Шымкент келбеті

Әр маусым сайын сала мамандары қоғам өкілдерімен кездесіп, атқарған жұмыстарын баяндап отырмақ. Бұл туралы мемлекеттік аудит саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы өткен семинар-кеңесте айтылды.

Шымкент қаласы бойынша ішкі мемлекеттік аудит департаменті басқа да органдармен бірлесіп, бюджет қаражатының мақсатты әрі тиімді пайдалауын қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізеді.

Басқосуда жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Ұлттық баяндаманың «Мемлекеттік аудит» бөлімі бақылау және қадағалау органдарының өкілдерімен жан-жақты талқыланды. Маңызды құжатта мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау еліміздің қаржылық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесінің басты бағыттарының бірі екені айтылады.

– Республикалық бюджетті игеруді бақылау бойынша есеп комитетімен жүргізілген бюджеттік қаржыны игеру мониторингін ұлғайтумен бірге аталған қаржыны игерудегі құқық бұзушылықтардың өсуі де байқалады. Бұл өз кезегінде мемлекеттің бюджеттік саясатын жүргізудегі қадағаушы органдардың маңызды рөлін көрсетеді, - деді Шымкент қаласы бойынша Ішкі мемлекеттік аудит департаменті бастығының орынбасары Ербол Тұрсынбеков.

Жиында сыбайлас жемқорлыққа соқтыратын себептер мен жағдайларды болдырмау мақсатында және мемлекеттік аудит жүйесін жетілдіруге, қаржылық бақылауда мемлекеттің жұмысын жақсарту бойынша нақты ұсыныстар талқыланды. Онда есеп комитетімен тиімділік пен нәтижелілікті анықтау мақсатында мемлекеттік аудиторлық және қаржылық бақылау органдарының қызметін бағалау мәселесі қаралып, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жұмыстарын күшейту керегі айтылды.

Үшінші мегаполисте «Керуендер оралады» инвестициялық-кәсіпкерлік форумы өтті

Шымкент қаласы әкімдігінің қолдауымен «Shymkent» ӘКК» АҚ және Forbes Kazakhstan ұйымдастырған форумның берері мол болмақ. Елімізге белгілі «BI group» компаниясы қаладағы «Конггресс-холлдан» бөлек жаңа екі шағынауданның құрылысын бастамақ.

Миллионды қалаға белгілі кәсіпкерлер мен ірі компаниялардың басшылары жиналып, электронды коммерция мен әйелдер кәсіпкерлігін дамыту жайын талқылады. Орта және ірі бизнестің мәселелері де көтерілді.

Үшінші мегаполис жыл санап қарыштап дамып келеді. Инвестиция тарту, құрылыс жұмыстарымен еліміз бойынша алдыңғы қатарда көрінуде.

Сондай-ақ, тұрғындардың күнкөріс деңгейі де артқан. 2018 жылы қала бойынша орташа айлық жалақы 122 мың теңгені құраған.

Бұл туралы Silkway Shymkent Summit алаңын ашқан қала әкімі Ғ.Әбдірахымов «Шымкент қаласының инвестициялық-кәсіпкерлік климаты» тақырыбында баяндамасында мәлімдеді.

Қала аумағында жаңадан бой көтеріп жатқан нысандар мен Shymkent City қалашығындағы жұмыстар да жоспарға сәйкес орындалып келеді. Бұған қоса Шымкент 2020 жылы ТМД елдерінің мəдени астанасы атанбақ.

Бұл форумның Елбасының «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауында айтылған міндеттерді орындаудың негізгі алғышарттардың бірі екенін атап өткен қала әкімі жиынның маңыздылығына тоқталды.

– Тұңғыш Президент миллионды қаланың дамуының бірнеше бағытын нақтылап берген болатын. Шымкент, ең біріншіден, Орталық Азияның ірі экономикалық жəне туризм орталығы атануы тиіс.

