Шымкент келбеті

Елдімекен тұрғындары қауіпті жерге фотокамера орнатуды сұрап отыр

Төлеби ауданы Оңтүстіктегі туризмнің тынымсыз қызмет көрсететін нүктесіне айналғаны белгілі. «Тау самалы», «Эдельвейс», «Бәйшешек», «Робинзон» лагерьлері мен «Эковиллаж Қасқасу», «Айнабұлақ», «Альтекс» демалыс аймақтары жаз бойы демалушыларға шаттық сыйласа, «Біркөлік» сауықтыру кешені жыл он екі ай қонақтарын құшақ жая қарсы алуға әзір. Ал еңбек демалысын қыстың күні алатындарға да қызықтар жоқ емес. Бұл ретте «Алатау» ЖШС, «Тау шаңғы базасы» туристік объектілері талайды тамсандыратыны сөзсіз. «Сайрам-Өгем» ұлттық саябағы елімізге келген саяхатшыларға да Оңтүстіктің туристік аймағы ретінде әйгілі. Әйтсе де, осы аймаққа алып баратын жолдың бойында орналасқан «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» елдімекендерін біреу білсе, біреу білмейді. Бұл елдімекендер 2014 жылы қала аумағына енген болатын.

ЖАПА ШЕККЕНДЕР АЗ ЕМЕС

Редакцияға өзін «Елтай» ауылының тұрғынымын» деп таныстырған келіншек өкпе-назын білдірді. Бірнеше рет жол-көлік оқиғалары болып, сол жерде қаза тапқандардың отбасы мүшелері қайғы жамылғанын естігенде мән-жайды бағдарлап қайтуға тырыстық.
«Елтай» тұрғын алабынан С.Батыршаева, А.Бейсенбаевалар да жол-көлік оқиғасынан тартқан азаптарын айтты. Біз қағазға түсірдік.
– Жолдасым Нұрсұлтанды 1-мамыр, түнгі сағат 3:00 шамасында көлік қағып кеткенін, оның оқиға орнында қаза тапқанын естігенде есімнен танып қалдым. Айы-күнім жақындап, әне-міне перзентханаға барамын деп жүргенімде, қайғылы жағдайдан ұлым іште жатып шетінеп қалыпты, – деген «Маятас» тұрғыны Сандуғаш Базарова жағдайын одан әрі баяндауға шамасы келмеді. Жастай жесір қалса да «жаным» деп еркелетер бір қызының барына шүкір айтты.
Біздің шығармашылық ұжымды күтіп алған ауыл биі Ерболат Бекболатұлы айтады:
– Мұнда Төле би ауданындағы демалыс орындарынан бөлек, Михайловка, Тоғыс атымен танымал Бадам су қоймасы бар. Күн жылынғаннан сол маңайға келушілер көбейеді. Көліктің жылдамдығын асыратындар көп. Мас күйде рөлге отыратындар да бар. Жергілікті көлік жүргізушілері бұл маңайдың қай жерінде мектеп барын, қай жерінде аялдама барын, жол өткелдерін жақсы біледі. Сол сияқты, тұрғындар да қай жерден абайлап өтуді әбден меңгерген. Өкініштісі сол, жол-көлік оқиғасына тап болатындар негізінен басқа жақтан келетіндер.
Ауыл биі қала аумағына кірген «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» тұрғын алабының Төле би ауданына алып баратын жолдағы оқиға орындарын көрсетті. Үлкен тас жолдың бойында небәрі 6 аялдама бар. Ал орын алған жол-көлік оқиғалары жан түршіктіреді.

ХАЛЫҚПЕН ТІЛЕГІ БІР ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР

Бізбен бірге жүріп, елдің арыз-шағымын тыңдағандардың арасында Еңбекші ауданының Қазығұрт аумағы бойынша халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің басшысы Данай Шуылдақ та болды.
– Қала аумағына енгелі жұмыс жүйесі өзгерді. Бірқатар мәселе қолға алынды, жұмыстар жоспарлы түрде жүріп жатыр. Бүгінде Қазығұрт аумағына қарасты бес тұрғын алап бойынша ауыл билерін жинап, электр жүйесі, трансформатор, жол белгілері, бордюр, аялдама, өткелдерге қатысты мәселелердің барлығын тізіп, қол қойып әкімдікке өткіздік. Бір ғана ескеретін жағдай, Д.Қонаев көшесінің бойына екі жыл бұрын «Береке» корпорациясының мердігерлігімен жарық бағаналары орнатылған. Жол-көлік оқиғасының санын азайтар деген үмітпен жарық бағаналарының іске қосылуын күтіп отырмыз, – деген Данай Абдуллаұлы жол белгілері орнатылған тұста да көлік жүргізушілерінің ереже сақтамайтынын айтып қынжылды.
Ал осы аумаққа жауапты учаскелік полиция инспекторы, полиция капитаны Заңғар Пошатаевты тыңдадық.
– Көлік жүргізушілері жол белгісі орнатылған тұстардың өзінде ереже сақтамаған соң қауіптің алдын алудың бір ғана жолы қалды. Ол – фотаппарат орнату. Егер «Елтай» тұрғын алабының кіре берісі мен «Нефтеразведка» маңайында камера орнатылса, осы аумаққа кіріп шыққан көліктің барлығын бақылауға мүмкіндік болар еді. Бұл көптеген көлік тонау, мал ұрлығы сияқты істердің ашылуына ықпал етіп, келешекте азаюуына да септігі тиері сөзсіз. Жекеменшік бақылау камераларының көмегін пайдаланып көрдік, онда көліктің нөмірі тұрмақ, өзін ажырату қиын. Түнгі уақытта бұл жақта жарық та болмайды, – дейді ол.
«Дәніккеннен құныққан жаман» деген, мұндай мүмкіндікті ұры-қарының бос жібермейтіні анық. З.Пошатаев айтып ауыз жиып болмай жатып түнгі уақытта таяқ тастам жерде байлаулы тұрған биесінен көз жазып қалған ауыл тұрғыны шағымданып келді.
Зерттеу мақаламыз дәйекті болуы үшін қалалық мәслихаттың осы аумақтан сайланған депутаты Марат Тамабаевтың да пікірін білдік.
– Халықты қабылдау күндері аталған мәселелер бойынша тұрғындар жиі шағымданып келеді. Олардың арасында жол-көлік оқиғасынан зардап шеккендер, мүгедектер арбасына таңылғандар, тіпті, бірнеше ай бойы ауруханада жатқандардың жақындары да бар. Тұрғындардың сұранысы қазіргі уақытта әкімдік қызметкерлерінің назарына ұсынылды. Бірқатар жұмыстарға қаржы да қарастырылды. Десек те, қанша жол белгісін орнатқанымен бір ғана фотоаппарат құрылғысын орнатудың көрсеткіші жоғары болатыны сөзсіз. Ал бұл бағытта тиісті орган қызметкерлері ұсыныс жасауы керек, – дейді халық қалаулысы.

ЖАУАПТЫ МАМАНДАР НЕ ДЕЙДІ?

Қала аумағына енгеніне аз ғана уақыт өткенімен «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» тұрғын алабында газ, су мәселелері шешімін тапқан. Дәл қазіргі уақытта қалаға қатынайтын көлік тұрақты түрде жолға қойылуда. Күн тәртібіне енген жұмыстар туралы Еңбекші ауданы әкімінің орынбасары Александр Малахов түсіндіріп өтті.
– Аталған аймақты жарықтандыру жұмыстары облыстық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы басқармасының теңгерімінде. Ал жол апаты орын алған тұстармен арнайы барып таныстық. Қазіргі таңда бірқатар аялдамалардың маңайын жаяу жүргіншілерге ыңғайлау үшін аяқжол, 1 баспалдақ құрылысына қаражат бөлінді, – дейді аудан әкімінің орынбасары жағымды жаңалығымен бөлісіп.
Редакция тарапынан жолданған қызмет хат негізінде ОҚО ІІД Әкімшілік полиция басқармасы бастығының міндетін атқарушы, полиция полковнигі Ғ.Есімовтың бірқатар жол белгілерін орнатудың қолға алынғаны туралы жауабын алдық.
– Шымкент қаласына қарасты «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» тұрғын алаптарының жол жағдайы бойынша ОҚО ІІД Әкімшілік полиция басқармасы тарапынан зерделеу жұмыстары жүргізілді. Осыған орай, «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» тұрғын алаптары орналасқан Леңгір тас жолының бойына, 5 жердегі «Жаяу жүргіншілер өткелінің» алдына дыбысты жолақтар орнату және жол жолақтарын сызу, 4 жерге «Қауіпті бұрылыс» бағыт көрсеткіштерін, 1 жерге «Ең жоғарғы жылдамдықты шектеу (40)» жол белгілерін орнату қажеттігі анықталып, «Оңтүстік жолдары» МКК-на жол бақылау ұйғарымы берілді.
Тақырыпқа өзек еткен жолдың ұзақтығы 3 шақырымға да жетпейді. Ал сол жолдың бойында қордаланған мәселелердің шешімін табу – кезек күттірмейтін міндеттердің бірі болып тұр. Біз бұған елдімекендегі жағдайларды көргенімізде анық көз жеткіздік. «Елтай», «Маятас», «Тоғыс» тұрғындары жол-көлік оқиғаларын азайтудың бірден бір жолы ретінде фотоаппарат орнату екенін айтады.

