Шымкент келбеті

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен, қалалық мәслихат депутаттарының қолдауымен Мұрат Дүйсенбекұлы Әйтенов Шымкент қаласының әкімі болып тағайындалды.

Қала активіне жаңа әкімді таныстырған ҚР Президенті Әкімшілігінің басшысы Е.Қошанов Шымкент қаласын дамыту бойынша Президенттің берген бірқатар міндеттерін атап өтті.

Мұрат Дүйсенбекұлы 1981 жылы туған, 2004 жылы С.М. Штеменко атындағы Краснодар әскери институтын, Қазтұтынуодағы Қарағанды Экономикалық университетін және М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетін бітірген. Мамандығы инженер, заңгер.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінде, Қазақстан Республикасы Президентінің Іс Басқармасында және Шымкент қаласы әкімінің бірінші орынбасары қызметтерін атқарған.

Шымкент қаласы Абай ауданында сараптама жүргізілген кезде 1 160 үйдің жер телімін өз бетінше иеленіп, заңсыз салынғаны анықталған. Осыған байланысты 2019 жылы ауданда 500-ден астам үйдің  құжаты заңдастырылып, Шымкент қаласы әкімінің қаулысы қабылданды. Соның ішінде 200-ден астамына мемлекеттік акт алынған.

Бұл туралы Жаңаталап елдімекенінде орналасқан №81 орта мектепте халықпен кездесіп, 2019 жылы атқарған жұмысы туралы есеп берген аудан әкімі Ғалымжан Төлепов мәлімдеді. Жиынға Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Нұрсадық Ергешбек қатысты.

Аудандағы өзекті мәселелердің бірі – қала шетінде орналасқан елдімекендерді газдандыру. Бүгінде кейбір тұрғындар өз қаржысы есебінен жекеменшік газ құбырын тартып алса, халықтың біраз бөлігі әлі де көмір жағып отыр.

– Абай ауданына қарасты 25 елдімекенде тұрғындардың 82,2 пайызы көгілдір отынды пайдаланады. Биыл Алтынтөбе және Көкбұлақ тұрғын алаптарына газ құбыры тартылады. Аудан әкімдігі тиісті басқармаға Солтүстік саяжай, Ынтымақ-2, Ақтас, Арғымақ шағынаудандары мен Айкөл, Тәуелсіздіктің 20 жылдығы тұрғын алаптарын газдандыру жұмыстарының жобалық-сметалық құжаттарын әзірлеу бойынша ұсыныс жолдаған. Жалпы, қаланы толық газдандыру мақсатында Сайрам ауданы арқылы өтетін магистралды газ құбырынан қалаға қарай ұзындығы 6,5 шақырым құбыр тартылуда. Бұл құбыр сағатына 25 мың текше метр газ өткізе алады және қаланы толығымен көгілдір отынмен қамтуға мүмкіндік береді, – деді Ғалымжан Әнуарбекұлы.

Аудан әкімі өз баяндамасында жолдардың жағдайына да ерекше назар аударды. Абай ауданында жалпы 1 025 көше болса, соның небары 596-сына асфальт төселген. Тағы 326 көше тас төселсе, қалған 103 көше топырақ күйінде жатыр. Әрине, бұл көшелердің тұрғындары қыста батпаққа батып, жазда шаң қауып, қиын тұрмыс кешіп жатқаны белгілі. Осыны ескерген Ғ.Төлепов биылдан қалмай 103 көшеге шағал тас төсеуге уәде берді. Мұнан бөлек 2019 жылы ауданда 21 көшеге асфальт төсеу жұмыстары басталған. Оның 11-і пайдалануға берілсе, қалған 10 көшедегі жұмыс биыл аяқталады. Сондай-ақ, биыл ауданда тағы 48 көшеге асфальт төсеу жоспарланған. Оның тең жартысы қала шетінде орналасқан елдімекендерге тиесілі.

