілдеу өтеді.

Індетке шалдықпас үшін салауатты өмір салтын ұстану, режим сақтау, дене шынықтыру, дұрыс ұйықтау, сұйықтық көп ішу керек. Ересек адам тәулігіне 2-2,5 литр, балалар салмағына қарай 1 литрден жоғары ішуі тиіс.

– Жұқпалы аурулар ауруханасының тыншитын кезі бола ма? - дедік әңгімеміздің соңында бөлім меңгерушісіне.

– Кейде болады. Наурыздың ортасында 40-50 науқас келген күндер болды. Қазір күн жылынған соң кене шағу маусымы басталды. Кене шаққандарды оқшаулайтын бөлмелерге орналастырамыз, - деді дәрігер.

Қызылшадан сақтанудың жолы – екпе.

Тобықтай түйін:

Жұқпалы аурулар ауруханасында өткен бес күнді жазған себебіміз, ата-аналарды қазір жүріп жатқан індеттерден сақтандырғымыз келді. Дұрыс ұйықтап, дұрыс тамақтанып, көп сұйықтық ішіп, салауатты өмір салтын ұстанған адамнан дерт те алшақ болады.

Ол өз кәсібін ашқанда небәрі 20 жаста еді. М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дің ІІ курсында оқып жүрген студент қыз бизнеске қажет бастапқы қаржыны жалақысынан жинады. Сөйтіп, ерекше істі қолға алды. Өзі сияқты пікірлес адамдардың басын құрап, антистрестік жиһаз – қолайлы қаңқасыз кресло-қаптарды, жұмсақ дивандарды тігуді бастады.

«Starbag». Жігерлі де жалынды жас Эриэтта Дукоян шағын компаниясын осылай атады. Бизнесін бастап, атауын да қойды, ары қарай нарыққа қалай бейімделді? Бұл турасында Эриэттаның өзі сөйлесін.

Бизнес жас талғамайды

Университет қабырғасында жүріп қосымша жұмыс істей бастадым. Қаржыдан тарыққаннан емес, өз-өзімді дамытып, кәсіби тұрғыда өсу үшін. Оқу деген жақсы ғой, бірақ, оқығанды тәжірибе жүзінде байқап көрген, тіпті, басқаша. Сондықтан, оқуымды кешкі бөлімге ауыстырдым.

Ерте тұрмысқа шығу да кедергі келтірмеді. Қайта қамшылады. Үйде отырып, қарайып қалғаннан қорқу керек.

Сайттардың жұмысымен айналысатын компанияда бір жыл жұмыс істедім. Маркетинг пен іскерлік байланыс жүргізуді үйрендім. Өз-өзіме сенімді болып, жеке қызығушылықтарыммен айналыса бастадым. Ол жер маған нағыз мектеп болды. Кәсіп те жас талғамайтынын түсіндім де, өз кәсібімді ашуға бел будым.

Жолдасым екеуміз үйімізге кресло-қапшық сатып алғымыз келген кезде идея туындады. Жұмсақ жиһазды тек американдық интернет-дүкеннен ғана іздеп таптық. Тапсырыс беріп, алдырдық. Антистрестік жиһазға көңіліміздің толғаны сондай, неге өзімізде осындай жиһаз жасап көрмеске деген ойға келдік.

Әрине, мұндай креслолар жеткізілуімен бірге тым қымбатқа түсті. Сөйттік те Шымкентте кресло-қапшық тігу ісін қолға алдық. Қазір біз қаңқасыз жиһаз шығаратын қаладағы бірден-бір компаниямыз.

Тұтынушының тілегі – бірінші орында

Арманымның жүзеге асуы үшін мен әр айлығымнан ақша жинадым. Әдемі көйлек пен әшекей бұйымдарына емес, әрине. Өз ісімді бастау үшін. Бизнеске салған алғашқы жарнамыз – 500 мың теңге болды. Несиеге мақсатты түрде әдейі жоламадым. Кәсіптің берекесін қашыратынын білдім.

