Серозды менингиттің алдын алу
Пятница, 19 Июль 2019 11:15Серозды менингит - бұл вирустар, бактериялар немесе грибоктардың қоздырғыштарының әсерінен, бас ми қабықтарының серозды қабыну процесімен сипатталатын қарқынды зақымдалуы.
Бұл ауруға көбіне мектеп жасына дейінгі 3-6 жас аралығындағы балалар, мектеп жасындағы балалар және сирек жағдайда ересектер шалдығады.
Вирусты серозды менингит кезінде инкубациялық кезең 3-18 күнді құрайды. Ауру дене қызуының кенеттен жоғарылауынан басталады (40-41 °C). Қарқынды бас ауруы және интоксикация белгілері (бұлшық ет пен буындардың ауыруы, жалпы әлсіздік, тәбеттің болмауы) пайда болады. Дене температурасы 3-4 күндері жоғары күйінде сақталады, одан кейін субфебрильді (38 °С төмен) төмендейді, ал бірнеше тәуліктен кейін қайтадан 40-41°C-қа дейін көтеріледі. Бас ауыруы тұрақты сипатқа ие және әдеттегі ауырсынуды басатын заттарды қолдануға болмайды. Бас ауруы сыртқы тітіркендіргіштердің (шу, өткір дыбыс, жарқын жарық) әсерінен күшейеді.
Сонымен қатар, вирусты этиологиялы серозды менингитте: жүрек айнуы, жеңілдік әкелмейтін бірнеше рет құсу, гиперестезия (жалпы және тері), яғни тітіркендіргіштерге жоғары сезімталдық болады, жүрек тұсының, іштің, бұлшық еттің ауыруымен, доғашықтағы және бадамша бездердегі ұшық бөртпелерімен қатар жүруі мүмкін. Кейбір жағдайларда жоғарғы тыныс алу жолдарында талаурау, суық тию, мұрынның бітуі, жөтелу байқалады. Аурудың 1-2 күндері негізінен қолда, аяқта, ауыз қуысында және оның айналасында 24-48 сағаттың ішінде (кейде 8 күн) болатын, кейін жоғалып кететін бөртпе пайда болады.
Қоздырғыш түріне қарай серозды менингиттің жұғу жолдары:
• ауа-тамшы жолы арқылы;
• қарым-қатынас жолы;
• су арқылы.
Серозды менингит соңғы кездері жаз мезгілінде жиі эпидемиялық бұрқауларға алып келуде. Серозды менингитті тудыратын энтеровирустың кейбір түрлері су арқылы берілетіні анықталған, сондықтан шомылатын мерзімде балалар арасында бұрқаулар, әсіресе энтеровируспен зақымдалған су қоймаларында, жиі тіркелуде.
Балалар арасындағы серозды менингиттің алдын алу шаралары:
• бұрқаулар кезеңінде жасөспірімдер және балалардың ашық су қоймаларында шомылуына шектеу қою;
• ішуге тазартылған немесе қайнатылған суды пайдалану, әсіресе жазда;
• жеке бас гигиенасын сақтау, әжетханаға барғанда және әрбір тамақ ішер алдында қолды сабындап жуу;
• жеміс-жидектерді жақсылап жуып, қайнаған сумен шаю;
• балаларды салауатты өмір салтын сақтауға, дұрыс тамақтанып, спортпен айналысуға үйрету;
• ұзақ уақыт теледидар, компьютер алдына отырғызбау. Ұйқысының тыныш болып, күніне 10 сағаттан кем болмауын қадағалау;
• кез келген вирусты инфекциямен ауырған балаға назар аударып, уақтылы емдеу.
Шымкент қаласы
Тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің
сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаменті
Қазақстанда ұлттық қоғамдық сенім кеңесі құрылды
Пятница, 19 Июль 2019 04:22Ұлттық кеңесті ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев басқарады
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Ұлттық қоғамдық сенім кеңесін құру жөніндегі Жарлыққа қол қойды. Бұл туралы Ақорданың баспасөз қызметі хабарлайды. Сонымен қоса Кеңестің ережесі және құрамы бекітілді.
Орталық коммуникациялар қызметінде арнайы баспасөз конференциясы ұйымдастырылып, жиында ҚР Президентінің кеңесшісі, Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің хатшысы Ерлан Қарин кеңес құрамы қалай жасақталғанын, оның алдында қандай міндеттер тұрғанын айтып берді.
Кеңес хатшысының айтуынша, Ұлттық қоғамдық сенім кеңесі – Қазақстан Президенті жанындағы консультативтік-кеңесші орган. Кеңестің негізгі мақсаты – халықтың, саяси партиялардың, азаматтық қоғам өкілдерінің қатысуымен мемлекеттік саясатқа қатысты өзекті, маңызды мәселелер бойынша бастамаларды, ұсыныстарды тұжырымдау.
Сонымен қатар тұжырымдамалардың, мемлекеттік бағдарламалар мен нормативтік-құқықтық актілердің жобаларына қоғамдық сараптама жүргізу, жұртшылықтың, азаматтық қоғамның пікірін ескере отырып маңызды стратегиялық проблемаларды қарау, сындарлы диалогты қамтамасыз ету де кеңестің негізгі міндеттері болып отыр.
– Ұлттық кеңеске Президенттің өзі төрағалық етеді. Ұлттық кеңес құрамына саяси партиялардың өкілдері, қоғам белсенділері, сарапшылар, жастар ұйымдарының көшбасшылары еніп отыр. Кеңестің құрамын анықтау мақсатында соңғы бір айда консультациялар өткізілді.
Консультациялар барысында Президент Әкімшілігінің өкілдері түрлі қоғам белсенділерімен, саясаткерлермен, сарапшылармен кездесіп, кеңестің құрамы қалай құрылатыны, оның алаңында қандай мәселелер көтерілу керегі жөнінде пікірлестік.