Шағын жəне орта бизнесті дамыту керек, инвесторларды жұмылдыру қажет. Туризм өркендеуі үшін жақсы инфрақұрылым, замануи əуежай мен теміржол вокзалы болуы тиіс.

Туризм – əлемдегі ең табысты бизнес. Ал Шымкенттің мүмкіндіктері мол: қалада саябақтар, цирк, дендросаябақ, зообақ, концерт залдары бар. Қазір қалада аталған мәселелер бойынша ауқымды жобалар жүзеге асырылуда.

Және бұл жұмыстардың басым көпшілігі инвесторлардың есебінен екенін атап өткім келеді - деді қала әкімі.

Жиынға қатысушыларға мегаполистегі жаңа әуежай, теміржол вокзалы, стадион, Қошқар ата өзені бойының абаттандырылуы мен «Қырғы базарды» жаңарту жобасы таныстырылды. Форумда сөз алған спикерлердің барлығы дерлік үшінші мегаполистің болашағынан күтер үміті зор.

Нақты айтқанда, BI Group компаниясы директорлар кеңесінің төрағасы Айдын Рахымбаев тарихи шаһардың сауда хабына айналарына әлеуеті жететінін айтса, Райымбек Баталов электронды төлем жүйелері туралы кең әңгімелей келе қаланың халқы еңбекқор, жастары білімді екенін алға тартты.

Форумның екінші секциясында қазақстандық кәсіпкер, «TS Development» ЖШС құрылтайшысы және директорлар кеңесінің төрағасы Серік Түлбасов жастарға ірі компанияларда кемі 5 жыл еңбек етіп, өз бизнесін бастау дұрыс деп кеңес берді.

«Технодом» сауда орталықтарының негізін қалаушы Ким Эдуард әлеуметтік-кәсіпкерлік саласын дамыта отырып, көпшіліктің қаржылық сауатын арттыру тиімді екенін айтты.

Бұл компания 250 адамды жұмыс орнымен қамтып отыр. Биыл қалаға 1,6 млрд теңгеден астам инвестиция құюды жоспарлаған. Маркет-плэйс құрып, жастардың идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін коворкинг орталықтарын да салмақ.

Silkway Shymkent Summit алаңының екінші бөлімінде Рамиль Мухоряпов Қазақстанда e-commerce дамыту жайында баяндады. Шымкент интернет дүкен құрып, оны дамытуға қауқарлы. Оған мысал ретінде жуырда «Қайнар» бизнес орталығында электронды коммерцияны дамыту мақсатында ашылған «E-Commerce Center» орталығы туралы айтуға болады.

Ал Дана Орманбаева әйелдердің кәсіпкерлігін дамытуды өмірлік тәжірибесінен мысал келтіре отырып түсіндірді. Айта кетерлігі, миллионды қалада кәсіп бастаймын деген әйелдер қауымына үлкен мүмкіндіктер ашылуда. Соның бірі – әйелдер мен жастар кәсіпкерлігін дамытуға бағытталған «Мен кәсіпкер боламын» жобасы.

Форум соңында Серік Түлбасов, Қайрат Мәжібаев, Андрей Лаврентьев, Махмуд Шадиев жиналған кәсіпкерлердің сұрақтарына жауап берді, тақырыптарды жан-жақты талқылады. Танымал кәсіпкерлер өздерінің тәжірибелері мен бизнесті дамыту стратегияларымен бөлісті.

«Театр – тәлім, рухани азық алар орда» деген сөзді соңына қалдырған – қазақтан шыққан тұңғыш халық артисі Жұмат Шанин. Осынау кәсіби режиссер, драматургтың есімі берілген мәдениет ошағына биыл 85 жыл толып отыр.

Алғаш шымылдығын «Замана заңы» спектаклімен ашқан театр бүгінге дейін қазақ өнерінің дамуына елеулі үлес қосып келеді. 

Үлкен өнер ордасы, талғамы жоғары көрерменнің көзайымына айналған театрдың директор міндетін атқарушы Назарбек Үсіпахметовпен әңгімеміз де өнер ұжымының бүгінгі тыныс-тіршілігі турасында өрбіді.

