Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет азаматтарды қабылдады
Среда, 26 Февраль 2020 10:34
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департаментінің басшылығы «Nur Otan» партиясының қалалық филиалының қоғамдық қабылдауында болды.
Департамент басшысы А.Жұмағали мен оның орынбасарлары Т.Серікбаев, К.Қабылбеков азаматтарды қабылдап, мәселелелерін тыңдады. Тұрғындар көші-қон саласындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелдері, оралман куәлігін беру, алаяқтық фактілері және тағы да басқа сұрақтармен жүгінді.
Қабылдау барысында тұрғындарға құқықтық кеңестер беріліп, бірқатар мәселе Департамент басшысының жеке бақылауына алынды.
Айта кету керек, Мемлекет басшысы Қазақстан халқына Жолдауында азаматтардың барлық сындарлы өтініш-тілектерін жедел әрі тиімді қарастыратын «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыру қажеттігі туралы атап өтті. Осы орайда Шымкент қаласы бойынша департамент басшылығы күн сайын азаматтарды қабылдауда.
ҚР «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңының негізгі бағыттары туралы
Среда, 26 Февраль 2020 04:36Мемлекет басшысы ұсынған «100 нақты қадам» Ұлт жоспарындағы «Жемқорлыққа қарсы күресті күшейту, сонымен бірге, жаңа заңнамалар әзірлеу» бөлігінде көрсетілген тапсырмаларды жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Парламенті «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заң қабылдады.
Бүгінде сыбайлас жемқорлыққа жол бермеу мемлекеттің одан әрі табысты дамуы үшін сөзсіз басымдық болып табылады. Сыбайлас жемқорлықтың кез келген көріністері қоғамның мүддесіне зардабын тигізіп және мемлекеттің экономикалық өсуіне орасан кедергі келтіреді. Сондықтан да біздің еліміз сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелерінде халықаралық тәжірибелерге сүйеніп әртүрлі шаралар мен модельдерді үйлестіріп отырады.
2015 жылғы сәуірде осы Стратегияны іске асыру жөніндегі Үкіметтің жоспары бекітілді. Онда алдағы үш жыл ішіндегі көлеңкелі экономика мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі шаралар анықталды. Сонымен қатар, Елбасымыз ұсынған «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру мақсатында кәсіби мемлекеттік аппарат құру мен сыбайлас жемқорлықты барынша азайту басым бағыттардың бірі болып белгіленді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелеріндегі кешенді көзқарасқа «Мемлекеттік қызмет туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы», «Қоғамдық кеңестер туралы», «Ақпаратқа қол жеткізу туралы», «Жалпыға бірдей декларациялау туралы», «Мемлекеттік сатып алу туралы», «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы», «Ақпараттандыру туралы», сондай-ақ, Кәсіпкерлік және Этика кодекстері сияқты бірқатар заңнамалық актілер арқылы қол жеткізілді.
Мемлекеттік қызметті реформалаудың жаңа кезеңі мансаптық жолға ауысуды және мемлекеттік аппаратқа кадрларды іріктеу мен жылжыту үдерістерін кешенді өзгертуді қалайды. Сонымен қатар, жаңа тетіктер меритократия қағидаларын күшейтуге, мемлекеттік қызметте есеп беру мен сыбайлас жемқорлықтан тыс басқару аппаратын құруға бағытталған.
Мемлекеттік қызметке іріктеу және мансаптық жоғарылау кезінде біліміне және жұмыс өтіліне қойылатын талаптармен қатар, маңызды талаптар – қызметшілердің атқарып отырған лауазымдары бойынша нақты міндеттерін тиімді атқаруға қажетті құзыреттерінің болуы. Мұндай тәсіл Қазақстанда бірінші рет қолданылатын болады.
Сонымен қатар, мемлекеттік қызметшілерге еңбекақы төлеу жүйесі де елеулі өзгеріске ұшырады. Мемлекеттік органдардың стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуі жұмыс нәтижесіндегі жетістіктеріне сай еңбекақы өсімі есебінен қамтамасыз етілетін болады. Бұл Парламент қабылдаған «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңда көрсетілген. Демек, бұл қабылдап жатқан шаралар мемлекеттік аппараттың кадр құрамын кәсібилендіруге, сондай-ақ, өзара бәсекелестік пен өз құзыреттерін дұрыс пайдалануға ынталандыра түседі.
Жалпы, меритократияны қорғау және жемқорлықты болдырмау бойынша қабылданып жатқан шараларды іске асыруда Этика кодексінің маңызы зор. Ол мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлықтарына қойылатын талаптарды қатаң сақтауға бағытталған. Оның Ар-намыс кодексінен ерекшелігі жаңа Этика кодексі мемлекеттік қызметшілердің қызметіндегі нақты этикалық стандарттарды белгілейді, жемқорлыққа қарсы шектеулерді қамтиды, нақты жағдайлардағы басқарушылық мінез-құлықтарды жүйелейді.