Кеңеске кіретін қоғам белсенділері – ұзақ уақыт бойы қоғамдық маңызы бар мәселелерді тұрақты түрде көтеріп, көпшіліктің назарын аударып жүрген белсенділер және нақты бір саланы дамытуға үн қосып, еңбектенген кәсіби мамандар. Кеңес құрамында қоғамның барлық саласының өкілдері қамтылды. Саяси-қоғамдық алаңдардың, түрлі саяси күштердің өкілдерін тартуға тырыстық.
Ескі оппозицияның да, жаңа қалыптасып келе жатқан қозғалыстардың да өкілдері бар. Консультациялар кезінде Кеңес құрамымен қатар жұмысы туралы да ой қозғадық. Ақылдаса келе алдағы уақытта Ұлттық қоғамдық кеңестің жұмысы жүйелі болуы үшін құрамына енген мүшелері бірнеше жұмыс топтарына бөлінуі мүмкін деген байлам жасадық. Қазіргі уақытта ортақ ұстаным бар.
Ұлттық кеңес нақты мәселелер қаралатын, талқыланатын алаң болады. Жұмыс топтарына бөлінген Кеңес мүшелері белгілі бір бағыттар бойынша өз ұсыныстарын дайындайды. Ұсыныстар нәтижесінде қабылданған шешімдер Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің жалпы отырысында қаралады, – деді Ерлан Қарин.
Айта кетейік, Ұлттық кеңестің құрамы 42 адамнан жасақталды.
Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің хатшысы Ерлан Қарин кеңестің алғашқы жиыны шамамен 20 тамызда өтеді деп жоспарланып отырғанын мәлімдеді. Сондай-ақ, диалог, талқылаулар Кеңесте ғана шектелмей, әлеуметтік топтардың кездесулері өңір-өңірде өтетіні айтылды.
Бірыңғай ұйымдастырушы өткізетін орталықтандырылған мемлекеттік сатып алу
Пятница, 19 Июль 2019 04:13«Мемлекеттік сатып алу туралы» ҚР 2015 жылғы 4 желтоқсандағы № 434-V Заңы (бұдан әрі – Заң) тапсырыс берушінің жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, сондай-ақ мемлекеттік функцияларды не жарғылық қызметін орындауына қажетті тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді (бұдан әрі – ТЖҚ) сатып алуға байланысты қатынастарға қолданылады.
Осы мақаладан мемлекеттік сатып алу субъектілері ЖТҚ сатып алумен байланысты бірыңғай ұйымдастырушы өткізетін және орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуға қатысқан кезде ескеруі тиіс белгілі ерекшеліктерді қарастырамыз.
Заңның 2-бабының 16) тармақшасы:«Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы – Қазақстан Республикасының Үкіметі, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың әкімдігі немесе аудан, қала, қаладағы аудан әкімдігі айқындаған, орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру және өткізу рәсімдерін орындауды жүзеге асыратын заңды тұлға».
«Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің мемлекеттік сатып алу комитетін құру туралы және «Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң кейбiр мәселелерi туралы» Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2008 жылғы 24 сәуiрдегi № 387 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 2 сәуірдегі № 300 Қаулысымен ҚР Қаржы министрлігінің мемлекеттік сатып алу комитеті құрылды, ол осы Қаулының 2-тармағына сәйкес мемлекеттік сатып алудың бірыңғай ұйымдастырушысы болып белгіленді.
ҚР Қаржы министрлігінің 2016 жылғы 1 маусымдағы№ 276 бұйрығымен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік сатып алу комитеті туралы қағидалары бекітілді.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік сатып алу комитеті (бұдан әрі – Комитет) орталық атқарушы органның құзыреті шегінде уәкілетті орган айқындайтын бюджеттік бағдарламалар және (немесе) ТЖҚ бойынша бірыңғай мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру және өткізу саласындағы іске асыру функцияларын жүзеге асыратын ҚР Қаржы министрлігінің ведомствосы болып табылады.
Орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібі Орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібі Заңның 8-бабымен реттеледі:
1. Орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушылар жүзеге асырады.
2. Уәкілетті орган мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушылар мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыратын ТЖҚ тізбелерін айқындайды.
3. Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды:
1) уәкілетті орган айқындайтын ТЖҚ тізбесі бойынша, тапсырыс берушімен бірлесіп конкурстық комиссиялар (аукциондық комиссиялар) құру арқылы;
2) уәкілетті орган айқындайтын ТЖҚ тізбесі бойынша, біртекті тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді беру (орындау, көрсету) орнына қарамастан, бір лотқа біріктіру арқылы;
3) тапсырыс берушілердің уәкілетті орган айқындайтын ТЖҚ тізбелеріне енгізілмеген тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға арналған өтінімдері бойынша, тапсырыс берушімен бірлесіп конкурстық комиссиялар (аукциондық комиссиялар) құру арқылы жүзеге асырады. Осы тармақша мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы осындай мемлекеттік сатып алуды өткізуге келіскен жағдайда қолданылады.
Заңның 4-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, Заңның 8-бабының 3-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда конкурстық комиссияның төрағасы болып тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің әкімі не тапсырыс берушінің бірінші басшысы Мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру қағидаларында айқындалған тәртіппен конкурстық комиссияның төрағасы болып айқындалады.
Заңның 8-бабының 3-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушысының бірінші басшысы не оның орынбасары болып конкурстық комиссияның төрағасы айқындалады.
4. Заңның 8-бабының 3-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы орталық атқарушы органдардың қызметін материалдық-техникалық қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырған және өткізген жағдайда, орталық атқарушы органның бірінші басшысы конкурстық/аукциондық комиссияның төрағасын айқындайды.
5. Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушының мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібі мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.
Мемлекеттік сатып алуды мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы жүзеге асыратын ТЖҚ тізбесі ҚР Қаржы министрлігінің 2018 жылғы 29 желтоқсандағы № 1127 бұйрығымен (бұдан әрі – 1127 бұйрық) бекітілген.
«Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырушылар жүзеге асыратын тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің тізбелерін анықтау туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 1127 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 28 ақпандағы №157 бұйрығы күшіне енді.
Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырушы 1127 бұйрыққа сәйкес бюджет мәнін:
• 1127 бұйрықтың 1-қосымшасына сай республикалық маңызы бар ТЖҚ бекітілген тізбесі;
• 1127 бұйрықтың 2-қосымшасына сай облыстық, республикалық маңызы бар қала және астаналардың ТЖҚ бекітілген тізбесі;
• 1127 бұйрықтың 3-қосымшасына сай аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың ТЖҚ бекітілген тізбесі;
• 1127 бұйрықтың 4-қосымшасына сай облыстың ауданы, облыстық маңызы бар қаланың, облыстық маңызы бар қаладағы ауданныңТЖҚ бекітілген тізбесі бойынша бөлу арқылы жүзеге асырады.
Мақалада тізбені толық келтірудің қажеттілігі жоқ, бірақ сөз мысалы:
• автомобильдік көлік құралдары, механикалық көлік құралдары;
• вертолеттер;
• жұмыс станциялары, жеке компьютерлер, моноблоктар, мониторлар, экрандар, процессорлар, ноутбуктар, көп функционалды құрылғылар, принтерлер, сканерлер (конкурс/аукцион өткізуге бөлінген сома тиісті қаржы жылына республикалық бюджет туралы заңмен айлық есептік көрсеткіштің (бұдан әрі – АЕК) 20000 еселік мөлшерінен асып кеткен кезде); ағымдағы күнге белгіленген шек50 500 000 теңгені құрайды;
жиһаз (конкурс/аукцион өткізуге бөлінген сома АЕК-тің1000 еселік мөлшерінен асып кеткен кезде; 2019 жылғы 1 мамырға дейін қолданылатын редакция) сияқты республикалық маңыздағы ірі сатып алу туралы болып жатқанын айта кетуге болады.
2019 жылғы 1 мамырдан бастап күшіне енген түзетулер:
бюджеттік бағдарламалдардың әкімшілері орталық атқарушы және өзге орталық мемлекеттік органдар болып әрекет ететін жиһаз (конкурс/аукцион өткізуге бөлінген сома АЕК-тің 5000 еселік мөлшерінен асып кеткенде).
ТЖҚ-ны біртекті түрдегі лоттарға бөлу
Тапсырыс берушілер жылдық жоспарды жасаған кезде:
• өзара байланысты жұмыстардың, қызметтердің кешенін көздейтін жұмыстарды, қызметтерді;
• уәкілетті орган бекіткен тізбе бойынша ТЖҚ сатып алатын жағдайларды қоспағанда, ТЖҚ-ны олардың біртекті түрлері және оларды беру (орындау, көрсету) орны бойынша бөлуге міндетті.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 1 наурыздағы № 159 бұйрығымен біртекті түрлері және оларды беру (орындау, көрсету) орны бойынша лоттарға бөлу талап етілмейтін тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің тізбесі бекітілді.
Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2019 жылғы 1 наурыздағы № 159 бұйрығы Бұл тізімге енді оларды біртекті түрлері және оларды беру орындары бойынша бөлуді талап етпейтін шаруашылық заттары, кеңсе тауарлары және көптеген басқа заттар сияқты тауарлар кірді.
Тапсырыс берушінің өтінімі бойынша орталықтандырылған сатып алу
Тапсырыс берушілер бірыңғай ұйымдастырушы арқылы өткізуді болжайтын ТЖҚ тізбесін өздері анықтай алады.
Бұл ретте тапсырыс беруші бірыңғай ұйымдастырушымен мемлекеттік сатып алуды өзінің тікелей қатысуы арқылы өткізу мүмкіндігін келіседі, кейінгісі келіскеннен кейін ғана конкурстық/аукциондық комиссия бекітіліп, мемлекеттік сатып алу өткізіледі.
Мемлекеттік сатып алу субъектілері Мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру қағидаларымен (бұдан әрі – Қағидалар) айқындалып, реттелетін мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібіндегі белгілі ерекшеліктерді ескеруі тиіс.
Мемлекеттік сатып алу процессіне мыналар кіреді:
1) мемлекеттік сатып алудың жылдық жоспарын (мемлекеттік сатып алудың алдын ала жылдық жос-парын) әзірлеу және бекіту;
2) өнім берушіні анықтау және онымен мемлекеттік сатып алу туралы шарт жасасу;
3) мемлекеттік сатып алу туралы шартты орындау.
Бұл процесс – мемлекеттік сатып алуға қатысатын барлық субъектілер үшін стандарттық, алайда, бұл мақалада мемлекеттік сатып алуды жүргізудің стандарттық процесі мен орталықтандырылған мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушының өткізу процесінің арасындағы айырмашылықтарға ден қоямыз.
Тапсырыс берушілер мемлекеттік сатып алуды Заңның 5-бабын және Қағидалардың 5–19 тармақтарын негізге ала отырып жүзеге асырады.
Тапсырыс берушілер сатып алудың жылдық жоспары (сатып алудың алдын ала жоспары) бекітілгеннен кейін немесе сатып алудың жылдық жоспарына өзгерістер енгізілгеннен кейін бекітілген күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде бірыңғай ұйымдастырушыға ТЖҚ-ны жоспарланған мемлекеттік сатып алу туралы ақпаратты жібереді.
Мемлекеттік сатып алудың бірыңғай ұйымдастырушысын анықтау тәртібі Заңның 8-бабында белгіленген. Жоғарыда біз тапсырыс берушінің мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушы арқылы өткізуге міндетті болатын немесе бірыңғай оператормен келісіп, кейінгісі арқылы мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыруға құқығы бар (Заңның 8-бабының 3-тармағының 1)–3) тармақшалары) талапты қарастырдық.
Бірыңғай ұйымдастырушы өткізетін мемлекеттік сатып алудың ерекшеліктері
Мемлекеттік сатып алуды бірыңғай ұйымдастырушының өткізуінің негізгі ерекшеліктерін қарастырып көрейік, ол келесі тәсілдермен жүргізіледі:
• конкурс (ашық конкурс, алдын ала біліктілікті іріктеумен жүргізілетін конкурс, екі кезеңдік рәсімдерді қолданумен жүргізілетін конкурс);
• аукцион.