Шымкентке жақын маңда орналасқан бұрынғы Тұрдыабат тұрғын алабының жаңа құрылыс аумағы қалаға қосылып, бүгінде «Шаңырақ» деген әдемі атауға ие болды. Қала мәртебесін алғалы бері онда ауыз толтырып айтарлықтай жұмыстар қолға алынды. Әсіресе, тұрғындар үшін маңызды саналатын жарық, су, газбен қамтамасыз етіліп, жолдарға тас пен асфальт төселді.

КӨГІЛДІР ОТЫН, ЖАРЫҚ ПЕН СУДАН ТАПШЫЛЫҚ ЖОҚ

Шағынауданның іргесі 2006 жылы қаланған. Қазір онда 1,5 мыңнан астам халық өмір сүріп жатыр. Солардың бірі – Бегалы Гүлманов. Ақсақал «Шаңырақта» 2007 жылдан бері тұрады.
– Қазір бізде 300-ден астам тұрғын үй бар. Алғаш көшіп келген жылдары ауылымызда ауызсу болмады. Өздігімізше құдық қазып, су шығардық. Жарық мәселесі де өзекті еді. Өз қаржымызға трансформатор сатып алып, шамамыздың келгенінше бағанасын да орнатып, үйімізге электр энергиясын кіргіздік. Жаңбыр жауып немесе жел тұрғанда жарық сөніп, әбден қиналушы едік. Ал қала құрамына енгелі бері жағдайымыз бұрынғыға қарағанда дұрысталды. Мәселен, инфрақұрылым жағы біртіндеп шешімін таба бастады. Қазір шағынауданға 3 трансформатор қойылды. Заманауи бағаналар орнатылды. 2013 жылы ауызсу мәселесі де шешімін тауып, әр үйге су кіргізілді. Тәулік бойы су ағып тұр. Осы уақытқа дейін көмір жағып үйімізді жылытсақ, өткен жылы газ берілді, – дейді ақсақал.

ЖОЛДАРҒА АСФАЛЬТ ТӨСЕЛДІ

Жаңа құрылыс болғандықтан, шағынаудан көшелері күз, қыс және көктем айларында жергілікті халықты әбден әбігерге салатын. Қазір көшелерге тас және асфальт төселген. Еңбекші ауданы әкімдігінің Қаратөбе аумағы бойынша халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің инспекторы Захид Аташиков биыл шағынаудан көшелерінің 1,5 шақырымына тас, ал 3,5 шақырымына асфальт төселгенін айтты. Ал орталық көшелерге аяқжол салу жоспарлануда. Сондай-ақ, шағынауданға қаладан кіреберіс жерде тас жол салынуда. Жол құрылысы аяқталған соң, үлкен жүк көліктері шағынаудан ішімен емес, керісінше оның сыртын айналып өтпек.
«Шаңырақта» қазір 12 көше бар. Әзірге ешқайсысының атауы жоқ. Соның салдарынан шағынауданға келетін жедел жәрдем көлігі адасып, әрең табады екен. Пошташылар үшін де оңай тимейтін көрінеді. Ал қоғамдық көлік жағынан мәселе жоқ. Тұрғындар №116 бағыттағы шағын автобустың жиі жүретінін айтты.

КЕЛЕСІ ЖЫЛЫ ЖАҢА МЕКТЕП БОЙ КӨТЕРМЕК

Шағынаудандағы жалғыз балабақшаны осыдан 3 жыл бұрын жеке кәсіпкер ашқан. Қазір онда 75 бала тәрбиеленуде. Мектепке дейінгі мекемеге арнайы бас сұққанымызда, әр топта тәрбиешілер бағдарлама бойынша дәрістерін өтіп жатыр екен. Әр топта 15-20 бүлдіршін бар. Тәрбиеші Назым Ахметованың айтуынша, балақайлардың ой-өрісін дамытатын сабақтар жиі өткізіледі.
Тұрғындар үшін мектеп мәселесі өзекті. Өйткені, балалар көрші Базарқақпа ауылындағы №98 мектепке арнайы автобуспен 300-ге жуық оқушыны тасымалдайды. Қазір шағынауданда жаңа мектеп салу үшін жобалау-сметалық құжаттар дайындалуда. Құжат бойынша келесі жылы «Шаңырақта» 600 орындық 3 қабатты оқу ордасы бой көтермек. Ал 2018 жылы «балаларымыз жаңа әрі өзімізге жақын мектепке баратын болды» деп қуанып отыр.

КӨПБАЛАЛЫ ОТБАСЫНДА БЕРЕКЕ БАР

Шағынауданда тұрмысы төмен отбасыларға әр мереке сайын қайырымды жандар қол ұшын береді екен. Мұнда көпбалалы аналар да жоқ емес. Мәселен, Айгүл Дүйсебаеваның 6 баласы бар. Жуырда «Күміс алқа» иегері атанбақ. Балаларының үлкені – 12 жаста болса, кішісі – 1 жастан асқан. «Қандай қиындықтар бар?» деген сұрағымызға, «Ешқандай қиындық жоқ. Балаларымның несібесі жаман емес. Жолдасымның тапқаны жетеді» деп жауап берді. Расында да, Айгүлдің үйінде береке бар. Балаларының киімдері таза, ал дастарханы дәмге толы.

Шағынауданның негізі 2006 жылы қаланған. Қазір онда 1,5 мыңнан астам халық бар.
№116 бағыттағы шағын автобус қатынайды.

ШАҒЫНАУДАН ХАЛҚЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТЫЛҒАН

Бүгінгі таңда жергілікті халық үшін емхана мәселесі өзекті. Басы ауырып, балтыры сыздағанда көрші Тұрдыабат ауылындағы медициналық пунктке барады. Сондай-ақ, полиция бекеті де жоқ. Үлкен орталық көшелерге жасанды жол кедергісі қойылса екен деген тілегін де жеткізді. Ауласына азын-аулақ егін егетіндер ағынсу жағы да шешімін тапса екен деп қалды. Жалпы айтқанда шағынаудан халқы көрші ауылдардағы мектепте, жақын маңдағы шұжық, консерві цехтарында, наубайханаларда және басқа да шағын серіктестіктерде жұмыс істейді. Қалаға келіп нәпақасын тауып жүргендер де жоқ емес.

Шымкентте шағынаудандарды ретке келтірудегі жұмыстар қыза түсті. Қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов қаланың бірнеше аудандарындағы көшелерге тас төсеу жұмыстарының барысын тексеріп, тұрғындармен кездесті.

Қазір «Ақжайық», «Достық» шағынаудандарында ұзындығы 9,8 шақырымдық 7 көшеде жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Құрылыс жұмыстарына жергілікті бюджеттен 607,7 млн теңге бөлінді.
Сонымен қатар, «Асар-2», «Достық», «Ақжайық» шағынауданында ұзындығы 6,7 шақырымдық 10-нан астам көшеге жалпы сомасы 26,3 млн теңгені құрайтын шағал тас төселіп жатыр.
Ғ. Әбдірахымов ұзындығы 6,5 шақырымдық магистрльді жылу жүйелерін қайта жөндеу бойынша жүргізіліп жатқан құрылыс алаңында болды. Бүгінде 2 шақырымдық құбырлар ауыстырылған. Бұл мақсатқа «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында 1,06 млрд теңге қаралған. Жұмыстар 2016 жылдың 15 қазанына дейін аяқталуы тиіс.