Жаңа заңда, сонымен бірге, сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатқа азаматтық қоғамды кеңінен тарту мәселесін қамтамасыз ету қарастырылған. Осыған байланысты, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг ұғымы енгізіліп отыр, ол жемқорлыққа қарсы саясаттың тиімділігіне жүйелі негізде талдау жүргізуге және құқық қолдану тәжірибесіне мүмкіндік береді. Мониторингке мемлекеттік органдардың нормативтік-құқықтық актілері мен ресми сайттарынан басқа, үкіметтік емес ұйымдардың мәліметтері де, БАҚ-тағы жарияланымдар да және әлеуметтік сауалдамалардың мәліметтері де кіретін болады.
Талдаудың, ғылыми-зерттеу және әлеуметтік зерттеулердің нәтижелері жыл сайын Мемлекет басшысының атына дайындалатын Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың ұлттық баяндамасына негіз болады.
Ұлттық баяндама өмірдің түрлі салаларындағы сыбайлас жемқорлыққа мүмкіндік беретін себептер мен жағдайларды жоюға қатысты ұсыныстардан, сонымен қатар, жемқорлыққа қарсы күрес жағдайы мен үрдісіне талдау жасаудан тұрады.
Сондай-ақ, алғаш рет «сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру» ұғымы енгізіліп отыр, онда субъектілердің жемқорлыққа қарсы әрекет жасауы, қоғамда сыбайлас жемқорлыққа төзе алмауды білдіретін құндылық жүйесін сақтау мен оны нығайту қамтылады. Мұны іске асыру тетігі сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие мен білім беруді үздіксіз жүзеге асырудан көрініс табады. Сөйтіп, қоғамда сыбайластыққа төзбеу жүйесін дамыту мен сыбайластыққа қарсы әрекеттің заманауи моделдерін енгізу қарастырылуда. Қазірдің өзінде азаматтық қоғамның барынша тиімді институттарын бұл жұмысқа тарту жүзеге асырылуда.
2015 жылы сыбайластыққа қарсы бірлесіп әрекет жасау бойынша ашық келісімдер әзірленді, оған түрліше ұйымдар, бірлестіктер, оқу орындары және азаматтар атсалыса алады. Сонымен бірге, Агенттік пен Кәсіпкерлердің ұлттық палатасы арасында келісімге қол қойылды, соның арқасында кәсіпкерлік саласында сыбайластыққа қарсы мәдениет қалыптасып ұлттық бизнесті жүргізу барынша ашық бола түседі деген үміт зор.
Сонымен қатар, мемлекеттік қызметкерлердің салық декларациясы мәліметтерін міндетті жариялау қарастырылған. 2017 жылдан бастап мемлекеттік қызметшілерді жалпы бірыңғай декларациялауға (декларацияның екі түрі: кіріс пен мүлік жөнінде, міндеттемелер мен активтер жөнінде) міндеттейтін арнайы заң қабылданды. Ол шынайы кірістер мен мүлік туралы мәліметке негізделген салық салу саласында ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл тетіктерінің бірі ретінде әзірленген.
Бұл өз кезегінде жеке тұлғалардың, оның ішінде мемлекеттік қызметшілердің кіріс пен шығыстары арасындағы айырмашылықтарды айқындауға мүмкіндік береді. Жаңа заңда қарастырылған сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларының ішінен, мемлекеттік басқару жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды қабылдауды атап өтуге болады.
Жалпы айтқанда, Қазақстандағы сыбайлас жемқорлықтың алдын алудағы кешенді амал-тәсілдерге кадрлық саясат, қызметкерлердің әдептілігі пен уәждемесін жоғарылату, қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, жұртшылықпен өзара әрекеттесуде кәсіпкерлік үдерістерді жетілдіру сияқты түйіндер кіреді. Осылайша мемлекеттік аппарат, халық және бизнестің өзара байланысқан салаларында сыбайлас жемқорлық көріністерін азайтуға бағытталған шаралар да жүзеге асырылуда. Осы мақсатта мемлекеттік қызмет көрсету барысында мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлық ережелерін белгілейтін жаңа мемлекеттік қызмет көрсету стандарттары мен регламенттері де әзірленуде.
Жаңа заңнамалық актілердің барлығы озық әлемдік үрдістерді ескере отырып құрастырылған және бұл өз кезегінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың жаңа кезеңіне өтуге септігін тигізеді. Ал сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты нығайту – агенттік қызметінің негізгі басымдықтарының бірі болып табылады.
Осы аталғандардың негізінде, Қазақстан БҰҰ-ның сыбайлас жемқорлыққа қарсы Конвенциясының, Ыстамбұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жоспарының, ЭЫДҰ-ның (экономикалық ынтымақтастық пен даму ұйымы) және ЕҚЫҰ-ға толық құқықты мүшесі ретінде ГРЕКО – сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша мемлекеттер тобына кіру үшін сыбайлас жемқорлық пен қылмыстық және азаматтық-құқықтық жауапкершілік жөнінде еуропалық конвенцияларға қол қою іс-шаралары жүзеге асырылуда.
