Н.НАЗАРБАЕВ, ҚР Президенті:
Барға қанағат етіп, бағалай білейік
Мемлекеттің халық алдындағы әлеуметтік міндеттемелері еш өзгеріссіз қалуы тиіс. Осы аптада Ақордада өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев осылай деді. Әлемдік дағдарысқа байланысты басталған жобалар аяғына дейін жеткізіліп, жаңа бастамалар, ұсыныстар жағдай жақсарғанға дейін шегеріле тұрмақ. Бұл барлық мемлекеттік органдарға, әкімдіктерге, ұлттық холдингтерге, ұлттық компаниялар мен мемлекеттік кәсіпорындарға қатысты мәселе. Елбасы Үкіметке 2015 жылға арналған республикалық бюджетті 700 миллиард теңгеге немесе шығыстардың жалпы көлемінің 10 пайызына дейін қысқартуды тапсырды. Бұл ретте облыстардың, Астана мен Алматы қалаларының және аудандардың әкімдеріне де қатаң бюджет саясатын жүргізу жүктелді.
– Жиналысқа жер-жерден келгенде әрқайсыларыңыз дайындалып келулеріңіз керек. Тек қана мені тыңдап кете бермей, ойларыңыз болса, ашық айтыңыздар. Мемлекет басшысының, Үкімет мүшелерінің, әкімдердің жергілікті мәселелерді айтқан сөзінен, ұсыныстарынан барып, жалпы шешім шығады. Сондықтан, үндемей отырғанды қойыңыздар, – деді Елбасы.
Үкімет мүшелері, ведомстволар басшылары, әкімдер қатысқан жиында Президент жалпы алғанда, дүниежүзіндегі дағдарысқа қарамай, елдің экономикасы 4 пайыздан артық өскендігін, ол үшін түрлі шаралар қолданылғанын атап өтті. Қиындықтардың алдын алу үшін жедел шараларды қолға алынғаны халыққа мәлім. Нақты жоба, жоспарлар бар. Сондай-ақ, Елбасы әлеуметтік тетіктерді сақтай отырып, кейбір реформаларға өзгерістер енгізілетінін, халықтың алаңдауына ешбір негіз жоқ екенін мәлім етті. «Өткен жылы мен «Нұрлы Жол – болашаққа бастар жол» Жаңа Экономикалық Саясатын жарияладым. Оның басты мақсаты – мемлекеттің жаңа заманға сай инфрақұрылымын жасау. Сондықтан, тағы да қайталап айтамын, біздің елімізге қазақстандық экономикаға қандай да бір дағдарыс әсер етіп отырған жоқ», – деді Мемлекет басшысы. Сондай-ақ, әлемде қалыптасып отырған жалпы жағдайға тоқтала келе Елбасы «Нұрлы Жол» бағдарламасы – қаржы дағдарысының алдын алуға арналған іс-шара екенін атап көрсетті. Бағдарлама қиын-қыстау кезеңде экономиканың өсіміне ықпал етіп, жаңа жұмыс орындарының ашылуына сеп болмақ.
Қорытынды сөзінде Мемлекет басшысы Үкіметтің, Ұлттық банктің және әкімдердің алдына бірқатар міндет қойды. Ұлттық қордан 2015-2017 жылдары 500 миллиард теңге бөлінетін болса, соның 180 миллиард теңгесі биыл пайдаланылады. Елбасы бұл қаражат өңірлерде уақытылы игерілуі тиістігін ескертті. Сонымен қатар, ұлттық басқарушы холдингтер де тиісті шаралар әзірлегеніне тоқталды. Ұлттық қор мен холдингтер шығыстарын қысқартып, оңтайландыру жұмыстарын жүргізуде. Жалпы, Үкіметтің баяндамасына сәйкес, министрліктердің, ведомстволардың, холдингтер мен жергілікті атқару органдарының үнемдеуінен 4 миллиард доллар құралады. Әр өңірде жұмыспен қамтылуға ықпал ету бағдарламалары әзірленуі тиіс. Тиімділігін дәлелдеген жұмыспен қамтудың 2020 жылға дейінгі жол картасын сақтау қажет. Үнемдеу мәселесіне тоқталған Елбасы қысқы Универсиада мен Алматы метросының 2-ші кезеңі құрылысын қаржыландыруды қысқарту қажеттігін атап өтті. «Мен әлеуметтік қажеттілікке арналған шығыстарды қысқарту туралы ұсыныс бар екендігін білемін. Бұл жақсы ұсыныс, қарапайым адамдарға қатысты болмағанда оны қолдауға да болар еді. Оны қарапайым адамға шығын келтірместен қайдан іздеуге болады? Мәселен, біздің шығыстар: банктерді қолдау үшін 500 млрд., қысқы Универсиадаға - 100 млрд., метроның екінші кезеңіне – 227 млрд. теңге. Қиын кезеңде біздерге кейбірін күте тұру қажет. Одан кейін жалғастырамыз», – деді Елбасы.