Бірыңғай ұйымдастырушының мемлекеттік сатып алуды конкурс және аукцион тәсілімен жүзеге асыратын кезеңдеріндегі негізгі сәттерді ғана қарастырамыз:
– тапсырыс берушілер веб-портал арқылы конкурс/аукцион тәсілімен мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру және өткізу рәсімдерін орындау үшін мемлекеттік сатып алудың жылдық жоспарының (мемлекеттік сатып алудың алдын ала жылдық жоспарының) тармақтарын бірыңғай ұйымдастырушыға жібереді;
– тапсырыс берушілер конкурс/аукцион тәсілімен мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру және өткізу үшін бірыңғай ұйымдастырушыға конкурс/аукцион тәсілімен мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыруға және өткізуге тапсырма береді;
– тапсырма бірыңғай ұйымдастырушыға қазақ және орыс тілдерінде жіберіледі.
Тапсырмамен бірге техникалық ерекшелікті және мемлекеттік сатып алу туралы шарттың жобасын жібереді. Жобалау-сметалық құжаттаманы талап ететін жұмыстарды мемлекеттік сатып алуды ұйымдастырған кезде, техникалық ерекшеліктің орнына ұсынылатын конкурстық/аукциондық құжаттама Қазақстан Республикасының заңнамасына («Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 ж. 16 шілдедегі № 242-II) сәйкес сараптамадан өткен жобалау-сметалық құжаттаманы қамтуы тиіс.
Бұл құжаттарды тапсырыс берушінің бірінші басшысы немесе оның міндеттерін атқаратын тұлға, не жауапты хатшы не жауапты хатшының уәкілеттігін атқаратын басқа лауазымды тұлға бекітуі тиіс.
Бірыңғай ұйымдастырушының конкурстық/аукциондық комиссия құрамын анықтауы және бекітуі
Тапсырыс беруші жіберілетін құжаттармен (тапсырма, техникалық құжаттама және шарттың жобасы) бірге конкурстық/аукциондық комиссияның құрамына енгізу үшін тапсырыс берушінің, сондай-ақ сараптамалық комиссияның немесе ол құрылған (тартылған) жағдайда сараптаманың өкілдерінің ішінен үміткерлері көрсетілген ақпаратты жібереді.
Демек, бірыңғай ұйымдастырушы әрбір конкурсқа/аукционға жеке конкурстық/аукциондық комиссияның толық құрамын анықтау және бекіту құқығын өзіне қалдырады.
Бұл кезде бірыңғай ұйымдастырушы мемлекеттік сатып алуды жүзеге асырған жағдайда конкурстық/аукциондық комиссияны құру және конкурстық/аукциондық комиссияның хатшысын анықтау туралы шешімді бірыңғай ұйымдастырушының бірінші басшысы немесе бірінші басшының міндеттерін атқаратын тұлға қабылдайтынын ескеру қажет.
Бірыңғай ұйымдастырушы құратын конкурстық/аукциондық комиссия мүшелерінің жалпы саны тақ саннан, кемінде 5 адамнан құралады.
Конкурстық/аукциондық комиссияның төрағасы келесідей жіктеу арқылы анықталады:
• мемлекеттік сатып алу жүзеге асырылған жағдайда, мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыруға бөлінген сома 800 000 АЕК аспайтын болса, тапсырыс берушінің бірінші басшысы конкурстық комиссия төрағасы болып тағайындалады;
• конкурс/аукцион тәсілімен мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыруға бөлінген сома 800 000 АЕК асатын болса, тиісті әкімшілік-аймақтық бірліктің әкімі конкурстық/аукциондық комиссияның төрағасы болып тағайындалады;
• конкурс/аукцион тәсілімен мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыруға бөлінген сома 1 600 000 АЕК асатын болса республикалық маңызы бар қалалар мен астаналардың әкімдері конкурстық/аукциондық комиссияның төрағасы болып тағайындалады.
Конкурстық/аукциондық комиссияның хатшысы болып бірыңғай ұйымдастырушының лауазымды тұлғаларының ішінен жауапты тұлға болып белгіленеді.
Қағидалардың 28-2-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда сараптау комиссиясын құру туралы шешімді тапсырыс берушінің бірінші басшысы не оның міндетін атқарушы тұлға не жауапты хатшы не жауапты хатшының өкілеттіктерін жүзеге асыратын өзге лауазымды адам қабылдайды.
Қағидалардың 28-2-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда сараптау комиссиясын құру туралы шешімді бірыңғай ұйымдастырушының бірінші басшысы не оның міндетін атқарушы тұлға қабылдайды.
Конкурстық/аукциондық құжаттаманың ережелерін бекіту және түсіндіру
Конкурстық/аукциондық құжаттаманы:
• оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуге құқығы бар бірыңғай ұйымдастырушы әзірлейді;
• өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген кезде міндетті тәртіппен тапсырыс берушімен келісіледі;
• бірыңғай ұйымдастырушының бірінші басшысы немесе оның міндеттерін атқаратын тұлға бекітеді.
Бірыңғай ұйымдастырушы:
– тапсырыс берушіден алынған ақпараттың негізінде веб-порталға мемлекеттік сатып алудың өткізілетіні туралы хабарландыруды орналастырады (Қағидалардың 5-параграфы – конкурс/аукцион өткізілетіні туралы хабарландыру);
– мемлекеттік сатып алуды өткізген кезде әлеуетті өнім берушілерден конкурстық/аукциондық құжаттамаға, шарттың жобасына немесе техникалық ерекшеліктерге сұратулар мен ескертулер алынған жағдайда, оларды тапсырыс берушіге жібереді;
– конкурстық құжаттаманы алдын ала талқылау мерзімі өткен күннен бастап 5 жұмыс күні ішінде конкурстық/аукциондық құжаттамаға ескертулер болған кезде мынадай шешім қабылдайды:
• конкурстық/аукциондық құжаттаманың жобасына өзгертулер және (немесе) толықтырулар енгізеді;
• конкурстық/аукциондық құжаттаманың жобасына қойылған ескертулерді, оларды кері қайтару негіздемелері мен себептерін көрсетіп, кері қайтарады;
• конкурстық/аукциондық құжаттаманың ережелеріне түсініктеме береді.