Заң үстемділігі мен демократиялық институттарды нығайту арқылы жүзеге асырылған өзара әрекеттесудің осындай деңгейі Қазақстанның мемлекеттік басқару органдары мен азаматтық қоғам арасында тікелей диалог құруға ықпал етеді.
Шымкент қаласы Әділет департаментінің «Тіркеу қызметін ұйымдастыру» бөлімінің басшысы
Ботан Дина Батабекқызы
/Шымкент қаласы/
«Doing Business» рейтингі
Среда, 26 Февраль 2020 04:20Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2016 жылғы 29 желтоқсандағы №1207 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2017-2021 жылдарға арналған стратегиялық бағыттар, мақсаттар және нысаналы «Doing Business» рейтингінің 16 аймақтың ішінде Шымкент қаласы 12 орында.
2018 жылғы 31 қазандағы Дүниежүзілік банктің «Doing Business 2019» рейтингі нәтижелеріне сәйкес, Қазақстан өзінің рейтингін өткен жылмен салыстырғанда 8 позицияға көтере отырып, 28 орынға орналасты. Дүниежүзілік банк Қазақстанды 2017-2018 жылдары үштен аса бизнесті жүргізу жеңілдігі индикаторлары аясында реттеушілік реформалар жүргізген елдер қатарында атап өтті.
Рейтингте Қазақстан Испания (30 орын), Франция (32), Польша (33), Португалия (34), Швейцария (38), Жапония (39), Түркия (43) сияқты елдерді басып озды. Еліміз Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің арасында көшбасшы атанып, рейтинг бойынша Россия (31), Беларусь (37), Армения (41) және Қырғызстан (70) елдерінен жоғары жайғасты.
Қазақстан бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша әлемнің отыз елінің қатарына кірді: Дүниежүзілік банк ұсынған Doing Business жаңартылған нұсқасында Республика 36-шы орыннан 28-ші орынға көтерілді. Бұған кейбір бағыттардағы бюрократиялық кедергілерді азайту есебінен қол жеткізілді ал, Шымкент қаласы «Кәсіпорын ашу» индикаторы бойынша 6-орынды иеленіп отыр.
Бүгінгі таңда, Қазақстан 30 бәсекелестікке қабілетті елдер қатарында. Елде қолайлы инвестициялық климат жасалған, инвестицияларды тарту бойынша Ұлттық жоспар қабылданған, жеңілдетілген салық режимі әрекет етуде. Ел Дүниежүзілік Банкінің «Қазақстан экономикаға шетел капиталының салыну көлемі бойынша көшбасшылардың бірі болып табылады.
Шымкент қаласының әділет департаменті тіркеу қызметін ұйымдастыру бөлімі бойынша Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне бекітілген «Doing Business» рейтингісінің «Кәсіпорын ашу» индикаторы бойынша жүргізілген құқықтық насихат жұмыстарына талдау жасалынды.
Зерделеу жұмыстарының нәтижесі келесіні көрсетті:
Бүгінгі таңда, Қазақстан 30 бәсекелестікке қабілетті елдер қатарында. Елде қолайлы инвестициялық климат жасалған, инвестицияларды тарту бойынша Ұлттық жоспар қабылданған, жеңілдетілген салық режимі әрекет етуде. Ел Дүниежүзілік Банкінің «Қазақстан экономикаға шетел капиталының салыну көлемі бойынша көшбасшылардың бірі болып табылады.
Оның себептерінің бірі оларға жағдай жасау болып табылады. ҚР 2012 жылғы 24 желтоқсандағы «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 60-V Заңына сәйкес, акционерлiк қоғамдардың, олардың филиалдары мен өкiлдiктерiнiң жарғыларын (ережелерiн) қоспағанда, орта және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғалардың, олардың филиалдарымен өкiлдiктерiнiң жарғылары (ережелерi) мемлекеттік тiркеу кезінде ұсынылмайды.
Сонымын қатар, ҚР 1995 жылғы 17 сәуiрдегі «Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы» N 2198 Заңының 6-1 бабы жаңа редакцияда қабылданып Әділет органдары төмендегідей қызметтер атқарылатын болды: Шағын кәсіпкерлік субъектісіне жататын заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу үшін құрылтайшы (құрылтайшылар) тіркеуші органға ҚР Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша электрондық құжат нысанында толтыру арқылы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың басталғаны туралы хабарлама береміз және оны «электрондық үкіметтің» веб-порталында толтыруға болады.
Заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы анықтаманы беру кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың басталғаны жөнінде хабарламаны қабылдау туралы растау болып табылады.
