ӘЛЕУМЕТТІК ЖАҢҒЫРУДЫҢ ЖАҢА КЕЗЕҢІНЕ ЖОЛ АШЫП ОТЫР
Понедельник, 02 Сентябрь 2019 09:42
Мархабат БАЙҒҰТ,
жазушы, халықаралық "Алаш" сыйлығының иегері:
ӘЛЕУМЕТТІК ЖАҢҒЫРУДЫҢ ЖАҢА КЕЗЕҢІНЕ ЖОЛ АШЫП ОТЫР
Еліміздің Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған «СЫНДАРЛЫ ҚОҒАМДЫҚ ДИАЛОГ – ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ МЕН ӨРКЕНДЕУІНІҢ НЕГІЗІ» атты Жолдауы мәдениет, руханият саласы өкілдеріне ерекше жігер беріп отыр. Қайсы елдің, қайсы халықтың болмасын тарихы мен тамырын танытатын басты құндылығы – тілі, мәдениеті, әдебиеті, рухани қазынасы екендігі даусыз. Осы орайда Жолдаудағы «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді деп есептеймін.
Бірақ мұндай дәрежеге жету үшін бәріміз даңғаза жасамай, жұмыла жұмыс жүргізуіміз керек. Сондай-ақ, тіл үлкен саясаттың құралы екенін де ұмытпаған жөн» деген жолдардың астарында үлкен әлеуметтік мән жатыр. Ана тіліміздің мемлекеттік мәртебесін көтере түсу әрбіріміздің азаматтық парызымыз.
Президент мәдениет қызметкерлерінің, соның ішінде кітапхана, музей, театр қызметкерлерінің еңбекақысының соңғы жылдары мүлде көбеймегендігін, соның салдарынан жас мамандар жеңілдігі бар тұрғын үй бағдарламаларына қатыса алмай келе жатқандығын ашық айтты. Соның салдарынан мәдениет лайықты кадрлардың тапшылығы айқын сезіліп отырғандығына баса мән бере келе, «Келесі жылдан бастап Үкімет мәдениет қызметкерлерінің еңбекақысын көбейтуі тиіс. Сондай-ақ, білім беру және денсаулық сақтау салаларындағы міндетті әлеуметтік жеңілдіктер мәдениет саласының өкілдеріне де берілуі керек» деп мәселенің түйінін тарқатудың нақты шешімін көрсетті.
Келесі жылы ұлы ғұлама, данышпандарымыз әл-Фарабидің 1150 жылдық, Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойлары аталып өтпек. Осынау маңызды оқиғаларға дайындықты бастай отырып, «ысырапшылдыққа жол бермей, ғұлама тұлғаларымыздың еңбектерін халық арасында дәріптеуіміз керек» екендігі де орынды көтерілді.
Президенттің бұл Жолдауы әлеуметтік жаңғырудың жаңа кезеңіне жол ашып отыр.
Зайырлы ел заңымен заңғар
Среда, 28 Август 2019 04:33Конституция – мемлекеттің саяси және құқықтық құжаты, ол әрбір азаматтың құқы мен мүддесін қорғайтын заңдық паспорты.
Өткен тарихымызға көз жүгіртсек, қазақ елінің алғашқы Конституциясы Қаз АКСР кезінде 1926 жылы 18 ақпанда қабылданған. Уақыт өте келе 1937 жылдың 26 наурызында 11 бөлім, 125 баптан тұратын Қазақ КСР екінші Конституциясы қабылданды. Ал 1978 жылы 20 сәуірде Қазақ КСР-ның Конституциясы өзгерістермен қайта қабылданған. Онда - кіріспе, 10 бөлім, 19 тарау, 173 бап болды. Бұның өзі заман талабына, уақыт құзіретіне сай заңға да өзгерістер енгізіліп отырғанын көрсетеді.
Конституциялық қағидалардың бұзылуы өте елеулі құқық бұзушылық болып табылады. Қолданылу мерзіміне қарай Конституция тұрақты және уақытша деп екіге бөлінеді. Уақытша Конституциялар елдің түпкілікті конституциялық құрылымын әзірлеу қажет болатын өтпелі кезеңде қабылданады.