Қаратау ауданының әкімі Ғалым Исмаилов бірқатар кәсіпорындармен елдімекендердегі жолдарға шағал тас төсеу жұмыстары бойынша меморандумға қол қойды.

Қала шетінде орналасқан жаңа құрылыс аймақтарында көше салу тұрмақ, жол түспеген жерлер бар. Бірен-саран қатынаушы көлікпен өткен жер уақыт өте келе жолға айналады да, жазда топырағы көтеріліп, қыста миы шыққан лай батпаққа айналады. Осы кезде тұрғындардың әуре-сарсаңға түсетіні жасырын емес. Тіпті, елдімекен тұрғындары шамасы келгенінше қаражат жинап, өз көшелеріне шағал тас төсетіп жатады. Дегенмен, мұндай шығынды кез келген тұрғынның қалтасы көтере бермейді. Ал тұрғындар саны көбейіп, жолға сұраныс артқанға дейін көп уақыт өтіп кететіні белгілі. Осыны ескерген әкімдік қызметкерлері бюджеттен бөлінетін қаржыны күтпей-ақ, ЖШС басшыларын елдімекендерге шағал тас төсеуге демеушілік жасауға шақырған. Игі бастаманың нәтижесінде өткен жылы қала шетіндегі елдімекендердің 19 көшесіне шағал тас төселді.

«Астана керуен» ЖШС «Қызыл су» елдімекеніне 1250 метрге, «Дархан дала» ЖШС «Достық» тұрғын алабындағы «Саяжай» көшесіне 1000 метрге, «Ынтымақ» көшесіне 700 метрге шағал тас төседі. Бұл шараға «КНМиК», «Дала», «Памир-С», «Шымкент тас», «Оазис-S», «ШДРХ» ЖШС-тері де белсенді түрде атсалысып, барлығы 11 950 метрге төселетін шағал тасқа 10 млн 200 мың теңге көлемінде қаражат жұмсаған.
– Қаратау аудандық әкімдігіне қарайтын аймақтардағы 19 көшеде былтыр тас төсеу жұмыстары атқарылды. Биыл көше санын 25-ке арттырып отырмыз. Игі істі дәстүрге айналдыру мақсатында осы мекемелермен биыл тағы да меморандумға қол қойдық, – дейді аудан әкімі Ғ.Ыбрайұлы.
Елдімекендегі жолға шағал тас төсеу жұмыстарына өзге де демеушілер атсалысуда.

Бұрын «Қайнарбұлақ» деген сөзді естісек, көз алдымызға бір кездері қала тұрғындарының сенбі-жексенбі күндері барып, уақыт өткізетін шағын әрі ыңғайлы демалыс орны елестейтін. Ал бүгінгі таңда қала аумағына енген "Қайнарбұлақ" саяжайында көптеген өзгерістер мен жаңалықтар орын алуда. Бұған дейін тек саялы орын ретінде қалыптасқан саяжайдың соңғы екі жылда аумағы кеңейіп, тұрғындар саны артқан. Бос жатқан жер телімінің көбі пайдалануға беріліп, құрылыс жұмыстары қарқын алған. Жаңа кейіпке енген саяжайдың бір шеті «Жаңақұрылыс» аталып үлгеріпті. Жолыңыз түссе, қатарынан орналасқан жекеменшік үйлердің бой көтеріп келе жатқанына куә боласыз.

Қордаланған мәселе – екi жылдық нәтиже

Жақында «Шымкент келбеті» газетінің редакциясына «Қайнарбұлақ» саяжайынан Сансызбай Жұмабаев есімді тұрғын келіп шағымын айтты. Коммуналдық, тазалық қызметін сынға алып, саяжайда мектеп, балабақша, жолдың жоқтығын алға тартқан ақсақал «60 мыңнан астам халқы бар саяжайдың мәселелерін шешуге ықпал етсеңіздер» деп өтініш арқалап келіпті. «Қайнарбұлақ» тұрғынының хатын негізге алып Қаратау аудандық әкімдігіне хабарластық.

Қаратау ауданы әкімінің орынбасары Мақсат Жолдасбеков «Қайнарбұлақ» туралы нақты мәліметтерімен бөлісті.
– Заңды түрде «Қайнарбұлақта» тіркелген халық саны 25 мыңнан аспайды. Ал шын мәнінде, саяжайдың 40 мыңға жуық тұрғыны бар. Жалпы, үй саны 7 243 болса, соның 200-і бүгінде ауыз сумен қамтылды. Басқа тұрғындарды ауыз сумен қамтамасыз ету жұмыстары жалғасып жатыр. Жақында ғана саяжайдағы соңғы 1200 үйге мемлекеттік электр желісі тартылып, жарықпен қамту жұмыстары толық аяқталды. Қазіргі таңда тұрғындарды абоненттеу ісі қолға алынды, – дейді М.Жолдасбеков.
Сондай-ақ, атқарылып жатқан бірқатар шаруаны сонда барып көріп қайтуға ұсыныс жасады.

Қаратау аудандық әкімдігінің қызметкерлері Хамит Салиев пен Бағлан Жұмабеков «Қайнарбұлақ» саяжайында атқарылып жатқан жұмыстардың барлығымен таныстырып қайтты. «Қайнарбұлақта» барлығы 41 алап (массив) бар екен. Әр алаптан «төбе би», «ауыл биі» сияқты белсенділерінің басын біріктіретін «Оазис» қоғамдық ұйымы құрылған. Бұл өкімет тарапынан емес, сол саяжай тұрғындарының шешімімен құрылған ұйым. «Оазистің» басшысы ретінде саяжайдың 40 жылдан бергі тұрғыны Генадий Быченконы сайлаған. «Оазис» қоғамдық ұйымының белсенділері әкімдік қызметкерлерімен аптаның әр жұмасында кездеседі. Онда қала әкімінің орынбасары Бейсенбек Жанбосыновтың қатысуымен жиын өтіп, ұйым белсенділері 41 алап бойынша түрлі мәселелерді алға тартады. Қала әкімі орынбасарының қоғамдық қабылдау жиынына Қаратау ауданы әкімдігінің қызметкерлері де белсенді түрде қатысады. Әр кездесуде хаттама толтырылып, апталық жоспар құрылады. Ал келесі аптада сол жоспар бойынша атқарылған жұмыстар сараланады. Яғни, тұрғындар тарапынан айтылған мәселелер ескерусіз қалуы мүмкін емес.

– «Қайнарбұлақ» ең өзекті мәселелердің шоғырланған аймағы болғаны рас. Бірақ, қала аумағына енгелі мұнда бір ғана емес, бірнеше мәселе өз шешімін тауып келе жатыр. Олардың қатарында электр энергиясын, тазалық қызметін толық жүйеге қойылды деуге болады. Ауыз су мен жол салу жұмыстары жоспарлы түрде жүзеге асуда. Ал газ кіргізу жұмыстарын алдағы уақыттың еншісіне қалдырып отырмыз, – дейді Б. Жанбосынов.
Қоғамдық жұмыстарға жиі араласатын «Қайнарбұлақтың» ең белсенді тұрғыны Геннадий Быченко:
– Бұл саяжайды менен жақсы білетін адам жоқ. 40 жылдан астам өмірімді осында өткіздім. Неше түрлі қиындықты да көрдік. Соның көбін екі жылда жолға қойып, саяжайымызға көңіл бөліп жатқан азаматтарға алғыс айтамын. Әкімдікке қатысты мәселенің бәрі шешімін тауып келе жатыр. Көшеміз таза, үйіміз жарық. Ал Қаратау әкімдігінен келетін мына жігіттерді осы ауылдың адамдарындай жақсы танып қалдым. Әр нәрсе өз уақытымен жолға қойылып келе жатқаны қуантады. Ендігі бір ғана өтінішіміз, алдағы жылдарда жүзеге асатын шығар, ол денсаулық сақтау саласына байланысты болып тұр, – деп емхананың жоқтығын атап өтті.
«Қайнарбұлақ» тұрғындары саяжайда емхана болмаса да амбулаториялық бөлімше ашудың өте қажеттігін жасырмады.