Жоғарыда аталған іс – шаралар Қазақстан Республикасының экономикасы халықаралық рейтингтерде беделді деп бағаланып, оның бірі - бүкіләлемді мақұлдатқан «Doing Business» Дүниежүзілік банктің рейтингісі болып табылып Қазақстанның жағымды бағасы – заңнамада қабылданған реформалар қорытындысы болды. Сондай-ақ, түрақты негізде тіркеу рәсімінің жан-жақты оңайлатуы бойынша Қазақстан Республикасы Әділет органдарымен ізденіс жұмыстары жүргізілуде.
Шағын және орта бизнесті дамыту – ХХІ ғасырдағы Қазақстанды индустриялық және әлеуметтік жаңғыртудың басты құралы. Жаһандық рейтингке сәйкес, Қазақстан бизнесті жүргізуге ең қолайлы жағдайы бар елдер тобына кіреді және біз бұл үрдісті өрістете түсуге тиіспіз. Шағын және орта бизнес – біздегі Жалпыға ортақ еңбек қоғамының берік экономикалық негізі. Оны дамыту үшін жеке меншік институтын заңнамалық тұрғыда нығайтатын кешенді шешімдер қажет. Бизнесті дамытуға кедергі келтіретін барлық енжар құқықтық нормалардың күшін жою керек. Шағын бизнес ұрпақтан-ұрпаққа берілетін отбасы дәстүріне айналуға тиіс.
Индустрияландырудың екінші бесжылдығы жоспары «Бизнес-2020» жол картасымен үйлестіру. Үкімет Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, жұмысын жаңа бастаған бизнесмендерге әдістемелік көмектің тиімді тетіктерін жасауы керектігі жолдауда айтылып басым бағыттар белгіленген.
Шымкент қаласы Әділет департаментінің «Тіркеу қызметін ұйымдастыру» бөлімінің басшысы
Ботан Дина Батабекқызы
/Шымкент қаласы/
Жауын-шашын салдары жойылды
Среда, 26 Февраль 2020 03:51Шымкентте қатты жауын-шашыннан қала аумағында бірнеше көшелер мен тұрғын үйлердің аулаларына су жиналған.
Мамандар дер кезінде әрекет етіп, жиналған суды шығарған. Бұл туралы Шымкент қаласының төтенше жағдай қызметі хабарлайды.
24 ақпанда қала аумағынан 10 мекенжайдан су жиналғаны туралы хабарлама түскен. Атап айтқанда, Абай ауданында «Самал-3», «Ақтас» шағынаудандары, Еңбекші ауданында 4 көше бойында, Қаратау ауданында «Қайтпас-1», «Сайрам», «Нұртас» шағынаудандарында жұмыстар жүргізілген.
Аталған жұмыстарға қалалық төтенше жағдай департаментінің өрт сөндіру бөлімдерінің жеке құрамынан 54 адам, 10 техника, 11 мотопомпа жұмылдырылған. Су басқан көшелер мен тұрғын үйлердің аулаларынан 252 т.м су шығарылған.
Осы орайда, мамандар тұрғындарды үйдің жанынан өтетін, аула ішіндегі арықтарды тазалап, қоқыс тастамауға шақырады.
Бауыржан Байбек жұмыс сапарымен Шымкентке келді
Среда, 26 Февраль 2020 03:45«Nur Otan» партиясы басшылығының аймақтарға сапары осы аптада еліміздің Оңтүстік өңірлерінде жалғасты. Партия Төрағасының Бірінші орынбасары Бауыржан Байбек алдымен Шымкентке ат басын тіреп, қаладағы бірқатар проблемалық нысандарды аралады.
Сондай-ақ, кезектен тыс конференцияда қала әкімі Мұрат Әйтенов қалалық филиал төрағасы болып сайланды.
Ол жұмыс сапарын қала әкімімен бірге Шымкенттің Абай ауданындағы М. Водопьянов көшесінің өткен жылы үйлері өртенген тұрғындарымен кездесуден бастады. Бұл проблемалық нысан партия төрағасы Бірінші орынбасарының алдыңғы сапарының қорытындысы бойынша қыркүйекте партиялық бақылауға алынған болатын. Қазіргі уақытта «Отау строй» құрылыс компаниясы тұрғын үйдің іргетасын қалап, екінші қабатына құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуде.
–Елбасы айтқандай, «Nur Otan» – нақты істердің партиясы. Сондықтан осы мәселені бақылауда ұстап, арнайы келіп, өздеріңізбен кездесіп отырмыз. Өздеріңіз көріп отырсыздар, компания бар, қаражат бөлінген, құрылыс жүріп жатыр. Бұл мәселе партияның бақылауына алынған. Бізбен бірге қала әкімінің өзі келіп отыр. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» деген. Бәрі заң шеңберінде шешіледі, – деді Бауыржан Байбек.
Жергілікті биліктің мәліметіне қарағанда, 5 қабатты тұрғын үйдің құрылысына жуырда бюджетті нақтылау кезінде қажетті қаражат бөлінеді. Тұрғын үй жыл соңына қарай пайдалануға беріледі.