Есепті кездесуде аудан әкімі шалғай елдімекендердің инфрақұрылымын дамыту, ауыз су, электр қуатымен қамту, қоғамдық көліктер, көшелерді жарықтандыру мен көгалдандыру мәселелері бойынша атқарылған жұмыстарды да баяндады.

Айта кетерлігі, Ғ.Төлепов есепті кездесуден кейін тұрғындарды жеке мәселелері бойынша қабылдады. Жалпы, Абай ауданының әкімі мен оның орынбасарлары күн сайын таңертең 2 сағат уақытын тұрғындарды қабылдауға арнайды екен. Бұл Президент Қ.Тоқаевтың қоғаммен сындарлы диалог орнату бағытындағы саясатын аудан әкімінің ойдағыдай жүзеге асырып жатқанын көрсетеді.

Кездесуде Алтынтөбе, Жаңаталап, Тәуелсіздікке 20 жыл, Жаңақұрылыс секілді бірқатар елдімекендердің тұрғындары қатысып, аудан әкіміне өздерін мазалаған сұрақтарын қойды. Ғалымжан Әнуарбекұлы тұрғындардың сұрақтарына толыққанды жауап беріп, биыл атқарылатын жұмыстарды да айтып өтті.

А.ҚҰЛЖАНОВ

Жақында Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласы жарық көргенінен жұртшылық жаппай хабардар деп ойлаймын.
Президент мақаласында Абай әлемін бүгінгі күнмен, мемлекет құрылысымен, ел дамуымен байланыстыра отырып кеңінен талдау жасады. Бұл баршамызға Абай мұрасына жаңаша қарау керектігін аңғартты. Қасым-Жомарт Кемелұлы алғаш айналымға түсіп отырған «парасатты патриотизм» ұғымының басты шартын да осы мақаласында көрсетті. Оны «Біз енді ұлтты Абайша сүюді үйренуіміз керек. Ұлы ақын ұлтын қатты сынаса да, тек бір ғана ойды – қазағын, халқын төрге жетелеуді мақсат тұтты» деген тұжырымнан анық байқаймыз.

Абай мұралары екі ғасырға таяу уақытта көп зерттелді. Абайтанудың бастауы ХХ ғасыр басындағы қазақ тарихының оқшау құбылысы Алаш қозғалысы тұсынан басталады. Дегенмен, Абай мұраларына саяси философия тұрғысынан қарау – оның жаңаша қырларын аша түспек. Президенттің «Ол әділетті қоғам құру идеясын көтерген. Демек, Абайдың көзқарастары ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамы, оның береке-бірлігі үшін аса құнды. Хакім Абай ұстанымдары өркениетті мемлекет қағидаларына үндеседі» дейтіні сондықтан. Осы арада Президенттің сайлауалды бағдарламасының негізгі тұғыры да «Әділдік» екенін еске салу артық болмас еді.

Абай Құнанбайұлы қазақтың ой ағынының тарихи бұрылысын жасады. Ол қазақ әдебиетін ғана емес, өзінен кейінгі тұтастай ойлау жүйесін жаңа арнаға бұрған данышпан. Ендеше, Абайдың ізін баса алаштың тууы заңдылық еді. Олар Абай аңсаған «әділетті қоғам» ғана емес, Абай жүйелеген күллі адамдық, кісілік құндылықтарды тұтас елдік мінезге айналдыруды мұрат тұтты. Әлихан Бөкейханның, Ахмет Байтұрсынұлының, Міржақып Дулатұлының Абай туралы толғамдарынан осы аңсар көрінеді.

Абай айналасына үлгі шашып, сәуле түсіріп отырған. Заманында Абайдың айналасында жүріп, өнегесін көрген белгілі ақындар көп. Бұл турасында Қайым Мұхаммедханов ақсақал арнайы зерттеу де жасаған. «Абайдан соңғы ақындар» кемеңгердің ыңғайымен бағдар алып, бағыт тауып отырғаны белгілі. Сондай ақынның бірі – Көкбай. Ол хәкім туралы естелігінде өзіне Абайдың арнайы тапсырма беріп, Кенесары-Наурызбай тарихынан дастан жазуды жүктегенін айтады. Тіпті Көкбай өзінің Наурызбайдың Ағыбайдан сыйға алған атақты «Ағауыз» аты туралы шумақтарын Абай жақтырмай, «Мынауың Наурызбай мінетін ат емес» деп сынап, ертесі «Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ» атты өлеңін жазып, оны да ұнатпай, «Бұл да мес болып кетті» деп өкінгенін де жазады.