Кейде уақытша конституция көптеген жылдар бойы қолданыста болады. Керісінше, тұрақты конституцияның қолданылу уақыты өте қысқа болуы мүмкін. Қазіргі әлемдік тәжірибеде жаңа конституция қабылдаудың түрлі әдістері қолданылады. Атап айтқанда, Конституцияны парламент, құрылтай жиналысы, референдум, немесе аралас тәсілдермен қабылдайды.
Тәуелсіз Қазақстан Республикасының алғашқы Конституциясы 1993 жылы 28 қаңтарда қабылданды. Ол - кіріспеден, 21 тараудан, 131 баптан тұрды. Уақыт өте келе Ата Заңымыздың кейбір баптарына өзгерістер енгізілуіне байланысты, 1995 жылы 30 тамызда Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекет басшысының басшылығымен әзірленіп, бүкілхалықтық референдумда қайта қабылданды. Дауыс беру еліміздің қалалары мен ауылдарындағы 10253 сайлау учаскелерінде жүрді. Сайлаушылыр саны 8 млн 766 мың 53 деп тіркелді.
Мұның алдыңғы Конституциядан айырмашылығы – ол тұңғыш рет мемлекетіміздің Тәуелсіздігін, Егемендігін және Қазақстан халқының толық билігін бекітіп, одан әрі орнықтырды. Ата Заң бойынша Қазақстан Республикасының Президенті саяси жүйенің басты тұлғасы болып табылады. Билік тармақтарынан жоғары тұрады. Бұл президенттік басқару жүйедегі мемлекетке сай келеді.
Қазақстан Республикасының бұл Конституциясы конституциялық заңдардың қағидаларын тұжырымдап, бір арнаға келтірген Ата Заң, яғни мемлекетіміздің Негізгі Заңы болып табылады. Конституция - кіріспеден, 9 бөлімнен, 98 баптан, көптеген тармақтар мен тармақшалардан тұрады.
Осы тәуелсіз мемлекетіміздің Ата Заңының қабылданғанына биыл жиырма төрт жыл болды. Жиырма төрт жыл ішінде еліміз өз тәуелсіздігін орнықтырып қана қоймай, одан әрі нығайтып, әлем таныған мемлекетке айнала білді. Қазақстанның жүзеге асырған экономикалық, әлеуметтік, саяси қайта құрулары мен қол жеткен жетістіктері түгелдей Конституциямызбен тығыз байланысты екені күмәнсіз.
Құқықтық-демократиялық зайырлы қоғам құру бағдарын ұстанған Қазақстан екі палаталы кәсіби Парламентін, биліктің жеке тармағы түріндегі әділетті сот жүйесін қалыптастырды.
Өткен жиырма төрт жыл ішінде көптеген жаңа заңдар қабылданып, халық игілігіне қызмет етуде. Сол заңдардың қайнар көзі, бастауы - Конституция.
Ж. Елмуратова,
Түркістан облысы
мемлекеттік
архивінің қызметкері
ҚАЗАҚ ДАЛА ПАРЛАМЕНТІНІҢ ТҮПҚАЗЫҒЫ – МӘРТӨБЕ
Среда, 28 Август 2019 04:30Шымкент қалалық сотында қалалық, аудандық соттардың төрағалары мен судьялары, қала басшылығы, зиялы қауым өкілдері, ардагерлер, билер кеңесінің мүшелері, тарихшы ғалымдар, заңгерлер және журналистердің қатысуымен «Қазақ дала парламентінің түпқазығы – МӘРТӨБЕ» атты конференция өтті.
Қазақ хандығының билері жиын өткізіп, ел тағдырына қатысты шешімдер шығарған, «Жеті жарғыға» мөр басылған шежірелі Мәртөбенің Қазақстан тарихындағы орнын айшықтап, көпшілікке таныту мақсатында Шымкент қалалық соты ұйымдастырған бұл шара Конституция күніне арналды.