Содан соң Бауыржан Байбек бұдан бес жыл бұрын қалаға қосылған Таскен елдімекеніне барды. Мұнда 2 мыңдай үй мен бірқатар әлеуметтік нысан электр энергиясының ауық-ауық үзіліп қалуынан қиындық көріп отыр.
«Осы шағын ауданда тиісінше жұмыстар жүріп жатыр. 2000 үй деген ол үлкен шаруа. Газ бен су мәселесі шешіліп жатыр. Қалған проблемалар да ретімен шешімін табады. Қыркүйек айына дейін «Оңтүстік Жарық Транзит» 270 миллион теңгеге 39 км жаңа желі тартуды және 9 трансформатор орнатуды жоспарлап отыр. Тарифтердің ашықтығы мен коммуналдық қызметтердің сапасын қамтамасыз ету мақсатында «Nur Otan» бастамашылық еткен «Айқын тариф» жобасы аясында біз бұл мәселені партиялық және қоғамдық бақылауда ұстаймыз, - деді Бауыржан Байбек.
Кездесу кезінде тұрғындар басқа да түйіткілдерді, соның ішінде шағынаудандағы жолдардың сапасына қатысты мәселелерді ортаға салды. Жергілікті биліктің айтуынша, көктемде осындағы бірнеше көшені жөндеу жұмыстары басталады.
Сонымен қатар «Nur Otan» партиясы төрағасының Бірінші орынбасары Шымкент қаласының белсенді тұрғындарымен, зиялы қауыммен, жастармен және үкіметтік емес ұйым өкілдерімен бірнеше кездесу ұйымдастырып, қаланың өзекті мәселелерін бірлесе талқылады. Олардың қатарында қаланың дамуы, инженерлік және жол инфрақұрылымы, денсаулық сақтау, мәдени-әлеуметтік жағдайы, идеология саласы, руханият жайы бар. Бауыржан Байбек жұртшылық көтеріп отырған мәселелердің барлығы әзірленіп жатқан қаланы дамытудың 5 жылдық бағдарламасына енетінін атап өтті.
Бас қосуда зиялылар мен ел ағалары көкейдегі сауалдарын қойып, ойларын ортаға салды. Әсіресе, елде идеологиялық жұмыстарды жолға қою, телеарналарды арзанқол, татымсыз хабарлардан арылтып, пайдалы ақпаратпен толтыру, медицина қызметкерлерінің мәртебесін көтеру, төтенше жағдай, жол полициясы, т.б. сала қызметкерлеріне алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін үйрету секілді ұсыныстар берілді.
«Елбасы, партия Төрағасының тапсырмасы бойынша, біз барлық өңірлердегі осындай «әлсіз тұстарды» орталық және жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп жүйелі шешу үшін анықтаймыз. Бұл мәселеде халық белсенділік танытады деп үміттенеміз. Біз бірге, диалог және өзара сенім арқылы ғана ел Президенті ұсынған «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыра аламыз», – деді Бауыржан Байбек.
А.МАМЫТБЕКОВ – ҚАЛА ӘКІМІНІҢ ОРЫНБАСАРЫ
Среда, 26 Февраль 2020 03:41Шымкент қаласы әкімінің өкімімен қала әкімінің орынбасары болып Алмасбек Кеңесбекұлы Мамытбеков тағайындалды.
Алмасбек Кеңесбекұлы 1969 жылы туған, білімі жоғары, мамандығы бойынша география-биология пәндерінің оқытушысы, экономика және бизнес маманы.
Еңбек жолын 1994 жылы «Қазақстан» жастар орталығының менеджері болып бастаған А.Мамытбеков 1994-2005 жылдар аралығында Шымкент қаласының бірқатар басқармаларында бас маман, бөлім бастығы қызметттерін атқарған.
Бұдан бөлек, Оңтүстік Қазақстан облысы ішкі саясат басқармасының бастығы, Оңтүстік Қазақстан облысы әкімінің бас инспекторы, «Nur Otan» партиясы Оңтүстік Қазақстан облысы филиалы төрағасының бірінші орынбасары, ОҚО Ордабасы ауданының әкімі және Түркістан облысы еңбек инспекциясы жөніндегі басқарма басшысы - Түркістан облысының Бас мемлекеттік еңбек инспекторы қызметтерін атқарған.
Салмағы 27 келі алып кітап
Среда, 26 Февраль 2020 03:21Үшінші мегаполисте ғұлама Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойына орай салмағы 27 келі болатын кітап жарық көрді.
Көлемі мен салмағы жағынан еліміздегі ең алып кітапқа Абайдың қара сөздері жинақталған. 24 беттен тұратын кітаптың көлемі – 122 х 90 см.
Кітаптың тұсаукесер рәсімі Шымкенттегі №167/3 түзету мекемесінде өтті. Кешкі мектептің ұстаздар қауымы ақынның өлеңдерін жатқа оқып, поэзиялық кеш ұйымдастырды. Әннен шашу шашып, өнерлерін ортаға салды.