– Шымкент мегаполис атанғанына да жылға жуықтады. Шырайлы шаһар тарихындағы маңызды оқиға өнер ұжымына қандай өзгерістер алып келді?

– Биыл біз үшін мерекелі жыл болып басталды. Бүгінде Ж.Шанин атындағы қалалық академиялық қазақ драма театры болып аталғанымызға бес айдың жүзі болды.

Бір қуантарлығы, театрымыз ендігі республикалық өнер ұжымдарымен иық теңестірер деңгейге жетуге барлық жағынан жол ашылып отыр. Ең біріншіден, бөлінетін бюджеттің көбеюі деп айтар едім. Десек те, артылар жауапкершіліктің жүгі мол екенін ұмытпаймыз.

– Театрдың жаңа маусымын әлемге әйгілі «Гамлет» қойылымымен аштыңыздар. Көрермен көңілінен шықты ма?

– Әлемдік драматургияның жауһары, Шекспирдің шоқтығы биік шығармасы «Гамлет» – театрымыздың жаңа белесі. Қойылым режиссері ҚР еңбек сіңірген қайраткері Бекболат Құрманқожаев ұжыммен бірге көрерменге тың туынды ұсынды.

Қоюшы суретшісі - ҚР мəдениет қайраткері Қалтөре Жұмақұлов. Көлемді, күрделі трагедия бас-аяғы 1,5 ай ішінде сахналанды. Шекспир шығармасын жаңа қырынан сөйлетіп, көрермен көңілінің кілтін аштық деп айта аламын.

Өнерсүйер қауым жақсы біледі - сан ғасыр бойы әлем театрлары репертуарларынан түспей келген қойылымды сахналау оңай шаруа емес. Бұған қоса халық жазушысы Хамит Ерғалиев Гамлетті ақ өлең түрінде тәржімалаған.

Аталған нұсқа 91 беттен тұрады. Мәтінді жаттау, актерлік құрамды таңдау, қазақы болмысқа икемдеуден бөлек шығарманы тиімді қысқарту ұжымды біраз толғандырды. Дегенмен, режиссерлік құрам, актерлер өздеріне жүктелген міндетті жоғары деңгейде алып шықты.

Осы ретте театрымыздың репертуарына тоқталып өтсем. Әлемдік, қазақ классикаларынан, бүгінгі күн тақырыбын арқау ететін 25-тен астам қойылым бар.

Оның ішінде М.Әуезовтың «Қарагөз» шығармасы, «Түріктің Чеховы» атанып кеткен Төнжер Жүженоғлының «Көшкін» қойылымын атап өтуге болады.

Қазіргі драматург-жазушыларымыздан М.Байғұт, Б.Әлімжанов, Е.Төлеубайдың түрлі жанрдағы қойылымдары, Ж.Шаниннің «Арқалық» пьесасы сынды көптеген туындыларымыз бен балаларға арналған ертегілерді көрермен назарына ұсынып келеміз.

Тағы бір қуантарлығы, жаңа әкімшілік іскерлік орталығынан орын тепкен театрға келуші көрермен жыл санап артып келеді.

– Жылда халықаралық театр күніне орай дәстүрлі «Театр көктемі» фестивалін ұйымдастырушы едіңіздер. Биылғы жоспарларыңыз қандай?

– Орынды сұрақ. Бұл фестиваль өнерсүйер қауым үшін алар орны бар салмақты мерекенің бірі. Бұған дейін халықаралық театр күнінде өтіп келген аталған фестивальді, қаламыздың мегаполис атануына орай, қала күнінде өткізуді жөн көрдік.

Дегенмен, біздің қалалық мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасымен түзілген іс-шаралар кестесіне сәйкес, жылда бес премьера ұсынамыз.

Биыл, жоғарыда атап өткендей, көптің көңілінен шығып үлгерген әлемдік шығарманы сахналадық. Ал алдағы қойылымға аз-кем тоқталып өтсек, ол бүгінгі таңда жастар арасында белең алған өзекті мәселенің бірі – нашақорлық турасында болмақ.