Көшелерi серуенге жайлы

Жүйелі түрде күн тәртібіне енген жұмыстардың бірі – «Қайнарбұлақ» көшелерін тұрмыстық қалдықтан тазарту, саяжай тазалығын жіті бақылау және абаттандыру ісі. Саяжай тұрғындары тұтынған заттарының қалдығын ауласына шығарып қойса, тазалық қызметіне жауаптылар күнделікті таңертеңгілік жинап әкетуді әдетке айналдырған.
«Қайнарбұлақта» бұған дейін қоқыс тазалау қызметінде салғырттықтар болғаны рас. Дегенмен, өзіне міндеттелген шаруаға немқұрайлылық танытқан мекемемен жасалған келісім-шарт тоқтатылған. Қазір «Қайнарбұлақ» саяжайына Ғалым Алдияров басшылық ететін «Қайнарбұлақ» жеке кәсіпкерлігі қызмет көрсетеді.
– Шымкент қаласы әкімдігі мен ОҚО «Альянс қауымдастығының» ұйымдастыруымен өтетін «Таза қала» байқауы жыл сайын қала тұрғындарының тазалыққа деген белсенділігін арттыруда. Осы бағытта Қаратау ауданы бойынша көрікті аймақтардың санын арттыруға кәсіпкер Ғ.Алдияров та мейлінше үлес қосуда. Өйткені, Ғалым «Қайнарбұлақтың» тұрғыны. Саяжайдағы ретсіз өскен ағаштарды қырқып, көшенің ажарын ашу жұмыстарын кәсіпкер өз жауапкершілігіне алған, – дейді Х.Салиев.
Саяжай көшелеріне жол салу жұмыстары да қарқынды жүріп жатыр. Талай жылдан бері шаңы шығып жатқан саяжайдың ескі көшелері едәуір ретке келген. Биыл 9 бірдей көшеге асфальт төсеу жұмыстары жоспарға еніпті. Атап айтқанда, Заводская көшесіне – 800 м, Медиков, Транспортная, Фабричная, Дружба көшелеріне – 1820 м, Автомобилист көшесіне – 300 м, Скамейка көшесіне – 910 м, Металлург көшесіне – 1050 м, Строительная көшесіне 2000 метр ұзындықта асфальт төсеу жұмыстары атқарылуда.Оның 6-ы пайдалануға берілген. Тағы 3 көше тегістеліп, зауыттан асфальттың дайын болуын күтіп тұр.

1200 орындық мектеп салынуда

«Қайнарбұлақ» саяжайында халық санының артуына орай жаңа мектептің құрылысы басталды. «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында жүзеге асатын нысан 1200 орындық, 2017 жылы пайдалануға беруді жоспарланған. Қаратау ауданы әкімінің орынбасары М.Жолдасбековтың айтуынша, «Қайнарбұлақта» мемлекеттік бағдарламамен балаларды қабылдайтын жекеменшік балабақшалар көп-ақ. Десе де, құрылысы басталған жаңа мектеп жанынан мемлекеттік балабақша салуға да арнайы жер телімі бөлініпті.

Жаңа көшелер, қаз қатар тізілген электр бағаналары, кеңейген саяжайдағы қарқынды құрылыс, тұрғын алабтың болашақтағы жобасы... Мұның бәрін көріп-білген сайын «Қайнарбұлақтан» тезірек жер телімін алуға асығарыңыз анық. Өйткені, бұл саяжайдан қала орталығына қатынау оңай, ал жер телімі әзірге қымбат емес, халықтың сұранысына қолайлы болып тұр.

Абай – халқы тығыз орналасқан аудан. Қазір қала орталығы қарқынды даму жолына түсті. Жаңа құрылыстар салынып, инфрақұрылым жақсара бастады. Әкімдік тұрғындардың жайлы өмір сүруіне жағдай жасауды басты назарда ұстайды. Ауданның бүгінгі тыныс-тіршілігін білу мақсатында, бірқатар құрылыс нысандарын аралаған болатынбыз. Аудан әкімінің орынбасары Нұрлан Тілеш бізге атқарылған жұмыстарды баяндай келе, әлі де шешімін таппаған мәселелердің барын алға тартты.

ТҰРҒЫН АЛАПТАҒЫ ИГIЛIКТI IСТЕР

Қызылжардың тұрғындары еңбексүйгіш жандар. Олар Жер-Ананың төсінен несібесін тауып отыр. Бау-бақша өсіріп, күнделікті нәпақасын айырады. Екі жыл бұрын қызылжарлықтар сусыз қалған болатын. Жуырда түйткілге айналған мәселе шешімін таппақ. Жаңа су құбырын жобалау жұмыстары қолға алынбақ. Абай әкімдігі аппаратының халықпен жұмыс бөлімінің меңгерушісі Ержан Саржан Игілік, Жаңаталап, Қызылжар елді мекендерінде жаяу жүргіншілер мен жол салынатынын айтты. Күн көзімен жылтырап жатқан жаңа асфальттың сапасына көңіл сүйсінді. 8 шақырым жолды жаңғырту мақсатында бюджеттен 116 млн теңге бөлінген. Күзге дейін жол шаруашылығы жұмысты толық бітіреді. Одан бөлек, тұрғын алапқа жасанды жол кедергілері, ал мектеп маңына бағдаршам орнатылмақ.
– Тұрғын алап қаланың шет аймағында болғандықтан, ескі жоба бойынша орталық жолдар мен жаяу жүргіншілер өткелдері қарастырылмаған. Қазіргі уақытта Әбдіраимов көшесінің 17 шақырымын жарықтандыру жөнінде ұсыныс бердік. Айта кету керек, бізге облыстық мәслихаттың депутаты Дулат Әбіш көмектесуде. Көшелерге орынсыз берілген атаулар мәселесін де ретке келтіріп жатырмыз. 12 жасанды жол кедергілерін орнатамыз, – дейді Ержан Саржан.
Қала аумағының кеңеюіне байланысты тұрғын алаптағы мәселелер біртіндеп шешіліп келеді. Мұнда достық пен келісімнің үлгісіндей болып қазақ, орыс, әзірбайжан, түрік, өзбек этностары тату-тәтті ғұмыр кешуде. Десе де, келер жылы тамызда қолданысқа беруге жоспарланып отырған 600 орындық мектеп тұрғын алаптың көрікті орнына айналатыны анық.

Мектептің тарлығы Абай ауданындағы Жаңаталаптың түйткілді мәселесі. Мұнда жыл сайын халық саны артып келеді. Соған байланысты бала саны да көбейген. Биыл тұрғын алап тұрғындарының қуанышында шек жоқ. «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша жаңа мектептің құрылысы жүріп жатыр. 

1600 орындық білім ордасының құрылысына тапсырыс беруші – Шымкент қаласының құрылыс бөлімі, мердігер – «MabekTradeLTD» ЖШС. Жоба құны 903 715 330,56 теңгені құрайды. 2016 жылы бұл қаржының 400 миллионы игерілуде. Қазіргі кезде құрылыста 85 адам жұмыс істейді. Мектептің іргетас блоктары орнатылып, қабырғалары қалануда.
Жобаның жалпы құны 904 млн теңгені құрайды. Күйдірілген кірпіштен салынып жатқан үлкен ғимаратқа қоса мәжіліс, спорт залдары мен асхана бой көтермек. Мердігер «Маbex Trade LTD» ЖШС құрылыстағы қадамын жаңадан бастап отырған жоқ. Серіктестіктің жұмыс жүргізушісі Уәлихан Сандыбаевтың құрылыс жұмысына көңілі толады. Өйткені құрылыс материалдары уақытылы жеткізілуде, оның үстіне мұнда бәрі «алтын қолды» жұмысшылар.
– Нысан құрылысына 85 адам жұмылдырылған. Бәрі – өз ісінің шеберлері, – дейді ол. – Оларға қойылатын басты талап – қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып жан-тәнімен жұмыс істеу. Құрылыс материалдарының біраз бөлігі жергілікті тауар өндірушілердікі,-дейді құрылысшы.
Жаңа мектеп тұрғындардың басты қажеттілігі. Бүгінге дейін №82 мектепте балалар 4 ауысым бойынша білім алып келді. Ал мектеп салуға жердің жоқтығы қолбайлау болды. 49 жылға жалға берілген фермерлердің жерін қайтарып алып, заңсыз құрылыстарды бұзу арқылы бұл мәселе шешімін тапты. Енді ескі оқу ордасында балалар, ал жаңа мектепте жоғарғы сынып оқушылары білім алатын болады.