Мектеп директоры Исақ Асанов алып кітап алдағы аптада Алматы қаласына, Қазақстан рекордтар кітабына тіркеуге жіберілетінін айтты.
ҚОҚЫСТЫ УАҚТЫЛЫ ӨҢДЕМЕУ АПАТҚА ҰРЫНДЫРАДЫ
Пятница, 21 Февраль 2020 03:32Біз болашаққа жоспар құрғанды жақсы көреміз. Өйткені, жоспар құра отырып бүгін атқарылуы тиіс істі ертеңге, ұзақ мерзімді болашаққа ығыстыра салуға болады. Бірақ, айналамызға бажайлап қарасақ, болашақ бүгіннен басталып кетіпті. Олай дейтініміз, жақында Германияда «Eagle» атты жаңа автокөліктің таныстырылымы өтті. Ол жай көлік емес, тұрған жерінен аспанға тік көтеріліп, сағатына 300 шақырым жылдамдықпен ұшатын көлік.
Бұл ешқандай ертегі емес. Facebook әлеуметтік желісінде ұшатын көліктің тесттік нұсқасының сынақтан өту сәтінің бейнежазбасы таралды. Ұшатын машина қарапайым аккумулятордан қуат алады. Қуатын бір толтырсаңыз, екі адам мен азырақ жүкті алып, 1 сағат тоқтамай ұша алады. «Eagle» көлігінің басты артықшылығы – ол өзге баламаларынан электр қуатын 90 пайызға аз қолданады. 2025 жылы бұл көлік жаппай өндіріске енгізіледі және сатылымға шығарылады деп күтілуде. Көлікті басқару өте оңай, оған арнайы білім мен керемет машықтың да керегі жоқ екен.
Сөйтіп, дамыған елдердің тұрғындары енді санаулы жылдарда күнделікті жұмысына ұшып барып-келіп жүрмек. Төртінші өнеркәсіптік революция деп жүргеніміз осы емес пе? Ал, біз ұшатынын айтпағанда, жерде жүретін сапалы әрі сұранысқа ие көліктерді өз бетімізше жасай алмай, шетелдік өндірушілердің ескірген модельдерін өзімізде құрастырғанымызға мәз болып жүрміз.
Мейлі, негізгі айтпағымыз ол емес. Айтайын дегеніміз, қазіргі заманда технологиялық мешеуліктен арылмаған ел түбі өндірістік, экономикалық мешеулікке ұрынатыны сөзсіз. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында қоғамдық өмірдің барлық салаларына жаңа технологияларды енгізу мәселесін қозғауының сыры осында.
Қоқысқа көміліп қалмаймыз ба?
Дамыған және алдыңғы қатарлы дамушы елдермен салыстырғанда технологиялық тұрғыдан әлдеқайда артта қалғанымызды дәлелдейтін тағы бір жайт – бүгін біз сөз еткелі отырған тұрмыстық қатты қалдықты өңдеу мәселесі. Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің деректері бойынша, ел аумағында 120 миллион тонна қоқыс жинақталған. Әрі бұл көрсеткіш жылына кем дегенде 5 миллион тоннаға көбеюде. Өкінішке қарай, соның 16,3 миллион тоннасы Шымкент қаласында қордаланып қалған. Оның 14,1 миллион тоннадан астамы – өндірістік, ал, 2,2 миллион тоннасы – тұрмыстық қалдық.
Қалада осынша «байлық» жинақталғанына қарамастан қалдықты сұрыптау және оны қайта өңдеу жайы әлі күнге күрделі күйінде қалып отыр. Өндірістік қалдықтың елеулі бөлігі Шымкент қаласындағы фосфор және қорғасын зауыттарының аумағында жинақталған. Ал, тұрмыстық қалдыққа келер болсақ, қазір қалада әр адам жылына орта есеппен 110-130 келі қоқыс шығарады. Мамандардың айтуынша, халық санының көбеюіне байланысты бұл жағдай жылдан-жылға күрделеніп барады. Себебі, адам басына 130 келіден есептегенде қала аумағында жыл сайын кемінде 130 мың тоннадай қоқыс жинақталып, әлгі қордаланған 2,2 миллион тоннаның үстіне қосылып жатыр. Кейбір деректер бойынша, бұл көрсеткіш 200 мың тоннаға жетеді.
Жаңа Кодекс жағдайды оңалта ала ма?
Биыл 1 қаңтардан Қазақстан Республикасының жаңа Экологиялық кодексі қолданысқа енгізілді. Кодекс 7 негізгі принциптен тұрады. Бірінші принцип – «ластаушы төлейді және түзетеді». Екіншісі – қоршаған ортаға әсерді бағалауға (ҚОӘБ) жаңа тұрғыдан қарау. Үшінші және төртінші принциптер эмиссиялар үшін төлемдерге қатысты болмақ. Бесінші принцип – зиянды заттардың шығарылуына мониторинг жасаудың автоматтандырылған жүйесін құру. Сонымен бірге, кодекске экологиялық бақылауды күшейту принципі енгізілген. Енді экологиялық құқық бұзушылық үшін әкімшілік айыппұлдар 10 есе артады.