Ал Р.Отарбаевтың «Қандыөзек» новелласының тұсаукесерін сәуір айының соңына жоспарладық.

Жоғарыда атап өткендей, биыл өнер ордасының құрылғанына 85 жыл толып отыр. Бұл қазақ өнері үшін де мерекелік дата. Оны қазан айында кең көлемде атап өтсек деген ниеттеміз.

Тек қана мерекелеп қоймай, даталы күні осы жылдар ішінде еңбек етіп, көрерменнің ықыласына бөленген сахна саңлақтары, актерлер мен режиссерлерді, өнер ұжымының дамуына үлес қосқан көптеген азаматтарымызды шақырамыз.

Олардың сіңірген еңбегі, театр тарихы, репертуарлар туралы үлкен бір еңбек жарияламақпыз. Олар – театрдың 60, 70 және 80 жылдықтарына арнап шығарған кітаптардың жиынтығы. Қазір тиісті жұмыстар атқарылуда.

Одан да басқа жаңалықтарымыз бен жоспарларымыз көп. Соның бірі – театрдың сайтын жаңалап жатырмыз. Жаңа сайттың ерекшелігі – көрермендер мен қала тұрғындары билеттерді онлайн режимде сатып ала алады.

– Биыл елімізде жастар жылы аясында көптеген ауқымды шаралар мен жастарды қолдауға бағытталған бағдарламалар әзірленуде. Осы орайда өнер ордасының жастарына тоқталып өтсеңіз?

– Жалпы, ұжымда 140-тан астам қызметкер бар. Оның 50-ге жуығы шығармашылық құрамдағы актерлер. Оларды аға, орта, жас буын деп алып қарасақ, жастар басым.

Енді жастар жылында театрымызға жалынды, дарынды жас өнерпаздардың қатарын арттыруды көздеп отырмыз. Десек те, аға буын әртістеріміз Ж.Шанин театрының мақтаныштары.

Театрдың іргетасын қалаған корифейлердің көзін көрген сахна саңлақтары бүгінде орта буын мен жас буын актерлерге ақылшы болып, өнер ордасындағы дәстүр жалғастығы мен сабақтастығының сақталуына ерінбей еңбек етіп келе жатыр.

Жастар жылы аясында театр жастары жоспардан тыс 15 сәуір – ғашықтар күніне тартуын дайындап жатыр. Онда нәзік сезімге арналған поэзия, поэтикалық шығармалардан үзінді алып, композициялық қойылым ұсынбақ.

– 2020 жылы Шымкент ТМД елдерінің мәдени астанасы атанды. Қаладағы ірі мәдени ошағы оған қандай дайындық үстінде?

– Қаламыздың өсіп-өркендеуі, халық санының артуы шаһардағы кез келген салаға оң өзгерістер алып келуде. Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент – еліміздің мегаполистері саяси, мәдени, экономикалық жағынан да үлкен маңызға ие қалалар.

Еліміздің үшінші мегаполисі ТМД мемлекеттерінің мәдени астанасы болу мәртебесін жеңіп алғаны үлкен абырой мен жауапкершілік. Оған байланысты қалалық әкімдіктің бастамасымен жұмыстар қолға алынған. Алдымен тозығы жеткен мәдени орындар мен орталықтар жөнделмек.

Ал жалпы мерекелік іс-шаралар жоспары нақтылануда. Біздің өнер ұжымы да аянып қалмайды. Бұған дейін қойылып келе жатқан әлемдік, халықаралық, қазақ классикасынан туындыларды ұялмай көрсете аламыз.

Биылғы жылды сәтті бастадық, алдағы уақытта да осы қарқынмен жұмысымызды жалғастырамыз.

– Бәрекелді. Ал гастрольдік сапарлар мен сахна саңлақтарының жетістіктері турасында не айта алар едіңіз?