Жиынды ашқан Шымкент қалалық сотының төрағасы Ербол Рахымбеков Конституцияның ел дамуы тарихындағы алатын орнына тоқтала келе, «Тәуке ханның «Жеті жарғысы»
Мәртөбеде қабылданғаны және сол заманда Мәртөбе дала Парламентінің рөлін атқарғаны тарихтан мәлім.
Мәртөбе атауы елдіктің, бірліктің, әділ биліктің символындай. «Қазақтың кім екенін білгің келсе, мамыр өте Мәртөбеге кел» деген халық мақалы да бар. Осы тарихы терең қасиетті Мәртөбе Шымкент қаласының Сайрам тұрғын үй алабы аумағында орналасқан», – деді.
Конференция барысында мемлекет және қоғам қайраткері Шалатай Мырзахметов «Қазақ дала парламентінің түпқазығы – Мәртөбе», ОҚМПУ доценті, тарих ғылымдарының кандидаты Бахадыр Айтай «Мәртөбе және Тәуке ханның «Жеті жарғысы», Қаратау аудандық сотының төрағасы Ермахан Рахманберді «Дәстүрлі құқық нормалары және Қазақ сотының қалыптасуы», ХГТУ-дің құқықтану кафедрасының меңгерушісі, заң ғылымдарының кандидаты Нұрлан Бижан «Қазақ құқығы және оның бастаулары», ардагер судья, Шымкент қалалық сотының жанындағы Билер кеңесі жұмысын үйлестіру орталығының жетекшісі Ақылбек Елшібаев «Қазақ билер соты – ортақ мәдени құндылық» атты баяндамалар оқыды.
Конференцияны Е.Рахымбеков қорытындылай келе, «Қазақтың атақты билері «Жеті Жарғыны» жазып, артына өшпестей із қалдырды. Бұрынғы билерден қалған тарихи-мәдени мұраны зерттеп, жас ұрпақтың санасына сіңіру – баршамыздың қасиетті борышымыз.
Соған байланысты, Шымкент қалалық соты алдағы уақытта Сіздермен бірлесіп, Мәртөбенің мәртебесін биікке көтеруге байланысты, бірқатар іс-шараларды жоспарлап отыр. Біріншіден, жастармен Мәртөбеде бас қосып, қалалық сот пен жоғары оқу орындарының ректорларымен өзара байланысты нығайту және жас ұрпақты туған жердің тарихымен таныстырып, патриотизмге тәрбиелеу мақсатында Меморандумға қол қоятын боламыз.
Екіншіден, осы Меморандумның негізінде Шымкент қаласы бойынша Соттар әкімшісінің жанынан Жас заңгерлердің Альянсын құруымыз қажет. Үшіншіден, Мәртөбеде бас қосқан кезде қазіргі сот қызметкерлерінің атынан болашақ заңгерлерге жазылған Үндеуді капсулаға салып, кейінгі ұрпаққа қалдырсақ», – деген ойларын ортаға салды.
ШЫМКЕНТ – ИНВЕСТОРЛАРҒА ҚОЛАЙЛЫ ШАҺАР
Среда, 28 Август 2019 04:28Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов «Shymkent» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы»ҰК» АҚ ұжымымен кездесті.
Жүздесу барысында ұзақ мерзімді әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асыру арқылы инвесторларды тарту, жұмыс орындарын құру, халықтың өмір сүру сапасын жақсарту мәселелері талқыланды. Бұдан бөлек, «Автобус паркін жаңарту», «Шымкент сити» және «7-20-25» бағдарламасы бойынша тұрғын үйлер салу, әлеуметтік нысандар құрылыс жобасын сәтті жүзеге асырудың жолдары мен проблемалар сөз болды.
Е. Айтаханов шағын және орта бизнесті дамыту қаланың орталық бөліктерімен ғана шектеліп қалмай, шалғайдағы елдімекендерді де қамтуы керек екенін атап өтті.
Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясының бүгінгі таңдағы негізгі басым аспектісі - инвесторлар үшін қолайлы орта құру және жаңа әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асыру үшін әлеуетті инвесторларды іздестіру.
Жобалық кеңсе институтын енгізу - уақыт талабы екеніне тоқталған шаһар басшысы, бастамаларды сапалы орындауға мұның зор мүмкіндік беретінін атап өтті. Қазіргі уақытта «Shymkent» ӘКК» АҚ жобалық басқаруға өтті, оның артықшылықтары – жаңа қадамдар мен міндеттерді басқаруға, мобильді кеңсе және жобаға бағдарлануға жол ашады.
Кездесу соңында қала әкімі тиісті салалық басқармаға корпорациямен бірлесіп, жүзеге асырылатын жобаларға бақылауды күшейтуді жүктеді.
КОНСТАНТИН ЦИАЛКОВСКИЙ
Среда, 28 Август 2019 04:18Константин Эдуардович Циалковский! Әлемге әйгілі ғалым, ғарыш және ракета техникасының негізін салушы. Константин Циалковский ғалым ретіндегі атақ даңқы қаншалық жоғары болса, отбасылық жағдайы соншалық ауыр болған.
Айтпақшы осы данышпан жан 1919 жылдың қарашасында чекистердің қолынан атылып та кете жаздаған екен.
К.Э.Циалковский Ресейдің Калуга қаласында тұрған ғой. Жоғарыда аталған уақытта ғалымның үйіне Образцов деген біреу келіп, өзінің Кеңес өкіметіне қарсы соғысып жатқан Деникин әскерінің офицері екенін, Циалковский жетекшілік ететін контрреволюционерлер-барлаушылар тобы жинақтаған құпия мәліметтерді алуға келгенін айтады.
Циалковский қандай да бір шпион-барлаушылармен байланысының жоқтығын, бұның арандату екенін айтып, Образцовты қуып жібереді. Ол ертеңіне тағы да келіп, Деникиннің Еріктілер әскері барлау бөлімшесінің агенті екені жөніндегі құжатын көрсетеді. Сосын кешегі айтқанын тағы қайталайды. Мәселе былай екен:
Деникиннің барлау қызметіне жасырын еніп алған чекист -барлаушыдан Мәскеуге: «Калуга қаласына Деникин барлаушысы жіберілді. Ол Константин Эдуардовичпен кездеседі. Циалковский большевиктер үкіметіне қарсы «Ресейдің жаңғыру олағы» дейтін көтерілісшілер ұйымымен байланысты» деген хабар түседі.
Ал Мәскеу қолына жалған құжат ұстатып, өзін «Деникин әскерінің барлаушы офицерімін» деп көрсететін етіп, әлгі Образцовты Калугаға, Циалковскийге жіберген екен. Ғалым оны қуып жібергенімен тұтқынға алынып, Мәскеуге «Лубянкаға» әкелінеді. Түрмеде тергеу жүргізген Ачкасов деген тергеуші: «Ату жазасына тиісті. Алайда ғалымдығы ескеріле отырып, жасының ұлғайғандығы мен денсаулығының нашарлығы себепті концентрациялық лагерьде ұстауды ұсынамын» деп хаттама толтырады.
Ол жылдары ЧК (Төтенше комитет) сотсыз-ақ өздері үкім шығарып, оны өздері орындай беретін. Ачкасовтың хаттамасы қолына тиген Мәскеу төтенше комитетінің төтенше бөлімінің басшысы Ефим Георгиевич Евдокимов тергеушінің ұстанымымен келіспейді. «Циалковский үлкен ғалым, қарт адам, барлаумен қандай шаруасы бар. Ол жөніндегі барлаушымыздан түскен мәлімет негізсіз» деген сеніммен хаттамаға: «Циалковский босатылсын және іс қысқартылсын». Е. Евлокимов. 01.12. 19.» деп бұрыштама жазады. Осы екі ортада Деникин жақта жүрген барлауы-чекистен «Циалковский тыңшы емес екен» деген хабар да түседі. Ғалымды кешкісін абақтыдан шығарады.