Техникалық ерекшеліктің және шарттың жобасының ережелеріне түсіндірмені:
• мемлекеттік сатып алу қағидалардың 28-2 тармағының 1) және 3)тармақшаларында көзделген жағдайларда жүргізілгенде – тапсырыс беруші;
• мемлекеттік сатып алу қағидалардың 28-2 тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайларда жүргізілгенде – бірыңғай организатор беретінін есте сақтау қажет.
Бірыңғай ұйымдастырушы веб-порталда Қағидалардың қосымшаларына сай белгіленген нысан бойынша конкурстық/аукциондық құжаттаманың жобасын алдын ала талқылау хаттамасын жасайды.
Бірыңғай ұйымдастырушылар өткізетін мемлекеттік сатып алуға қатысатын әлеуетті өнім берушілер кепілдік берілген ақшалай жарна арқылы 1 % мөлшерінде өтінімге қамтамасыз етуді енгізген кезде конкурстық құжаттамада көрсетілген банктік деректемелерге аса назар аударуы тиіс, себебі онда біріңғай ұйымдастырушының деректемелері немесе мемлекеттік органдар немесе мемлекеттік мекемелер болып табылатын ұйымдар үшін ҚР заңнамасымен бюджеттік деп көзделген шот көрсетілуі мүмкін.
Бірыңғай ұйымдастырушы әлеуетті өнім берушілердің конкурстық/аукциондық өтінімдеріне бағалау жүргізіп, әлеуетті өнім берушілерді мемлекеттік сатып алуға қатысуға рұқсат береді және жеңімпазды анықтайды.
Сондай-ақ бірыңғай ұйымдастырушы Қағидаларда белгіленген тәртіппен мемлекеттік сатып алу қорытындылары туралы хаттаманың негізінде тапсырыс беруші мен жеңімпаздың мемлекеттік сатып алу туралы шартты жасасу кезеңіндегі орындауларға бақылау жүргізеді.
Қалған жағдайларда мемлекеттік сатып алу субъектілері мемлекеттік сатып алудың Қағидаларға және Заңға сәйкес рәсімдерін және өткізу кезеңдерін, жүзеге асырылуын басшылыққа алады.
Н.Исмаилов,
Шымкент қаласы
бойынша Ішкі мемлекеттік
аудит департаментінің
бас маман-мемлекеттік
аудиторы
Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің құрамы
Пятница, 19 Июль 2019 03:44Тоқаев Қасым-Жомарт Кемелұлы – Қазақстан Республикасының Президенті, төраға
Көшербаев Қырымбек Елеуұлы – Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысы, төраға орынбасары
Қарин Ерлан Тынымбайұлы – Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі, хатшы
Ұлттық кеңестің мүшелері:
Арыстанбеков Қайырбек Төлендіұлы – Экономикалық саясат институтының президенті (келісім бойынша)
Ахметбеков Жамбыл Әужанұлы – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты (келісім бойынша)
Әбдіғалиұлы Берік – Қазақстан Республикасы Ұлттық архивінің «Архив-2025» ғылыми-әдістемелік орталығының басшысы (келісім бойынша)
Әбенов Мұрат Абдуләмитұлы – қоғам қайраткері, «Серпін» Ұлттық білім беру және инновация палатасының төрағасы (келісім бойынша)
Әміртаев Азаматхан Сайлауұлы – «Байтақ болашақ» экологиялық альянсы» республикалық қоғамдық бірлестігінің президенті (келісім бойынша)
Әшімбаев Данияр Рахманұлы – қоғам қайраткері, саясаттанушы (келісім бойынша)
Байтасов Арманжан Мерекеұлы – Қазақстан Медиаодағының тең құрылтайшысы (келісім бойынша)
Бұқарбай Бақытжан – қоғам қайраткері, «Мен ояндым» акциясының қатысушысы (келісім бойынша)
Дорофеев Михаил Викторович – журналист, «Informburo.kz» мультимедиялық ақпараттық-талдау порталының бас редакторы (келісім бойынша)
Еспаева Дания Мәдиқызы – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты (келісім бойынша)
Жандосов Ораз Әлиұлы – «Ракурс» экономикалық талдау орталығының директоры (келісім бойынша)
Жолдыбайұлы Қайрат – қоғам қайраткері, дінтанушы (келісім бойынша)
Жұмалы Расул – қоғам қайраткері, саясаттанушы (келісім бойынша)
Илеуова Гүлмира Тоқшалыққызы – әлеуметтанушы, «Стратегия» әлеуметтік және саяси зерттеулер орталығы» қоғамдық қорының басшысы (келісім бойынша)
Иса Қазыбек Жарылқасынұлы – қоғам қайраткері, «Қазақ үні» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің президенті (келісім бойынша)
Кенжеханұлы Рауан – «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қорының атқарушы директоры (келісім бойынша)
Қалиев Талғат Бегімұлы – «Жастар» ғылыми-зерттеу орталығының директоры (келісім бойынша)
Қожахметов Асылбек Базарбайұлы – «Қазақстанның Азаматтық альянсы» заңды тұлғалар бірлестігінің президенті (келісім бойынша)
Қожық Жәнібек – қоғам қайраткері (келісім бойынша)
Қуат Дәурен – журналист, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы (келісім бойынша)
Құттықадам Сейдахмет Рысқожаұлы – қоғам қайраткері (келісім бойынша)
Мусин Бағдат Батырбекұлы – кәсіпкер, IT-маман (келісім бойынша)
Мұқибек Ауыт – қоғам қайраткері, «Nur Otan» партиясы республикалық қоғамдық қабылдау бөлмесінің консультанты (келісім бойынша)
Мырзахметов Абылай Исабекұлы – «Атамекен» Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының басқарма төрағасы (келісім бойынша)
Нұрбек Саясат – саясаттанушы, «BTS Digital» білім беру жобаларының басшысы (келісім бойынша)