Бұл жерде мәселе ат туралы емес, бүгінде жұрт тамсанып, ат сынының үлгісіне айналдырған «Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ» Наурызбай мінген «Ағауыздың» шеніне келмесе, Наурызбай мінген ат қандай болғаны? Ал ол атты мінген Наурызбай ше? Оның ағасы хан Кене мінген «Көкбурыл» қандай? Меніңше, Абай сөзінде, сол ерлерге деген шексіз құрмет пен сүйініш жатса керек. Ол рухты баһадүрлерге деген құрметін осылай аңғартқандай әсер қалдырады. «Жапырағы қураған ескі үмітпен» елдің еңсесін көтеретін намысты аңсайтын көңілінің зарығын солай білдірсе керек.

Абай Құнанбайұлы да өз заманының перзенті. Тұтастай алғанда Азиялық, берісін айтсақ, түркі-қазақтық ойлау жүйесі жеке тұлғалардың жетекшілігіне көбірек сенеді. Біздің фольклорымыздың қаһармандары да осыны аңғартады. Аңдап қарасақ, жырларымыздың бәрінде жалғыз атты ерлер елді теңдікке жеткізіп жатады. Эпостың ортасында туған, батырлар жырының сарынымен өскен Абайдың да осындай рухпен тәрбиеленгені даусыз. Абылай хан дәуірінің асқақ дауысы әлі құлағынан кете қоймаған заман үшін Кенесарының қайғылы уақиғасы сондай тосын әрі жан тебірентерлік еді.

Отарлықтың да қос өкпеден қысқан шеңгелі енді батып келе жатқан уақыттың тумасы осы үш үлкен ағынның құйғанында, дәуір сапарының бұрылысында, тарихи кезеңнің өларасында есейді.
Тақсыз хан, тақталы би Құнанбайдың ауылы қандай данышпан ойлар мен даңсалы аңсарлардың тоғысатын жері болғаны онсыз да түсінікті болса керек. Бірақ Абай толыса келе:
«Арзан, жалған күлмейтін, шын күлерлік,
Ер табылса жарайды қылса сұхбат...» – дейді. Абайдың ері кім? Жақсысы қандай? Осы сұрақтардың жауабы бізге Абай тұлғасын ғана емес, кешегі заман суретін, бүгінгі күннің келбетін, болашақтың сұлбасын көруге септесерлік анық бағдар болар еді.

«Туғызған ата-ана жоқ,
Туғызарлық бала жоқ.
Туысқан, туған, құрбылас,
Қызығымен және жоқ...», – деп және налиды. Тағы да сұрақ. Абай аңсаған «Туғызарлық бала» кім? Ол қандай азамат болмақ?

Хакімнің сөздерін сараласақ, бұл сұрақтардың жауабы алдымыздан шығады. Абайдың шығармаларын зерделеп оқысақ «Әділдік, арлылық, махаббат» ұғымы сайрап тұр.
«Мазлұмға жаның ашып, ішің күйсін,
Харакет қыл, пайдасы көпке тисін.
Ежелден көптің қамын тәңірі ойлаған,
Мен сүйгенді сүйді деп иең сүйсін».

«Пайдасы көпке тиетін» харекет ғылым мен білім. Абайдың тұтас мұрасында теңдікке жетудің, елді қатарға қосудың жалғыз жолы – білімді ерлер екені өзекке айналған. Президент мақаласында да «Абай қазақтың дамылсыз оқып, үйренгенін жан-тәнімен қалады. «Ғылым таппай мақтанба» деп, білімді игермейінше, биіктің бағына қоймайтынын айтты. Ол «біз ғылымды сатып мал іздемек емеспіз», – деп тұжырымдап, керісінше, ел дәулетті болу үшін ғылымды игеру керектігіне назар аударады», – деген пайым бар.