Константин Эдуардович үйіне Калугаға жететін көлік таба алмай түнде абақтыға қайта келіп, бастығынан рұқсат алып, түрмеде қонып шығады.
Әке мен ана үшін баласының өлімін көруден асқан қасірет жоқ. Циалковскийдің 7 баласы (3 қыз, 4 ұлы) болған. Олардың бесеуі әкеден бұрын қайтыс болады. Константин Эдуардович балаларын өз қолымен жерлейді. Тұңғышы
Игнатий ұстамды, ойлы, көп оқитын, көп білетін бала екен. Ол Мәскеу университетінің жаратылыстану факультетінде оқып жүріп, 1902 жылы у ішіп өледі. Оны Мәскеуде жерлеу кезінде ғалым баласының моласының үстіне құлап түседі.
Екінші баласы әкесінің сенімді көмекшісі болған, әкесі жүргізген тәжірибелерді қағазға түсіріп отырушы Иван 1919 жылы әкесінің сөзімен айтқанда «... аштықтан және менің айтқандарымды күндіз-түні қағазға түсіріп отырудан әбден шаршап, әлсірегендіктен...» қайтыс болады. Үш жылдан кейін 1922 жылы мектепте мұғалім болып істейтін кенже қызы Анна туберкулез ауруынан көз жұмады, соңында емізулі баласы қалады. Келесі жылы 38 жасар Александр есімді ұлы өзіне өзі қол жұмсап, бақилық болады.
Александр да мектепте бала оқытатын. Ал Леонтиі жедел өткен қызылшадан қайтыс болады.
«Мен отбасым мен жақындарымның игілігін екінші кезекке қойдым. Бірінші кезекте жұмыс, ойдағы идеяны жүзеге асыру тұрды. Мен ішкілік ішпедім, темекі тартпадым, өзім үшін бір тиынды да артық жұмсамадым. Барлық кезде дерлік жарты құрсақ аш жүрдім, нашар киіндім. Менімен бірге отбасым да осыған ұшырап жүрді.
Жұмыс жайымен сансырап, шаршаңқы тартып, жиі ашуланатынмын. Бәлкім өзім айналамдағылардың өмірін ауыр, күйгелек еткен болармын. Балаларым осыдан ауру болған шығар-ау... «Константин Эдуардович бұл сөздерді төрт баласы қайтыс болғаннан кейін жазған.
Циалковский діндар адам болған. Бірақ балаларының бірінен соң бірінің өлімінен кейін одан безіне айнып, «адамды жаратушы жоқ, адам атомдардың жиынтығы, атомдар үйіндісі ғана» деген ұғымға келген.
Ия, Ұлы ғалымның отбасылық өмірі осылай қасіретті өткен.
Дайындаған
Сәділ КӘДЕЕВ
SHYMKENT.GOV.KZ: әкім қабылдауына жазылыңы!
Среда, 28 Август 2019 03:52Шымкент қаласының әкімі Ерлан Айтаханов азаматтардың жеке мәселелері бойынша кезекті қабылдауын өткізді.
Екі сағат уақытта тұрғындардың өтініштерін тыңдап, оларды шешу үшін жауапты сала басшыларына тиісті шаралар қабылдауды тапсырды. Әрбір тұрғынның мәселесі маңызды екенін айтқан қала басшысы қабылдауына келген әрбір азамат өзінің ой-пікірі мен өтініштерін еркін айта алатынын атап өтті.
Еске салсақ, әкімнің жеке қабылдауына онлайн режимде қала әкімдігінің shymkent.gov.kz ресми сайты арқылы және Н.Назарбаев даңғылы 10 мекенжайында орналасқан қала әкімдігінің 107 кабинетіне келіп жазылуға болады.