Сондай-ақ, Мемлекет басшысы білім беруді және денсаулық сақтауды жаңғырту жұмыстарын жалғастыру қажеттігіне тоқталды. Білім беру саласында «Балапан» бағдарламасын жүзеге асыруды, орта білім бойынша жан басына қаржыландыру тәртібіне көшуді және 12 жылдық білім беру моделіне біртіндеп өтуді жалғастыру қажеттігін айтты.
«Нұрлы Жол» бағдарламасын жүзеге асыру аясында отандық құрылыс материалдарын өндірушілерге зор мүмкіндіктер бар. Бұл орайда Елбасы барлық сауда желілерінде отандық тауарлар секциясы пайда болу үшін «Қазақстанда жасалған!» акциясы басталатынын мәлімдеді. Облыс әкімдеріне мұны қадағалап отыруды тапсырды.
Мемлекет басшысы мұнайға төмен бағаның қалыптасуы мен экономикалық өсімнің баяулауы жағдайындағы қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету Ұлттық банктің басым міндеті екенін атады. «Ұлттық банкке сенбейтіндей менде еш негіз жоқ. Мен өткен жолы да ескерткен болатынмын, қазіргі өткір кезеңде түрлі арандатулар, өсек-аяңдар, пәлеқорлықтың барлығы пайда әкелмейді. Біз оларды жауапкершілікке тартуымыз керек. Мен тағы да Қазақстан халқына жария етемін: біз ештеңені де жасырмаймыз. Қиындықтар болса, халықпен бірге көреміз және алда туындайтын мәселені ашық айтамыз», – деген Президент түрлі алыпқашпа әңгімелерге емес, ресми тұлғалардың мәліметіне сенім арту керектігін айтты. Сондай-ақ, Елбасы қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету, теңге бағамының күрт ауытқуына жол бермеу, экономиканың нақты секторын қаржылық ресурстармен қамту Ұлттық банктің бірінші кезектегі мақсаты екенін қадап айтты.
Ұлттық қордан бөлінетін қаржы экономиканың пайдасына жұмсалуға тиіс.
«Мен құрған комиссия қаражат жұмсалуының ашық болуын қатаң қадағалап, жеке өзіме баяндап отырады. Әрбір теңгеге деген сұраныс қатаң болады. Барлық деңгейдегі әкімдерге ерекше жауапкершілік жүктеледі. «Нұр Отан» партиясы бұл жұмысқа белсене атсалысып, қатаң партиялық бақылау орнатуы қажет. Ешқандай ысырапшылдыққа жол берілмеуге тиіс. Мемлекеттік қызметкерлердің жұмысы бизнеске айналмауы керек. Мемлекеттік қаржыны фирмаларға, өздерінің таныстарына, достарына және туысқандарына шашуларына жол бермеу керек. Өкінішке қарай, облыстың үш әкіміне қатысты дәл осы себеппен тергеу амалдары жүргізілді. Сонымен қатар, бірқатар министрліктер мен ведомстволардың басшылары қылмыстық жауапкершілікке тартылуда», – деді Елбасы. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы әкімдер халыққа жақын болуы, өңірлердегі мәселелерді шешуге білек сыбана кірісулері қажет екенін тапсырды.
Сондай-ақ, кеңейтілген отырыста бұқаралық іс-шараларды өткізуге арналған шығындарды қысқарту мәселесін қарастыру, мерейтойларды және оған кететін бюджет қаражатын қысқарту керектігі ескертілді. Мегажобалар, түрлi өткiзiлiп жатқан мерейтойларды қысқартып, балаларды дұрыстап оқытып, емдеу қажеттігі айтылды. Мемлекеттік қызметшілер мен ұлттық компаниялардың қызметкерлері қарапайымдылық пен үнемшілдіктің үлгісін көрсетуі қажеттігіне тоқталған Елбасы еліміздің барлық қиындықтарды сәтті еңсеретініне сенімді екенін айтты. Қарапайым халықтың қамын жеп, оларды тыңдап, көмек көрсету қажеттігін ескертті. Сөзінің соңында барша қазақстандықтарды барға қанағат етіп, бағалай білуге шақырды.