Абай осы жолда өзі де, Құнанбай әулеті ұрпақтарын да жетелейді. Інісі Халиолланы өз қаражатымен оқытты. Тіпті қыздарына дейін Семейге әкеліп заманның оқуына кіргізді. Десе де, ең үміт күткен баласы Әбіш еді. Бірақ ғұмыры қысқа болғаны баршаңызға белгілі. Бұл қаза Абайға өте ауыр соқты. «Кешегі өткен ер Әбіш» деп күңіренді. Осы күңіреніс тұсында біз жоғарыда айтқан «Абайдың ЕРІ кім?» деген сұраққа жауап шығады.

Абайдың ері – заманының ғылымы мен білімін игеріп, білімнің шыңына шыққан Әбіш сияқты азаматтар. Әбіш сияқты азаматта Кенесарының рухын, Абайдың білімін тұтастай тұла бойына жинақтаған жаңа заманның өр ұландары болатын. Ендігі заман білектің емес, білімнің заманы екенін қапысыз ұққан, қайраусыз жанылған тұтас буын келе жатыр еді.
Сол үлкен қазаның үстінде хакім:

«Жаңа жылдың басшысы ол,
Мен ескінің арты едім.
Қайғы деген ащы сол,
Сүйекке тиді қарт едім», – деп толғанады. Иә, Жаңа жылдың басшысы Әбіштер еді. Бірақ жалғыз Әбіш қана ма? Данышпан Абайдың өзі айтқан «Кім жаман болса замандасы кінәлі». Енді мұның келесі жағы бар. Егер жақсы болса...
Әбіштің замандастары

Әлихандар мен Ахметтер еді. Қара ормандай қаулап келе жатқан Алаш қозғалысының боздақтары болатын. Олар қазақтың «Қайта өрлеу» дәуірін туғызуға келе жатқан тұтас буын. «Жаңа жылдың жаршысы» болған олар қазақтың алғашқы газетін шығарып, тұтас терминологиясын қалыптастырды. Қазақ ғылымы тұтастай сол Алаш қозғалысы тұсында қалыпқа түсті. Қазақтың әдебиет теориясы, лингвистикасы, тұтастай жаратылыстық ғылымы, шығыстану, тұтас академиялық ғылымының саласында Алаш арыстары тұр. Қазақтың алғашқы партиясын құрып, Еуропалық үлгідегі жаңа мемлекеттің іргесін қалаған да солар.

Данышпан Абай осыны сезген. Хакім оны ғана емес, олардың қайғылы тағдырын да сезген сияқты. «Көк тұман келеді айдап көп суретті», – дейді. Әулиелік дерсіз...
Алаш азаматтары да енді тек ғылым мен білім ғана жеңетін заман келгенін қапысыз ұқты. Ғылымға шөліркей ұмтылды. Біздің де заманымыз солай. Ғылым мен білімнің заманы. Ал ғылым мен білім маңдай терлемей келмек емес. ХХІ ғасырдағы Қазақстанға хакім Абай ХІХ ғасырдан осындай өсиет айтады. Ол өсиет ескірмейді. Алаш азаматтары сияқты өсиетке адал болу біздің де міндетіміз.

Президент «Әлемдік мәдениетте Абайды қаншалықты жоғары деңгейде таныта алсақ, ұлтымыздың да мерейін соншалықты асқақтата түсеміз», – деді мақаласында. Бұл да біздің мемлекеттік саясатымыздың басым бағыты екені даусыз. Ендігі міндет – Алашты әлемге Абай арқылы таныту, жаңа ғасырдағы Қазақстанның, жас ұрпақтың кескін-келбетін, бағыт-бағдарын Абай мұрасы мен өнегесінің негізінде қалыптастыру. Бұл жолда тұтас қоғам бірігіп, бір үйдің баласындай, бір қолдың саласындай жұмылып жұмыс істеуі керек деген ойдамыз. Өйткені біз осы арқылы өз болашағымыздың, ел келешегінің керегесін кеңейтіп, шаңырағын тіктей түсеміз.