Нұров Қанат Ильяұлы – Алматы жоғары басқару мектебінің және «Аспандау» ғылыми-білім беру қорының президенті (келісім бойынша)
Омарова Айман Мұратқызы – адвокат, «Құқық қорғаушылар» қоғамдық қорының тең құрылтайшысы (келісім бойынша)
Орынбек Айгүл – құқық қорғаушы қайраткер (келісім бойынша)
Ошақбаев Рахым Сәкенұлы – «Талап» қолданбалы зерттеулер орталығының директоры, «Nur Otan» партиясы Саяси кеңесінің мүшесі (келісім бойынша)
Рақымбеков Төлеутай Сатайұлы – «Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы» коммерциялық емес акционерлік қоғамының басқарма төрағасы (келісім бойынша)
Садырбай Асхат Мұратұлы – «Team Qazaqstan» жастар қозғалысының жетекшісі (келісім бойынша)
Саиров Ерлан Бияхметұлы – Қазақстан Республикасы кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары (келісім бойынша)
Сарым Айдос Әміроллаұлы – қоғам қайраткері, саясаттанушы (келісім бойынша)
Споткай Максим Александрович – Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшесі, «Жаңғыру жолы» республикалық жастар қозғалысының жетекшісі (келісім бойынша)
Тайжан Мұхтар Болатханұлы – қоғам қайраткері, экономика ғылымдарының кандидаты (келісім бойынша)
Тұрмағамбетова Жеміс Өтегенқызы – «Адам құқықтары хартиясы» қоғамдық қорының атқарушы директоры (келісім бойынша)
Тұрсынов Ермек Кәрімжанұлы – Қазақстан киноматографистер одағының төрағасы, режиссер (келісім бойынша)
Тілеухан Бекболат Қанайұлы – Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты, қоғам қайраткері (келісім бойынша)
Чеботарев Андрей Евгеньевич – «Альтернатива» өзекті зерттеулер орталығының директоры (келісім бойынша)
Шибұтов Марат Мақсұмұлы – «Транспаренси Казахстан» қоғамдық қоры Қамқоршылар кеңесінің төрағасы (келісім бойынша)
Шораев Арман Төлегенұлы – «Қазақстан барысы» даму қоры Қамқоршылар кеңесінің төрағасы (келісім бойынша)
Қасым-Жомарт Тоқаев: Жаңа жұмыс орындарын ашу – өзекті мәселе
Среда, 17 Июль 2019 04:25Мемлекет басшысы Үкіметтің кеңейтілген отырысын өткізді
Жиынға Премьер-Министр, Президент Әкімшілігінің Басшысы, Үкімет мүшелері, Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалалары мен облыстардың әкімдері, Қазақстан Президентіне тікелей бағынышты орталық мемлекеттік органдардың басшылары қатысты.
Отырысты ашқан Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы бірінші жартыжылдықтағы еліміздің әлеуметтік-экономикалық даму қорытындыларына тоқталды.
– Қаңтар-маусым аралығында жақсы көрсеткіштерге қол жеткіздік деп айтуға болады. Атап айтсақ, экономикалық өсім 4,1 пайызды құрады. Инфляцияның жылдық көрсеткіші 5,4 пайыз болды. Негізгі капиталға салынған инвестициялардың көлемі 11,7 пайызға өсті. Әрине, аталған экономикалық көрсеткіштердің барлығы халықтың тұрмысына оң ықпал етуі тиіс, - деді Мемлекет басшысы.
Қазақстан Президенті спикерлердің назарын банк секторындағы мәселелерге, қиын жағдайға тап болған азаматтардың тұтыну кредиттеріне қатысты қарыз жүктемелерін төмендету шараларын жүзеге асыру міндетіне аударды. Сондай-ақ, коммуналды қызмет көрсету және тұрғын үй қорын басқару мәселелері бойынша тұрғындар тарапынан түскен арыз-шағымдардың көптігін атап көрсетті.
Мемлекет басшысы Түркістан облысының әкімі Ө.Шөкеевтің баяндамасына тоқталып, өз тапсырмасы бойынша қажет қаржы бөлінгенін айтты.
– Уақыт өте тығыз. Біз бұл жұмыстарды қысқа мерзім ішінде аяқтауымыз керек. Еліміздің азаматтары, мемлекеттік органдар, үкіметтік емес ұйымдар, өңірлер, отандық бизнес және бірқатар шетелдік инвесторлар зардап шеккендерге материалдық және моральдық қолдау көрсетті. Бұл – халқымыздың береке-бірлігінің арқасы және тұтастығымыздың көрінісі. Бәріне зор ризашылығымды білдіремін, – деді Қазақстан Президенті.
Қасым-Жомарт Тоқаев Қорғаныс министрлігіне әскери қоймаларды көшіру жұмыстарын шұғыл түрде бітіру қажет екенін айтты.
Мемлекет басшысы Арыстағы жарылысқа кінәлілердің барлығын жазалауды тапсырды. Сондай-ақ, әскери ведомствоға бақылауды әлсіреткені және жарылысқа жол берілгені үшін Қорғаныс министрі Н.Ермекбаевқа қатаң сөгіс жариялады.
– Қазір оқиғаны зерттеу үшін арнайы комиссия жұмыс істеп жатыр. Комиссия жұмысының қорытындысы бойынша Президент Әкімшілігі мен Қауіпсіздік Кеңесі кінәлілердің бәрін қатаң жазалау жөнінде ұсыныс енгізуі қажет. Бұл қауіптілігі жоғары нысандарға жақын жерге құрылыс жұмыстарын жүргізуге рұқсат берген азаматтық мемлекеттік қызметшілерге де қатысты, - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Қазақстан Президенті 20 тамызға дейін басқа да осындай нысандарға егжей-тегжейлі талдау жасау үшін Қорғаныс министрлігіне, сондай-ақ, ескертулер мен төтенше жағдайларды жоюға жауаптылардың функционалдық дайындықтарын және қызметтің тиімділігін арттыру жөнінде Үкіметке тапсырма берді.