Кеңсе жалдап, тігін машиналары мен тігін заттарын сатып алдым. Ең бастысы – ниеттес, пікірлес адамдарды жинау еді. Әлбетте, бұл да оңайға соқпады. Ал ең қиыны – кресло-қапшықтар өндірісіне қажетті, сапасы бағасына сәйкес келетін шикізатты табу. Жиһаздың ішін толтыратын полистеролдың антиаллергендік түйіршіктерін отандық және ресейлік өндірушілерден сатып алдық.

Біз жұмсақ жиһаздың 10 түрлі үлгісін – балаларға, жасөспірімдерге және үлкендерге арналған ерекше үлгідегі, көз тартатын, креативті жастарға арналған, кеңселік қызметкерлеріне арналған салмақты стильдегі дивандар, кресло-матрастар ойлап таптық.

Сондай-ақ аяғы ауыр келіншектерге арналған жастықтар мен кереуеттің жанына қоятын кемершелер, құрғақ бассейндерді нарыққа шығарып жатырмыз. Біз ұдайы қызықты дизайн мен жаңа үлгілерді іздеп жүреміз. Тұтынушының тілек, ниетіне қарай тапсырысты орындаймыз.

Әрине, біздің орындықтарға отыратын адамдардың анатомиялық ерекшеліктері мен жасын де ескереміз. Өйткені, біздің креслолар даладан жүгіріп келіп ыңғайланып отыра салғанға, сөйтіп, барынша демалуға арналған.

Бәрінен де балаларға арналған жиһаз жасаған ұнайды. Жайлы креслоларға сүйікті мульткейіпкерлерді бейнелеу арқылы кішкентай балғындарға қуаныш сыйлаудың өзі бір ғанибет.

Арасында ерекше тапсырыстар да болып тұрады. Бір тұтынушы табиғи былғарыдан жасалған креслоға тапсырыс берді. Біз таңғалдық, бірақ алушының тілегі біз үшін заң, өтінішін орындадық, әрине.

Қуаныш сыйлаудың өзі қуаныш

Кәсібімізді бастағаннан үш айдан кейін бізді «Ақылды үй» деп аталатын жиһаз көрмесіне қатысуға шақырды. Шынымды айтсам, басында алты кресло-қапшықпен үлкен көрме павильонында кілең классикалық жиһаз компанияларының қасында иық тірестіріп тұруға ыңғайсыздандық.

Алайда көрмеге келушілер бізді байқап қана қоймай, айтарлықтай қызығушылық танытты. Содан бастап біз туралы жарнама дүйім елге тарады десек те болады.
Шымкенттің қақ ортасында креслоларымызды қойып, ниет білдірушілерге отырып, демалып, суретке түсуге мүмкіндік бердік.

Сол арқылы олардың қызығушылығына одан ары тереңдей түстік те шын мәнінде адам өзін жайлы сезінетіндей бірегей жиһаз шығардық.

Бес айдан кейін кәсібімізге салған қаржы өзін-өзі ақтады. Айына 50 креслодан сатқан кездеріміз болды. Дегенмен, қазіргі кезеңдегі дағдарыс бізге де әсер етпей қоймады, сатылым азайды. Бір тігін машинасын қысқарттық. Ең бастысы – сападан үнемдемейміз, алушылардың сенімін жоғалтқымыз келмейді.

Алдағы жоспарымыз жүйелі. Интернет-дүкен ашып, сол арқылы бүкіл Қазақстанға, сосын көрші елдерге тасымалдасақ па дейміз. Тағы бір бағыт – антистрестік ойыншықтар шығарсақ па деп жоспарлап отырмыз. Мұндай ойыншықтардың балаларға ұнайтыны сөзсіз.

Р.S.