Берік УӘЛИ,
Қазақстан Республикасы
Президентінің Баспасөз
хатшысы

Жаңа жылдан бастап елімізде аз қамтамасыз етілген, жан басына шаққандағы табысы күнкөріс минимумына жетпейтін отбасыларға тұтынушылық мақсаттағы несиелер берілмейді. 2020 жылы ең төменгі күнкөріс деңгейі адам басына 31 183 теңге болып белгіленді. Айталық ерлі-зайыптылардың 4 перзенті бар делік. Яғни, отбасында 6 адам өмір сүреді. Күнкөріс минимумын осы 6 адамға көбейтсеңіз 187 098 теңге шығады. Егер отбасының жалпы табысы осы соммаға жетпесе, ол отбасыға екінші деңгейлі банктер мен шағын несие ұйымдары тұтынушылық мақсатта бір тиын да несие бермейді. Қолданысқа енген заңның талабы солай. Ендеше, табысыңыз аз болса, көрпеңізге қарап көсілуді үйреніп, қарыз алмай өмір сүруге қамдана беріңіз.

Жаңа заңға Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2019 жылдың 3 шілдесінде қол қойған. Содан кейін қиын жағдайға тап болған азаматтарға кредиттік амнистия жарияланғаны белгілі. Енді Мемлекет басшысы азаматтардың қайтадан шамадан тыс кредиттелуіне жол бермеу мақсатында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы нарығын реттеу мен дамыту, микроқаржылық қызмет және салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңға қол қойған.

Ұлттық банк мамандарының түсіндіруі бойынша, жаңа заң қарыз алушылардың борыштық жүктемесін есептеу тәсілдері жоғарыдағыдай жетілдіруді және банктердің меншікті капиталының жеткіліктігіне қойылатын талаптарды күшейтуді көздейді. Бұл банктердің кепілсіз қарыздарды беталды үлестіруінің алдын алуы тиіс. Әсіресе, табысы төмен азаматтардың қарызға батуының алдын алу маңызды.

Жалпы, қазақтың «жүзі қара» деген сөзінің зілі батпандай. Есті адамдар бұл сөзді байқап қолданады, адамшылықтан шығып кеткен біреуге болмаса, кісіге қарата айта бермейді. Сөйте тұрып қарызға қатысты «Сұрағанның бір жүзі қара, бермегеннің екі жүзі қара» деп шімірікпей айтып салады. Бұл мақал негізінде мүмкіндігі бола тұрып мұқтаждарға көмектеспейтіндерге қарата айтылғанымен, жалпы қарыз атаулының қайырсыз екенін де меңзейді.

Біз бүгінде ата-бабаларымыздың ғасырлар бойғы өмірлік тәжірибеге сүйеніп айтқан осындай дана сөздеріне пысқырып та қарамайтын болғанбыз. Қарызға батып, «жүзі қара» болуға әбден етіміз өліп кеткен. Келіңізші, барша қазақстандықтардың несиелік борышы туралы деректер топтастырылатын Бірінші кредиттік бюроның ресми сайтындағы деректерге бірге көз жүгіртейік. Онда 2019 жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша отандастарымыздың несиелік жүктемесі 6 триллион 200 миллиард теңгені құрайтыны көрсетілген.

Бұл халықтың екінші деңгейлі банктер мен шағын несие ұйымдарынан алған қарызының мөлшері. Бұған азаматтардың ломбардтар мен бір-бірінен алған қарыздары қосылмаған. Әрі бұл соммаға 1 қарашаға дейінгі пайыздық үстемақы ғана кіреді. Осыншама үлкен сомманың үстіне ай сайын жүретін пайыздық үстемақысы да аз болмайтыны түсінікті. Енді қарызға қаншалықты батып қалғанымызды өзіңіз бағамдай беріңіз.