Бақылау-кассалық машиналарын қолдану тәртібіне енгізілген өзгерістер мен толықтырулар
Вторник, 27 Август 2019 04:13Қазақстан Республикасының Қаржы министрінің «Салық төлеушілер Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асырғанда ақшалай есеп айрысулар кезінде деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бакылау бақылау-кассалық машиналарын қолданатын қызмет түрлерін бекіту туралы» 2018 жылғы 16 ақпандағы №206 бұйрығына өзгеріс және толықтырулар енгізу туралы 27.11.2018 жылғы №1029 бұйрығы бекітілген.
Аталған бұйрыққа сәйкес:
1) 1-қосымшаға сәйкес салық төлеушілер Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асырғанда ақшалай есеп айырысулар кезінде деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау-касса машиналарын қолдануға тиіс - 27 қызмет түрлері;
2) 2-қосымшаға сәйкес салық төлеушілер Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асырғанда ақшалай есеп айырысулар кезінде деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау-касса машиналарын 2019 жылғы 1 сәуірден бастап қолданатын -323 қызмет түрлері;
3) 3-қосымшаға сәйкес салық төлеушілер Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асырғанда ақшалай есеп айырысулар кезінде деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау-касса машиналарын 2019 жылғы 1 шілдеден бастап қолдануға тиіс -86 қызмет түрлері;
4) 4-қосымшаға сәйкес салық төлеушілер Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асырғанда ақшалай есеп айырысулар кезінде деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау-касса машиналарын 2019 жылғы 1 қазаннан бастап қолдануға тиіс -224 қызмет түрлері бекітілген.
Салық төлеушілер «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 166-бабының 2-тармағымен ақшалай есеп айырысулар кезінде бақылау-кассалық машиналарын (бұдан әрі – БКМ) қолдану міндетінен босатылған тұлғалар айқындалып көрсетілген.
Осыған қоса, кіші және орта кәсіпкерлікті қолдау мақсатында Мемлекеттік тізіліміне енгізілген кейбір онлайн-БКМ сатып алу құны қолжетімсіз болуына байланысты «NURKASSA», «REKASSA» , «WEBKASSA» , «LIG HT KASSA» мобильдік қосымшалар қарастырылғанын назарларыңызға жеткіземіз.
Сыбайлас жемқорлықты болдырмау
Вторник, 27 Август 2019 04:12Сыбайлас жемқорлық бұл – қызметтік лауазымды пайдалана отырып, оны жеке мүддеге пайдалану. Жемқорлық, әсіресе мемлекеттік органдарда қауіпті. Тәжірибе көрсеткендей, жемқорлық мемлекеттік басқару жүйесін бұзады, экономиканың дамуына шектеу қояды, әсіресе экономика саласында ұйымдасқан қылмыстың өсуіне мүмкіндік береді. Алайда, көп жағдайда азаматтардың өзі лауазымды қызметкерлердің осындай қадамға баруына себепші болады. Сондықтан да,ҚР «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы»заңы бойынша «алушыға» ғана емес, «берушіге» де жауапкершілік артылған.
Елбасы «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру-мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты өзінің Қазақстан халқына Жолдауында «демократиялык қоғам жағдайында қылмыс пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес ерекше мәнге ие болды» деп көрсетті. Яғни, бұл мемлекеттің осы жағымсыз құбылысты жою бағытындағы кешенді және жүйелі күрес жүргізу саясаты жанданып, әрі қарай жалғасын табады деген сөз.
Кез келген өркениетті қоғам үшін сыбайлас жемқорлықпен күрес ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады.
Елбасымыз айтып өткендей, дамыған елу елдің қатарына қосылу үшін басты мәселе сыбайлас жемқорлықпен күрес, алдын ала болдырмау шараларын жүргізу.
Елбасының саясатын қолдай отырып, еліміздің экономикасын өркендету мақсатында біздер,яғни Қазақстан Республикасының әрбір азаматы заң бұзушылықтарды болдырмауға және сыбайлас жемқорлықпен күрес жүргізуге ат салысу керек.
Еңбекші ауданы боынша мемлекеттік кірістер
басқармасының бас маманы
Абдикаримова Марал