Баяндамаларды тыңдаған Мемлекет басшысы Үкіметтің, Ұлттық банктің және өңірлер әкімдерінің жұмыстарына оң баға берді. Қасым-Жомарт Тоқаев қорытынды сөзінде бағдарламалық құжаттар мен сайлауалды бағдарламаның жүзеге асырылу тиімділігін арттыру қажеттігін айтты.
«Жасыл әлем» – жазғы сауықтыру алаңы
Среда, 17 Июль 2019 04:22Шымкенттегі Экологиялық орталықта «Жасыл әлем» жазғы сауықтыру алаңы ұйымдастырылды.
Іс-шараның басты мақсаты – мектеп оқушыларының отансүйгіштік-патриоттық сезімін арттыру, экологиялық білім мен тәрбиеге баулу, жазғы демалыс уақытын тиімді ұйымдастыру, салауатты өмір-салтын қалыптастыру.
Қаладағы №36, 38, 79, 24, 43, 2 және 7 мектептерінің оқушылары мен орталықтың білім алушылары қатысқан сауықтыру алаңы «Жас желкен» (А.Алданова, А.Нажмидин), «Жас эколог» (Ш.Таскетбаева, Ғ.Қасым), «Солнышко» (А.Адилова, М.Джайнарова), «Юные экологи» (Э.Мельницкая, М.Балыкбаева), «Табиғат сақшылары» (Қ.Жылқыбаева, Е.Қуаныш) атауларымен екі орыс, үш қазақ топтарына бөлінді.
Бірінші кезеңде «Рухани адамгершілік және еңбек, экологиялық тәрбие» бағытын негізге ала отырып «Қош келдің, жарқын жаз» танысу тренингі өтті. Сондай-ақ, «Біз бақытты баламыз» тақырыбында балаларды бақыт, қуаныш, сүйіспеншілік құндылықтарына баулу, адами қасиеттерін дамыту, тәрбиелеу мақсатында сабақ өтті.
Сабақ барысында балалар бақытты адамның, қуанышты күндердің қалай болатынын сурет салу арқылы бейнеледі, паперкрафт құрастырып, түрлі түсті қағаздан құстардың бейнесін жасады. Табиғатқа арналған сөзжұмбақ, ребустар мен экологиялық есептер шешті.
Орталықтың белсенді білім алушыларына Ақсу-Жабағылы қорығына, «Сайрам-Өгем» мемлекеттік табиғи паркіне қарасты Сайрамсу тау шатқалына танымдық саяхаттар ұйымдастырылды.
Бұған қоса Ы.Алтынсарин атындағы балалар кітапханасының ұйымдастыруымен Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасының «Жаңа гуманитарлық білім, қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық» жобасы аясында «Кітап – ғасыр мұрасы» тақырыбында шоу-викторина өткізілді. Өзінің білімділігімен, кітап құмарлығымен көзге түскен «Жас эколог» тобының тәрбиеленушісі Ануар Дастан Алғыс хатпен марапатталды.
Елбасының «Рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласы аясында тарихи сананы жаңғырту, ұлттық болмысымызды сақтау, мектеп оқушыларына рухани адамгершілік және патриоттық тәрбие беру мақсатында білім алушылар Тараз қаласының Жамбыл облыстық тарихи-өлкетану музейіне, көне Тараз қаласының орнындағы музейге, «Қазақ хандығының 550 жылдығы» кешеніне, Айша бибі кесенесіне, Ордабасы ауданының Ұлттық тарихи-мәдени қорығына, үш жүздің басын қосқан Ордабасы тауына, Қажымұқан атындағы спорт музейіне танымдық саяхаттар жасады.
А.Алданова,
«Экологиялық орталық»
КММ педагог-ұйымдастырушысы
Тарих бедеріндегі қадам
Среда, 17 Июль 2019 04:16Біз алдағы уақытта да мемлекеттік тілді дамыту бағытындағы кешенді жобаларды жүзеге асыруды табандылықпен жалғастыра береміз. Қазақ алфавитін 2025 жылға қарай латын графикасына көшіруге дайындық жұмысын осы бастан қолға алу қажет. Бұл қазақ тілін жаңғыртып қана қоймай, оны осы заманғы ақпараттың тіліне айналдырады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев
1929 жылы 7 тамызда КСРО Орталық атқару комитеті мен КСРО Халық комиссарлары кеңесінің президиумы латындандырылған жаңа әліпби – «Біртұтас түркі алфавитін» енгізу туралы қаулы қабылдады. Латын әліпбиінің негізінде жасалған жазу үлгісі 1929 жылдан 1940 жылға дейін қолданылып, кейін кириллицаға ауыстырылды. 1940 жылғы 13 қарашада «Қазақ жазуын латындандырылған әліпбиден орыс графикасы негізіндегі жаңа әліпбиге көшіру туралы» заң қабылданды.
Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі, сонымен қатар Ресей, Өзбекстан, Қытай, Моңғолия жəне т.б. елдерде тұратын қазақтардың ана тілі. Қазақ тілі түркі тілдерінің қыпшақ тобына, соның ішінде қарақалпақ, ноғай, қарашай тілдерімен бірге қыпшақ-ноғай тармағына жатады. Сонымен қатар қырғыз, татар, башқұрт, қарашай-балқар, қырым, құмық, татар тілдеріне жақын. Қазақ жазуы бірнеше рет өзгеріске ұшырады.
Жазу тарихында қазақ тілінің әліпби жүйесі бірнеше тарихи кезеңдерді басынан өткізіп, ұлттық әліпби деңгейіне жеткен. 1929 жылға дейін Қазақстанда араб жазуы пайдаланылды. ХХ ғасырдың басында Ахмет Байтұрсынұлы ұсынысымен қазақ фонетикасының ерекшеліктері ескеріліп жасалған, араб графикасына негізделген «төте жазу» пайдаланылған. 1929-40 жылдар аралығында латын графикасына негізделген әліпбиді жазу жүйесіне енгізіп, 1940 жылдан бері қарай кирилл графикасы әліпбиін қолданып келеді.