Өкініштісі сол, әлгі 6,2 триллион теңгенің 59 пайыздайын тұтынушылық мақсатта алынған несиелер құрайды. Барлық қарыздың 15 пайыздайы ипотекалық несиелер, 11 пайызы кепілді несиелер, тағы 9 пайыздайы автонесиелер екен. Тек 6 пайызы бизнес мақсаттарға берілген кредиттер болып отыр.

– Бұл жағдайға қарап негізінен екі түрлі қортынды шығаруға болады. Біріншіден, бұл азаматтардың қаржылық сауаттылығының төмен екенін көрсетеді. Өйткені, тұтынушылық несие алу экономикалық тұрғыда өте тиімсіз. Қарапайым сөзбен айтсақ, банктер кепілдікке ештеңе алмағандықтан Сіздің қарызды қайтармай қоюыңызға байланысты үлкен тәуекелге барады. Тәуекел жоғары болған сайын пайыздық үстемақы да көбейе береді. Сонда тұтынушылық несие алған адам табысының едәуір бөлігін банктердің пайызын өтеуге құяды деген сөз, – дейді танымал экономикалық сарапшы Рахым Ошақбаев.

Сарапшының пікірінше, бұл екінші жағынан Қазақстан экономикасының әлі де әлсіз екенін көрсетеді. Лайықты жалақысы бар жұмыс орындары тапшы болған соң адамдар тиімсіз шарттармен болса да тұтынушылық несие алуға мәжбүр. Әр адамның табысы мол, жинақтаған қаржылық қоры бар болса, халықтың кредиттелуіне байланысты проблема мұншалықты ушығып кетпес еді.

Маманның сөзінен түсінгеніміз, Президент қолға алған реформалар халықты қарызға батудан сақтайтыны рас. Табысы аз азаматтарға несие берілмесе, олар уақыт өте келе өзінің қаржылық мүмкіндіктерін объективті түрде бағалауды, басы артық шығындарға бармауды үйренеді. Яғни, ендігі жерде бала-шағасы аш отырса да несиеге айфон алатындар мен кредитке той істейтіндердің қатары азаяды деген үміт бар. Алайда, екінші жағынан мәселені түпкілікті шешу үшін бұл өзгеріс жеткіліксіз. Елде өндірісті дамытып, лайықты жалақысы бар жұмыс орындарын көбейтпейінше, халықтың ішегі бәрібір ағармайды.

– Біз жас отбасымыз. Ипотекаға пәтер алғанбыз. Күйеуім бір өзі жұмыс істейді. Мен бала күтімімен үйде отырмын. Күйеуімнің жалақысының тең жартысы ипотеканы төлеуге кетеді. Қалған ақшаны үнемдеп күнелтіп жатырмыз. Үйге тұрмыстық техниканы несиеге біртіндеп алып жүр едік. Енді жаңа жылдан бастап заң өзгеріп, біз сияқты отбасыларға кредит берілмейтін болыпты. Бізде ақша жинап, бұйым алатын мүмкіндік мүлде жоқ. Несие берілмесе, тоңазытқыш түгілі үтік те ала алмайтын шығармыз, – дейді шымкенттік Мәдина Түгелова.

Иә, Мәдинаның айтқаны өмірдің ащы шындығы. Қазір көптеген жас отбасылар осылай мүкі-тақы өмір сүріп жатыр. Сондықтан кредитке байланысты өзгерістерді қоғамда әркім әртүрлі қабылдауда. Бір жағынан халықты үстемақысы көп қарызға батыра беруге де болмайтыны рас. Екінші жағынан несие берілмесе, талай адам күнделікті өміріне қажет заттарын да сатып ала алмайды. «Былай тарсаң арба сынады, былай тарсаң өгіз өледінің» кері келіп тұр. Не де болса, Тоқаев қолға алған реформалар халықтың мойнындағы несиелік жүктемені азайтуға сеп болса игі. Нәтижені уақыт көрсетеді.