ТАЗАЛЫҚҚА ТИЯНАҚТЫЛЫҚ ҚАЖЕТ

Тельман бөлімшесінде назар аударатын қауіпті орын бар. Төлебаев көшесіндегі аумақта бір кездері «21 партсъезд» деген атпен минералды тыңайтқыштар мен улы химикаттардың қоймасы болған. Кеңшар тараған соң, аумақ қараусыз қалды. Ал жер телімдері тұрғындарға үй салу мақсатында берілді. Жұрт үй салғанымен залалды мәселенің шешімін таба алмады. Үйілген қоқыстың иісі алыстан-ақ қолқаны қабады. Сондай-ақ тұрғындар әртүрлі сырқатпен ауыра бастады. Улы химикаттар төгілген аумақтың қоршауы жоқ. Жанынан адамдар әрлі-бері өтіп, балалар ойнап жүреді.

– Химиялық қалдықтарды көму аудан экологиясына ғана емес, осындағы халықтың денсаулығына зиянын тигізді, – дейді Ержан Саржан. Олар аллергия, онкологиялық аурулар бойынша дәрігерлерге жиі баратын болды. Улы қоқыстарды жою бағытындағы он жылдан бергі жұмыстарымыз нәтижесіз болып келді. Тек осы жылы қайта-қайта шағымдануымыздың нәтижесінде қауіпті қалдықтарды Ақмола облысына жөнелтіп, кәдеге жаратуға қаражат бөлінді.
«СТ-сервис» фирмасының инженері Еркін Сыпатаев жұмыстың басталып кеткенін жеткізді. Арнайы қорғаныс киіміндегі екі жұмысшы тасымалдауға ыңғайлы болу үшін үлкен цистерналарды толтырып жүр. Жалпы сыйымдылығы – 4 400. Одан бөлек, жердің жоғарғы қабатында да өндіріс қалдықтарын кәдеге жарату жұмыстары жүргізіледі. Бұл іс биыл қазан айында аяқталмақ.

Көше тұрғындары улы химикаттардан құтылатынына қуанышты. Қауіпті қоймамен көршілес қонған тұрғын Ақберді Әлиев те солардың қатарында.
– Бұл мәселені кімдер шешуге тырыспады десеңізші. Тіпті, Алматыдан экологтар, шетелдік ҮЕҰ, басқа да қоғамдық ұйымдардың өкілдері келіп, таңғалып кеткен. Көбі уәде бергенімен жұмыс істеген жоқ. Міне, енді улы қоқыс күн өткен сайын азайып келеді. Ауа айтарлықтай тазарды, – дейді ол.
Соңғы жылдары әкімдікте шаруа қордаланып қалды: қала шекарасы кеңейген соң жаңадан пайда болған шағынаудандар мен тұрғын алаптардағы коммуникациялық, ауызсу, әлеуметтік мәселелерді жолға қоюға тура келеді. Әрине, халыққа қызмет ету оңай емес. Дегенмен, жұмыстар рет-ретімен шешіліп келеді.

Қаратау ауданына қосылған 25 елді мекеннің бірі – «Мәртөбе» шағынауданы. Шымкенттің құрамына еніп, шағынаудан мәртебесін алғалы бері онда бірқатар игі істер қолға алына бастады. Мәселен, ескі мектептің жанынан қосымша құрылыс ғимараты жүргізілсе, көшелерге асфальт төселді. Ағын су мәселесі өз шешімін тапса, бірнеше жылдан бері жергілікті халықтың бас ауруына айналған қоқыс полигоны да жабылды.

КӨПТIҢ КӨКЕЙIНДЕГI МӘСЕЛЕ ЕДI

Жібек жолы даңғылын қиып өтетін «Мәртөбе» шағынауданында 1360 үй бар. Онда 6 мыңға жуық халық тұрады. Жиырма ұлттың басын біріктірген шағынауданның халқы күн санап өсіп келеді. Мәселен, қазір мәртөбеліктер үшін мектеп мәселесі өзекті. №27 мектеп 300 балаға арналғанымен, білім ұясында 1200 оқушы үш ауысымда білім алады. Бір ай бұрын ескі мектептің жанынан екіқабатты 300 орынға арналған қосымша ғимараттың құрылысы басталды. Оған республикалық бюджеттен 570 миллион теңге бөлінген. Оқу ордасының құрылысы келесі жылдың жаңа оқу жылында пайдалануға беріледі. Қосалқы мердігер – «СтройЖолСервисKZ» және «КазТрансСпецСтрой» ЖШС. Құрылыс учаскесінің жұмыс жүргізушісі Керімбек Бәкірхановтың айтуынша, құрылыс басында 30 адам қызу еңбек етіп жатыр. Дәл қазір бетон төсеу және спорт залының кірпішін қалау қызу жалғасуда. Құрылыс материалдары мен техникалары жеткілікті екен. Қажет болған жағдайда күн-түн демей, міндеттелген жұмыстарын атқарады. Онда еңбектеніп жүрген шағынаудан тұрғындары да бар. 

Мектеп директорының орынбасары Жұмаділ Баймырзаев ескі мектепте асхана, спорт залы болмағанын айтады. Ал жаңадан салынып жатқан ғимаратта оқушылардың алаңдамай білім алуы үшін қажеттіліктің бәрі қарастырылған. Мәселен, бұрын-соңды болмаған мұрағат, зертханалар мен үш шеберлер кабинеті болады. Мектептің аумағы 2,4 гектарды алып жатыр. Қазір онда барлығы 110 адам жұмыс істесе, соның 70-і ұстаздар. Ж.Баймырзаевтың айтуынша, мамандар жеткілікті. Тек математика пәнінің мұғаліміне сұраныс бар. Биылғы оқу жылында мәртөбелік оқушылар ескі ғимаратта білім алады. Ал келесі жылы онда күрделі жөндеу жүргізілмек.

ЖОЛДАР ЖӨНДЕЛIП, ҚОҚЫС ПОЛИГОНЫ ЖАБЫЛДЫ

«Мәртөбе» шағынауданындағы Қ.Сәтпаев, Садовая-1, 2, 3, Интернациональная, Коммунистическая көшелеріне асфальт төселді. Қала құрамына кіргелі бері инфрақұрылым жұмыстары біртіндеп жүзеге асып келеді. Қ.Сәтбаев көшесінің тұрғыны Елубай Өміров жолдардың жөнделгеніне көңілі толатынын жасырмайды. 

– Мәселен, асфальтталғанға дейін, көшемізге тас төселген еді. Жүріп-тұруға ыңғайсыз болатын. Ал кей жерлерде ол да жоқ. Жауын-шашын кезінде көше лайсаң, батпаққа айналатын, – дейді шағынаудан тұрғыны.

Біраз уақыттан бері шағынауданда ағын су мәселесі шешімін тапқан. Тұрғындардың басым бөлігі бау-бақшамен айналысатындықтан, ағын су жағы қиын тиетін. Халық егін шаруашылығына құбырдан аққан суды пайдаланды. Жергілікті халықтың ұйымшылдығы арқасында 20 күн бойы ұзындығы 3 шақырым болатын каналды асарлатып қазды. Өзенге жақын орналасса да, сегіз жылдан бері ағын судан тапшылық көріп келген халықтың қуанышында шек болмапты.
Шағынаудан халқының ауызбіршілгі қоқыс полигонын жабуға да түрткі болды. Бұл істің басы-қасында жүрген ауыл биі – Оразәлі Кенжебеков. Жергілікті халықтың дабыл қақпасына шарасы жоқ еді. Бір кездері Сайрам ауданының меншігіндегі қоқыс полигоны қалаға өткен соң, онда Шымкенттен шыққан тұрмыстық қалдықтар тасталып, күніне 30-40 көлік қоқыс әкелінген екен. Соның салдарынан қоқыс орны шамадан тыс толып, жақын маңдағы үйлердің тұрғындары жағымсыз иістен зардап шегіп келген. Оған қоса, қоқыс арасынан егеуқұйрық секілді зиянкестер үйлерді жайлай бастаған еді. Жергілікті халық бір емес, бірнеше рет бұл мәселені билік алдында көтеріп, нәтижесінде өткен жылдың соңында қоқыс полигоны жабылды.

