Маймыл шешегі – вирустық зооноздық ауру (яғни адамға жануарлардан беріледі) және ауру адамнан сау адамға жұғуы мүмкін.
Маймыл шешек алғаш рет 1958 жылы зертханалық маймылдар колониясында табылған. Ал, 1970 жылы бұл аурумен адамдар ауыра бастаған. Маймыл шешегі ауруы әлі күнге дейін Африканың тропикалық орманы көп аймақтарында кездеседі. Конго Демократиялық Республикасындағы алғашқы эпидемия кезінде кем дегенде 450 адам қайтыс болды. Содан бері ауру орталық және шығыс Африка аймақтарына таралған. 2024 жылдың 7 тамызында Швецияда маймыл шешегінің алғашқы жағдайы тіркелді.
Клиникалық көріністері:
Инкубациялық кезеңі – 7-21 күн, көбінесе екі аптаны құрайды.
Клиникалық көріністері дамыған адамдарда ауру бас ауру, әлсіздік, қалтыраудан, дене температурасының 39,5-40°C-қа дейін көтерілуімен сиппаталады. Қатты интоксикацияның салдарынан тәбеттің төмендеуі, жүрек айну, құсуы мүмкін, үшінші және төртінші күні қызба 38,5°C-қа дейін төмендейді, бетте, аяқтарда, алақандарда, бөртпе пайда болады. Бөртпе бет пен кеудеден басталады, содан кейін аяқтардың алақандары мен табанда пайда болып, аяқтарға таралады. Бөртпе әдетте дақтар мен папула түрінде басталады, содан кейін екі-төрт апта ішінде везикулаларға, пустулаларға дейін дамиды, содан кейін бөртпе элементтері қыртыспен жабылады. Жұтқыншақтың шырышты қабығында бөртпелердің болуына байланысты жөтел, тамақтың құрғауы пайда болады. Науқастардың 70%-на дейін ауыз қуысының шырышты қабатында бөртпе пайда болады, бұл тамақты шайнау кезінде, сілекеймен күшейтілген ыңғайсыздықпен көрінеді. 30% жағдайда жыныс мүшелері, 20% – көз, қабақтарға әсер етеді, бұл сәйкесінше жыныс мүшелері мен көз аймағында өткір ауырсынумен бірге жүреді. Маймыл шешегі әдетте өздігінен кетеді, бірақ кейбір адамдарда, мысалы, балалар, жүкті әйелдер немесе басқа денсаулық жағдайларына байланысты иммунитеті төмен адамдарда ауыр жағдайда пайда болуы мүмкін.
Алдын алу іс-шаралары:
1. Африка елдеріне барған адамдар арасында ауру белгілері байқалса, медициналық көмекке жүгіну, аурудың алдын алу мақсатында қырағылық таныту;
2. Ауру адаммен немесе жануарлармен қарым-қатынаста болған жағдайда жеке бас гигиенасын сақтау;
3. Маймыл желшешек ауруын тасымалдайтын жануарлармен байланыста болмау;
4. Науқастарды күту кезінде жеке қорғаныс құралдарын қолдану.
Ә. Төлебаев,
Шымкент қ. СЭБД басшысы