Елбасы Н.Назарбаев Жастар жылының салтанатты ашылу рәсімінде «Бүгінде ХХ ғасырға тән «отбасы әлде жұмыс» деген ұлы дилемманың заманы өтіп барады. Біз «ер жұмысшы мен әйелдің» үй кеңістігі арасындағы шекарасының түпкілікті жойылып, араласып бара жатқанын бақылап отырмыз» деген еді.

Эриэтта да дәл қазіргі уақытта отбасында екі баласының бесігін тербетіп, бизнесінде креативті идеяларды жүзеге асырып келеді.

Марк Цукерберг 19 жасында «Фэйсбукты», Билл Гейтс 20 жасында «Майкрософты», Стив Джобс 21 жасында «Apple» компаниясын құрып, жүздеген мың адамды жұмыспен қамтып қана қоймай, бюджетке қыруар қаржы түсіріп отыр. Олар өз бизнесін бастағанда ауқымды қаржы ресурстарына немесе үкімет қолдауына сүйенген жоқ.

Біз де көптеген жылдардан соң Эриэтта Дукоян секілді замандастарымыздың 20 жасында «Starbag» компаниясын ашып, жүздеген адамды жұмыспен қамтып, еңбек нарығына өз күшімен бейімделді деп жазып отыратын күнге
жететінімізге сенеміз.

Кәсіпкер, алаяқтан сақтаныңыз!

Кәсіпкер палатасы жеке кәсіпкерлердің құқықтық сауатсыздығын пайдаланып, оңай олжа тауып жүрген алаяқтар барын ескертеді.

Шымкент қаласындағы кәсіпкерлерге сауалнама жүргізу барысында бірқатар мәселе анықталды. Белгісіз топ кәсіпкерлерді ақылы келісім-шарт жасасуға итермелеген көрінеді. Қоғамдық ұйымдар немесе жеке фирмалар атынан әрекет еткен алаяқтар кәсіпкерлерге құқық қорғау және мемлекеттік органдардан көмек беруді ұсынған.

Ал бұдан бас тартқандарға салық органдары, санитарлық-эпидемиология және басқа да фискалды қызметтер тарапынан тексерулер ұйымдастыратынын айтып, қорқытқан. Соның нәтижесінде кейбір кәсіпкерлер 25 мыңнан бастап 50 мың теңгеге дейін ақша төлеп, келісім-шарт жасасыпты.

Палата қызметкерлері осы келісім-шарттармен танысып, олардың жалған құжат екенін анықтады. Кәсіпкерлер аталған қоғамдық бірлестіктен нақты көмек алмаған. Осы келісімдер бойынша шағын бизнес өкілдері белгісіз біреулерге себепсіз ақша төлеген.

– Олар – алаяқтар. Толық сеніммен айта аламын. Айлакерлер шағын дүкен, дүңгіршек пен салон иелерін, бір сөзбен айтқанда, шағын бизнес өкілдерін алдап соққан. Олар қала шетінде, оқшау тұрған кәсіпкерлік субъектілерін таңдаған. Олар жеке кәсіпкерлердің құқықтық сауатсыздығын жеке басына пайдаланған, - дейді Шымкент қаласы ӨКП директорының орынбасары Данияр Дәрмен.

Кәсіпкерлер палатасы осы мәселеге орай ҚР Бас Прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есептер жөніндегі комитетінің басқармасына және өңірлік прокуратураға қоғамдық бірлестіктердің іс-әрекеттерінің заңдылығына баға беру және прокурорлық әрекет ету шараларын қабылдау туралы өтінішпен жүгінбек.

Бұған қоса азаматтарды сақ болуға және осындай «қоғамдық-бақылаушылар» туралы дер кезде прокуратураға хабарлауды сұрайды.

Айта кетелік, жыл басынан Қазақстанның барлық өңірінде кәсіпкерлерге сауалнама жүргізу науқаны басталған. Бұл ауқымды іс-шараны «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы жергілікті бизнестің мәселелерін анықтау және оларды нақты шешу мақсатында ұйымдастырады.