Біздің бүгінгі тақырыбымызға қатыстысы – жетінші принцип. Ол өндіріс пен тұтыну қалдықтарын басқаруды жетілдіруге қатысты. Жаңа Кодексте бекітілген нормаларға сәйкес қалдықты өңдеумен және ұсақтаумен айналысатын кәсіпорындардың қызметін лицензиялау тәртібі енгізіледі. Бұл рұқсат етілмеген, заңсыз қоқыс полигондарын азайтуға әсер етеді. Ал қоқыс шығарумен айналысатын ұйымдардың қызметі хабарлау сипатында болады.
Тағы бір айта кетерлігі, биылдан бастап Қазақстанда тұрмыстық қатты қалдықты бұрынғыдай жерге көміп тастауға тыйым салынды. Енді жергілікті атқарушы билік бұрынғыдай қалдықты көміп тастап, құтыла алмайды. Себебі, эколог мамандардың айтуынша, қазіргі тұрмыстық қатты қалдықтың 80 пайыздан астамын пластикалық материалдар мен полиэтилен құрайды. Олар топырақтың астында 100-ден 300 жылға дейін ыдырамай жата береді. Яғни, жер қыртысы біртіндеп құнарсызданады. Демек, қоқысты жерге көме берудің соңы елімізді экологиялық апатқа әкеп соқтырады. Ал, оны не көмбей, не өңдемей отыра берсек, бір күні сол қоқысқа өзіміз көміліп қаларымыз анық.
Жай ғана көз алдыңызға елестетіп көріңізші: жылына анау-мынау емес, 200 мың тонна (!) қоқыс Сіз бен біздің туған жеріміздің киелі топырағына, өмір сүріп, ауасын жұтып жүрген қаламыздың маңына төгіліп жатыр. Бұл алаңдайтын мәселе емес пе?!
Басты кедергі – төмен тариф
Айта кетейік, жаңа Кодексте тұрмыстық қатты қалдықты өңдеу мәселесіне де ерекше назар аударылған.
— Қоқысты қайта өңдеу мәселесі еліміз үшін өте өзекті болып тұр. Елдегі полигондарда 120 млн тоннадай қоқыс жиналған. Сонымен қатар, полигондарға жыл сайын 5-6 млн тоннадан қосыла береді. 14 пайызы ғана қайта өңдеуге жеткізіледі. Бұл ретте ең басты мәселе – тарифтің төмен болуы.
Ашық әрі анық айтсақ, тарифті көтеруге мүмкіндігіміз жоқ. Себебі, инвесторлардың талабына, нарықтық бағаға сәйкестендіру үшін оны бір дегенде 20-30 есе көбейту керек болады. Ал, тариф төмен болғаннан кейін салаға инвесторлар келмейді, – деген еді министр Мағзұм Мырзағалиев Елордадағы ОКҚ-де өткен баспасөз мәслихатында.
Қоқыстан қуат өндіру – озық тәжірибе
Министрлік еуропалық тәжірибені зерттеп, қоқысты жағу арқылы өндірілетін электр энергиясын жеке сату амалы барын зерделеп көріпті.
— Біз осындай тетікті енгізейін деп жатырмыз. Жаңа экологиялық Кодексте ол тетіктер бар. Кодекс күшіне енгеннен кейін салаға инвесторлардың келетініне ешқандай күмәніміз жоқ. Себебі, олар өз табысын тарифтердің емес, электр энергиясының есебінен табады. Биылдың өзінде салаға 180 миллиард теңге инвестиция тартылмақ.
Бұл қаржы, біздің есебіміз бойынша, елдегі ірі 6 қалаға тиесілі. Жалпы, осы механизм арқылы бүкіл ірі қалаларда қоқыс мәселесін шешеміз деген ойдамын. Әрине, қазіргі таңда біздің елімізде қоқыс өңдейтін мекемелар саусақпен санарлық. Көп өңірлерде сұрыптау кешендері ғана бар. Сондықтан, осы салаға инвесторлар керек, - дейді министр.
25 пайызы ғана сұрыпталады
Қазір Шымкентте бұл бағытта шағын-шағын кәсіпорындар жұмыс істеп тұр. Бірақ, олар қоқысты өңдемейді, тек сұрыптаумен ғана айналысады. Жылына шамамен 45 мың тоннадай қоқыс сұрыпталады. Яғни, Шымкенттен шығатын тұрмыстық қатты қалдықтың 25 пайызы ғана сұрыпталады да, қалғаны сол күйі полигондарда қалады деген сөз.