Айдар ҚҰЛЖАНОВ

Қасым-Жомарт Тоқаев «Ақорда» резиденциясында Президенттік жастар кадр резервінің мүшелерімен кездесу өткізді. Кездесуге резервке енген 300 адам шақырылды. Мемлекет басшысы іс-шараға қатысушылар алдында сөйлеген сөзінде Президенттік кадр резервін құру туралы бастама өзінің сайлауалды бағдарламасындағы негізгі бағыттардың бірі болғанын атап өтті.

– Сіздердің әрқайсысыңыз жоғары кәсіби біліктіліктеріңізді көрсетіп, мемлекет игілігі үшін адал қызмет етуге ниетті екендеріңізді дәлелдедіңіздер. Сондықтан сіздермен кездесіп, еліміздегі өзекті мәселелер бойынша пікірлеріңізді тыңдап, кадр резервіне енген азаматтардың алдында тұрған міндеттер жөнінде өз ойымды білдіру үшін баршаңызды «Ақордаға» арнайы шақырып отырмын, – деді
Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы Тәуелсіздік жылдарында Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың басшылығымен елімізде мемлекеттік басқарудың жүйесі қалыптасқанын айтты. Бұл жүйе талай қиын кезеңдерде өзінің тиімділігін бірнеше рет дәлелдеді.

Ел Президенті қазіргі заманғы сын-қатерлерді ескере отырып, мемлекеттік аппарат жұмысына жаңа әдістерді енгізу қажет деп санайды.
– Барлық жаңалықтың ортақ мақсаты – халыққа жақын болу. Шын мәнінде, біз мемлекет қызметінің сервистік моделі жайында әңгіме қозғап отырмыз. Қазақстанға қоғамның талап-тілегіне дұрыс, тиімді және әділетті жауап беретін мемлекеттік басқарудың жаңа үлгісі керек, – деді Мемлекет басшысы.

Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттік басқаруды реформалау жайында айта келіп, биылдан бастап мемлекеттік қызметшілердің саны біртіндеп қысқаратынын, үнемделген қаражат тиімді жұмыс істейтін қызметкерлерді материалдық тұрғыдан ынталандыруға жұмсалатынын атап өтті.

– Қазақстан халқына арналған Жолдауда айтқанымдай, 2024 жылға қарай мемлекеттік қызметшілердің, сонымен қатар ұлттық компаниялар қызметкерлерінің санын 25 пайызға қысқарту көзделіп отыр. Әрине, бұл біржақты жасалмайды, олардың атқаратын қызметін қайта қарап, яғни, мемлекеттік органдардың қызметіне жатпайтын міндеттерді аутсорсинг пен азаматтық қоғам өкілдеріне жүктей отырып қысқартамыз, – деді Қазақстан Президенті.

Мемлекет басшысы өз баяндамасында «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасының негізгі үш қағидатына, атап айтқанда, ашықтық, инклюзивтілік және азаматтардың сұраныстарына жедел жауап беру мәселелеріне ерекше назар аударды.

– Қазақстан азаматтары шенеуніктерді қоғамға қатысты барлық шешімдерді билік дәліздерінде қабылдайтын қандай да бір таңдаулы топ ретінде қарамауы керек. Шенеуніктер қолжетімді болуы қажет. Мемлекеттік қызметші халықтың ортасында халық үшін жұмыс істейтін халықтың бір бөлігі деуден еш жалықпаймын! – деп мәлімдеді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы Президенттік кадр резервінің әрбір мүшесінен елді дамытуға тың серпін беретін жаңа идея мен нәтижелі жұмыс күтетінін жеткізді.