Бүгінгі күнге дейін тіл саласының білікті мамандары латын қарпіне негізделген қазақ әліпбиінің жобаларын жасауда қызу талқылауда ойларын да айтып бөлісті. Әрине, ұлт үшін маңызды өзекті мәселелердің оңды шешілуіне қосып отырған кәсіби білікті мамандардың пікірлері ескеріліп, латын қарпіндегі қазақ әліпбиін жасалу жолдарына қатысты өрбісе және басқа жоғарыда аталған елдердің тәжірибесіне қарап салыстыра отырып жасалса, құба-құп болар еді. Қазіргі уақытта ұялы телефондарда жарнамалар, хабарламалар латын әліпбиімен жазылуда.
Сонымен қатар интернет желісінде де латын әліпбиіне аударатын транскрипция орнатылған. Латын әліпбиіне көшуде осындай бастапқы жұмыстар атқарылып отыр.
Латын әліпбиіне көшу – ұлтымыздың санасын бұғаудан босатады, түркі және жаһандық әлемімен ықпалдасуға, қазақ халқы ертеден қолданған әліпбиімізге қайта оралып, ұлттық санамыздың қайта жаңғыруына жол ашады.
Түркітектес халықтар тілінде латын әліпбиі 1926 жылдан бастап қолданылады. Қазақ тіл білімінің, әліпбиінің негізін салған бірегей ғалым Ахмет Байтұрсынұлы: «Біздің заманымыз – жазу заманы: жазумен сөйлесу ауызбен сөйлесуден артық дәрежеге жеткен заман. Сондықтан сөйлей білу қандай керек болса, жаза білу керегі одан да артық», деген болатын.
Бұл – ХХ ғасырдың басындағы қоғамдағы коммуникациялық үрдістерді зерделеуден туған ой болатын. Қазір адамзат баласы ХХІ ғасырға аяқ басып отыр. Жазудың маңызы бұрынғыдан бірнеше есе өскен. Сондықтан, әлемдегі елдердің басым бөлігі, соның ішінде туыстас түркі халықтары қолданатын латын әліпбиіне көшу – жаһандану дәуіріндегі рухани жаңғырудың алғашқы да маңызды сатысы болмақ.
Жалпы, латынға көшу ойдан шығарылған жоқ.
Елбасы 2012 жылғы 14 желтоқсандағы «Қазақстан – 2050 Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында: «Мемлекет өз тарапынан мемлекеттік тілдің позициясын нығайту үшін көп жұмыс атқарып келеді. Қазақ тілін кеңінен қолдану жөніндегі кешенді шараларды жүзеге асыруды жалғастыру керек. Біз 2025 жылдан бастап әліпбиімізді латын қарпіне, латын әліпбиіне көшіруге кірісуіміз керек. Бұл – ұлт болып шешуге тиіс принципті мәселе.
Бір кезде тарих бедерінде біз мұндай қадамды жасағанбыз. Балаларымыздың болашағы үшін осындай шешім қабылдауға тиіспіз және бұл әлеммен бірлесе түсуімізге, балаларымыздың ағылшын тілі мен интернет тілін жетік игеруіне, ең бастысы – қазақ тілін жаңғыртуға жағдай туғызады» деп, латын әліпбиіне көшудің қажеттілігін атап өткен-ді.
Бүгінгі таңда бұқаралық ақпарат құралдары мен зиялы қауым өкілдері арасында кеңінен талқыланып жатқан мәселелердің бірі – қазақ тілін латын әліпбиіне көшіру үрдісі болып отыр. Себебі жазу – белгілі бір әріптердің жиынтығы ғана емес, ұлттың өзіндік болмысын танытатын таңбалар жүйесі, сол ұлттың тарихы, мәдениетінің таңбаланған жәдігері.
Бүгінде әлемнің 70 пайыз елдері латын жазуы арқылы білімді игеріп, ғылыми зерттеулермен танысуда. Бұл дегеніміз – білім, ғылым, саясат пен техника, мәдениет пен өнер, спорт т.б. қатысты жазбаша ақпараттың барлығы дерлік латын графикасымен беріледі, қоғамдық өмірдегі жаңалықтардың басым бөлігі осы графиканың негізінде таралады дегенді білідерді. Демек, латын әліпбиінің біздің отанымыздың әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына қосылу талабының орындалуы жолында маңызды рөл атқаратыны сөзсіз.
Латын әліпбиіне көшкенімізбен оны қолдану мерзімі ұзақ болмағаны тарихтан белгілі. Бұл – кешегі кеңестік идеологияның салдары еді. Түркітектес ұлттардың түбі бір түркі екенін, тамырын тереңге жайған түбегейлі тарихы мен мәдениеті бар елдер екенін ұмыттыру үшін жасалған сұрқия саясаттың айла-шарғысы болатын. Ал рухани жаңғыру дәуірінде құлдық санадан арылып, бұрынғы құндылықтарымызды қайта қалпына келтірудің қажетілігі өз-өзінен түсінікті жайт.
А.Оспанова,
Шымкент қалалық
тілдерді оқыту-әдістемелік
орталығының оқытушысы
Басқармаға – жаңа басшы
Среда, 17 Июль 2019 04:02Шымкент қаласының әкімі Ғ.Әбдірахымовтың өкімімен Әли Алтай Сембекұлы қалалық энергетика және коммуналды шаруашылық басқармасының басшысы болып тағайындалды.
Алтай Сембекұлы 1985 жылы туған. Білімі – жоғары, мамандығы бойынша экономист, заңгер. Мемлекеттік тілмен қатар орыс, түрік, ағылшын тілдерін жетік меңгерген.
Еңбек жолында Нұр-Сұлтан қалалық сотының бас маманы, ҚР Премьер-Министрінің Сыртқы байланыстар басқармасының және хаттама бөлімінің сарапшысы, ҚР Премьер-Министрі Хатшылығының бас сарапшысы, ҚР Премьер-Министрі Өңірлік даму бөлімінің бас консультанты, бас инспекторы лауазымдарын атқарған.
Соңғы уақытқа дейін Шымкент қаласы әкімі аппараты басшысының орынбасары – хатшылық меңгерушісі қызметін атқарып келді.