«БАЛЫҚ БЕРМЕ, ҚАРМАҚ БЕР»...

«Мәртөбе» шағынауданында белсенді әрі қайырымды тұрғындар көп. Солардың бірі – ауылдың төбе биі Оразәлі Кенжебеков. Жеке кәсіпкер. Өзі туып-өскен ауылының тыныс-тіршілігіне жақсы қанық. Оны шағынаудан халқы да жақсы таниды. Біраз уақыттан бері өзін сөздің емес, істің адамы ретінде дәлелдеп жүр. Біз айтып өткен Мәртөбе қоқыс полигонының жабылуына және жергілікті халықтың ағын сумен қамтамасыз етілуіне ауылдың төбе биі бастамашы болып, істің оң шешілуіне ықпал еткен. Сонымен қатар, ол қайырымдылық жасауды да ұмытқан емес. Мәселен, шағынауданда қазір көмекке мұқтаж он отбасы бар. Оның төртеуін жергілікті кәсіпкерлер қанатының астына алған. Олардың ішінде асыраушысынан айырылған, тиісті құжаттары түгел емес, тұрақты мекен-жайы жоқ отбасылар бар. Оразалы Кенжебековтың айтуынша, оларға көрсетілетін көмек ауыл кеңесінде жиі талқыланады. 

– Біз тұрмысы төмен отбасыларға есеп-шот ашқанбыз. Оған қоса мешіттен де көмек беріледі. Бұл ретте ауыл кәсіпкерлері мен тұрғындары ерекше ықылас танытып, шамалары келгенше қаржылай көмектерін аяп жатқан жоқ. Біздің бұл бастамамыз бір реттік акция емес. Тұрақты түрде күнделікті қажет азық-түлігін алып береміз. Бір кәсіпкер жігітіміз күн сайын 50 бөлке нанды тегін таратады. Бір отбасына 500 мың теңгенің көмегін көрсеттік. Көрпе-төсек секілді үйіне қажетті заттарын әпердік. Коммуналдық қызметін де төлейміз. Тағы бірінің үйіне газ кіргізілді. Ал бір отбасына тігін машинасын алып бердік. Қазір олар кәсібін жандандырды, жағдайлары дұрысталды, – дейді ауылдың төбе биі.
«Мәртөбе» шағынауданында жұмыссыз отырған адамды кездестіру қиын. Барлығы дерлік жұмыспен қамтылған. Онда 15 жылыжай мен 5 зауыт бар. Жеке кәсібін дөңгелетіп жүргендер де жетерлік. Сонымен қатар, мал шаруашылығымен де айналысады.
Қаратау ауданы әкімдігінің халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің бас маманы Мақсат Тұрнияздың айтуынша, шағынауданда 18 көше бар. Биыл жыл соңына дейін Достық пен Жуков көшелеріне асфальт төселеді. Көшелерді жөндеу секілді өзге де жұмыстар келесі жылы да жалғасын таппақ.

«Достық» шағынауданының аумағы күн санап кеңейіп келеді. Бүгінгі таңда онда 1300 үй бар. Халық саны 3000-ға жуықтайды. Шағынаудан жаңа құрылыспен толығуда. Сонымен қатар, асфальт төселіп, аяқжолдар салынып, көшелер жарықтандырылды. Ал биыл сәуір айында жаңа әрі зәулім мектептің құрылысы басталды.

10 ЖЫЛДЫҚ ТАРИХЫ БАР

«Достық» шағынауданының негізі 2006 жылдың көктемінде қалана бастады. Ең алғашқы үйлер Айтұмар көшесіне салынды. Алғашқыда шағынауданда әлеуметтік аз қамтылған отбасыларға арнап үйлер бой көтерді. Құрылыс барысын сол кездегі облыс әкімі Ө.Шөкеев «сапасыз салынуда» деп талай сынға алған болатын. Тіпті, шағынаудандағы құрылыс 2007 жылы уақытша тоқтап та қалған-ды. Алайда, көп ұзамай, бұл бағдарлама өз жалғасын тапты. Бастапқыда шағынаудандағы үйлер демеушілердің қаржысына салынған. Бұл сол тұстағы Шымкент қаласының әкімі Ө.Әметтің бастамасы еді. Арнайы қор ашылып, онда азаматтар өз еркімен ақша салып жатты. Кейінірек, бұл бағдарлама мемлекет тарапынан қаржыландырылды. Бастапқыда онда бір бөлмелі саман үйлер салынса, кейінірек, төрт отбасыға арналған типтік коттедждердің іргетасы қаланды. Ол үйлер ең алдымен әлеуметтік аз қамтылған және мүмкіндігі шектеулі азаматтардың отбасыларына тегін берілді. Ал қазір онда үй саламын деушілер қатары артқан. Шағынаудандағы жаңа құрылыс аумағы – сөзіміздің айғағы.

ЖАҢА МЕКТЕПТIҢ ҚҰРЫЛЫСЫ БАСТАЛДЫ

«Достықтың» жас өрендері 400 орынға арналған ескі мектепте білім алады. Соңғы есеп бойынша, онда 1500-ден астам оқушы бар. Олар үш ауысымда оқиды. Осы шағынауданның алғашқы тұрғындарының бірі – Сайдынгүл Түзелқызы. Оның айтуынша, сабақ басталған кезде бір партаға төрт бала отырғызылады екен.
– Мектеп біздің шағынаудан халқы үшін тарлық етеді. Бала саны көп. Өзіміздің мектепке сыймағандар көршілес «Асарға» барып оқиды. Оларды тасымалдау үшін Қаратау ауданынының әкімі Ғ.Исмаилов автобуспен қамтамасыз етті. Енді жаңа мектеп пайдалануға берілсе, оқушылар алаңсыз білім алар еді, – дейді көпбалалы ана.

Қазір сол ескі мектептің жанынан 1200 орынға арналған жаңа оқу ордасы салынуда. Оның құрылысы келесі жаңа оқу жылына дейін аяқталады. Білім ұясының ғимараты бес блоктан тұрады. Спортзал, акт залы, асханасы және заманауи жабдықталған сыныптары болады. Мектеп құрылысын 15 жылдық тәжірибесі бар «Югстройсервис-А» ЖШС жүргізуде. Оған 1 миллиард 169 миллион 840 мың теңге бөлінген. Қазір құрылыс басында күндіз-түні 120 адам еңбектенуде. Учаске бастығы Бақыт Төбелбайдың айтуынша, ғимараттың іргетасын құю және кірпішін қалау секілді жұмыстар жүріп жатыр. Құрылысшылар отандық өндірушілердің өнімдерін қолдануда. Тек сапалы арматура ғана Ресейден алынады екен. Жұмысқа қажетті кран, экскаватор секілді техника жеткілікті.

ҚАЙЫРЫМДЫ ЖАНДАРДЫҢ ҚАМҚОРЛЫҒЫ

«Достық» шағынауданы тұрғындарының бірі – Әбибі Рахман. Оның алты перзенті бар. Шеттей балаларымен төрт отбасыға шақтап салынған коттедждің бір бөлмесін паналауда. Отағасы етікші болып жұмыс істесе, ал әйелі балаларына қарап бас-көз болып отыр. Әбибі Рахманның отбасылары секілді мұнда 284 пәтерде әлеуметтік жағдайы төмен, мүмкіндігі шектеулі азаматтар, көпбалалы, жалғызілікті аналар және АИВ диагнозы қойылғандар тұрады. Бұл отбасыларға демеушілер тарапынан жиі көмек көрсетіледі. Осы округтен сайланған қалалық мәслихаттың депутаты Ғани Ахметбаев тұрмысы төмен 17 отбасыға материалдық көмек көрсеткен. Ал тамыз айында 20 баланы сүндетке отырғызбақ. Жуырда ғана «Бастау» қайырымдылық қоры тарапынан «Достықтың» 100 бүлдіршінін ата-аналарымен қосып, қаланы аралатыпты.