Сұрыпталған қоқыстың біраз бөлігі Кентау қаласындағы «Статус Эверест» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің шағын зауытына жөнелтіледі. Бірақ, қоқысты өңдейтін бұл зауыттың қуаттылығы – жылына бар-жоғы 800 тонна.
Ал, Шымкенттің іргесіндегі қазақ-түрік индустриалды аймағында полиэтилен бұйымдарын қайта өңдейтін «Green Technology Industries» компаниясы салған зауыт бар. Жұмыс істей бастағанына жылдан енді асқан кәсіпорын осы мерзімде 15 мың тоннадай қалдықты өңдеген. Қысқасы, Шымкентте қордаланған қоқысты айтпағанда, жыл сайын шығып жатқан тұрмыстық қатты қалдықты толық өңдеп отыру үшін бізге тап осындай зауыттың тағы оны керек сияқты.
Швецияда қалдық тапшы
Біз әлі «керек» деп жүргенімізде әлемнің дамыған елдері бұл салада бізге ертегідей болып көрінетін көрсеткіштерге қол жеткізген. Lenta.ru сайтының жазуы бойынша, Швецияда қоқыс тапшылығы айтарлықтай проблемаға айналыпты. 10 миллион тұрғыны бар елдегі арнайы кәсіпорындар жылына 1 миллион 200 мың тонна қоқысты қайта өңдеп, кәдеге жаратса, тағы 2 миллион тоннасын арнайы стансаларда өртеп, одан жылу мен электр қуатын өндіріп, қала берді тұрғындарға берілетін ыстық су мен биогаз да алып жатыр.
Қазір Швецияда 800 мыңдай үй жылуды, тағы 500 мыңдай үй электр қуатын қоқыс зауыттарынан алады. Яғни, Скандинавиядағы бұл ел жылу мен ыстық судың 45 пайызын, электр қуатының 20 пайызын тұрмыстық қалдықты пайдалана отырып, экологиялық таза жолмен өндіріп отыр. Бірақ, Швецияда соңғы бір-екі жылда басқа елдерге тосын болып көрінетін бір проблема пайда болған. Ол – қоқыс тапшылығы. Елдегі кәсіпорындар қоқыс полигондары мен қоқыс қабылдау бекеттерінің бүкіл қорын сатып алып, енді шикізаттан тапшылық көре бастаған. Швеция үкіметі Нидерландымен келіссөздер жүргізіп, былтырдан бастап осы елден қоқыс сатып ала бастаған. Қазір осындай келіссөздер Италия, Румыния, Болгария үкіметтерімен де жүріп жатыр.
Қоқыс өңдеуді мықтап қолға алған тағы бір мемлекет бар, ол – Жапония. Жапондардың әрқайсысы біз секілді жылына 110-130 келі емес, 350 келі қоқыс шығарады екен. Яғни, 38 миллион тұрғыны бар Токио агломерациясында жылына 13 миллион тоннаға жуық қоқыс жиналады. Бірақ, осыншама орасан қоқыстың барлығы түгел өңделеді. Өйткені, қалада осы іспен айналысатын 21 ірі зауыт бар. Олар қаланың ортасында, тұрғын үйлер мен мектептердің жанында орналасса да қоршаған ортаға жағымсыз иіс те, улы газ да таратпайды. Өйткені, барынша жетілген технологияларды қолданады.
Инвесторды шетелден тарту керек
Бәрін айт та бірін айт, қазір әлемде осындай жетілген қоқыс өңдеу зауыттарын кез келген елде салуға әзір ірі компаниялар мен трансұлттық корпорациялар баршылық. Жергілікті билік солардың бір-екеуін Шымкентке де тарта алса, біздің дардай қылып айтып отырған 2 миллион тонна қоқысымызды өңдеу оларға түк те емес.
Иә, біздің елде тариф төмен. Оны бірден еселеп қымбаттатып, проблеманы тұрғындардың есебінен шешуге болмас. Есесіне, қазір мемлекет шетелдік ірі инвесторларды тартуға барынша қолайлы заңнамалық негіздемелер жасап қойды. Қазақстанда іс бастағысы келген шетелдік инвесторлар 10 жылға дейін корпоративтік табыс салығы мен жер салығын төлеуден және 8 жылға дейін мүлік салығын төлеуден босатылады. Ірі жобаларды қаржыландырғандарға инвестициялық субсидия беріледі.
Яғни, құрылыс-монтаж жұмыстары мен жабдықтарға кеткен шығындардың 30 пайызына дейін мемлекет тарапынан субсидия беріледі. Оның сыртында Шымкентте индустриалды аймақтар да жұмыс істеп тұр. Онда инвесторларға жер телімі беріледі және инфрақұрылымдық желілер мемлекеттік бюджет есебінен тартылған. Енді дейміз-ау, қоқыс өңдейтін зауыттар салатын инвесторларды тартуға не кедергі екені түсініксіз.
Бәрі де жергілікті биліктің іскерлігіне байланысты секілді…
Айдар ҚҰЛЖАНОВ