– Жалпы, өнер ұжымының қалалық мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасымен бірге түзген жылдық жоспары болады. Осыған сәйкес қойылымдар саны, гастрольдік сапарлар алдын ала бектіліп, сол кесте бойынша жыл бойы жұмыс істейміз.

Өткен жыл біздің ұжым үшін табысты жыл болып есте қалды. Актерлер мен жас режиссерлеріміз Нұр-Сұлтан, Алматы қалаларындағы халықаралық театр фестивальдері мен Өскеменде өткен Рүстем Есдаулетов атындағы республикалық театрда өнер көрсетіп қайтты.

Облыстық «Театр көктемі - 2018» байқауында М.Әуезовтің «Қарагөз» пьесасымен бас жүлдені жеңіп алдық. Биыл Жамбыл, Қызылорда, Қарағанды облыстары мен өзге де қалаларға гастрольмен сапарлап қайтуды жоспарладық.

Күз мезгілінде аталған өңірлерге барып өнерімізді паш етпекпіз. Бізге де келуге ниетті басқа аймақтағы әріптестеріміз бар.

– Әңгімеңізге рақмет!
Шығармашылық табыс тілейміз.

Шымкентте «Жолда қабылдау» республикалық акциясы өтті.

Қалалық полиция департаментінің басшы құрамы мен қызметкерлері ірі сауда орталықтары мен адам көп шоғырланған орындарда түсіндіру жұмыстарын жүргізді.

Полицейлер Әл-Фараби алаңы маңы Арбат отбасылық демалыс аймағы, «Mega Planet» ойын-сауық-сауда орталығы мен «Север» сауда үйінің алдында тұрғындарға кеңес берді.

Қабылдауға қатысқандар жол қозғалысы ережесінің кейбір тұстары, көлікті құжаттандыру, техникалық бақылаудан өткізу, кейбір көшелерге бағдаршам қажеттігі, қауіпсіздік белбеуін тағу, ұялы телефонмен сөйлесу сәтін анықтау, ескі жүргізуші куәлігін алмастыру, міндетті сақтандыру турасындағы сұрақтарына жауап алды.

Акция кезінде әңгіме құқықтық тәртіптің жағдайы, жолда құқықтық тәртіптің сақталуы, жол полициясы қызметкерлері тарапынан бопсалаушылыққа тап болу, тәртіп сақшыларының азаматтармен қарым-қатынасы, жол полициясы қызметін жақсартуға бағытталған ұсыныстар турасында өрбіді.

Полиция департаментінің барлық салалық қызметкерлер екі күн бойы тұрғындарға сұрақтарына жан-жақты жауап берді.

Шымкент қалалық төтенше жағдайлар департаментінің құрылымдық бөлімшелері 17 қызметтік көлікпен толықты. №4 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінің жетекшілеріне автокөліктердің кілттерін қала әкімі Ғабидолла Әбдірахымов табыстады.

– Өрт сөндіру бөлімдерінің материалдық-техникалық базаларын нығайту, ең алдымен, халықтың тыныс-тіршілігін қорғауға бағытталған, қаланың әрбір азаматы апат орын алғанда өздерін қорғайтын қызметтің қажетті техникалары бар екеніне сенімді болуы тиіс. Биыл да мемлекеттік-жекеменшік әріптестік бағдарламасы аясында қосымша қаржы қарастырылып, екінші кезеңде 35 арнайы өрт сөндіру техникасын сатып алу жоспарланып отыр.

Сондай-ақ, әкімшілік-іскери орталығында ТЖ департаментінің әкімшілік ғимараты мен 4 автокөлікке арналған 1 өрт сөндіру депосын салуға да қаржы қарастырылған, - деді қала әкімі.

Төтенше жағдайлар департаментінің басшысы Н.Дербісовтің айтуынша, қазіргі таңда қаладағы 8 өрт сөндіру бекетінде 75 техника бар. Олардың жарамдылық мерізімі 20 жылды құрайды. Ескірген өрт сөндіру техникаларын жаңарту биыл екі кезеңде жүзеге асырылмақ.