ШАҒЫНАУДАНДА ОҢДЫ IСТЕР КӨП

Биыл «Достықта» жол құрылысы жанданбақ. Биылдың ағымдағы жылдың өзінде 4,5 шақырымды құрайтын үш көше салынды. Қазір асфальт төсеу жұмыстары өз мәресіне жетті. Сондай-ақ, Ақ босаға, Алғыс және Дидар көшелеріне аяқжол салынуда. Енді шағынауданның жаңа құрылыс аумағындағы Айдаров пен аты жоқ екі көшеге де жол салу үшін жобалау сметалық құжаттары дайындалып жатыр. Ол жерге де асфальт, шағал тас төселмек. Ақпейіл, Дидар және Ақбосаға көшелері жарықтандырылды. Шағынаудан көгілдір отынмен, электр жарығымен және ауызсумен қамтылған. Тек жаңа құрылыс аумағының тұрғындары суды тасып ішеді. Қаратау ауданы әкімдігінің нұсқаушысы Олжас Бәкірхановтың мәлімдеуінше, бұл ретте жобалық сметалық құжаттар жасалуда. Алдағы уақытта ауызсумен қамтамасыз ету қолға алынбақ.

Қазір жаңа құрылыс аумағында 500 жер учаскесі бар және тек 70-ке жуық үйде халық тұрады. «Достық» шағынауданында №10 емхананың медициналық бекеті, №56 учаскелік полиция бекеті, өрт сөндіру бекеті және 120 орынға арналған балабақша бар. Қазір «Достықта» №17Б, 9А автобустары мен 105 бағыттағы шағын автобустар жүреді. Осыған дейін шағынауданмен қаланы жалғастырған №9 автобустың бағыты тиімсіз болғандықтан, тоқтап тұр. Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі Наурыз Сүгірәлиев алдағы уақытта №109А автобус 5 кесте бойынша жүретінін айтады. Қалада қолға алынған әлеуметтік 10 бағыттың біреуі «Достық-2» шағынауданында қатынайтын болады.

Қарабастауда 6106 халық тұрады. Онда 1 денсаулық мекемесі, 1 мектеп, 1 балабақша, 1 пошта мекемесі қызмет көрсетеді

Еңбекші ауданына қарасты Қарабастау деген елдімекен бар. Тарихы әріден басталатын тұрғын алаптың бүгінгі ахуалы қандай? Шешімін тапқан іс қайсы, қордаланған жәйт бар ма? Осы мақсатта елдімекенге барып қайтқан едік. Жер-су атауларына мән беріп, ежелден келе жатқан аңыздарға сүйенетініміз бар. Естуімізше Қарабастау ертеректе қалың тоғай болған деседі. Бұлақтар да көп болыпты. Халық судың түсі мөлдір болғанымен, қаралығына қарап, Қарабастау деп атап кетеді.

ҚАРАБАСТАУ АТАУЫ ҚАЙДАН ШЫҚҚАН?

Қарабастау тұрғын алабы – Еңбекші ауданы аумағында орналасқан Жұлдыз аумағына қарайды. Мұнда қазір 6106 халық тұрады. Олардың тыныс-тіршілігі негізінен қала орталығы Шымкентпен тығыз байланысты. Халықтың көбісі қаладағы мекемелер мен кәсіпорындарда еңбек етеді.

Десе де, Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары Қарабастау халқына оңай тиген жоқ. Инфрақұрылым мәселесі өзекті болатын. Мектеп ескі, ал амбулатория мүлде болмаған. Қазіргі таңда Қарабастаудың тыныс-тіршілігінде ілгерілеушілік байқалады. Елдімекенде салынған жаңа үйлер жаңа ауыл қалыптастырғандай әсер қалдырады. Ауыл толықтай жарық, су, көгілдір отынмен қамтылған. Қуантарлығы, үлкен трассадан келетін жолдар тақтайдан тегіс. Биыл елдімекеннің Абай, Қамбар Молдабекұлы және Жастар көшелеріне асфальт төселіп, жөндеуден өткізіліпті. Жұлдыз аумағы бойынша халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің басшысы Сейдулла Абдуллаұлының айтуынша, Қарабастауда қоғамдық көлік мәселесі шешілген. №106, 51 маршруттар уақытылы қалаға қатынап тұрады. Бұл Шымкентке барып, жұмыс істейтіндерге өте ыңғайлы.
– Қарабастау халқы көз алдымызда өсіп келеді. Түйткілді мәселелер рет-ретімен жүзеге асып жатыр. Ақсақалдарымыз тұрғын алаптағы жұмыстардың атқарылуына ұйытқы болып жүреді. Елдімекеннің жайын білетін олар күрделі мәселелерді шешуге ақыл қосып, бағыт көрсетіп тұрады, – дейді С. Абдуллаұлы. 

Байқағанымыз тұрғын алап уақытпен үндес дамып келеді. Елдімекендегі №99 мектеп-гимназиясында 1652 оқушы екі ауысымда білім алады. Оларға 101 ұстаз дәріс береді. Биыл оқу ордасын 56 шәкірт бітіріпті. ҰБТ бойынша оқушылардың білім көрсеткіші 81,7 балды құраған. Мектеп-гимназияның директоры Бақытжан Наурызбаев бізге ауыл өмірі жайлы әңгімелеп берді.
– Қазір елдімекеннің жағдайы жақсарды. Биыл 1 оқушымыз Алтын белгіге, 2 оқушымыз үздік аттестатқа бітірді. Ауыл шәкірттерінің заманауи техниканы меңгерудегі деңгейі тәп-тәуір. Мектебіміз нағыз руханияттың, шығармашылықтың ордасы десем, қателеспеймін. Сондықтан да Қарабастаудың келешекте гүлденетініне сенемін, – дейді ол.

«МӘДЕНИЕТ ҮЙІН АШЫП БЕРСЕ...»

Тұрғындардың саны артқан сайын, әлеуметтік мәселелер де көкейкесті болатыны мәлім. Қарабастауда жергілікті тұрғындармен тілдескенімізде олар көптеген жағдайларды алға тартты. Жұлдыз аумағы бойынша ардагерлер кеңесінің төрағасы Ергелді Сұлтанов елдімекенде мәдениет үйінің жоқтығын айтады. Ауылда 14 пен 29 аралығындағы 1398 жас бар екендігін ескерсек, клубтың керек екендігі белгілі. Е. Сұлтанов мәдениет үйі туралы мәселені көтеріп жатыр екен. Зейнеткер болса да, қоғам өмірінен тыс қалмай, араласып жүрген қарияға риза болдық. Сондай-ақ ауыл тұрғыны Шолпан Теңесова балалар педиатрының жоқтығына, терапевттердің қызметіне көңілі толмайтынын жеткізді.

– Қызым айына жетпей туылған. Қажетті дәрілер мен емді уақытылы ала алмаймын,-дейді жас ана. 

Амбулатория заман талабына сай ма? Қызметі қандай екенін біз де көргіміз келді. Бірақ дәрігерлерден сауалдарымызға жауап ала алмадық. Қарабастауда мектеп те көкейкесті. Бірақ бұл мәселе тиісті орындардың назарына алынып, басшылардың тарапынан қолдау тауыпты.
Жұлдыз аумағы бойынша халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің басшысы Сейдулла Абдуллаұлының айтуынша 310 орынға арналған қосымша мектеп үйінің жобасы жасалып қойыпты. Жаңа білім ордасының шағын стадионы болмақ.
Байқағанымыз ауыл адамдарының ауызбірлігі мен ынтымағы, атамекенге деген ыстық ықыласы ерекше. Қазір Қарабастауда жергілікті халықпен бірге 931 түрік, 15 күрд, 12 өзбек, 35 орыс ұлтының өкілдері бір атаның балаларындай тату-тәтті өмір сүруде. Олар тәуелсіздікке шүкіршілік айтып, ел тыныштығы мен бейбітшілігін тілейді.
– Мен Қазақстандай татулық, ынтымақ ұялаған елде тұрғанымды бақытты санаймын. Жергілікті жұртшылықтың хал-ахуалының жақсаруы Тәуелсіздігіміздің жемісі, Елбасының тынымсыз еңбегі, жергілікті іскер басшы азаматтардың еңбегінің нәтижесі деп білемін, – дейді әзірбайжан ұлтының өкілі, зейнеткер Мамет Мусаев.
Жұлдыз аумағына қарасты Қарабастау елдімекенінің тыныс-тіршілігі осындай. Тұрғын алап тұрғындарының алдағы күннен күтері көп.