– Алдағы уақытта сіздерді мемлекеттік органдар мен ұлттық компанияларға жауапты қызметке жібереміз. Қазірдің өзінде резервке өткен елу бес азамат жаңа қызметке тағайындалды, – деді Президент.
Қасым-Жомарт Тоқаев биыл резервтегі 100 адамды жауапты қызметке тағайындауды, алдағы жылдарда кадрлық резервтің әлеуетін толық пайдалануды жоспарлап отырғанын айтты.
Қазақстан Президенті елімізде жүргізілетін ауқымды трансформациялар нақты салалардағы, өңірлердегі, қалалар мен ауылдардағы кішкентай өзгерістерден басталатынын атап өтіп, жастарды атқаратын қызметіне қарамай мемлекетті жаңғырту процесіне өз үлестерін қосуға шақырды.

– Бүгінгі жас буынның, оның ішінде сіздер де билікке келетін уақыт алыс емес. Сіздер мемлекетті басқару тізгінін алуға дайын болып, тиісті білім мен білікті меңгерулеріңіз қажет. Жастарымыз ел дамуының жаңа тарихи кезеңіне дайын болуы керек. Білім мен білік менмендіктен биік тұруы тиіс, – деді Мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаев сөзін еліміздің барлық жастарына арнай отырып, жаңару үдерісі өзінің ішкі саясаттағы басым бағыттарының бірі екенін айтты.

– Кадр резервін жасақтау жұмыстары мұнымен тоқтап қалмайды, жалғаса береді. Оның қатарына ынталы және лайықты жастар кіреді, – деді Президент.
Кездесу соңында Мемлекет басшысы кадр резервіне кірген жастардың өздеріне жүктелген міндеттерді лайықты атқаратынына сенімді екенін тағы да қайталап айтты.

Шара барысында Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің төрағасы Анар Жайылғанова, Президенттік жастар кадр резервінің мүшелері – «Астана» халықаралық қаржы орталығы Биржасының қаржы директоры Ренат Бектұров, Жапонияның ұлттық саяси зерттеулер институтының докторанты Зүлфия Сүлейменова, «Eurasia Blockchain Fintech Group Limited» компаниясының бас директоры
Тілектес Адамбеков, «Өскемен қалалық білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі Қамқоршылық және қорғаншылық органы, балалардың құқықтарын қорғау секторының меңгерушісі Юлия Овечкина және «BTS Digital» ЖШС білім беру орталығының консультанты Олжас Сәкенов сөз сөйледі.

Ішкі істер министрлігі Қазақстан азаматтарының шетелдерден сатып алған және еліміздің аумағына әкелген автокөліктерін тіркеу жөніндегі мәселелерді түсіндіруде «Қауырт желі» телефонын іске қосты.

Сонымен бірге, 17-18 қаңтарда еліміздің барлық аумақтарында кезекті республикалық «Жолда қабылдау» акциясы өтеді. Акция аясында ішкі істер органдарының мамандары автокөліктерді тіркеудің тәртібін нақты түсіндіреді. Осындай кеңестерді полицияның фронт-офистерінен де алуға болады дейді, сала мамандары.

«Жолда қабылдау» шеңберінде айыппұлдар туралы ақпараттар алуға, полиция көрсететін мемлекеттік қызметтер туралы білуге болады. Өздерінің кезек күттірмес сұрақтарын шешу үшін ешқандай бюрократтық кедергілерсіз тікелей әкімшілік, көші-қон және жергілікті полиция басшыларына жүгіне алады.

Шымкентте Әл-Фараби, Еңбекші аудандық Полиция басқармасының Фронт-кеңсесінде және 15 бекетте тұрғындар өздеріне қажетті ақпаратты алуына мүмкіндігі бар. Сонымен қатар, колл-орталықтың
8-72-52-30-10-30 телефон нөміріне хабарласуға болады.

Қазақстандықтарға Әкімшілік полиция комитетінің қызметкерлері 8 (7172) 71 58 21, 71 58 39, 71 58 04, 71 58 06,
71 58 62 (демалыс күндерін қоспағанда түскі үзіліссіз 09:00-ден 19:00-ге дейін) телефондары бойынша кеңес беруге дайын.