Елдiмекеннің ертеңі бүгіннен
жарқын болатынын аңғартады

«Боз» деген сөздің мағынасы – сұр топырақ дегені. Осы бозша, сұрғылт жерлерді игеру үшін Сайрам ауданының халқы келіп қоныстанған. Бау-бақша егіп, мал бағуды әдетке айналдырған тұрғындар су тапшылығын сезіне бастайды. Сол кезде еңбекқор халық Сайрамсу және Қызылсу өзендерінен арық қазып әкеледі. Сол арқылы егіншілер боз, сұр топырақ жерлерді суарып, егіншілікпен айналысты. Олар күн-түн демей жұмыс істеді. Алғашында онда 11 отбасы қоныстанып, күн суытқан кезде өздерінің тұрақты үйлеріне қайтатын. Халықтың мақсаты – осы жерлерді ұзағынан пайдалану. Екі өзеннен тартылған су Шығыстан Батысқа қарап ағатын еді. Сөйтіп, егіншілер өзінің игерген жерін Бозарық деп атады...»

Бұл деректер 2004 жылы жарық көрген «Оңтүстік Қазақстан» атты ауыл анықтамалығында келтірілген. Шымкент қаласының құрамына қосылған Бозарық елдімекенінің тарихы 1929 жылдан бастау алады. Бозарықтағы санаулы отбасыдан құралған ауыл халқы бүгінде көбейген. Қазір онда 1200 тұрғын үй бар. Ал халық саны төрт мыңға жуықтайды. Оған қоса, үш жылдан бері Сайрам ауданы құрамынан қалаға өтіп, шағынаудан мәртебесіне ие болды. Осы уақыт аралығында онда ауыз толтырып айтарлық оңды істер жүзеге асып жатыр.
Қалаға қосылғанға дейін көгілдір отын, ауыз су тапшылығы және жол мәселесі көкейкесті болатын. Бүгінде осы коммуналдық мәселелер біртіндеп шешімін тауып келеді. Мәселен, шағынауданда 30 көше бар болса, өткен жылы соның бесеуіне асфальт төселіп, ирригациялық жүйелер салынды. Биыл тағы бес көше асфальтталады. Олар – Ұлағат, ұста Мұхаммед және атауы жоқ төрт көше. Жол жөндеу жұмыстары басталып та кетті. Жұмысшылар көшені ретке келтірумен қатар, арық-атыздарды да салуға кіріскен. Қазір құрылыс басында 10 адам жұмыс істеп жатыр. Олардың арасында ордабасылық Қажымұқан Сардаров та бар. Сәуір айынан басталған жұмыстар аяқталуға жақын.
– Қазір цемент пен қиыршық тасты араластырып, арық-атыз салу жұмыстарын жүргізудеміз. Көшеге асфальт төсеу жұмысы да қарқынды. Қараша айында биыл жөнделуі тиіс көшелердің жұмысы аяқталады,– дейді Қ. Сардаров.

«Бозарық» шағынауданында уақыт өткен сайын халық саны артып, жер аумағы кеңейіп келеді. Онда жаңадан салынған үйлер көптеп бой көтеруде. Мәселен, мұнда өткен жылы 200-ге жуық үй болса, биыл екі есеге артып отыр. Сондай-ақ, жаңа мектеп пен балабақша жергілікті тұрғындардың игілігіне қызмет етуде. Оқу ордасы үш қабатты және 1200 оқушыны қамтиды. Биыл жыл басында пайдалануға берілді. Заманауи үлгіде салынған мектепте балалардың білім алуы үшін барлық жағдай жасалған. Осыған дейін жас өрендер 900 орындық ескі мектепте білім алып келген. Оқу ордасының жанынан екіқабатты балабақша орын тепкен. №126 «Шұғыла» атты балабақша 320 орынға шақталған. Оның іші шат-шадыман бүлдіршіндерге толы. Мектепке дейінгі ғимараттың іші кең, ал ауласында балақайлардың зерікпесі үшін ойын алаңшалары салынған. Жаздың аптап ыстығында бассейнге шомылу үшін де жағдай жасалған. Балабақшада жалпы 65 адам жұмыс істейді. Олардың басым бөлігі шағынаудан тұрғындары. Көп жылдардан бері бала тәрбиесіне сүбелі үлес қосып келе жатқан тәрбиеші Алтынай

Лебаеваның айтуынша, осыған дейін жергілікті халық перзенттерін 150 балаға арналған ескі балабақшаға апарады екен. 

– Ескі ғимаратта орын тапшылығы сезілетін. Ал қазір бірден 320 балақайды қабылдауға мүмкіндігіміз бар. Таңғы сегізден кешкі алтыға дейін бүлдіршіндер үш тілді меңгереді, ойлау қабілетін дамытатын ойындарды үйренеді. Жалпы, баланың толыққанды жетілуі үшін тәрбие саласындағы озық әдістер қолданылады, – дейді тәрбиеші.

Келесі жылы мектеп пен балабақшаға апаратын жолға асфальт төселеді. Ал әзірге оның жобалық-сметалық құжаты жасалуда. Ішкі орам жолы жөнделген кезде, қаладан шағынауданға қатынайтын №71 автобустың бағыты мектепке дейін ұзарады. Бұдан бөлек, шағынауданда газ құбыры жүргізіліп, қазір тұрғын үйлерге көгілдір отынды қосу жұмыстары қолға алынған. Тіршілік нәрі саналатын ауыз су да тартылған. «Бозарық» шағынауданының төбе биі Намазбек Жексенбайдың айтуынша, шағынаудан тұрғындарының қуанышында шек жоқ. Өйткені, қала құрамына қосылғалы бері, жылдар бойы өзекті болып келген мәселелердің күрмеуі шешіле бастады.
– Балаларымыз оқу жылын жаңа мектепте аяқтады. Жаңа балабақшамыз да бар. Қазір ескі мектептің ғимаратында балалар музыка үйірмелеріне қатысады. Бос уақыттарын тиімді пайдалану үшін үйірмелер де ашылды. Коммуналдық мәселелер шешімін тауып келеді. Алғысымыз шексіз, – дейді Н.Жексенбай.

Қаратау ауданы әкімдігінің халықпен жұмыс жүргізу бөлімінің жауапты маманы Дархан Қосжановтың айтуынша, «Бозарық» шағынауданындағы мәселелер біртіндеп шешімін табады.
– Қазір әкімдік тарапынан шағынауданның коммуналдық мәселесінің толықтай шешілуі үшін жоспарлар жасалуда. Мысалы, 2017-2018 жылдары 825 үйге ауыз су кіргізу үшін жоба жасалады. Бұл – 4 мыңға жуық тұрғынды қамтиды деген сөз. 1200 үйге электр жарығы тартылды. Ішкі орам жолдары жөнделуде. Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы бөліміне шағынаудан көшелерін жарықтандыру үшін ұсыныс берілді, – дейді Д.Қосжанов.
«Бозарықта» кәсіпкерлердің қолдауымен мешіт салынуда. Онда күні-түні тәртіпті бақылайтын полиция бекеті бар. Сондай-ақ, тұрғындардың «басы ауырып, балтыры сыздағанда» көмек беретін №10 емхананың бөлімшесі жұмыс істейді. Емханада 2 дәрігер мен 6 медбике тұрғындарға медициналық қызмет көрсетеді. Аға дәрігер Әлішер Құдайбергенов күніне 30-35 науқасты қабылдайтынын айтады. Осыған дейін тар ғимаратта жұмыс істесе, бүгінде медициналық мекеме кеңейтіліп, жөндеу жұмыстары жүргізілген.
Жалпы, «Бозарық» шағынауданының болашағы зор. Өйткені, қала басшылығы онда жаңа теміржол мен заманауи әуежай салуды жоспарлап отыр.